Hiệu Lực Về Thời Gian Của Bộ Luật Hình Sự Theo Quy định Hiện Hành

• Thứ ba, 05/09/2023 |
• Tư vấn Luật Hình sự |
• 1276 Lượt xem

Hiệu lực về thời gian của Bộ luật hình sự theo quy định hiện hành

Điều luật được áp dụng đối với một hành vi phạm tội là điều luật đang có hiệu lực thi hành tại thời điểm mà hành vi phạm tội được thực hiện.

Quy định về hiệu lực của Bộ luật hình sự về thời gian

Điều 7. Hiệu lực của Bộ luật hình sự về thời gian

1. Điều luật được áp dụng đối với một hành vi phạm tội là điều luật đang có hiệu lực thi hành tại thời điểm mà hành vi phạm tội được thực hiện.

2. Điều luật quy định một tội phạm mới, một hình phạt nặng hơn, một tình tiết tăng nặng mới hoặc hạn chế phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, xóa án tích và quy định khác không có lợi cho người phạm tội, thì không được áp dụng đối với hành vi phạm tội đã thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành.

3. Điều luật xóa bỏ một tội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng, quy định một hình phạt nhẹ hơn, một tình tiết giảm nhẹ mới hoặc mở rộng phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, tha tù trước thời hạn có điều kiện, xóa án tích và quy định khác có lợi cho người 

Phân tích hiệu lực của Bộ luật hình sự về thời gian 

Điều luật có 3 khoản, trong đó khoản 1 có nội dung xác định nguyên tắc chung về vấn đề hiệu lực về thời gian của BLHS, còn các khoản 2 và 3 có nội dung cụ thể hóa nguyên tắc chung được xác định tại khoản 1. 

Vấn đề hiệu lực về thời gian của luật hình sự nói chung cũng như của BLHS nói riêng xuất phát từ nguyên tắc chung “phải có luật mới có tội”. Do vậy, xét về thời gian, luật hình sự cũng như BLHS chỉ có thể có hiệu lực đối với hành vi xảy ra khi luật hoặc BLHS đã được ban hành và có hiệu lực thi hành.

Xác định hiệu lực về thời gian của luật hình sự hay BLHS là trả lời câu hỏi: Luật hay BLHS (đã có hiệu lực thi hành) có hiệu lực đối với hành vi xảy ra khi nào? Như vậy, cần có sự phân biệt giữa hiệu lực thi hành của BLHS với hiệu lực về thời gian của BLHS. Hai vấn đề này tuy có liên quan với nhau nhưng vẫn là hai vấn đề khác nhau.

Ví dụ: Hiệu lực thi hành của BLHS năm 2015 (đáng lẽ) là ngày 01 tháng 7 năm 2016. Điều này chỉ có nghĩa, từ thời điểm này BLHS năm 2015 được áp dụng. Còn câu trả lời cho câu hỏi, BLHS năm 2015 được áp dụng cho hành vi phạm tội xảy ra khi nào thuộc vấn đề hiệu lực về thời gian của BLHS năm 2015.

Theo đó, BLHS năm 2015 (đáng lẽ) có hiệu lực (về thời gian) đối với hành vi phạm tội xảy ra từ ngày 01 tháng 7 năm 2016.

Trên thực tế, BLHS năm 2015 đã bị lùi hiệu lực thi hành đến ngày 01 tháng 01 năm 2018. Điều này có nghĩa, từ ngày 01 tháng 01 năm 2018, BLHS năm 2015 mới được áp dụng và theo hiệu lực về thời gian của BLHS thì BLHS năm 2015 chỉ có hiệu lực đối với hành vi phạm tội xảy ra từ ngày này. 

Các nguyên tắc chung

Khoản 1 của điều luật xác định nguyên tắc chung: “Điều luật được áp dụng đối với một hành vi phạm tội là điều luật đang có hiệu lực thi hành tại thời điểm mà hành vi phạm tội được thực hiện”.

Theo tính chất và tên gọi của điều luật có thể hiểu nội dung diễn đạt này là: Điều luật xác định trách nhiệm hình sự chỉ có hiệu lực đối với hành vi phạm tội xảy ra khi điều luật đó đã có hiệu lực thi hành.

Trong đó, hành vi phạm tội ở đây được hiểu như cách hiểu về hành vi phạm tội được quy định tại Điều 5 BLHS còn thời điểm hành vi phạm tội được thực hiện được hiểu là thời điểm bắt đầu thực hiện hành vi phạm tội đó. 

Khác với hiệu lực về không gian, hiệu lực về thời gian của BLHS không được xác định với toàn bộ Bộ luật mà chỉ được xác định với điều luật. Sở dĩ như vậy là vì có thể có điều luật được bổ sung hoặc sửa đổi nên hiệu lực thi hành các điều luật này không trùng với hiệu lực thi hành của Bộ luật nói chung.

Việc cụ thể hóa hiệu lực về thời gian tại khoản 2 và khoản 3 cũng đều căn cứ vào tính chất của từng điều luật. Theo đó, khoản 2 gắn với các điều luật có nội dung bất lợi cho người phạm tội còn khoản 3 gắn với các điều luật có nội dung có lợi cho người phạm tội và khoản này xuất phát từ nguyên tắc “có lợi cho người phạm tội”. 

Từ nguyên tắc chung được xác định tại khoản 1, khoản 2 của điều luật khẳng định lại một cách cụ thể và rõ ràng, điều luật bất lợi cho người phạm tội không có hiệu lực không được áp dụng đối với hành vi được thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành.

Về lý thuyết, điều luật bất lợi cho người phạm tội là điều luật: 

– Xác định có tội hoặc xác định tội nặng hơn; 

– Xác định trách nhiệm hình sự nặng hơn;

– Quy định nội dung khác không có lợi cho chủ thể bị áp dụng luật. 

Cụ thể hóa 3 loại điều luật bất lợi này, khoản 2 của điều luật liệt kê các trường hợp mà điều luật “không được áp dụng đối với hành vi phạm tội đã thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành”.

 Các trường hợp này còn có thể được gọi là các trường hợp cấm hồi tố và có thể được hiểu như sau: 

– Điều luật quy định một tội phạm mới: Điều luật có nội dung bổ sung tội phạm mà trước đây chưa có; 

– Điều luật quy định một hình phạt nặng hơn: Điều luật bổ sung hình phạt nặng hơn hay khung hình phạt nặng hơn cho tội phạm đã được quy định; 

– Điều luật quy định một tình tiết tăng nặng mới: Điều luật bổ sung dấu hiệu định khung hình phạt tăng nặng hoặc bổ sung tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự; 

– Điều luật hạn chế phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, xóa án tích: Điều luật sửa đổi các điều kiện cho phép áp dụng các chế định này theo hướng chặt chẽ hơn. 

Ngoài các trường hợp cụ thể được liệt kê trên, có thể còn có các trường hợp khác cũng có nội dung bất lợi cho người phạm tội nên khoản 2 xác định: “… và quy định khác không có lợi cho người phạm tội”.

Ví dụ: Điều luật bổ sung hình phạt bổ sung cho tội phạm đã được quy định. 

Khác với khoản 2, khoản 3 của điều luật cho phép, điều luật có lợi cho người phạm tội được áp dụng (có hiệu lực) đối với hành vi được thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành.

Đây là các trường hợp cho  phép hồi tố và nội dung của các trường hợp này được cụ thể hóa: 

– Điều luật xóa bỏ một tội phạm: Điều luật có nội dung xóa bỏ tội phạm mà trước đây đã được quy định; 

– Điều luật xóa bỏ một hình phạt nặng hơn: Điều luật xóa bỏ hình phạt nặng hơn hay khung hình phạt nặng hơn cho tội phạm đã được quy định; 

– Điều luật xóa bỏ một tình tiết tăng nặng: Điều luật xóa bỏ dấu hiệu định khung hình phạt tăng nặng hoặc xóa bỏ tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự; 

– Điều luật mở rộng phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, tha tù trước thời hạn có điều kiện, xóa án tích: Điều luật sửa đổi các điều kiện cho phép áp dụng các chế định này theo hướng nhẹ hơn. 

Ngoài các trường hợp cụ thể được liệt kê trên, có thể còn có các trường hợp khác cũng có nội dung có lợi cho người phạm tội nên khoản 3 xác định: “… và quy định khác có lợi cho người phạm tội”. 

Diễn đạt của điều luật này có hạn chế tương tự như diễn đạt của các điều 5 và 6 BLHS, vừa chưa phản ánh được bản chất của vấn đề vừa chưa thống nhất với tên chương, tên điều. Do vậy, sẽ là chính xác và thống nhất hơn khi diễn đạt lại điều luật theo hướng phù hợp với tên gọi của điều luật. 

Tác giả: Vũ Thu Hà Kiểm duyệt bởi: Nguyễn Văn Phi Theo dõi chúng tôi trên: Đánh giá bài viết: Tagshiệu lực về thời giantình tiết

BÀI VIẾT MỚI NHẤT

Mục đích của hình phạt theo Bộ luật hình sự mới nhất

Hình phạt không chỉ nhằm trừng trị người, pháp nhân thương mại phạm tội mà còn giáo dục họ ý thức tuân theo pháp luật và các quy tắc của cuộc sống, ngăn ngừa họ phạm tội mới; giáo dục người, pháp nhân thương mại khác tôn trọng pháp luật, phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm....

Khi nào áp dụng hình phạt tiền theo Bộ luật hình sự?

Điều 35BLHS quy định về hình phạt tiền đối với người phạm tội với tính chất vừa là hình phạt chính, vừa là hình phạt bổ sung. Trong lịch sử phát triển của pháp luật hình sự Việt Nam, phạt tiền đã tồn tại từ rất lâu và trong mỗi thời kỳ lịch sử khác nhau, hình thức, nội dung, mục đích của hình phạt tiền được thể hiện một cách khác nhau....

Đối chất là gì? Khi nào cần tiến hành đối chất?

Đối chất là biện pháp điều tra được áp dụng trong trường hợp có mâu thuẫn trong lời khai giữa hai hay nhiều người tham gia tố tụng hình...

Tội tham ô tài sản là gì?

Tham ô tài sản là hành vi của người lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt tài sản mà họ có trách nhiệm quản lí. Tội tham ô tài sản được luật Hình sự điều chỉnh và khung hình phạt tối đa lên đến 20 năm...

Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, chiếm đoạt vật liệu nổ là gì?

Luật sư cho tôi hỏi: Người mua bán trái phép 150 kg pháo nổ thì phạm tội gì và bị xử lý như thế nào? Mong sớm nhận được câu trả lời của luật sư, tôi xin cảm...

Xem thêm

Bài viết xem nhiều nhất

Nên để mức vốn đăng ký hộ kinh doanh bao nhiêu tiền?

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ có những chia sẻ giúp Quý...

Một người được đăng ký thành lập mấy hộ kinh doanh?

Một người được đăng ký thành lập mấy hộ kinh doanh? Khi...

Sau khi thành lập hộ kinh doanh cần làm những gì?

Sau khi thành lập hộ kinh doanh cần làm những gì? là thắc...

Công An Có Được Thành Lập Hộ Kinh Doanh Không?

Trong nội dung bài viết này, chúng tôi sẽ có những chia sẻ,...

Mở lớp dạy thêm tại nhà cần những điều kiện gì?

Từ ngày 14/02/2025, khi Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT có hiệu...

Tiền dạy thêm có phải nộp thuế thu nhập cá nhân không?

Giáo viên không trực tiếp mở hộ kinh doanh, doanh nghiệp...

Dạy thêm nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh cá thể?

Tùy vào từng tình hình, điều kiện cụ thể của mỗi cá...

Dạy thêm có phải là ngành nghề kinh doanh có điều kiện?

Ngoài việc đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, cơ...

Có Được Lập Di Chúc Thừa Kế Tài Sản Cho Con Dâu Không?

Có Được Lập Di Chúc Thừa Kế Tài Sản Cho Con Dâu Không?...

Đội ngũ tư vấn

Bà Vũ Thu Hà

Ông Bùi Văn Đạt

Bà Ngô Linh Trang

Bà Nguyễn Cẩm Tú

Ông Nguyễn Cao Cường

Bà Nguyễn Hà Trang Nhung

Bà Nguyễn Thị Hồng Ngự

Bà Nguyễn Thị Khánh Huyền

Ông Nguyễn Văn Phi

Bà Phạm Thị Kim Oanh

Bà Phạm Thị Phương

Bà Phạm Trần Minh Khuê

Bà Tô Kim Liên

Bà Trần Thị Diệu Linh

Bà Trần Thị Hiền

Bà Trần Thị Ngọc

Ông Trần Văn Nam

Ông Trần Vũ Long

Ông Trương Ngọc Vũ

Copyright: ©2012 Luật Hoàng Phi. All rights reserved.

GỌI: 1900.6557Tư vấn pháp luật Đăng ký tư vấn Tư vấn qua Zalo Tư vấn qua messenger Yêu cầu báo phí vụ việc Email liên hệ Luật Hoàng Phi[email protected] Hotline 1: 0981.378.999 - Hotline 2: 0981.393.686Tư vấn Dịch vụ Doanh nghiệp, Sở hữu trí tuệ, Giấy phép, Đầu tư Hotline: 0904.686.594Tư vấn các vấn đề khác Zalo 1: 0981.378.999 - Zalo 2: 0981.393.686Tư vấn Dịch vụ Doanh nghiệp, Sở hữu trí tuệ, Giấy phép, Đầu tư Tư vấn qua messenger Yêu cầu báo giá dịch vụ Yêu cầu tư vấn dịch vụ Email liên hệ Luật Hoàng Phi[email protected]

• 

0981.378.999

0981.393.686

• 
•