Giáo án STEM Chủ đề Bộ Dụng Cụ Hình Học (môn Toán THCS) - 123doc

Đây là giáo án (kế hoạch) chủ đề STEM môn Toán: Chủ đề: Làm bộ dụng cụ hình học cho người khiếm thị. Giáo án được soạn theo chủ đề công văn hướng dẫn 3280 của Bộ giáo dục. kế hoạch theo 5 bước mới nhất. Giáo án có Mô tả chủ đề,mục đích chủ đề, các bước tiến hành hồ sơ học tập............theo đúng công văn chỉ đạo của Bộ giáo dục đào tạo về giáo án stem....................................................

Chủ đề : BỘ DỤNG CỤ HỌC HÌNH HỌC CHO NGƯỜI KHIẾM THỊ

(CẤP THCS)

1 Tên chủ đề:

BỘ DỤNG CỤ HỌC HÌNH HỌC CHO NGƯỜI KHIẾM THỊ

Thời gian: 2 tuần (có 3 tiết trên lớp) – TOÁN THCS

Đó là cách để người khiếm thị viết hay đọc chữ cái và ký số Còn đối với các hình hình học, họ sẽ “đọc” hoặc “xem” hình như thế nào? Các mô hình có sẵn từ thị trường dụng cụ và thiết bị trường học hiện nay vẫn chưa dành cho đối tượng này

Mục đích của chủ đề “Bộ dụng cụ học học hình học cho người khiếm thị”

chính là để tạo cơ hội cho học sinh lớp 8 sau khi học các hình lăng trụ đứng và hình chóp trong môn Toán, đều có thể huy động kiến thức này để làm các “mô hình hình học nổi” như một dụng cụ học tập dành cho đối tượng người khiếm thị

3 Mục tiêu của chủ đề:

Sau chủ đề, học sinh có khả năng:

 Kiến thức, kĩ năng:

- Biết công thức tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần, thể tíchhình hộp chữ nhật, hình lập phương, hình lăng trụ đứng tam giác.

- Giải thích được cách hình thành công thức tính diện tích xung quanh, diệntích toàn phần, thể tích của hình hộp chữ nhật, hình lập phương, hình lăng trụđứng tam giác

- Vận dụng được kiến thức về hình học phẳng (cách tính diện tích hình chữnhật, hình vuông, hình tam giác, hình tròn) và kiến thức về hình khối (cách tínhthể tích hình hộp chữ nhật, hình lập phương, hình lăng trụ đúng,…) để tạo ra bộdụng cụ học hình học cho người khiếm thị

- Thiết kế và thử nghiệm bộ dụng cụ học hình học cho người khiếm thị từvật liệu dễ kiếm

- Vận dụng được các công thức tính diện tích và tính thể tích để tính toán

 Thái độ:

- Có thái độ tích cực, hợp tác trong làm việc nhóm

- Có lòng yêu thương, giúp đỡ đối với những người không may mắn trong cuộc sống

- Nhận thấy sự vận dụng của kiến thức môn học để giải quyết các vấn đề trongthực tiễn

Mở rộng: có âm thanh báo khi học sinh khiếm thị dò trên hình (tùy điều kiệncụ thể của trường, thời gian chuẩn bị, trình độ học sinh tiếp cận, khả năng kinh

tế của học sinh,…)

- Phát triển năng lực:

+ Năng lực thử nghiệm, nghiên cứu khoa học

+ Năng lực giải quyết vấn đề

+ Năng lực giao tiếp và hợp tác

4 Thiết bị:

- Máy tính, máy chiếu,

- Bộ mô hình các hình hộp chữ nhật, hình lập phương, hình lăng trụ đứng đáytam giác

- Video clip ngắn về cuộc sống của người khiếm thị

5 Tiến trình dạy học:

Hoạt động 1+2: Giao nhiệm vụ và nghiên cứu kiến thức nền

- Xác định yêu cầu thiết kế bộ dụng cụ học hình học cho người khiếm thị

- Công bố tiêu chí cho sản phẩm học tập trong chủ đề STEM này

- Xác định các kiến thức nền cần thiết để thiết kế và chế tạo bộ dụng cụ họchình học gồm hai phân môn:

Hình học 8:

o Bài 1, 2: Hình hộp chữ nhật (tr.95–101)

o Bài 3: Thể tích của hình hộp chữ nhật (tr.101–105)

o Bài 4: Hình lăng trụ đứng (tr.105–116)

o Bài 5: Diện tích xung quanh của hình lăng trụ đứng (tr.112–116)

o Bài 6: Thể tích của hình lăng trụ đứng (tr.112–116)

Công nghệ 8:

o Bài 4: Bản vẽ các khối đa diện (tr.15–19)

Xem thêm Tài liệu bổ sung về kiến thức nền ở phần Phụ lục, gồm:

- Tài liệu 1: Hình khối (Toán 8)

- Tài liệu 2: Bản vẽ các khối đa diện (Công nghệ 8)

- Tài liệu 3: Bảng ký hiệu chữ Braille tiếng Việt nam

* Thời gian: 45 phút (học trên lớp)

tam giác

– Liệt kê được các tiêu chí đánh giá sản phẩm, từ đó định hướng thiết kế sảnphẩm

* Nội dung cơ bản:

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

trưởng

và nhómtrưởng báo cáo

10

phút

Công việc chuẩn bị sẵn:

Tự làm sẵn 2 bộ mô hình gồm hình hộp chữ nhật, hình lập

phương, hình lăng trụ đứng tam giác và đem vào lớp, bộ

thứ nhất cần theo kích thước “nguyên” như sau:

- Hình lập phương có cạnh 10cm

- Hình hộp chữ nhật kích thước 7cm x 12 cm x 5cm

- Hình lăng trụ đứng tam giác có đáy là tam giác vuông đều

có cạnh bằng 6cm và chiều cao lăng trụ là 15cm

Bộ khối hình thứ nhất

Bộ thứ hai có kích thước tùy ý nhưng phải khác kích thước

bộ thứ nhất

Bộ khối hình thứ hai Dùng bộ mô hình thứ nhất, gọi 3 HS (thuộc 3 nhóm khác

nhau) lên bảng và cho các em tự chọn 1 khối hình rồi yêu

cầu các em:

cho biết số đỉnh, số cạnh, số mặt

hình dạng của từng mặt (gọi tên)

gọi tên loại khối hình,

giải thích tại sao em biết

các kích thước đo được

tính toán diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể

tích của khối hình đang có trong tay

(cho phép HS đo đạc bằng thước kẻ vạch đến milimet)

Dự kiến:

HS huy động kiến thức đã học về các hìnhkhối: hình hộp chữ nhật, hình lập phương,hình lăng trụ đứng (đáy tam giác)

Dùng bộ mô hình thứ hai, gọi 3 học sinh khác (thuộc các

nhóm còn lại) lên trước lớp và yêu cầu các em:

đeo 1 cái kính đã dán giấy che kín phần tròng kính (khi

đeo kính, người đeo sẽ không thể nhìn thấy)

Phát cho mỗi học sinh 1 khối hình và yêu cầu thử dùng

Dự kiến:

HS có thể nhận

ra loại khối

số đỉnh, số cạnh, số mặt

hình dạng của từng mặt (gọ ̣i tên)

các kích thước đo được

yêu cầu thử sờ từng khối hình để nhận biết xem đây là

khối hình gì và thử ước lượng kích thước của khối hình

(Mục đích của hoạt động này là để các em nghĩ đến việc

khối hình phải như thế nào thì người khiếm thị cũng chỉ sờ

bằng tay mà nhận biết được)

không thể nói được kích thước các cạnh, dẫn đến không thể tính toán được

10

phút

- Dẫn dắt sang vấn đề người khiếm thị và cho chiếu đoạn

phim về nhu cầu học tập và sự khó khăn trong học tập của

(Tranh nổi, xem từ phút 1:22 đến 2:00)

- Cho HS phát biểu vài cảm nghĩ về những người khuyết tật này nhằm khơi gợi sự tham gia vào chủ đề STEM cho HS

10

phút

Từ đây, GV đặt ra nhu cầu thực tiễn và giao nhiệm vụ thiết

kế bộ dụng cụ học hình học cho học sinh:

- GV nêu lại bối cảnh (ở trên):

Trước đây, việc đọc sách, viết chữ của người khiếm thị là một điều không tưởng và cơ hội học hành đối với họ là một ước mơ xa vời Nhưng sự ra đời của hệ thống chữ nổi đã mang tới hi vọng về con chữ cho biết bao người khiếm thị không chỉ tại Việt nam mà còn là ở nhiều quốc gia trên thế giới Trong hệ thống chữ nổi này, người ta sẽ tạo ra các

“dấu chấm nổi bằng cách dùng một chiếc đục có đầu nhọn

và dùng lực từ tay để gõ xuống mặt giấy nhưng không làm thủng giấy Và người khiếm thị sẽ dùng ngón tay để sờ lên các chấm nổi mà “đọc” nội dung từ việc ghép các chữ cái theo bộ mã (code) mà Louis Braille, một nhạc sĩ mù người Pháp đã xây dựng nên Cũng vì vậy, nó còn gọi là chữ nổi Braille (hay đơn giản hơn, chữ Braille)

Đó là cách để người khiếm thị viết hay đọc chữ cái và ký

số Còn đối với các hình hình học, họ sẽ “đọc” hoặc

“xem” hình như thế nào? Các mô hình có sẵn từ thị

trường dụng cụ và thiết bị trường học hiện nay vẫn chưa

10

phút

- Thông báo nhiệm vụ cho HS:

Để giúp các học sinh khiếm thị có đồ dùng học tập hình

học, mỗi nhóm hãy thảo luận để tìm cách tạo các mô hình

hình hộp chữ nhật, hình lập phương, hình lăng trụ đứng

tam giác bằng bìa cứng sao cho người một học sinh lớp 8

khác bị che kín mắt (bằng khăn sậm màu) chỉ cần sờ mà

có thể nhận biết hình dạng, xác định được số cạnh, số

đỉnh, số mặt, kích thước để từ đó cũng tính được các giá

trị diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể tích.

- Cho học sinh phân nhóm, bầu nhóm trưởng, thư ký nhóm

Ghi nhận nhiệm vụ được giao.Xác định cáctiêu chí của sản phẩm.Bước đầu suy nghĩ về giải pháp

* Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm:

ST

T

1 Làm được đủ các khối hình: hộp chữ nhật, lập phương,

2 Không nhìn, chỉ cần sờ mà có thể nhận biết khối hình đang

cầm là khối hình gì và giải thích được tại sao biết 23

Không nhìn, chỉ cần sờ mà nhận biết khối có bao nhiêu

mặt, bao nhiêu đỉnh, bao nhiêu cạnh và chỉ ra được các

cạnh bằng nhau

2

4 Không nhìn, chỉ cần sờ mà đo được độ dài các cạnh (từ đó

tính được các giá trị diện tích, thể tích) 25

Trình bày tự tin, thuyết phục, trả lời được câu hỏi phản

biện; tích cực tham gia đóng góp ý kiến, đặt câu hỏi phản

biện cho nhóm báo cáo

2

Hoạt động 3: Trình bày và bảo vệ phương án thiết kế

* Thời gian: 45 phút (trên lớp)

* Mục tiêu:

– Mô tả được bản thiết kế bộ dụng cụ học hình học cho người khiếm thị– Vận dụng các kiến thức liên quan đến diện tích, thể tích các hình để lí giải và bảo vệ cơ sở khoa học của phương án thiết kế

– Lựa chọn phương án tối ưu để tạo sản phẩm

* Nội dung cơ bản:

VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC

SINH

1 ph Ổn định lớp, kiểm diện HS Lớp trưởng báo cáo,…

10 ph GV cho HS thảo luận nhóm để

hoàn thành bản thiết kế

HS thào luận nhóm trong 10 phútđể hoàn thành bản thiết kế

2 ph GV thông báo tiến trình buổi

báo cáo

HS lắng nghe, ghi nhận

8 ph GV thông báo các tiêu chí

đánh giá cho bản thiết kế

HS lắng nghe, ghi nhận để đánhgiá

20 ph GV cho các nhóm báo cáo

phương án thiết kế

HS báo cáo phương án thiết kế

Cho các nhóm phản biện,

nhóm thực hiện giải trình

GV phản biện và giải trình

(nếu cần)

Các nhóm HS phản biện, đặt câuhỏi

Nhóm báo cáo giải trình, trả lời

4 ph Cho HS thảo luận nhóm Nhóm HS ghi nhận nhận xét, điều

chỉnh và đề xuất phương án tối ưuđể tiến hành làm sản phẩm

Hoạt động 4: Chế tạo bộ dụng cụ học hình học cho người khiếm thị

theo phương án thiết kế

* Thời gian: 1 tuần (làm việc theo nhóm ngoài giờ học, có thể làm ở nhà hoặc

tại lớp)

* Mục tiêu:

– Tạo được bộ dụng cụ học hình học cho người khiếm thị theo phương án thiết kế tối ưu đã chọn

– Thử nghiệm sản phẩm và điều chỉnh

* Nội dung cơ bản:

– HS làm việc theo nhóm để tạo bộ dụng cụ học hình học cho người khiếm thị ngoài giờ học

– GV theo dõi, tư vấn, hỗ trợ HS (gián tiếp hoặc trực tiếp)

Hoạt động 5: Trình bày sản phẩm “Bộ dụng cụ học hình học

cho người khiếm thị”

* Thời gian: 45 phút (trên lớp)

* Mục tiêu:

– Trình bày cách sử dụng và thao tác được trên “Bộ dụng cụ học hình học cho người khiếm thị”

– Giải thích được sự thành công hoặc thất bại của sản phẩm

– Đề xuất các ý tưởng cải tiến “Bộ dụng cụ học hình học cho người khiếm thị”

* Nội dung cơ bản:

– HS báo cáo và thử nghiệm sản phẩm GV và HS nhận xét và nêu câu hỏi (mỗi nhóm trình bày, trả lời câu hỏi của nhóm khác và GV trong 10 phút)

– HS giải thích sự thành công hoặc thất bại của “Bộ dụng cụ học tập cho người khiếm thị” và đề xuất các phương án cải tiến (5 phút)

6 Đề xuất phương án cải tiến sản phẩm:

– Có thể tạo một cây thước đo cho người khiếm thị có chấm nổi để nhận biết số đơn vị dài (cm)

– Có thể tạo một qui ước về độ dài cạnh (ví dụ khoảng cách giữa 2 khía ở cạnh là 1cm)

– Sử dụng máy in 3D để in ra các chi tiết về con domino Braille, để họ gắn lên bề mặt, cạnh, và nhận biết cũng như đánh dấu.

– Có thể tạo ra tiếng phát ra từ hình bằng công nghệ cảm ứng điện dung

Giáo viên hướng dẫn:

Tổ chuyên môn: Toán

THÔNG TIN DỰ ÁN

Nhiệm vụ: chế tạo “Bộ dụng cụ học hình học cho người khiếm thị”

– Gồm các mô hình hình hộp chữ nhật, hình lập phương, hình lăng trụ đứngtam giác bằng bìa cứng

– Sản phẩm cần đáp ứng các tiêu chí về khả năng cho phép một học sinh lớp

8 khác bị che kín mắt (bằng khăn sậm màu) chỉ cần sờ mà có thể nhận biết hìnhdạng (thông qua số đỉnh, số cạnh, số mặt), “đo” được kích thước để từ đó cũngtính được các giá trị diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể tích

Để thực hiện được dự án này, các em sẽ cần tìm hiểu kiến thức của các môn học Toán (môn chủ lực), Công nghệ (vẽ được khai triển phẳng của khối hình)

và sử dụng các kỹ năng thực hành, cắt, dán, … trong kĩ thuật:

Phân phối chương trình

Nội dung sử dụng trong

chủ đề

Toán 8 Chương IV: Hình lăng

trụ đứng, Hình chóp

V=a3 (hình lập phương)

Bài 4: Hình lăng trụ

đứng

1 tiết Đỉnh, mặt bên, cạnh bên,

đáy

(tr.105–116) Chiều cao.

Bài 5: Diện tích xung

quanh của hình lăng trụ

đứng (tr.112–116)

1 tiết Công thức Sxq = 2p.h

(p là nửa chu vi)

Bài 6: Thể tích của hình

lăng trụ đứng (tr.112–

116)

1 tiết Công thức: V=S.h

(S: diện tích đáy, h: chiềucao)

Công

nghệ 8

Bài 4: Bản vẽ các khối

đa diện (tr.15–19)

2 tiết Hình hộp chữ nhật,

Hình chiếu của hình hộpchữ nhật, Hình lăng trụđều,

Hình chiếu của hình lăngtrụ đều

KẾ HOẠCH TRIỂN KHAI

Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức nền 17/8

Hoạt động 3: Đề xuất phương án thiết kế sản

phẩm, Báo cáo phương án thiết kế

24/8

Hoạt động 4: Chế tạo, thử nghiệm sản phẩm 24–27/8

Hoạt động 5: Giới thiệu sản phẩm, báo cáo kết

quả

31/8 (dự kiến, có thể

thay đổi)

Học sinh có thể tự do chọn các vật liệu (tái chế, đơn giản).

Phương án thiết kế được thể hiện trên giấy A3.

Nhóm thực hiện đánh giá: ……….

Nhóm được đánh giá: ………

Phiếu đánh giá số 1 Bảng tiêu chí đánh giá bản thiết kế sản phẩm (điểm lẻ đến 0,5đ) Tiêu chí Điểm tối đa Bản thiết kế được trình bày đủ, rõ ràng, biểu diễn hình đúng 2 Bản thiết kế có đầy đủ thông tin về kích thước của từng khối hình 2 Giải thích rõ vì sao bộ dụng cụ giúp người khiếm thị có thể tính được thể tích của các khối hình 4 Trình bày rõ ràng, logic, sinh động 2 Tổng điểm 10 Nhận xét, góp ý cho nhóm bạn:

Câu hỏi dành cho nhóm bạn:

Nhóm thực hiện đánh giá:

Nhóm được đánh giá:

Phiếu đánh giá số 2 Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm

(điểm lẻ đến 0,5đ)

tối đa

Làm được đủ các khối hình: hộp chữ nhật, lập phương, lăng trụ đứng

Giúp người khiếm thị sờ vào khối hình có thể nhận biết số mặt, số

Giúp người khiếm thị sờ vào khối hình có thể biết được độ dài các

Giúp người khiếm thị có thể tính được thể tích của khối hình 2

Trình bày ngắn gọn, rõ ràng, logic, sinh động 1 Làm được đủ các khối hình: hộp chữ nhật, lập phương, lăng trụ đứng

Nhận xét, góp ý cho nhóm bạn:

Câu hỏi dành cho nhóm bạn:

Họ tên học sinh được đánh giá::

Nhóm: Phiếu đánh giá số 3 Bảng tiêu chí đánh giá quá trình tham gia dự án

Nội dung đánh giá Học sinh

tự đánh giá

Nhóm đánh giá

Tham gia

các buổi

họp nhóm

Đầy đủ Thường xuyên Một vài buổi Không buổi nào

Tham gia

đóng góp

ý kiến

Tích cực Thường xuyên Thỉnh thoảng Không bao giờ

Hoàn thành

công việc của

nhóm giao

đúng thời hạn

Luôn luôn Thường xuyên Thỉnh thoảng Không bao giờ

công việc của

nhóm giao có

chất lượng

Thường xuyênThỉnh thoảngKhông bao giờ

Vai trò

trong nhóm

Nhóm trưởngThư ký

Thành viên

NHẬN XÉT, KẾT LUẬN:

Phiếu học tập số 1 Bảng phân công nhiệm vụ

Phiếu học tập số 2 Bản ghi chép về các hình khối

1 Hình hộp chữ nhật

Số cạnh: ……… Số đỉnh: ……… Số mặt:

Công thức tính tích hình hộp chữ nhật:

2 Hình lập phương Số cạnh: ……… Số đỉnh: ……… Số mặt:

Công thức tính thể tích hình lập phương:

3 Hình lăng trụ đứng Cạnh:

Đỉnh:

Mặt đáy:

Mặt bên:

Chiều cao:

Công thức tính diện tích xung quanh:

Công thức tính thể tích:

4 Nguồn tài liệu tham khảo