Giải Phẫu Mạch Máu Chi Trên

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Động mạch chi trên

Chi trên được cấp máu nhờ động mạch nách, động mạch cánh tay, động mạch quay và động mạch trụ cùng các nhánh của chúng.

Ðộng mạch nách

Hình. Mạch máu và thần kinh trong hố nách

1. Cơ dưới vai 2.Động mạch mũ vai 3.Động mạch ngực lưng 4. Động mạch nách

Ðường đi: động mạch nách là sự tiếp tục của động mạch dưới đòn, từ điểm giữa bờ sau xương đòn đến bờ dưới cơ ngực lớn, đổi tên thành động mạch cánh tay.

Nhánh bên: có 6 nhánh:

Động mạch ngực trên, cấp máu cho các cơ ngực.

Động mạch cùng vai ngực, cấp máu cho vùng vai và ngực.

Động mạch ngực ngoài, cấp máu cho thành ngực.

Động mạch dưới vai, cấp máu cho thành sau hõm nách.

Động mạch mũ cánh tay trước và mũ cánh tay sau đi vào vùng đen- ta, nối nhau quanh cổ phẫu thuật xương cánh tay.

Ðộng mạch nách thường nối với các động mạch dưới đòn và động mạch cánh tay, tạo nên 3 vòng nối quanh vai, quanh ngực và ở vùng cánh tay.

Vòng nối quanh ngực do động mạch ngực ngoài và động mạch cùng vai ngực nối với động mạch ngực trong và động mạch gian sườn trên của động mạch dưới đòn.

Vòng nối quanh vai do động mạch dưới vai nối với động mạch vai trên và động mạch vai sau của động mạch dưới đòn.

Vòng nối cánh tay do động mạch mũ cánh tay trước nối với động mạch mũ cánh tay sau và động mạch cánh tay sâu của động mạch cánh tay.

Do hai vòng nối quanh vai và quanh ngực không nối với vòng nối cánh tay, nên nếu thắt động mạch nách ở giữa động mạch mũ cánh tay trước và động mạch dưới vai sẽ rất nguy hiểm.

Ðộng mạch cánh tay

Ðường đi: tiếp theo động mạch nách, đi từ bờ dưới cơ ngực lớn đến dưới nếp gấp khuỷu 3cm, rồi chia thành hai ngành cùng là động mạch quay và động mạch trụ.

Nhánh bên: gồm các nhánh chính:

Động mạch cánh tay sâu: ra khu cánh tay sau.

Động mạch bên trụ trên, cùng dây thần kinh trụ chạy xuống dưới.

Động mạch bên trụ dưới.

Hình. Động mạch cánh tay

Ðộng mạch trụ

Ðường đi: động mạch trụ là nhánh cùng của động mạch cánh tay, bắt đầu từ 3cm dưới nếp khuỷu, chạy xuống cổ tay và vào gan tay tạo nên cung động mạch gan tay nông.

Nhánh bên: có các nhánh bên nuôi dưỡng vùng cẳng tay và bàn tay. Trong số đó có nhánh gan tay sâu nối với động mạch quay tạo nên cung động mạch gan tay sâu.

Hình. Mạch máu thần kinh hố khuỷu (nhìn từ trong)

1. Dây thàn kinh trụ 2. Động mạch trụ 3. Động mạch cánh tay 4. Dây thần kinh quay 5. Động mạch quay 6. Dây thần kinh giữa

Ðộng mạch quay

Ðường đi: từ 3cm dưới nếp gấp khuỷu, động mạch quay chạy xuống dưới, nằm trong rãnh động mạch quay, sau đó vòng quanh mỏm trâm quay, qua hõm lào giải phẫu để vào gan tay, tạo nên cung gan tay sâu.

Nhánh bên: có các nhánh bên nuôi dưỡng vùng cẳng tay và bàn tay. Trong số đó có nhánh gan tay nông nối với động mạch trụ tạo nên cung động mạch gan tay nông.

Cung động mạch gan tay nông

Do động mạch trụ nối với nhánh gan tay nông của động mạch quay tạo nên.

Nhánh bên: cho các nhánh nuôi dưỡng bàn tay và ngón tay.

Cung động mạch gan tay sâu

Cấu tạo: do động mạch quay nối với nhánh gan tay sâu của động mạch trụ tạo nên.

Nhánh bên: cho các nhánh nuôi dưỡng bàn tay và ngón tay.

Hình. Cung động mạch gan tay nông

1. Dây thần kinh trụ 2. Động mạch trụ 3. Động mạch quay 4. Dây thần kinh giữa 5. Cung động mạch gan tay nông

Tĩnh mạch chi trên

Hình. Tĩnh mạch chi trên

1. Tĩnh mạch đầu 2. Tĩnh mạch nền 3. Tĩnh mạch giữa nền 4. Tĩnh mạch giữa đầu

Tĩnh mạch sâu

Từ dưới lên đến phần cánh tay thường có hai tĩnh mạch sâu đi kèm theo hai bên động mạch cùng tên. Đến hõm nách thì nhập lại thành tĩnh mạch nách.

Tĩnh mạch nông

Trong lớp mỡ dưới da của cẳng bàn tay có một mạng tĩnh mạch phong phú. Mạng tĩnh mạch này đổ về ba tĩnh mạch nông theo thứ tự từ trong ra ngoài là: tĩnh mạch nền, tĩnh mạch giữa cẳng tay, tĩnh mạch đầu. Các tĩnh mạch này đi lên vùng khuỷu trước để góp phần tạo nên mạng tĩnh mạch. Sau đó tĩnh mạch đầu và tĩnh mạch nền tiếp tục chạy lên trên đổ vào tĩnh mạch nách.