Ghép Thành Công Tim Lợn Cho Người

David Bennett, 57 tuổi, đã được ghép trái tim của một con lợn biến đổi gen. Ca phẫu thuật kéo dài 8 tiếng ở Baltimore hôm 7/1, theo các bác sĩ phẫu thuật tại Trung tâm Y tế Đại học Maryland. Đây là ca ghép tim lợn thành công đầu tiên ở người, mang lại hy vọng cho hàng trăm nghìn bệnh nhân suy tạng.

Tiến sĩ Bartley Griffith, giám đốc chương trình cấy ghép tim tại trung tâm y tế, người thực hiện ca phẫu thuật, cho biết: “Tim có mạch, có áp lực, đó như thể là tim của ông ấy. Trái tim mới đang hoạt động bình thường. Chúng tôi rất vui mừng nhưng cũng chưa biết tình hình ngày mai thế nào. Đây là điều chưa từng được thực hiện trước đây.”

Từ lâu, các nhà khoa học đã nghiên cứu để biến đổi gen lợn để có thể ghép tạng cho người. Nghiên cứu được đẩy nhanh trong thập kỉ qua bằng các công nghệ nhân bản và chỉnh sửa gene mới. Ca ghép của bệnh nhân Bennett diễn ra chỉ vài tháng sau khi các bác sĩ phẫu thuật ở New York ghép thành công quả thận của một con lợn biến đổi gen vào một bệnh nhân chết não.

Các nhà nghiên cứu hy vọng những quy trình như thế này sẽ mở ra một kỷ nguyên mới của nền y học trong tương lai, giải quyết được tình trạng thiếu hụt tạng để hiến cho người.

“Đây là một sự kiện tiền đề, tôi tin rằng điều này sẽ dẫn đến những thay đổi lớn trong việc điều trị các bệnh suy tạng”, Tiến sĩ David Klassen, Giám đốc y tế của Mạng lưới Chia sẻ Nội tạng thống nhất, cho biết. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý thêm về các thách thức và rào cản cần phải vượt qua trước khi quy trình này được áp dụng rộng rãi, có thể kể đến như là tình trạng thải ghép xảy ra sau phẫu thuật kể cả khi bệnh nhân nhận tạng phù hợp.

Ảnh: University of Maryland School of Medicine

Trước ca phẫu thuật, ông Bennett cho biết “Hoặc là thực hiện ca cấy ghép này, hoặc là chết. Tôi muốn sống. Đó là một ánh sáng le lói cuối đường hầm, nhưng là lựa chọn cuối cùng của tôi”. Ông Bennett quyết định đánh cược vào phương pháp điều trị mới bởi không còn sự lựa chọn nào khác. Nếu không được ghép tim, ông có nguy cơ tử vong. Thể trạng của ông cũng quá yếu để có đủ điều kiện nhận tim ghép từ người đã chết não. Hiện bác sĩ vẫn chưa chắc chắn về tiên lượng của ông. Bennett vẫn phải sử dụng một máy tim-phổi từ trước cuộc phẫu thuật. Song theo các chuyên gia, điều này khá bình thường đối với người mới ghép tim.

Trái tim mới đang hoạt động hiệu quả và làm đầy đủ các chức năng cần thiết. Theo các bác sĩ, bệnh nhân đã có thể cai máy tim-phổi vào thứ ba. Ông Bennett được theo dõi chặt chẽ xem cơ thể có dấu hiệu thải ghép hay không. Trong 48 giờ đầu tiên, khoảng thời gian quan trọng nhất, cơ thể ông đã thích ứng tốt với trái tim mới mà không xảy ra sự cố. Ông cũng được theo dõi các bệnh nhiễm trùng, bao gồm cả porcine retrovirus, một loại virus lợn có thể truyền sang người, nhưng nguy cơ này khá thấp.

Phẫu thuật ghép tạng từ động vật sang người được gọi là Xenotransplantation, có lịch sử lâu đời. Hàng trăm năm trước, các bác sĩ đã nỗ lực sử dụng máu và da của động vật cho bệnh nhân. Vào những năm 1960, một số bệnh nhân đã được cấy ghép thận của tinh tinh, nhưng người sống lâu nhất chỉ được 9 tháng. Năm 1983, một em bé sơ sinh tên là Baby Fae đã được ghép tim từ khỉ đầu chó, tuy nhiên cô bé đã qua đời 20 ngày sau phẫu thuật.

Ghép tạng từ lợn thuận lợi hơn so với các loài linh trưởng vì chúng dễ nuôi hơn và đạt được kích thước của người trưởng thành trong vòng 6 tháng. Van tim lợn thường được cấy ghép cho người, một số bệnh nhân mắc tiểu đường đã được ghép tế bào tuyến tụy của lợn, da lợn cũng đã được sử dụng tạm thời cho bệnh nhân bỏng.

Hai công nghệ mới hơn là chỉnh sửa gen và nhân bản đã giảm khả năng thải ghép. Tim lợn từng được ghép thành công cho khỉ đầu chó. Người thực hiện phẫu thuật là Tiến sĩ Muhammad Mohiuddin, giáo sư phẫu thuật tại Trường Y Đại học Maryland, người đã cùng tiến sĩ Griffith thành lập chương trình cấy ghép tim. Song trước đó, nhiều người lo ngại phản ứng miễn dịch nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng người bệnh.

Tiến sĩ Jay Fishman, phó giám đốc trung tâm cấy ghép tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, nói rằng nội tạng lợn có thể mang lại khả năng thực hiện thao tác di truyền, thời gian thực hiện sàng lọc các bệnh truyền nhiễm tốt hơn.

Trái tim được cấy ghép cho ông Bennett là từ một con lợn đã được chỉnh sửa gen 10 lần. Các nhà khoa học đã loại bỏ hoặc bất hoạt 4 gen, bao gồm một gen mã hóa phân tử gây ra phản ứng thải ghép ở người. Một gen tăng trưởng cũng bị bất hoạt để ngăn tim lợn tiếp tục phát triển sau khi được cấy ghép.

Các chuyên gia cũng đưa 6 gene người vào bộ gene của lợn (hiến tặng) và chỉnh sửa để chúng có khả năng chống chịu tốt hơn với hệ miễn dịch của con người. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng một loại thuốc mới do tiến sĩ Mohiuddin và Kiniksa Pharmaceuticals phát triển, giúp ức chế hệ thống miễn dịch, ngăn chặn sự đào thải.

Nguồn: The New York Times Xử lý tin: Phương Hà