Giản Dị - Trang Phục Truyền Thống Của Người Nùng

Người Nùng là một trong 53 DTTS ở Việt Nam, sống tập trung ở các tỉnh vùng Đông bắc Bắc Bộ như Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Bắc Giang, Tuyên Quang… (chiếm tới 84%) và ở các tỉnh Tây Nguyên (11 %), chủ yếu tại Đăk Lăk.

Trang phục truyền thống của người Nùng có sự phân biệt theo lứa tuổi và giới tính, rất phong phú về chủng loại. Trang phục nam gồm có áo, quần, thắt lưng, khăn đội đầu, túi vải thêu, đồ trang sức bằng bạc… Quần áo trẻ em cũng có sự khác biệt so với các nhóm Nùng khác. Nét khác biệt đó thể hiện ở áo, quần, mũ độ đầu. Trong đó chiếc mũ được trang trí khá cầu kì với những hoa văn, họa tiết sặc sỡ, đẹp mắt…

Khi đứa trẻ mới lọt lòng, người Nùng quấn trẻ bằng quấn áo cũ của bố mẹ. Khi đứa trẻ được một, hai tuổi, người Nùng cắt quần áo đơn giản theo một kiểu chung, không phân biệt nam hay nữ. Khi lên 9-10 tuổi, người mẹ bắt đầu cắt may quần áo nhằm phân biệt nam nữ cho con. Độ tuổi này, các bé gái bắt đầu mặc quần áo và quấn đầu đội khăn như người lớn.

Trang phục nam giới thường đơn giản, gồm áo ngắn tứ thân, tay bó, có 3 túi, cổ đứng, vạt áo và cổ có thêu hoa văn hình răng cưa. Kiểu dáng quần được may theo kiểu quần ta, ống đứng. Đường kính ống rộng khoảng 40 - 45 cm, bụng rộng. Khi mặc cạp quần gấp thành nhiều nếp, dùng dây vải làm thắt lưng.

Trang phục của phụ nữ Nùng (nhóm Nùng An) gồm có áo trắng ngắn mặc bên trong, áo dài đến gần gối mặc bên ngoài, khâu nối từ bốn tấm vải nên gọi là áo tứ thân, có bốn cúc cài chéo nách phải. Áo dài cổ đứng, trên diềm đen, dưới diềm xanh, hai đường chỉ khâu nối, ống tay áo xắn lên để lộ bên trong khâu miếng vải xanh, đắp vải trắng, có đường chỉ viền đen trên nền trắng; hai bên tà cũng khâu đắp vải màu xanh ở trên, màu trắng ở dưới.

Phụ nữ Nùng An và Nùng Đen mặc tương tự như nhau, quần áo đều màu chàm, không trang trí các màu khác; đi giày vải tự khâu; khi đi chợ, đi chơi đeo chiếc túi vải được may bằng thổ cẩm.

Phụ nữ Nùng U mặc áo cánh rộng, ngắn đến thắt lưng, cài khuy giữa, cúc áo bằng bạc; cổ, gấu và tay áo có trang trí bằng những băng vải hoặc chỉ khác màu, thường là xanh, trắng... Váy của phụ nữ Nùng U rất rộng, dài đến mắt cá chân, khi mặc quấn túm hết ra phía sau, giắt vào thắt lưng.

Ngoài ra, trang phục nam và nữ còn có khăn đội đầu. Khăn của nam làm bằng vải nhuộm đen, rộng 20 cm, dài 2 m có trang trí hoa văn ở 2 đầu. Khăn quấn đầu của nữ cũng được làm bằng vải nhuộm màu đen, nhưng có 2 khăn, gồm: Khăn trong dài 1,7 m may bằng 2 lượt vải có màu khác nhau, mặt trong có màu xanh đen, mặt ngoài có màu chàm đen, trên khăn có trang trí hoa văn và được khâu từ những hạt bạc nhỏ tạo thành hình quả núi; khăn ngoài dài 1,7 m nhuộm chàm đen, thêu hoa văn hình xương cá, 2 đầu khăn được rút sợi ngang và được se lại thành nhiều sợi nhỏ, quấn tròn ở hai đầu...

Một phụ kiện không thể thiếu trong trang phục người Nùng là đồ trang sức. Trang sức của người Nùng chủ yếu bằng bạc trắng, nam giới thường đeo vòng tay bằng bạc, nhẫn bạc, phụ nữ đeo khuyên tai, kiềng cổ, vòng tay, nhẫn và đeo bộ xà tích ở ngang lưng. Theo quan niệm của người Nùng thì bạc trắng không chỉ tôn thêm vẻ đẹp của con người, kết hợp với việc phô trương sự giàu có mà còn có ý nghĩa bảo vệ sức khỏe cho đồng bào.

Có thể nói trang phục truyền thống của dân tộc Nùng không chỉ là sản phẩm vật chất của con người mà trong đó còn là niềm tự hào, tình yêu với quê hương của đồng bào dân tộc Nùng. Việc lưu giữ những nét đẹp truyền thống trong trang phục của đồng bào Nùng cũng góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa nói chung của đồng bào các dân tộc trên đất nước Việt Nam.

Trang phục truyền thống của dân tộc Thổ Nghệ An