Giải địa Lí 9 Bài 35: Vùng đồng Bằng Sông Cửu Long

[toc:ul]

I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT BÀI HỌC

I. Vị trí địa lí, giới hạn lãnh thổ

• Diện tích: 39734 km2
• Gồm có 13 tỉnh
• Tiếp giáp:
• Đông Bắc tiếp giáp Đông Nam Bộ
• Tây Bắc tiếp giáp Campuchia
• Tây Nam tiếp giáp vịnh Thái Lan
• Đông Nam tiếp giáp Biển Đông
• Ý nghĩa:
• Thuận lợi để phát triển kinh tế trên đất liền và trên biển
• Mở rộng quan hệ hợp tác với các nước tiểu vùng sông Mê Công.

II. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

a. Thuận lợi

• Địa hình đồng bằng thấp và bằng phẳng, diện tích gần 4 triệu ha.
• Khí hậu cận xích đạo, ít biến động
• Nguồn nước dồi dào
• Sinh vật đa dạng nguồn hải sản cá, tôm và hải sản quí hết sức phong phú
• Có 3 loại đất chính: Đất phù sa ngọt, đất phèn , đất mặn.
• Có nhiều thế mạnh về tài nguyên thiên nhiên để phát triển kinh tế nhất là nông nghiệp

b. Khó khăn:

• Đất phèn, đất mặn diện tích lớn
• Thiếu nước ngọt cho sản xuất và sinh hoạt trong mùa khô
• Lũ kéo dài nhiều tháng.

c. giải pháp khắc phục

• Cải tạo và sử dụng đất phèn, đất mặn
• Tăng cường hệ thống thủy lợi
• Tìm các biện pháp thoát lũ, kết hợp với lợi thế khai thác lũ sông Mê Công.

III. Đặc điểm dân cư, xã hội

• Đặc điểm: đông dân, ngoài người Kinh, còn có người Khơ-me, người Chăm, người Hoa.
• Thuận lợi: nguồn lao động dồi dào, cần cù, linh hoạt, có nhiều kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp hàng hoá, thị trường tiêu thụ lớn.
• Khó khăn: mặt bằng dân trí thấp, cơ sở vật chất hạ tầng ở nông thôn chưa hoàn thiện.
• Biện pháp: Để phát triển kinh tế vùng trước hết chú ý việc nâng cao mặt bằng dân trí, xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn hoàn thiện, phát triển đô thị.

II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Dựa vào hình 35.1, hãy xác định ranh giới và nêu ý nghĩa....

Dựa vào hình 35.1, hãy xác định ranh giới và nêu ý nghĩa vị trí địa lí của vùng?

Trả lời:

Vùng đồng bằng sông Cửu Long có:

• Diện tích: 39734 km2
• Gồm có 13 tỉnh
• Tiếp giáp:
• Đông Bắc tiếp giáp Đông Nam Bộ
• Tây Bắc tiếp giáp Campuchia
• Tây Nam tiếp giáp vịnh Thái Lan
• Đông Nam tiếp giáp Biển Đông

Ý nghĩa vị trí địa lí của vùng:

• Kề liền với Đông Nam Bộ là vùng kinh tế phát triển mạnh, là thị trường tiêu thụ nhiều sản phẩm của Đồng bằng sông Cửu Long (nông sản, thủy sản) và sử dụng nhiều lao động của đồng bằng.
• Giáp Campuchia với đường biên giới dài và giao lưu rất thuận lợi (cả đường bộ và đường sông), Đồng bằng sông Cửu Long có lợi thế để phát triển các mối quan hệ hợp tác với các nước Tiểu vùng sông Mê công.
• Giáp Biển Đông với bờ biển dài và các vùng biển rộng lớn. Các vùng biển có nhiều bãi tôm, bãi cá, bờ biển có nhiều bãi triều, rừng ngập mặn, cửa sông thuận lợi cho việc đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, giao lưu với nhiều vùng trong nước và nước ngoài bằng đường biển.
• Ở cực nam của đất nước, gần xích đạo, khí hậu của Đồng bằng sông Cửu Long có tính chất cận xích đạo rõ rệt, nguồn nhiệt ẩm dồi dào, thời tiết ít biến động, ít thiên tai. Đồng bằng sông Cửu Long có điều kiện thuận lợi để phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới quanh năm, đặc biệt là trồng lúa nước và các cây ăn quả nhiệt đới.

Câu 2: Dựa vào hình 35.1, hãy cho biết các loại đất chính ở đồng bằng...

Dựa vào hình 35.1, hãy cho biết các loại đất chính ở đồng bằng Sông Cửu Long và sự phân bố của chúng?

Trả lời:

Dựa vào lược đồ hình 35.1 ta thấy, đồng bằng sông Cửu Long có 3 nhóm đất chính đó là:

• Đất phù sa ngọt
• Đất phèn
• Đất mặn

Sự phân bố của các loại đất vùng đồng bắng sông Cửu Long:

• Đất phù sa ngọt tập trung ở hai bên sông Tiền, sông Hậu
• Đất phèn tập trung ở Đồng Tháp Mười, Long An, Hà Tiên, Cần Thơ
• Đất mặn phân bố ở cực Nam mũi Cà Mau, dải đất duyên hải ở Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liệu.

Câu 3: Dựa vào hình 35.2, hãy nêu thế mạnh về tài nguyên thiên nhiên ở...

Dựa vào hình 35.2, hãy nêu thế mạnh về tài nguyên thiên nhiên ở Đồng bằng sông Cửu Long để sản xuất lương thực, thực phẩm.

Trả lời:

Thế mạnh về tài nguyên thiên nhiên ở Đồng bằng sông Cửu Long để sản xuất lương thực, thực phẩm:

• Đất: là tài nguyên quan trọng hàng đầu ở Đồng bằng sông Cửu Long, diện tích tương đối rộng (gần 4 triệu ha), địa hình thấp và bằng phẳng, thuận lợi cho việc sản xuất lương thực, thực phẩm với quy mô lớn.
• Khí hậu: cận xích đạo, nóng ẩm quanh năm, lượng mưa nhiều, thời tiết ít biến động, thuận lợi cho việc đẩy mạnh thâm canh, tăng vụ.
• Nước: tương đối dồi dào của hệ thống sông rạch dày đặc, thuận lợi làm thủy lợi. Diện tích mặt nước rộng lớn (nội địa và ven biển), thích hợp để nuôi trồng thủy sản (nước ngọt, nước lợ và mặn).
• Nguồn lợi thủy sản: phong phú của các vùng biển (tây nam, đông nam) và của sông Mê Công.

Câu 4: Nếu một số khó khăn chính về mặt tự nhiên ở đồng bằng sông Cửu Long?

Trả lời:

Khó khăn chính về mặt tự nhiên ở đồng bằng sông Cửu Long:

• Diện tích đất nhiễm phèn, nhiễm mặn ngày càng mở rộng và cần được cải tạo.
• Mùa khô kéo dài dẫn đến tình trạng thiếu nước cho hoạt động sản xuất.
• Mùa lũ chịu lũ lớn do sông Mê Công gây ra.
• Chất lượng môi trường ở nhiều vùng suy thoái, đặc biệt là nguồn nước sông rạch.

III. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI HỌC

Câu 1: Nêu thế mạnh về một số tài nguyên thiên nhiên để phát triển kinh tế....

Nêu thế mạnh về một số tài nguyên thiên nhiên để phát triển kinh tế - xã hội ở Đồng bằng sông Cửu Long?

Trả lời:

Thế mạnh về tài nguyên thiên nhiên để phát triển kinh tế - xã hội ở Đồng bằng sông Cửu Long:

• Đất: gần 4 triệu ha (đất phù sa ngọt: 1,2 triệu; đất phèn, đất mặn: 2,5 triệu ha,...)
• Rừng: rừng ngập mặn ven biển và trên bán đảo Cà Mau chiếm diện tích lớn.
• Khí hậu: nóng ẩm quanh năm, lượng mưa dồi dào.
• Tài nguyên nước: Sông Mê Công đem lại nguồn lợi lớn. Hệ thống kênh rạch chằng chịt. Vùng nước mặn, nước lợ cửa sông, ven biển rộng lớn,...
• Nguồn hải sản: cá, tôm và hải sản quý hết sức phong phú. Biển ấm quanh năm, ngư trường rộng lớn; nhiều đảo và quần đảo, thuận lợi cho khai thác hải sản.

Câu 2: Ý nghĩa của việc cải tạo đất phèn, đất mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Trả lời:

Đất phèn và đất mặn ở đồng bằng Sông Cửu Long chiếm diện tích rất lớn( 2,5 triệu ha).

Nếu được cải tạo thì sẽ mở rộng thêm diện tích canh tác hoặc nuôi trồng thủy sản bằng các biện pháp thau chua, rửa mặn, xây dựng hệ thống bờ bao, kênh rạch thoát nước vào mùa mưa lũ, giữ nước ngọt vào mùa cạn, lựa chọn cơ cấu cây trồng thích hợp đất phèn, đất mặn thì sẽ đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Câu 3: Nêu những đặc điểm chủ yếu về dân cư, xã hội ở Đồng bằng sông Cửu Long...

Nêu những đặc điểm chủ yếu về dân cư, xã hội ở Đồng bằng sông Cửu Long. Tại sao phải đặt vấn đề phát triển kinh tế đi đôi với nâng cao mặt bằng dân trí và phát triển đô thị ở đồng bằng này?

Trả lời:

• Đặc điểm chủ yếu về dân cư, xã hội ở đồng bằng sông Cửu Long:

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng đông dân (đứng thứ hai Đồng bằng sông Hồng). Ngoài người Kinh, còn có người Khơ-me, người Chăm, người Hoa. Đồng bằng sông Cửu Long có tỉ lệ gia tăng tự nhiên của dân số bằng mức bình quân của cả nước; GDP/người, tỉ lệ người lớn biết chữ, tỉ lệ dân số thành thị còn thấp hơn mức trung bình của cả nước. Tuy nhiên, tỉ lệ hộ nghèo thấp hơn và tuổi thọ trung bình cao hơn mức trung bình của cả nước.

• Cần phải đặt vấn đề phát triển kinh tế đi đôi với nâng cao mặt bằng dân trí và phát triển đô thị ở đồng bằng sông Cửu Long là vì:

Nếu phát triển kinh tế đi đôi với nâng cao mặt bằng dân trí và phát triển đô thị sẽ thu hút mạnh hơn đầu tư của các vùng khác trong nước và của nước ngoài. Từ đó phát huy tốt hơn các thế rnạnh về tự nhiên và lao động của vùng để đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Đồng thời , nâng cao chất lượng cuộc sống của dân cư.