Giải Phẫu ứng Dụng Xoang Hàm

Xoang hàm là xoang lớn nhất trong các xoang cạnh mũi, với thể tích từ 15 – 30ml. Xoang hàm nằm trong xương hàm trên, có hình nón tháp với đỉnh là mỏm gò má của xương hàm trên và đáy là thành trong xoang hàm. Các thành còn lại gồm: thành trên, thành dưới, thành sau và thành trước

Thành trong: là thành ngoài của hốc mũi, có nhiều cấu trúc quan trọng liên quan đến phẫu thuật nội soi mũi xoang như lỗ thông xoang hàm, khe bán nguyệt, bóng sàng, mỏm móc, phễu sàng, tế bào Haller. Lỗ thông xoang hàm thường nằm ở 1/3 dưới sau mỏm móc, đường kính 3 – 6mm. 30 – 40 % có lỗ thông xoang hàm phụ ở phía sau.

Thành trước: là mặt trước xương hàm trên, có lỗ thần kinh dưới ổ mắt cho thần kinh dưới ổ mắt đi qua và trên bề mặt có thần kinh huyệt răng trên trước và giữa. Do đó, những chấn thương vỡ mặt trước xoang hàm có thể dẫn đến tê mặt, ê răng, nhạy cảm răng… Giữa mặt trước xương hàm có hố nanh, là vị trí mỏng nhất của thành trước xoang hàm (dày # 2mm). Đây cũng là đường vào của phẫu thuật Caldwell Luc

Thành trên: là sàn ổ mắt, được tạo bởi các xương gò má, xương hàm trên và mảnh khẩu cái, có ống thần kinh dưới ổ mắt. Do được ghép từ nhiều xương khác nhau nên thành trên xoang hàm yếu, dễ vỡ do chấn thương, làm ổ mắt bị rớt 1 phần xuống lòng xoang hàm (chấn thương Blow – out).

Thành dưới: là mỏm huyệt răng của xương hàm trên. Ở trẻ em sàn xoang hàm nằm ngang sàn mũi do xoang hàm chưa phát triển hết. Ở người lớn, sàn xoang hàm thường nằm dưới sàn hốc mũi 5 – 10 mm. thành dưới xoang hàm liên quan đến các răng hàm trên từ răng số 3 – số 8. Do đó, sâu răng hàm trên dễ dẫn đến viêm xoang hàm, viêm đa xoang.

Thành sau: tạo bởi xương gò má và cánh lớn xương bướm, thường dày ở rìa và mỏng ở trong. Thành sau xoang hàm có liên quan chặc chẽ đến hố chân bướm hàm và hố dưới thái dương. Hố chân bướm hàm là một hố nhỏ nằm ngay sau xoang hàm, có chứa nhiều cấu trúc quan trong như: động mạch hàm và các nhánh của nó (động mạch bướm khẩu cái, động mạch khẩu cái xuống …), thần kinh hàm (V2), hạch bướm khẩu cái, đám rối chân bướm… Trong phẫu thuật nội soi mũi xoang, các phẫu thuật viên đã mở thành sau xoang hàm để tiếp cận động mạch hàm, động mạch bướm khẩu cái, phẫu thuật u vùng hố chân bướm hàm…