Giáo án GDCD 11 Bài 5: Cung - Cầu Trong Sản Xuất Và Lưu Thông ...

1. Khởi động

* Mục tiêu:

- Kích thích học sinh tìm hiểu quy luật cung – cầu.

- Rèn luyện năng lực sử dụng ngôn ngữ cho học sinh.

* Cách tiến hành

- Học sinh xem phim về khu vui chơi VINPERL

- Đàm thoại để học sinh thấy được nhu cầu của con người và nguồn cung đáp ứng nhu cầu của con người, cụ thể ở đây là nhu cầu vui chơi, giải trí, du lịch khám phá…

* GV chốt lại:

- Cung – cầu là một trong những quy luật cơ bản của sản xuất hàng hóa.

- Tất cả chúng ta đều chịu sự tác động của quy luật này trong sinh hoạt hàng ngày.

Vậy chúng ta hiểu cụ thể quy luật này như thế nào để có thể vận dụng cho cá nhân mình?

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Sử dụng phương pháp đặt và giải quyết vấn đề kết hợp với thuyết trình, gợi mở để tìm hiểu khái niệm cầu.

* Mục tiêu:

Hs nhận biết được khái niệm cầu

*Cách tiến hành:

GV: Đặt vấn đề

Trong nền sản xuất hàng hóa mục đích của sản xuất là để tiêu dùng, để bán . Trong đó sản xuất gắn với cung và tiêu dùng gắn với cầu.

GV: ghi lên bảng một số nhu cầu về các loại hàng hóa:nhà,ô tô,máy vi tính, cặp sách,mũ,đĩa nhạc,giày dép,bút,…

GV: hỏi HS trong số những hàng hóa trên các em có nhu cầu nào?

HS: Trả lời

GV: các em có thể thanh toán cho những nhu cầu nào?

- Theo em có mấy lọai nhu cầu và có phải bất kì nhu cầu nào cũng được nhà sản xuất quan tâm?

- Vậy qua ví dụ và phân tích trên em hãy cho biết cầu là gì?

* Gv chốt lại:

- GV: Vậy số lượng cầu phụ thuộc vào những yếu tố nào?

Ví dụ: Người nông dân có nhu cầu mua máy tuốt lúa → Phù hợp với thu nhập của mình

Ví dụ: Các lọai điện thọai di động trên 10 triệu… ít người sử dụng vì giá cao → Phụ thuộc vào giá cả

Ví dụ: Vào mùa trung thu nhà nào cũng có nhu cầu mua bánh trung thu → Phụ thuộc vào thị hiếu của người tiêu dùng ………………………→

Ví dụ: Vào mùa hè nhiều cá nhân, gia đình đi du lịch, do thời tiết, do hs được nghỉ hè.

* Yếu tố ảnh hưởng đến cầu

Thu nhập, giá cả, thị hiếu, tâm lý….., trong đó thu nhập và giá cả là những yếu tố chủ yếu.

1. Khái niệm cung- cầu:

a. Khái niệm cầu:

Cầu là khối lượng hàng hóa dịch vụ mà người tiêu dùng cần mua trong một thời kỳ nhất định tương ứng với giá cả và thu nhập xác định

Hoạt động 2: Sử dụng phương pháp đặt và giải quyết vấn đề kết hợp với thuyết trình, gợi mở để tìm hiểu khái niệm cung.

* Mục tiêu:

Hs hiểu được khái niệm cung.

*Cách tiến hành:

Gv hỏi

- Người tiêu dùng có tiền thì sẽ tìm nhu cầu về những mặt hàng hóa ở đâu?

- GV: Hàng hóa được thị trường cung cấp được gọi là cung. Vậy cung là gì?

- GV hỏi:vậy những yếu tố nào ảnh hưởng đến số lượng cung?và cho vd

HS: trả lời

* GV chốt lại:

* Những yếu tố ảnh hưởng đến cung:

- Khả năng sản xuất.

- Số lượng.

- Chi phí sản xuất.

- Chất lượng.

- Năng suất.

- Giá cả - Quan trọng nhất.

- Phong tục, tập quán .

Vd1: Giá thịt gà tăng cao thì có nhiều nhà chăn nuôi, mở rộng trang trại.

Vd2: đạo Hồi kiêng ăn thịt heo nên hạt nêm Knor được làm từ xương hầm thịt heo nguyên chất không thể bán được ở các nước theo đạo Hồi.Đạo Hinđu không ăn thịt bò…

- Vậy những yếu tố nào ảnh hưởng đến cung và trong các yếu tố đó yếu tố nào là quan trọng nhất?

b. Khái niệm cung:

Cung là khối lượng hàng hóa, dịch vụ hiện có trên thị trường và chuẩn bị đưa ra thị trường trong một thời kì nhất định, tương ứng mức giá cả, khả năng sản xuất và chi phí sản xuất xác định.

- Cung là khối lượng hàng hóa, dịch vụ hiện có trên thị trường hay có thể đưa ra thị trường trong một thời kì nhất định, tương ứng với mức giá cả, khả năng sản xuất và chi phí sản xuất xác định.

Hoạt động 3: Sử dụng phương pháp đàm thoại, nêu vấn đề, gợi mở để làm rõ mối quan hệ cung – cầu trong sản xuất và lưu thông hàng hóa.

* Mục tiêu:GV: Ở phần trên chúng ta đã tìm hiểu và biết được thế nào là cung, cầu hàng hoá nhưng chúng có quan hệ như thế nào với nhau và vai trò của chúng đối với sản xuất và lưu thông hàng hoá là như thế nào thì chúng ta sẽ tìm hiểu ở phần 2

GV: nếu một nhà sx làm ra nhiều hàng hóa mà không quan tâm đến nhu cầu của người tiêu dùng thì sẽ ntn?

HS: Trả lời

GV: Nhận xét và đặt tiếp câu hỏi:

Vậy ngược lại người tiêu dùng có quan tâm đến tình hình của nhà sx hay không?

HS: Trả lời

GV: nhận xét và bổ sung

- Trong sản xuất và lưu thông hàng hoá trên thị trường cung và cầu thường xuyên tác động với nhau và là hai bộ phận cấu thành mối quan hệ cung - cầu.

- Mối quan hệ này thường xuyên tiếp diễn trên thị trường, tồn tại và hoạt động một cách khách quan độc lập với ý của con người

- GV: Vậy nội dung của mối quan hệ cung-cầu là gì?

- HS: trả lời

- GV chốt lại:

- GV: vậy nội dung mối quan hệ cung-cầu có những biểu hiện nào chúng ta cùng tiếp tục tìm hiểu.

- GV: Sau khi phân tích như vậy thì em nào hãy lấy ví dụ về sự tác động lẫn nhau giữa cung và cầu?

- HS: cho ví dụ

- GV: nhận xét và cho thêm ví dụ

- Vd1: vào mùa trung thu nhu cầu bánh trung thu tăng cao⇒nhà sx bánh trung thu (Kinh Đô,Đồng Khánh,Như Lan…)sx ra nhiều.Qua mùa trung thu nhu cầu giảm ⇒các hãng thu hẹp sx hoặc không sx nữa thay thế bằng các loại bánh khác.

- Vd2: khi luật pháp quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy nếu không sẽ bị xử lý nghiêm,triệt để.Nhu cầu mũ bảo hiểm tăng(cầu tăng)⇒cung tăng (các nhà sx sản xuất ra nhiều mũ bảo hiểm,nhiều cơ sở sx mũ bảo hiểm cũng ra đời)

Thay vào đó là ta thấy mũ vải mất chỗ đứng,nhu cầu giảm rõ rệt⇒các nhà sx thu hẹp sx hoặc chuyển sang sx mặt hàng khác.

- GV: Theo em cung và cầu có ảnh hưởng đến giá cả trên thị trường hay không? Em hãy lấy ví dụ minh hoạ cho trường hợp này.

- HS: trả lời ý kiến cá nhân.

- GV: nhận xét và cho thêm vd

- Vd1: qua mùa trung thu nhu cầu về bánh trung thu giảm ⇒ giá bán bánh trung thu giảm đột ngột.

- Vd2: trái cây trái mùa (cung < cầu) giá cao

- Vd3: tết nhu cầu bánh kẹo tăng ⇒ giá bánh kẹo thường cao hơn.

- GV: Qua ví dụ em nào hãy cho cô biết giá cả ảnh hưởng như thế nào đối với cung - cầu ?

- HS: cho vd

- GV: nhận xét và cho thêm vd

- Vd1: khi giá cà phê giảm⇒thu hẹp sx,nhiều gđ còn chặt cây cà phê để trồng loại cây khác.

- Vd2: khi giá gạo,cà phê tăng người dân lại sx, trồng nhiều.

- Vd3: khi có đợt giảm giá ,khuyến mãi người tiêu dùng đổ xô đi mua hàng

- Vd4: giá xăng tăng thì người tiêu dùng giảm nhu cầu đi lại hoặc chọn phương tiện đi lại công cộng như xe buýt rẻ hơn..

2. Mối quan hệ cung - cầu trong sản xuất và lưu thông hàng hoá:

a. Nội dung của quan hệ cung - cầu:

Nội dung: Mối quan hệ cung - cầu là mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau giữa người bán với người mua hay giữa những người sản xuất với những người tiêu dùng diễn ra trên thị trường để xác định giá cả và số lượng hàng hoá, dịch vụ.

Ba biểu hiện của nội dung quan hệ cung - cầu:

* Cung - cầu tác động lẫn nhau:

- Cầu tăng ⇒ sản xuất mở rộng ⇒ cung tăng.

- Cầu giảm ⇒ sản xuất thu hẹp ⇒ cung giảm.

* Cung - cầu ảnh hưởng đến giá cả thị trường:

- Cung = Cầu → giá cả = giá trị.

- Cung > Cầu → giá cả < giá trị .

- Cung < Cầu → giá cả > giá trị.

* Giá cả thị trường ảnh hưởng đến cung - cầu:

- Về phía cung: Khi giá cả tăng ⇒ cung tăng và ngược lại.

- Về phía cầu: Khi giá cả giảm ⇒ cầu tăng và ngược lại.

b. Vai trò của quan hệ cung - cầu:

(Không học)

Hoạt động 4: Đàm thoại để học sinh hiểu vận dụng quan hệ cung - cầu trong thực tiễn.

* Mục tiêu:

- Hs hiểu được việc vận dụng quan hệ cung – cầu của Nhà nước, của người sản xuất kinh doanh và của người tiêu dùng.

- Hình thành NL giao tiếp, tư duy…

* Cách tiến hành:

GV sử dụng phương pháp đàm thoại, yêu cầu học sinh suy nghĩ và cho biết việc vận dụng quan hệ cung – cầu của Nhà nước, của người sản xuất kinh doanh và của người tiêu dùng.

GV: Lấy một vài ví dụ cho HS

Ví dụ: Các em thấy trên thị trường có lúc điện, vàng, xi măng, sắt thép, gạo,... cung nhỏ hơn cầu, Nhà nước có thể mua của nước ngoài các loại hàng hoá trên và bán ra thị trường nhằm lập lại sự cân đối giữa cung - cầu ổn định giá cả.

Ví dụ: Để ổn định đời sống của nhân dân, phục vụ nhu cầu đi lại trước giá dầu thô liên tục tăng như Nhà nước ta vẫn phải thường xuyên bù giá, trợ cấp cho các chủ doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu để họ có thể bán xăng ở giá có thể chấp nhận được

Ví dụ: Vào mùa hè nhu cầu sử dụng điện làm mát rất lớn vì thế sẽ gây ra tình trạng thiếu điện. Vì vậy các nhà sản xuất chuyển sang kinh doanh các loại bóng điện quạt tiêu tốn ít điện năng để đáp ứng nhu cầu của người dân vào mùa hè.

Ví dụ: khi gà bị cúm thì nhu cầu về thịt gà giảm⇒giá rẻ⇒người chăn nuôi thu hẹp quy mô sx.

Ví dụ: Sau đợt dịch tai xanh ở heo vừa qua khiến thịt heo rất khan hiếm vì thế mà thịt heo trên thị trường giá rất cao từ 65000 đến 75000 ngàn 1 ký, giá cả đắt khiến người dân chuyển sang mua cá, tôm, gà, đậu hũ…

3. Vận dụng quan hệ cung - cầu:

+ Đối với nhà nước: Thông qua việc điều tiết cung - cầu trên thị trường.

- Khi cung < cầu do khách quan điều tiết bằng cách sử dụng lực lượng dự trữ giảm giá để tăng cung.

- Khi cung < cầu do tự phát, đầu cơ, tích trữ, điều tiết bằng cách: xử lý vi phạm pháp luật, sử dụng lưc lượng dự trữ quốc gia để tăng cung.

- Khi cung > cầu quá nhiều, có biện pháp kích cầu ( tăng đầu tư, tăng lương…)

+ Đối với người sản xuất kinh doanh: Nắm vững các trường hợp cung - cầu để ra quyết định.

- Thu hẹp sản xuất, kinh doanh khi cung > cầu, giá cả < giá trị có thể bị thua lỗ.

- Khi cung < cầu, giá cả > giá trị thì chuyển sang sản xuất kinh doanh.

+ Đối với người tiêu dùng: Nắm vững các trường hợp cung - cầu để ra quyết định mua hay không mua.

- Giảm mua các mặt hàng khi cung < cầu và giá cả cao.

- Chuyển sang mua các mặt hàng khi cung > cầu và giá cả thấp.