Gỗ Hương Là Gỗ Gì? Cách Nhận Biết Các Loại Gỗ Hương

Nhắc đến đồ gỗ mỹ nghệ, chắc hẳn không ít người sẽ nghĩ về gỗ hương – loại gỗ quý có giá trị kinh tế cao và mang nhiều ưu điểm vượt trội. Nhưng khi định mua các sản phẩm làm từ gỗ hương, bạn sẽ nhận ra có quá nhiều loại và rất khó để nhận biết cũng như lựa chọn. Thế nên chúng tôi hi vọng bài viết này có thể cung cấp cho các bạn thêm kiến thức về gỗ hương để không bị nhầm lẫn với các loại gỗ khác trên thị trường.

Mục lục nội dung hiện

• 1. Gỗ hương là gỗ gì?
• 2. Đặc điểm của cây gỗ giáng hương
  • 2.1. Các tên gọi và phân loại gỗ hương
  • 2.2. Đặc điểm chung
• 3. Cách nhận biết các loại gỗ hương
  • 3.1. Gỗ hương đỏ Việt Nam
  • 3.2. Gỗ hương đỏ Lào và Campuchia
  • 3.3. Gỗ hương đỏ Nam Phi (hương huyết)
  • 3.4. Gỗ hương vân Nam Phi
  • 3.5. Gỗ hương đá
  • 3.6. Gỗ hương Nam Mỹ
• 4. Thị trường gỗ hương tại Việt Nam hiện nay
  • 4.1. Gỗ hương Việt, hương Lào hiện nay còn không?

Gỗ hương là gỗ gì?

Theo Wikipedia, cây gỗ hương có tên gọi khác là giáng hương(hoặc dáng hương), là một loại cây rừng tự nhiên thuộc họ Đậu có tên khoa học là Pterocarpus macrocarpus. Loại cây này có nguồn gốc từ các khu rừng nhiệt đới ở Đông Nam Á (Việt Nam, Lào, Campuchia, miền bắc Thái Lan và Myanmar). Sau đó hạt giống được nhập khẩu và trồng tại Đông bắc Ấn Độ và vùng biển Caribe. Tại Việt Nam, cây gỗ giáng hương được trồng ở các tỉnh Tây Nguyên và Đông Nam Bộ như Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Phú Yên, Đồng Nai, Tây Ninh. Loại cây này ưa sáng nên thường mọc ở độ cao từ 100-800m trong các khu rừng thưa. Cây sinh trưởng tốt trong điều kiện ẩm ướt, trên đất xám hoặc đất đỏ bazan. Tuy nhiên, nó vẫn có khả năng sống được trong môi trường đất nghèo dinh dưỡng. Khả năng tái sinh hạt kém, nhưng tái sinh chồi thì lại khá mạnh.

Đặc điểm của cây gỗ giáng hương

Một cây giáng hương trưởng thành có độ cao trung bình từ 20-30m và có thể cao tới gần 40m. Thân cây tròn, mọc thẳng đứng, đường kính trung bình khoảng 1m. Cây lớn thì đường kính lên tới 1m7, thậm chí 2m. Vỏ thân cây có màu nâu xám, dày khoảng 15-20 mm. Cây trưởng thành vỏ sẽ nứt dọc, bong vảy lớn, thịt vỏ màu hơi vàng, khi bóc lớp vỏ thấy chảy nhựa màu đỏ tươi.

Nhìn từ trên cao sẽ thấy tán cây hình ô tỏa ra xung quanh, cành non có lông mịn, cành càng già càng nhẵn. Lá cây hình lông chim dài từ 20-35cm. Khi ra hoa có màu vàng, quả hình tròn dẹt, có hạt, đường kính hạt từ 4.5cm đến 7cm.

Các tên gọi và phân loại gỗ hương

Cho đến hiện tại vẫn chưa có sự thống nhất về cách gọi tên và phân loại gỗ hương. Cách gọi tên và phân loại hiện nay là do dân buôn gỗ gọi theo nguồn gốc xuất xứ (nơi khai thác) hoặc theo vùng miền, ví dụ:

Theo nguồn gốc xuất xứ:

1. Việt Nam;
2. Lào;
3. Campuchia;
4. Thái Lan;
5. Nam Phi;
6. Nam Mỹ;

Tên gọi theo vùng miền:

1. Giáng hương hoặc dáng hương;
2. Đinh hương;
3. Hương ta;
4. Hương đỏ;
5. Hương đá;
6. Hương vân;
7. Hương huyết;
8. Hương nghệ;
9. Hương chua;
10. Hương thối;
11. Hương xám;
12. Hương thông;

Đặc điểm chung

Về cơ bản, đã là gỗ hương thì dù trồng ở đâu cũng có các đặc điểm chung như sau:

• Gỗ có kết cấu bền, chắc, rất cứng và nặng;
• Cả rác và gỗ đều không bao giờ sợ bị mối mọt;
• Gỗ chứa nhiều tinh dầu nên có mùi hương đặc trưng;
• Gỗ có những đường vân đẹp và có chiều sâu;
• Cây rất chậm lớn, để có những cây to cần hàng chục đến cả trăm năm;

Đó là lý do gỗ hương có giá trị kinh tế rất cao. Có những thời điểm khan hiếm dân buôn gỗ không phải bán theo khối (mét khối) nữa mà bán theo cân (kg). Một bộ bàn ghế làm bằng gỗ hương có giá thấp nhất cũng từ vài chục triệu cho đến hàng trăm triệu, thậm chí tiền tỷ cũng có. Thế nên nhiều kẻ kinh doanh thất đức đã pha tạp gỗ, làm giả gỗ hương để bán cho những khách hàng “kém hiểu biết”. Lời khuyên của Xưởng đồ gỗ giá gốc là bạn phải đọc kỹ phần dưới đây để có thể nhận biết gỗ hương thực sự khi xem mộc sản phẩm.

Cách nhận biết các loại gỗ hương

Cách phân biệt gỗ giáng hương với các loại gỗ khác theo kinh nghiệm cha ông để lại: Ngâm gỗ hương vào nước ấm khoảng 1-2 tiếng, nước sẽ chuyển dần sang màu xanh nước chè (do tinh dầu trong gỗ). Tại thị trường Việt Nam hiện nay phổ biến các loại sau:

Gỗ hương đỏ Việt Nam

Còn gọi là gỗ hương ta, giáng hương, dáng hương hoặc đinh hương. Đây là loại gỗ quý hiếm, có vân gỗ đẹp nhất và giá đắt nhất hiện nay. Từ năm 1992 hương đỏ Việt Nam đã được xếp vào loại gỗ nhóm I bị cấm khai thác nên thị trường hiện nay còn rất ít, chủ yếu là gốc và rễ cây. Gỗ nguyên cây (nguyên tấm) vẫn có nhưng rất hiếm, nguồn do lâm tặc khai thác trái phép rồi buôn lậu trên thị trường.

Đặc điểm: Gỗ khi để mộc có mùi thơm nhẹ, màu đỏ, thớ gỗ mịn, đặc. Tom và xớ rất nhỏ. Cách nhận biết: Mặc dù gỗ màu đỏ nhưng lấy mùn gỗ ngâm vào nước ấm tầm 1-2 tiếng sau nước sẽ đổi sang màu xanh như nước chè. Khi đi xem mộc, các bạn lấy giấy ráp (giấy nhám) đánh phần chân ghế hoặc mặt dưới của bàn cho ra mùn gỗ. Lấy mùn gỗ ngâm vào nước sẽ thấy nước chuyển màu xanh như màu nước chè.

Gỗ hương đỏ Lào và Campuchia

Do nước ta đã cấm khai thác gỗ hương từ rất sớm nên nguồn gỗ giáng hương tại thị trường Việt Nam chủ yếu nhập khẩu từ Lào và Campuchia. Do 3 quốc gia Đông Dương có điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu tương đối giống nhau nên cây gỗ hương của Lào và Campuchia rất giống với giáng hương Việt Nam. Người non kinh nghiệm khó mà phân biệt được.

Theo giới buôn gỗ chuyên nghiệp thì hương Lào/Campuchia màu sắc và vân gỗ kém tươi hơn giáng hương Việt. Có lẽ do khí hậu và chất đất tại Việt Nam phù hợp với cây gỗ hương hơn. Cách nhận biết gỗ hương Lào/Campuchia giống với hương đỏ Việt Nam (cho mùn gỗ vào nước).

Gỗ hương đỏ Nam Phi (hương huyết)

Khác với hương đỏ của Việt Nam-Lào-Campuchia, loại gỗ hương đỏ nhập từ Nam Phi khi mới cắt có mùi thơm nhẹ, để lâu bị mất mùi. Tâm gỗ có màu nâu đỏ rất đều màu. Vân gỗ mịn liền mạch. Dát gỗ có màu vàng nhạt. Cách nhận biết:

• Gọi là gỗ hương huyết vì khi mới cắt xong, gỗ có màu đỏ tươi nhìn giống như máu (huyết), để lâu sẽ chuyển thành màu đỏ cánh gián đậm.
• Khi bỏ mùn gỗ vào nước, nước sẽ đổi màu đỏ như máu và có váng là tinh dầu của gỗ.
• Khi đốt hương đỏ Nam Phi cháy rất lâu, tỏa mùi thơm nhẹ và có tàn màu trắng.

Xét về giá trị kinh tế: Gỗ hương huyết Nam Phi giá không cao bằng hương Lào.

Lưu ý khi thi công: Hương huyết có màu đỏ thẫm nên khi PU như các loại gỗ hương khác ra thành phẩm sẽ có màu thâm nhìn không đẹp. Do đó khi thi công, thợ có kinh nghiệm phải tẩy và cho hoá chất hút bớt tinh dầu trong gỗ để gỗ bớt màu lại.

Gỗ hương vân Nam Phi

Còn gọi là Hương nghệ (vì gỗ có màu vàng như nghệ), hương chua hoặc hương thối (vì mùi gỗ khi mới cắt chua như đồ ăn để lâu bị lên men). Để ý lớp cắt trên gỗ hương Nam Phi các bạn sẽ thấy màu sắc rất đều màu. Đường vân gỗ cũng có màu sắc đậm hơn, cho ta thấy chất gỗ rất chắc và bền. Do đặc tính thời tiết miền Bắc rất oi và có độ ẩm cao nên bàn ghế gỗ hương vân để trong nhà sẽ bốc mùi rất khó chịu nên người miền Bắc không chuộng loại gỗ này như ở miền Nam. Trong Nam thời tiết khô và độ ẩm thấp hơn nên gỗ không bị bốc mùi.

Gỗ hương vân đúng như tên gọi có vân gỗ rất nhiều. Vân gỗ có màu nâu sẫm nổi bật trên nền gỗ vàng nâu. Vân gỗ có rất nhiều hình dạng, có chiều sâu rất đẹp và bắt mắt nhưng không dày, sắc nét như gỗ hương đỏ. Thớ gỗ tương đối mịn, không bị mối mọt. Cách nhận biết: Gỗ hương vân rất dễ nhận biết do vân gỗ rất nhiều. Không có loại gỗ nào có thể làm giả gỗ hương vân vì chỉ cần nhìn vân gỗ là biết ngay.

Gỗ hương đá

Gọi là hương đá vì chất gỗ cứng như đá, vân gỗ nổi đen giống như đá quý.

Gỗ hương đá sở hữu đường vân màu nâu hồng vô cùng sắc nét. Bố cục thì thiên biến vạn hóa. Mật độ vân dày và mịn. Lớp ngoài gỗ có màu vàng cam nhạt. Càng vào gần phần lõi gỗ càng sẫm màu hơn (nâu) tối hơn bên ngoài. Nếu so về mặt thẩm mỹ thì đẹp không thua kém gì hương vân. Thậm chí hương đá còn được nhiều người yêu thích hơn do chất gỗ đặc, nặng, và không có mùi chua (hương đá có mùi thơm nhẹ). Mặt khác, dù chất gỗ cứng như đá nhưng hương đá rất dễ chế tác chứ không khó khăn như nhiều người vẫn nghĩ. Màu gỗ hương đá có sức hấp dẫn tuyệt đối với những ai yêu thích gỗ màu sáng. Khi dùng được một thời gian hương đá lên màu nhìn ngày càng đẹp.

Về giá trị kinh tế: Hương đá rẻ hơn so với hương đỏ Việt Nam, tương đương giá gỗ hương Lào. Tuy nhiên, theo Xưởng đồ gỗ giá gốc thì giá gỗ hương đá rẻ hơn do nguồn gỗ còn dồi dào chứ về mặt thẩm mỹ và chất gỗ, hương đá không hề thua kém hương đỏ và có phần còn được nhiều người yêu thích hơn.

Cách nhận biết: Ngâm mùn gỗ trong nước ấm, nước sẽ chuyển màu xanh như nước chè. Tuy nhiên, màu xanh của nước nhạt hơn so với khi bỏ mùn gỗ hương đỏ hoặc hương Lào.

Gỗ hương Nam Mỹ

Là loại gỗ hương có giá trị thấp nhất trong các loại. Tom gỗ rất to, vân gỗ rất ít, gỗ cắt ra nhiều mùn. Tuy nhiên gỗ hương Nam Mỹ cũng tương đối cứng, rắn chắc và không bị mối mọt.

Hương Nam Mỹ chủ yếu được dùng làm ván lát sàn hoặc dùng cho các khách hàng không phải dân chơi đồ gỗ chính hiệu, thích bền mà rẻ, không có yêu cầu khắt khe về mặt thẩm mỹ.

Một số xưởng đồ gỗ mỹ nghệ làm bàn ghế bằng loại gỗ hương này trông rất thô và xấu.

Thị trường gỗ hương tại Việt Nam hiện nay

Từ năm 1992 gỗ giáng hương đã có tên trong sách đỏ cần phải bảo tồn nên bị cấm khai thác tại Việt Nam. Nguồn gỗ hương ở Việt Nam trong những năm qua chủ yếu khai thác từ Lào và Campuchia. Tuy nhiên, Lào đã ban bố luật cấm xuất khẩu gỗ năm 2014, nhưng vẫn xuất khẩu gỗ sang Việt Nam theo định mức được cấp hay còn gọi là quota xuất khẩu. Đến năm 2016, trước tình trạng rừng nguyên sinh bị đe dọa, Lào đã chính thức cấm xuất khẩu, cấm cấp hạn mức (quota) xuất khẩu gỗ và các sản phẩm gỗ chưa thành phẩm.

Để đáp ứng nhu cầu của thị trường, Việt Nam bắt đầu nhập khẩu gỗ từ các nước Châu Phi từ năm 2004 và sản lượng liên tục tăng trong những năm gần đây. Năm 2017, Châu Phi đã trở thành nguồn cung gỗ nguyên liệu lớn nhất cho Việt Nam. Tuy nhiên, đầu tháng 05 năm 2018, một số quốc gia châu Phi (10 nước là Bờ Biển Ngà, Gabon, Ghana, Madagascar, Mozambique, Nigeria, Cameroon, Gambia, Zambia và Kenya) đã ban hành lệnh cấm xuất khẩu gỗ.

Gỗ hương Việt, hương Lào hiện nay còn không?

Vẫn còn. Lâm tặc vẫn đang hoạt động mạnh ở khắp mọi nơi. Nguồn gỗ hương lậu vẫn rất dồi dào. Tuy nhiên, thật khó để có được những cây gỗ hương thân lớn. Đó chắc chắn là của hiếm. Đã vậy, muốn vân gỗ đẹp, gỗ không bị dập, nát,… lại càng khó hơn. Có thể thấy, nguồn gỗ hương trên thị trường sẽ càng khan hiếm. Giá trị kinh tế vì thế cũng ngày một tăng cao. Tương lai để sở hữu được một bộ bàn ghế gỗ hương chắc phải bỏ ra rất nhiều tiền. _ Qua bài viết mong rằng các bạn hiểu hơn về các loại gỗ hương. Tuy nhiên để phân biệt rõ được từng loại thì không phải ai cũng làm được. Chỉ có những người dày dặn kinh nghiệm, lâu năm trong nghề mới có thể nhận biết dễ dàng.