Giải Thích Từ Ngữ - Cổng Công Khai Ngân Sách Nhà Nước

Ngân sách nhà nước gồm ngân sách trung ương và ngân sách địa phương.

Ngân sách địa phương gồm ngân sách của các cấp chính quyền địa phương.

Bao gồm: (i) Toàn bộ các khoản thu từ thuế, lệ phí; (ii) Toàn bộ các khoản phí thu từ các hoạt động dịch vụ do cơ quan nhà nước thực hiện, trường hợp được khoán chi phí hoạt động thì được khấu trừ; các khoản phí thu từ các hoạt động dịch vụ do đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp nhà nước thực hiện nộp NSNN theo quy định của pháp luật; (iii) Các khoản viện trợ không hoàn lại của Chính phủ các nước, các tổ chức, cá nhân ở ngoài nước cho Chính phủ Việt Nam và chính quyền địa phương; (iv) Các khoản thu khác theo quy định của pháp luật.  

Các khoản thu NSNN được phân theo lĩnh vực, gồm: thu nội địa, thu từ dầu thô, thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu, thu viện trợ.

Chi trả nợ lãi

Là quỹ của Nhà nước, hình thành từ NSNN và các nguồn tài chính khác theo quy định của pháp luật.

Chính phủ, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh) lập quỹ dự trữ tài chính từ các nguồn tăng thu, kết dư ngân sách, bố trí trong dự toán chi ngân sách hằng năm và các nguồn tài chính khác theo quy định của pháp luật, số dư của quỹ dự trữ tài chính ở mỗi cấp không vượt quá 25% dự toán chi ngân sách hằng năm của cấp đó.

Quỹ dự trữ tài chính được sử dụng trong các trường hợp sau:

a) Cho ngân sách tạm ứng để đáp ứng các nhu cầu chi theo dự toán chi ngân sách khi nguồn thu chưa tập trung kịp và phải hoàn trả ngay trong năm ngân sách;

b) Trường hợp thu NSNN hoặc vay để bù đắp bội chi không đạt mức dự toán được Quốc hội, Hội đồng nhân dân quyết định và thực hiện các nhiệm vụ phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh trên diện rộng, với mức độ nghiêm trọng, nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh và nhiệm vụ cấp bách khác phát sinh ngoài dự toán mà sau khi sắp xếp lại ngân sách, sử dụng hết dự phòng ngân sách mà vẫn chưa đủ nguồn, được sử dụng quỹ dự trữ tài chính để đáp ứng các nhu cầu chi nhưng mức sử dụng trong năm tối đa không quá 70% số dư đầu năm của quỹ.

Là một khoản mục trong dự toán chi ngân sách chưa phân bổ đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định ở từng cấp ngân sách. Theo quy định của Luật NSNN, mức bố trí dự phòng từ 2% đến 4% tổng chi ngân sách mỗi cấp.

Dự phòng NSNN sử dụng để chi phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm hoạ, dịch bệnh, cứu đói; nhiệm vụ quan trọng về quốc phòng, an ninh và các nhiệm vụ cần thiết khác thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách cấp mình mà chưa được dự toán. Các cấp ngân sách cũng có thể sử dụng dự phòng ngân sách cấp mình để hỗ trợ cho ngân sách cấp dưới (sau khi ngân sách cấp dưới đã sử dụng dự phòng cấp mình để thực hiện nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu) hoặc hỗ trợ các địa phương khác thực hiện các nhiệm vụ nêu trên.

Được xác định bằng chênh lệch lớn hơn giữa tổng chi NSTW không bao gồm chi trả nợ gốc và tổng thu NSTW trong một năm ngân sách.

Bội chi NSTW được bù đắp từ các nguồn: (i) Vay trong nước từ phát hành trái phiếu Chính phủ, công trái xây dựng Tổ quốc và các khoản vay trong nước khác theo quy định của pháp luật; (ii) Vay ngoài nước từ các khoản vay hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vay ưu đãi của Chính phủ các nước, các định chế tài chính các nước và các tổ chức quốc tế; phát hành trái phiếu Chính phủ ra thị trường quốc tế; không bao gồm các khoản Chính phủ vay về cho các tổ chức kinh tế vay lại.

Là tổng hợp bội chi ngân sách cấp tỉnh của từng địa phương, được xác định bằng chênh lệch lớn hơn giữa tổng chi ngân sách cấp tỉnh và tổng thu ngân sách cấp tỉnh của từng địa phương trong một năm ngân sách.

Bội chi NSĐP được bù đắp từ các nguồn: (i) Vay trong nước từ phát hành trái phiếu chính quyền địa phương và các khoản vay trong nước khác theo quy định của pháp luật; (ii) Vay từ nguồn Chính phủ vay về cho ngân sách địa phương vay lại.

Là khoản chi để trả các khoản nợ gốc đến hạn phải trả thuộc nghĩa vụ của NSNN (không bao gồm trả nợ gốc đối với các khoản vay về để cho doanh nghiệp vay lại). Các khoản chi trả nợ gốc được hạch toán giảm số dư nợ của NSNN, không hạch toán vào chi NSNN.

 Nguồn chi trả nợ gốc gồm: (i) Vay để trả nợ gốc; (ii) Bội thu, tăng thu, tiết kiệm chi, kết dư ngân sách.

Là khoản nợ phát sinh từ các khoản vay trong nước, nước ngoài, được ký kết, phát hành nhân danh Nhà nước, nhân danh Chính phủ.

Nợ Chính phủ bao gồm: (i) Nợ do Chính phủ phát hành công cụ nợ; (ii) Nợ do Chính phủ ký kết thỏa thuận vay trong nước, nước ngoài; (iii) Nợ của NSTW vay từ quỹ dự trữ tài chính của Nhà nước, ngân quỹ nhà nước, quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách.

Là khoản nợ phát sinh do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh vay.

Nợ chính quyền địa phương bao gồm: (i) Nợ do phát hành trái phiếu chính quyền địa phương; (ii) Nợ do vay lại vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài; (iii) Nợ của ngân sách địa phương vay từ ngân hàng chính sách của Nhà nước, quỹ dự trữ tài chính cấp tỉnh, ngân quỹ nhà nước và vay khác theo quy định của pháp luật về NSNN.