Giấy Bán, Cho Tặng Xe - Chứng Thực Chữ Ký Hay Chứng Thực Hợp đồng?

• Facebook

Hiện nay quy định của Bộ Tư pháp và Bộ Công an có sự không thống nhất trong việc chứng thực giấy bán, cho tặng xe dẫn đến UBND cấp xã và Phòng Tư pháp cấp huyện lúng túng trong áp dụng pháp luật, có nơi chứng thực chữ ký theo hướng dẫn của Bộ Công an, có nơi chứng thực hợp đồng theo quy định của Bộ Tư pháp.

Bộ Công an hướng dẫn mua bán xe chỉ cần chứng thực chữ ký

Theo hướng dẫn của Bộ Công an tại Điểm g  Khoản 1 Điều 10 của Thông tư 15/2014/TT-BCA quy định về đăng ký xe thì: “Giấy bán, cho, tặng xe của cá nhân phải có công chứng theo quy định của pháp luật về công chứng hoặc chứng thực của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn đối với chữ ký của người bán, cho, tặng xe theo quy định của pháp luật về chứng thực.”. Để thực hiện quy định này, ngày 18 tháng 9 năm 2014, Bộ Tư pháp đã có Công văn số 3956/BTP-HTQTCT về việc chứng thực chữ ký trong Giấy bán, cho, tặng xe cá nhân và xe chuyên dùng, theo đó: 

– Đối với Giấy bán, cho, tặng xe chuyên dùng thì Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú của người bán, cho, tặng xe thực hiện chứng thực chữ ký của người bán, cho, tặng xe.

– Đối với Giấy bán, cho, tặng xe của cá nhân thì người dân có quyền lựa chọn công chứng Giấy bán, cho, tặng xe tại các tổ chức hành nghề công chứng theo quy định của pháp luật về công chứng hoặc chứng thực chữ ký trên Giấy bán, cho, tặng xe theo quy định của pháp luật về chứng thực; nếu người dân lựa chọn chứng thực chữ ký trên Giấy bán, cho, tặng xe cá nhân thì thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện như chứng thực chữ ký trên Giấy bán, cho, tặng xe chuyên dùng nêu trên.

Bên cạnh đó, Sở Tư pháp cần quán triệt Ủy ban nhân dân cấp xã về việc trước khi thực hiện chứng thực chữ ký trên Giấy bán, cho, tặng xe, Ủy ban nhân dân cấp xã cần giải thích rõ cho người dân về tính chất khác nhau, trách nhiệm khác nhau giữa việc công chứng và chứng thực, để người dân lựa chọn, bảo đảm an toàn cho giao dịch của mình. Theo đó, nếu người dân lựa chọn chứng nhận việc bán, cho, tặng xe cá nhân (theo Thông tư số 15/2014/TT-BCA) tại các tổ chức hành nghề công chứng thì mức độ an toàn pháp lý được bảo đảm cao hơn, vì công chứng viên phải chịu trách nhiệm về tính xác thực, hợp pháp của giao dịch mua bán, cho, tặng xe theo quy định của pháp luật về công chứng. Còn nếu người dân lựa chọn việc chứng thực chữ ký trên các giấy tờ mua bán, cho, tặng xe tại Ủy ban nhân dân cấp xã thì Ủy ban nhân dân chỉ chịu trách nhiệm về việc chữ ký trên Giấy bán, cho, tặng xe là chữ ký của người yêu cầu chứng thực; người dân phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung của giao dịch mua bán, cho, tặng xe cá nhân.

Như vậy, theo Thông tư 15 của Bộ Công an và Hướng dẫn của Bộ Tư pháp thì việc mua, bán, tặng xe cá nhân, xe chuyên dùng, cá nhân có quyền lựa chọn công chứng hoặc chứng thực chữ ký.

Tuy nhiên, kể từ ngày 10 tháng 4 năm 2015, Nghị định 23/2015/NĐ-CP của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng, giao dịch, có hiệu lực thi hành, theo đó: “Giấy tờ, văn bản có nội dung là hợp đồng, giao dịch, trừ các trường hợp quy định tại Điểm d Khoản 4 Điều 24 của Nghị định này hoặc trường hợp pháp luật có quy định khác” thì không được chứng thực chữ ký mà phải chứng thực hợp đồng, giao dịch.

Quy định trên hiện có 2 luồng quan điểm khác nhau:

Nhiều  người cho rằng theo Điều 116 Bộ luật dân sự 2015 thì: “Giao dịch dân sự là hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phương làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự”, căn cứ  quy định trên thì Giấy bán xe, tặng cho xe là loại văn bản có nội dung là hợp đồng bởi trong văn bản có sự thảo thuận về việc xác lập, thay đổi và chấm dứt quyền sở hữu của chiếc xe. Do đó, loại giấy tờ này không được chứng thực  chữ ký theo quy định tại Khoản 4 Điều 25 Nghị định số 23/2015/NĐ-CP mà phải chứng thực hợp đồng theo Điều 34 Nghị định 23. Bên cạnh đó, về nguyên tắc áp dụng pháp luật thì Nghị định 23 có hiệu lực cao hơn Thông tư 15 nên phải áp dụng theo Nghị định 23.

Quan điểm người viết cho rằng: Giấy bán, cho tặng xe người dân có thể lựa chọn chứng thực hợp đồng hoặc chứng thực chữ ký, bởi vì tại Điểm d, Khoản 4 Điều 24 Nghị định 23 cũng đã quy định “trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”, quy định khác ở đây là Thông tư 15 của Bộ Công an cho phép giấy bán, cho tặng xe được chứng thực chữ ký. Vì vậy, các cơ quan có thẩm quyền vẫn có cơ sở pháp lý vững chắc để thực hiện chứng thực chữ ký trong giấy bán, tặng xe của cá nhân nhưng trong quá trình thực hiện cần giải thích rõ cho người bán và người mua sự khác nhau giữa chứng thực hợp đồng giao dịch và chứng thực chữ ký để người dân hiểu và lựa chọn theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp tại Công văn số 3956/BTP-HTQTCT.

* Mới cập nhật ngày 24/12/2023 (Theo nội dung BỘ Tư pháp trả lời các địa phương tại Hội nghị tổng kết năm 2023):

Đề nghị Bộ Tư pháp hướng dẫn thống nhất việc chứng thực giấy tờ mua bán xe theo hình thức chữ ký hay hợp đồng giao dịch, đồng thời rà soát sửa đổi, bổ sung các quy định này vào văn bản quy phạm pháp luật (UBND tỉnh Sóc Trăng).

Trả lời:

Hiện tại, việc chứng thực giấy tờ mua bán xe vẫn được thực hiện theo 01 trong 02 hình thức (chứng thực chữ ký hoặc chứng thực hợp đồng, giao dịch). Tuy nhiên, sau khi Bộ trưởng Bộ Công an ban hành Thông tư số 24/2023/TT-BCA ngày 01/7/2023 quy định về cấp, thu hồi đăng ký, biển số xe cơ giới (thay thế Thông tư số 58/2020/TT-BCA ngày 16/6/2020), Bộ Tư pháp có nhận được phản án vướng mắc liên quan đến vấn đề này do khoản 2 Điều 11 Thông tư số 24/2023/TT-BCA không quy định rõ về hình thức giấy bán, tặng cho xe. Để có cơ sở hướng dẫn thống nhất trên toàn quốc, Bộ Tư pháp (Cục Hộ tịch, quốc tịch chứng thực) đang trao đổi với Bộ Công an (Cục Cảnh sát giao thông) về vấn đề này. Sau khi có ý kiến của Bộ Công an (Cục Cảnh sát giao thông), Bộ Tư pháp sẽ chỉ đạo Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực có văn bản tiếp tục hướng dẫn địa phương.

Rất mong nhận được ý kiến trao đổi của bạn đọc.

Phương Thảo