"Hậu Duệ" Đề Thám Và Con đường Tìm Mộ đầy Chông Gai

Lần tìm theo kí ức

Người khởi xướng và cũng là người cần mẫn, năng nổ nhất trong mọi chuyến đi khảo sát, tìm kiếm mộ cụ Đề là bà Hoàng Thị Hải, con gái của ông Hoàng Hoa Phồn. Ông Hoàng Hoa Phồn là con trai út của cụ Đề Thám với bà ba Đặng Thị Nho. Khi ông sinh ra cũng là lúc thành Phồn Xương gặp nguy cấp. Cụ Hoàng đem ông gửi cho một nghĩa quân là Đề Suý ở Sĩ Cầu nhờ nuôi dưỡng. Năm 19 tuổi, ông Hoàng Hoa Phồn được cụ Thống Luận gả con gái cho. Sau này ông Phồn sinh được hai người con gái là bà Hoàng Thị Hải và bà Hoàng Thị Điệp.

Bà Hải cùng con cháu đã đi hết Hiệp Hoà, Tân Yên, Yên Thế. Cứ người ta nói đâu là gia đình tìm đến nhờ giúp đỡ. Không chỉ nhờ đến tâm linh, gia đình bà cũng tìm đọc nhiều tài liệu xưa, những công trình nghiên cứu về cuộc khởi nghĩa Hoàng Hoa Thám cũng như mọi thông tin liên quan tới cái chết của cụ Đề và gặp gỡ các nhà nghiên cứu, nhà văn hoá nhờ giúp.

Đến năm 2005, bà Hoàng Thị Hải mất, mọi công việc tìm kiếm khi đó được chuyển giao cho em gái là bà Hoàng Thị Điệp cùng hai chắt ngoại là Nguyễn Quốc Khánh và Trịnh Trường Long. Bà Hoàng Thị Điệp tuy đã ngoài 80 tuổi nhưng vẫn còn rất minh mẫn và có thể kể lại những chi tiết, những ấn tượng của bà ngày bé khi nghe đến cụ Đề một cách tường tận.

Thông tin về phần mộ cụ Hoàng Hoa Thám ở làng Trũng, ở Hố Lảy bà Điệp cho rằng không đúng. Bản thân bà cũng như gia đình luôn tin rằng cụ Đề chết do bệnh tật, chứ không phải do giặc Pháp giết hại. Bà Điệp kể lại: "Mẹ tôi kể lại rằng cụ không phải bị quân Pháp chặt đầu mà chết vì bệnh kiết lị. Ông vốn đã kiệt sức và ốm nặng trong quá trình kháng chiến nên sức khoẻ rất yếu. Một tối tháng năm, trời còn nóng nên cả nhà lật một bên cánh cửa, để ngoài hiên nằm ngủ. Lúc đó tôi chỉ có 5-7 tuổi, thấy cụ về sân, hai bên có hai người thân cận nói với tôi rằng: “Bảo mẹ nấu cháo cho quân của cụ ăn, quân của cụ đói”. Tôi liền lay mẹ dậy: “U ơi, dậy nấu cháo cho quân của cụ ăn, quân của cụ đói, cụ đang đứng ở sân rồi”. Mẹ tưởng tôi mơ ngủ, bắt nằm xuống ngủ tiếp. Đến sáng hôm sau, tôi hỏi rằng hôm qua tôi thấy cụ về vẫn còn nguyên vẹn toàn thân, sao nói là cụ bị chặt đầu, thì mẹ tôi mới nói lại rằng: Cụ chết vì bị bệnh chứ không phải bị quân Pháp giết".

Khi được tin có khả năng phần mộ của cụ Hoàng Hoa Thám nằm ở Mai Trung, Hiệp Hoà, Bắc Giang, ban đầu bà Điệp vẫn còn nhiều nghi ngờ. Nhưng sau khi xem xét, chắp nối những sự kiện lịch sử có ghi và qua một vài lời kể của những nhân chứng, bà bắt đầu có chút hy vọng. Bà Điệp cho rằng, có thể ngôi mộ ở Mai Trung là mộ ông nội bà. Điều này trùng hợp với chuyện ông ngoại bà từng nuôi một ông ăn mày trong nhà, cứ đến bữa, cơm canh bao giờ cũng được mang đến cho "ông ăn mày" ăn trước, rồi ông ngoại mới ăn sau.

Bà Điệp cũng đưa ra giả thuyết rằng con đường từ Hố Lảy đến Sĩ Cầu rồi tới Mai Trung là một đường thẳng, rất có thể cụ Đề Thám đã tới Sĩ Cầu thăm con trai rồi tới Mai Trung ẩn dật. Vị trí này nằm cách xa Yên Thế, lại là một khu rừng rậm vắng vẻ, ít người qua lại, thuận lợi cho việc ẩn náu và tránh sự nhòm ngó của kẻ thù. Như thế sẽ an toàn trước sự truy đuổi của giặc và cũng tiện để liên lạc với một số cơ sở ở Sóc Sơn.

Con đường tìm mộ đầy gian nan

Có hai lần tìm kiếm quy mô nhất mà gia đình đã thực hiện đó là vào năm 1997 và 2007 ở làng Trũng, Bắc Giang. Vào năm 1997, với sự giúp đỡ của một số người ở Trung tâm Nghiên cứu tiềm năng con người, gia đình lên làng Trũng bắt đầu công cuộc tìm kiếm mộ cụ. Chú Nguyễn Quốc Khánh, chắt ngoại của cụ Hoàng Hoa Thám cho biết: "Ở làng vẫn còn anh em họ hàng, anh tôi cũng vẫn còn sức khoẻ và chỉ đạo ở trên làng Trũng nên tôi chỉ chạy qua chạy lại, sáng lên rồi chiều tối lại đi về, toàn đi bằng xe máy chứ không đi ôtô như bây giờ. Nếu đi vào buổi chiều thì tối tôi sẽ ngủ lại rồi hôm sau về, chứ thường thì sáng đi và tối tôi phải về luôn vì còn công việc của mình ở Hà Nội".

Ông Nguyễn Quốc Khánh - chắt của cụ Đề Thám vẫn mang một hy vọng ngày nào đó sẽ tìm được phần mộ của cụ.

Các cuộc tìm kiếm quy mô ấy cũng có sự góp mặt của một số người ở Trung tâm Nghiên cứu tiềm năng con người, thế nhưng do điều kiện còn khó khăn nên việc liên lạc còn rất hạn chế. Nói về những khó khăn ấy, chú Khánh cho biết: "Di động ngày đó không phải như bây giờ được sử dụng rộng rãi và có phủ sóng khắp nơi. Trên vùng đó lúc bấy giờ không có di động, tôi đã mượn được máy bộ đàm kéo dài của Bộ Tư lệnh Biên phòng có bán kính hoạt động trong 15km. Sau đó lại cắm vào điện thoại bàn của xã, làm một cần ăng-ten cao hơn cột cờ thì khi đó mới có thể liên lạc được. Ròng rã đến một tháng rưỡi để đào xới nhưng không thu được kết quả gì".

Nhận thấy đây là công việc không chỉ có một mình gia đình đảm đương nổi, gia đình đã gửi đơn đề nghị và được Tỉnh uỷ và UBND tỉnh Bắc Giang chấp nhận và giao trách nhiệm cho Sở VH-TT&DL Bắc Giang kết hợp với UBND huyện Yên Thế cùng Trung tâm Nghiên cứu tiềm năng con người xây dựng phương án tìm mộ danh nhân Hoàng Hoa Thám. Sau 8 tháng, theo kết quả nghiên cứu của các thành viên bộ môn Cận tâm lý thuộc Trung tâm Nghiên cứu tiềm năng con người xác định được rằng có thể phần mộ cụ Hoàng Hoa Thám ở một trong hai nơi là Tân Lập, Lạng Sơn hoặc là Làng Trũng, Tân Yên, Bắc Giang. Vì thế, việc tìm phần mộ của cụ Hoàng Hoa Thám sẽ tiến hành tập trung ở hai nơi là Lạng Sơn và Bắc Giang.

Việc khai quật tại thung lũng Đồng Sinh, Đồng Mạ, Lạng Sơn chính thức được thực hiện vào sáng 27/12/2009, dưới sự tư vấn của các thành viên bộ môn Cận tâm lý. Tuy nhiên, hố khai quật mà các thành viên của bộ môn Cận tâm lý đã không cho kết quả mong muốn. Trong khi đó, tại hố khai quật bên cạnh được mở rộng đồng thời với hố khai quật của bộ môn Cận tâm lý đã tìm thấy một số dấu tích, chứng tỏ có di cốt người. Các nhà ngoại cảm tư vấn cho việc mở hố khai quật đó lại không thuộc Trung tâm Nghiên cứu tiềm năng con người, không có tên trong danh sách đoàn tham gia thăm dò, khai quật khảo cổ.

Bà Hoàng Thị Điệp - hậu duệ của người anh hùng Hoàng Hoa Thám.

Kể về kỉ niệm lần đi tìm kiếm đó, chú Khánh không khỏi bồi hồi: "Để đến được vùng tìm kiếm thì phải đi qua một cái hang có suối chảy qua. Cả gia đình tôi đã đi lên đây nhiều chuyến nhưng thời gian đào là cuối năm 2009. Cũng may mắn là vào thời gian này, ở gần đây có một tiểu đoàn công binh đang đóng quân.

Bản thân tôi đã sống cùng nhà với tiểu đoàn, nhờ bộ đội nấu cơm ăn cùng, và còn nhờ họ đào giúp. Sáng và tối thì ăn cơm cùng với bộ đội rồi đi đào, đến tối thì về doanh trại ngủ. Nếu không có doanh trại bộ đội thì cũng chẳng rõ sẽ ăn ngủ ở đâu. Nhưng nhận thấy công việc quá lớn nên phải thuê thêm một cái máy xúc chui qua hang để vào hỗ trợ. Hang này khá rộng, ôtô cũng có thể chạy qua được. Thời gian tìm kiếm thì lâu nhưng thời gian đào chính thức chỉ mất hai tuần. Cả đoàn đã đào ở nhiều nơi nhưng tập trung nhất là ở một cái gò. Tuy thế, kết quả vẫn không mấy khả quan. Năm đó cả gia đình tôi đã đi liên tục, có tháng đi đến 3,4 lần. Lần tìm kiếm đó đến tận mùng 1 Tết dương lịch vẫn chưa xong".

Theo gia đình bà Điệp, đã có nhiều nhà ngoại cảm nói rằng có thể cụ được chôn cất dưới một mái chùa hoặc là dưới một áng thờ. Ngay chính nhà ngoại cảm nổi tiếng P.H cũng đã từng có chỉ dẫn đến ngôi đình nơi đang thờ cụ Hoàng Hoa Thám ở Mai Trung. Một số nhà ngoại cảm còn cho rằng, cụ Đề được chôn bằng quan tài gỗ tốt nên không có lí gì là không còn chút gì xương cốt của cụ.

Chú Khánh vẫn còn giữ rất nhiều bản đồ địa hình mà các nhà ngoại cảm đã vẽ chỉ dẫn về nơi nghi là chôn cụ Hoàng Hoa Thám. Chú có thể kể rõ những tấm bản đồ này là của ai vẽ, ở vùng nào nhưng những tấm bản đồ này đều chưa mang đến niềm vui cho chủ khi điều quan trọng là phần mộ của cụ Hoàng Hoa Thám vẫn chưa tìm thấy. Thế nhưng, trước những gian nan ấy, việc tìm mộ vẫn được con cháu của cụ Đề Thám tiến hành với niềm tin sẽ có được bằng chứng xác thực để chứng minh được phần mộ của tổ tiên mình cũng là một danh nhân của đất nước đang bị thất lạc.

Theo nhà ngoại cảm Lê Trung Tuấn (một trong hơn 40 nhà ngoại cảm của Trung tâm Nghiên cứu tiềm năng của con người, nay là Viện Nghiên cứu Ứng dụng tiềm năng của con người) thì trong một cuộc họp để lên phương án cùng gia đình cụ Đề Thám tìm mộ, anh đã cảm thấy nhiều hình ảnh mập mờ về hình ảnh của 2-3 người, trong đó có một người nằm trên tấm chiếu và có vẻ ốm đau và những người còn lại dường như là người hầu của người đang nằm trên chiếu. Ngoài hình ảnh đó, anh Tuấn còn nhìn thấy hình ảnh về ngôi đền nhỏ có hai cột sơn xanh đỏ, trong đền có một bức tượng đen nhìn không rõ ràng, bên tay trái có gian thờ khác và bên cạnh đền là một đống đất lớn có hàng rào. Ngay sau khi nhìn thấy những hình ảnh ấy và vẽ ra giấy, 6 ngày sau anh cùng đoàn bao gồm hậu duệ của cụ Đề Thám và đại diện bộ môn Cận Tâm lý đã đến Mai Trung, Hiệp Hòa để thử kiểm chứng. Anh Tuấn cho biết trên đường đi anh cảm nhận được hình ảnh cụ Đề Thám và các tùy tùng với tần suất lớn và nhiều điều mang tính chất tâm linh khác.