Gỗ Xá Xị Ưu, Nhược Điểm & Giá Trị Sử Dụng Trong Đời Sống

Nội dung chính

• I. Đặc điểm sinh học của cây xá xị
• II.Phân loại gỗ xá xị:
• III. Ứng dụng của gỗ xá xị
• IV. Gỗ xá xị có gây độc không?
• V. Cây xá xị có trị bệnh gì không?
• VI. Cách nhận biết gỗ xá xị
• VII. Gỗ xá xị trồng bao lâu thì thu hoạch?
• VIII. Uống nước xá xị có tác dụng gì?
• IX. So sánh gỗ xá xị & gỗ hương
• X. So sánh gỗ xá xị & gỗ ngọc am
• XI. Gỗ xá xị giá bao nhiêu?
• XII. Cách bảo quản gỗ xá xị

Gỗ xá xị, còn được gọi là gỗ hương chanh, là một loại gỗ quý hiếm và có nhiều đặc điểm đặc biệt. Là một chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực nội thất gỗ & lầm nghiệp, Nội Thất Đồ Gỗ Việt sẽ trình bày những đặc điểm chính của loại gỗ này trong bài viết dưới đây.

I. Đặc điểm sinh học của cây xá xị

• Nguồn gốc: Gỗ xá xị được khai thác từ cây xá xị (tên khoa học: Cinnamomum parthenoxylon), một loại cây thuộc họ Long Não, thường mọc trong rừng rậm nhiệt đới, phân bố chủ yếu ở các nước Đông Nam Á như: Lào, Campuchia, Việt Nam. Gỗ thuộc nhóm II trong Bảng phân loại các nhóm gỗ của Việt Nam.
• Kích thước cây: Cây xá xị có thể cao từ 10 đến 30 mét, với đường kính thân từ 30 đến 80 cm, đôi khi có thể lớn hơn trong điều kiện rừng nguyên sinh.
• Màu sắc: Gỗ xá xị có màu đỏ tươi hoặc vàng nhạt, tùy thuộc vào tuổi thọ của cây và điều kiện sinh trưởng. Đặc biệt, màu gỗ có khả năng chuyển màu sang nâu xám khi tiếp xúc với nước trong thời gian dài.
• Vân gỗ: Vân gỗ đẹp và đa dạng, thường có các vân sóng hoặc vân núi rất ấn tượng, đường vân mịn, đều và có độ bóng tự nhiên, tạo nên vẻ đẹp sang trọng và tinh tế về mặt thẩm mỹ.
• Mùi hương: Một trong những đặc điểm nổi bật của gỗ xá xị là mùi thơm dịu nhẹ và dễ chịu, giống mùi chanh hoặc cam, tồn tại lâu dài ngay cả khi đã qua chế biến. Mùi hương này không chỉ dễ chịu mà còn có khả năng xua đuổi côn trùng.
• Độ bền: Gỗ xá xị có độ cứng và độ bền cao, ít bị mối mọt tấn công, chịu được va đập mạnh và có khả năng chống chịu tốt với điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
• Khả năng chống thấm: Nhờ có tinh dầu tự nhiên, gỗ xá xị có khả năng chống thấm nước tốt, giúp sản phẩm làm từ gỗ xá xị có tuổi thọ cao và ít bị biến dạng.
• Lá: Lá của cây xá xị có hình bầu dục, dài khoảng 6-12 cm và rộng 3-5 cm, có mùi thơm đặc trưng khi bị nghiền nát.
• Hoa và quả: Cây ra hoa nhỏ, màu vàng hoặc xanh lục, quả có hình cầu nhỏ, khi chín có màu đen.
• Độ bền và tính chất cơ học: Gỗ xá xị có độ cứng và độ bền cao, chịu được mối mọt và các tác động từ môi trường, do đó rất phù hợp cho việc làm đồ nội thất cao cấp và các sản phẩm mỹ nghệ.

Gỗ xá xị

II.Phân loại gỗ xá xị:

Xá xị đỏ:

• Đây là loại xá xị quý hiếm và có giá trị cao nhất, thường được dùng để làm đồ mỹ nghệ, tượng Phật, tượng gỗ để bàn, đồ trang sức phong thủy…

Xá xị vàng:

• Loại này có màu sắc nhạt hơn xá xị đỏ, giá trị cũng thấp hơn, thường dùng làm đồ gia dụng, đồ thờ cúng...

Gỗ xá xị trắng

• Gỗ xá xị trắng có thịt gỗ màu vàng nhợt nhạt đến trắng. Gỗ xá xị trắng có mùi hương nhưng hương thơm nhạt hơn hẳn gỗ xá xị đỏ và xá xị vàng nên cũng ít được yêu thích hơn hai loại trên.

Gỗ xá xị xanh

• Chất gỗ xá xị xanh có màu xanh nhạt hoặc màu tàn tro, gỗ xá xị có vân xanh hiếm hơn so với các loại xá xị bình thường. Khả năng chịu nước của xá xị xanh rất cao nên phải ngâm lâu hơn bình thường nếu muốn sử dụng gỗ.

III. Ứng dụng của gỗ xá xị

• Đồ nội thất: Với vẻ đẹp tự nhiên và mùi thơm đặc trưng, gỗ xá xị thường được sử dụng để làm bàn, ghế, tủ, và các đồ dùng gia đình khác.
• Tượng: Tượng gỗ xá xị, đặc biệt là tượng Phật Di Lặc, Quan Âm, được ưa chuộng bởi vẻ đẹp tinh xảo, ý nghĩa tâm linh và mùi hương dễ chịu.
• Lục bình: Lục bình gỗ xá xị là vật phẩm phong thủy được cho là mang lại may mắn và tài lộc.
• Đồ trang trí: Các sản phẩm như tranh gỗ, hộp gỗ, khay trà... làm từ gỗ xá xị là những món đồ trang trí độc đáo và tinh tế.
• Trang sức: Vòng tay, mặt dây chuyền, tràng hạt... làm từ gỗ xá xị mang lại vẻ đẹp tự nhiên và ý nghĩa phong thủy.
• Bàn thờ, tủ thờ: Bàn thờ và tủ thờ gỗ xá xị thể hiện sự tôn nghiêm và trang trọng.
• Tượng thờ: Tượng thờ làm từ gỗ xá xị có giá trị tâm linh cao và được xem là vật phẩm quý giá trong thờ cúng.
• Tinh dầu xá xị: Gỗ xá xị còn được sử dụng để chiết xuất tinh dầu, sử dụng trong y học cổ truyền và trong công nghiệp mỹ phẩm.
• Nước giải khát: Lá và củ của cây được sử dụng để pha nước uống, chữa bệnh. Rễ và thân hỗ trợ điều trị cảm cúm, tốt cho xương khớp và tiêu hóa. Hương thơm xua đuổi côn trùng và tạo không khí trong lành, mang lại sự thư giãn cho gia đình. Ngoài ra rễ cây còn được ứng dụng làm nước uống có gas xá xị khá nổi tiếng trên thị trường như xá xị Chương Dương.

IV. Gỗ xá xị có gây độc không?

• Gỗ xá xị được sử dụng trong dân gian để pha nước uống và làm thuốc chữa bệnh. Trong y học cổ truyền hay y học hiện đại thì gỗ xá xị đều được sử dụng để chữa trị nhiều loại bệnh khác nhau trong đó có cả ung thư. Ngoài ra, gỗ xá xị còn được sử dụng để chế tạo tinh dầu ứng dụng trong làm đẹp.

• Nếu bạn đang lo lắng rằng gỗ xá xị có độc không thì hãy an tâm sử dụng nhé. Vì gỗ xá xị không những không có độc mà nó còn mang lại nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe và sắc đẹp của bạn và gia đình.

V. Cây xá xị có trị bệnh gì không?

• Dựa trên tài liệu đã được công bố của bệnh viện đa khoa Vinmec, cây xá xị không chỉ cho loại gỗ quý mà còn có nhiều công dụng trong y học cổ truyền và hiện đại. Các bộ phận của cây xá xị như vỏ, rễ, gỗ và đặc biệt là tinh dầu được chiết xuất từ chúng đều chứa các hoạt chất có lợi cho sức khỏe.

Công dụng của cây xá xị trong y học:

• Hỗ trợ điều trị bệnh đường hô hấp: Tinh dầu xá xị có tính kháng khuẩn, kháng viêm và làm long đờm, giúp giảm các triệu chứng ho, viêm họng, viêm phế quản và hen suyễn.
• Giảm đau và giảm căng thẳng: Tinh dầu xá xị có tác dụng giảm đau, giảm căng thẳng, mệt mỏi và lo âu. Nó thường được sử dụng trong liệu pháp hương thơm để cải thiện tâm trạng và giấc ngủ.
• Hỗ trợ tiêu hóa: Tinh dầu xá xị giúp kích thích tiêu hóa, giảm đầy hơi, khó tiêu và đau bụng.
• Kháng khuẩn và chống nấm: Tinh dầu xá xị có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn và nấm, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng da và các bệnh nhiễm trùng khác.
• Chống oxy hóa: Các hoạt chất trong cây xá xị có tính chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do gây ra.

Lưu ý:

• Việc sử dụng cây xá xị để trị bệnh cần có sự tư vấn và hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú nên thận trọng khi sử dụng các sản phẩm từ cây xá xị.
• Người có tiền sử dị ứng với các thành phần của cây xá xị nên tránh sử dụng.

VI. Cách nhận biết gỗ xá xị

Vì giá trị gỗ xá xị rất cao, khan hiếm nên dễ bị các đối tượng làm giả để thu lợi bất chính. Vì vậy, biết cách nhận biết gỗ xá xị thật, giả rất quan trọng khi bạn có nhu cầu mua sắm các sản phẩm gỗ xá xị. Gỗ xá xị có thể sử dụng hai cách sau:

• Mùi hương: mùi hương gỗ xá xị mang theo mùi thơm xá xị rất đặc trưng. Đối với những sản phẩm gỗ lâu ngày, nhạt mùi thì bạn có thể dùng giấy nhám hoặc dao chà hay cạo nhẹ lên miếng gỗ và ngửi trực tiếp để phân biệt. Gỗ xá xị giả sẽ có mùi hương hắc, gỗ xá xị thật có mùi hương dễ chịu, tự nhiên.

• Màu sắc, chất gỗ: gỗ xá xị thường có màu đỏ nhạt, vàng nhạt hay xanh nhạt như tro tàn, vân gỗ đẹp mắt, thớ gỗ mịn, mát. Gỗ xá xị thật rất mềm, có thể dùng móng tay ấn nhẹ để nhận biết gỗ thật hay giả.

VII. Gỗ xá xị trồng bao lâu thì thu hoạch?

• Thời gian thu hoạch gỗ xá xị phụ thuộc vào mục đích sử dụng và chất lượng gỗ mong muốn.
• Lấy tinh dầu: Cây xá xị có thể được khai thác sau khoảng 10-15 năm trồng. Lúc này, cây đã tích lũy đủ lượng tinh dầu cần thiết.
• Làm đồ mỹ nghệ, đồ nội thất cao cấp: Cây xá xị cần ít nhất 20-30 năm để đạt được kích thước và chất lượng gỗ tốt nhất. Gỗ từ những cây lâu năm này thường có màu sắc đẹp, vân gỗ mịn và mùi thơm đặc trưng hơn.
• Làm đồ gia dụng thông thường: Có thể khai thác cây xá xị sau 15-20 năm.
• Tuy nhiên, việc khai thác gỗ xá xị cần được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo tính bền vững và bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này. Hiện nay, cây xá xị đang được bảo tồn và nhân giống để tránh nguy cơ tuyệt chủng.

VIII. Uống nước xá xị có tác dụng gì?

• Nước xá xị là một loại nước giải khát phổ biến ở Việt Nam, có hương vị thơm ngon đặc trưng từ tinh dầu xá xị. Ngoài việc giải khát, nước xá xị còn được cho là có một số tác dụng đối với sức khỏe:

Tác dụng tích cực:

• Kích thích tiêu hóa: Nước xá xị có thể giúp kích thích tiêu hóa, giảm đầy hơi và khó tiêu nhờ vào các thành phần như tinh dầu xá xị và các loại thảo mộc khác.
• Giảm căng thẳng, mệt mỏi: Mùi hương của xá xị có tác dụng thư giãn, giảm căng thẳng và mệt mỏi. Uống nước xá xị có thể giúp bạn cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn.
• Giảm ho, long đờm: Một số người tin rằng nước xá xị có thể giúp giảm ho và long đờm nhờ vào tính ấm và các thành phần thảo mộc trong đó.

Lưu ý:

• Hàm lượng đường cao: Nước xá xị thường chứa nhiều đường, không tốt cho sức khỏe nếu tiêu thụ quá nhiều.
• Không có bằng chứng khoa học rõ ràng: Các tác dụng của nước xá xị đối với sức khỏe chủ yếu dựa trên kinh nghiệm dân gian và chưa có nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh.
• Tùy cơ địa mỗi người: Tác dụng của nước xá xị có thể khác nhau tùy vào cơ địa của mỗi người.

IX. So sánh gỗ xá xị & gỗ hương

Loại	Gỗ xá xị	Gỗ hương
Nhóm gỗ	Nhóm II	Nhóm I
Màu sắc, vân gỗ	Gồm 4 màu chính là màu đỏ, màu vàng, màu trắng, màu xanh. Vân gỗ đều, đẹp, mịn có màu vàng nhạt, xám pha xanh.	Gỗ có mùi nhẹ, màu đỏ rực, đỏ thẫm, thớ gỗ mịn và đặc. Vân gỗ đẹp, họa tiết vân độc đáo, ưa nhìn.
Độ bền	Khả năng chịu nước tốt, dễ thích nghi với nhiều điều kiện môi trường khác nhau.	Gỗ cứng chắc, chống cong vênh mối mọt hiệu quả, thân thiện với sức khỏe con người.
Giá thành	30 - 35 triệu/m3.	40 - 50 triệu/m3 tùy loại hương.

X. So sánh gỗ xá xị & gỗ ngọc am

Loại	Gỗ xá xị	Gỗ ngọc am
Nhóm gỗ	Nhóm II	Nhóm I
Màu sắc, vân gỗ	Gồm 4 màu chính là màu đỏ, màu vàng, màu trắng, màu xanh. Vân gỗ đều, đẹp, mịn có màu vàng nhạt, xám pha xanh.	Màu nâu đỏ, màu vàng. Vân gỗ đẹp, vân gỗ lên tuyết cực độc đáo.
Độ bền	Khả năng chịu nước tốt, dễ thích nghi với nhiều điều kiện môi trường khác nhau.	Độ cứng cao, khả năng chống mối mọt tốt. Khả năng chịu lực vượt trội, bền bỉ theo thời gian.
Giá thành	30 - 35 triệu/m3.	Theo loại gỗ.

XI. Gỗ xá xị giá bao nhiêu?

• Gỗ xá xị có mức giá không hề rẻ, dù có tiền nhưng chưa chắc đã tìm mua được những món đồ làm từ gỗ xá xị chất lượng. Ngày nay, gỗ xá xị càng trở nên khan hiếm nhiều hơn do có sự quản lý chặt chẽ của nhà nước.

• Rất khó để nói được mức giá cụ thể của gỗ xá xị. Nó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố từ chất lượng gỗ, màu sắc, mùi thơm, tuổi đời cây đến công khai thác, sản xuất.

• Gỗ xá xị trên thị trường đều từ mức giá vài chục triệu cho một mét khối. Những sản phẩm hoàn thiện thì giá trị còn cao hơn nữa, một bàn trà gỗ nguyên tấm có thể đến cả trăm triệu. Do đó, bạn cần tìm đến những đơn vị kinh doanh uy tín để đảm bảo mua được các sản phẩm thật với mức giá đúng.

XII. Cách bảo quản gỗ xá xị

Các sản phẩm gỗ xá xị được yêu thích bởi mùi hương đặc trưng lan tỏa mạnh mẽ và lâu dài. Tuy nhiên sau một thời gian sử dụng thì các tinh dầu tiết ra ngoài bề mặt sẽ bít các thớ gỗ, làm cho mùi thơm giảm đi. Vì vậy, cách bảo quản gỗ xá xị dưới đây sẽ giúp bạn giữ được mùi hương cho gỗ được liên tục:

• Cách 1: dùng vải thấm nước ấm, sau đó lau nhẹ lên các vật dụng làm từ gỗ xá xị để chùi đi các lớp dầu bít thớ gỗ bên ngoài. Lưu ý không dùng nước lạnh vì không có hiệu quả, không dùng nước nóng để tránh làm ẩm gỗ, hư hỏng sản phẩm.

• Cách 2: Sử dụng giấy nhám chuyên dụng cho đồ thủ công mỹ nghệ chà nhẹ lên mặt sau, chỗ khuất hay mặt đế để làm bong tróc lớp tinh dầu khô bên ngoài cho tinh dầu bên trong gỗ thấm ra. Chà vị trí của các thớ gỗ thì sẽ có hiệu quả tốt hơn.

Hiện nay, gỗ xá xị đang là một trong những loại gỗ được làm giả và buôn bán tại rất nhiều xưởng gỗ kém uy tín dẫn đến thiệt hại khôn lường cho người sử dụng. Vì vậy, hãy là người tiêu dùng thông thái khi mua sắm gỗ xá xị bằng cách lựa chọn đơn vị uy tín và nắm rõ thông tin về loại gỗ này nhé. Chúc bạn và gia đình sẽ có được những sản phẩm gỗ xá xị đẹp mắt, chất lượng nhất.