Hình ảnh Cây Bần Trong Ca Dao - Báo Cần Thơ Online

Có thể bạn quan tâm

TIẾNG VIỆT

CANTHO NEWS
CẦN THƠ KHMER NGỮ

Thời sự
Chính trị
Kinh tế
Xã hội
An ninh-Pháp luật
Thế giới
Giáo dục
Y tế
Khoa học & Công nghệ
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
Thể thao
Du lịch
Media
Quảng cáo - Đặt báo
Đọc báo giấy Online

Tiếng Việt | English | ភាសាខ្មែរ

Thời sự
- Cần Thơ
- ĐBSCL
- Trong nước
- Thực hiện các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong các ngành, lĩnh vực
- Hoàn thiện các tuyến cao tốc tạo đường băng cho ĐBSCL cất cánh
- Đại hội đại biểu dân tộc thiểu số tỉnh Bạc Liêu lần thứ IV-2024
- Cần Thơ ứng hơn 410 tỉ đồng cho dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 91 (đoạn từ Km0-Km7)
Chính trị
- Xây dựng Đảng & Hệ thống chính trị
- Làm theo gương Bác
- Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
- Diễn đàn & Nhịp cầu dân cử
- Chi bộ Chính quy Điều dưỡng - Kỹ thuật y học tổ chức đại hội nhiệm kỳ 2025-2027
- Đại hội Chi bộ Trường THCS Nhơn Ái diễn ra thành công tốt đẹp
- Gắn biển công trình thi đua chào mừng đại hội đảng bộ các cấp
- Chi bộ Giảng viên, thuộc Đảng bộ Trường Đại học Nam Cần Thơ, tổ chức đại hội nhiệm kỳ 2025-2027
Kinh tế
- Thị trường
- Đầu tư - Tài chính
- Nông nghiệp - Nông thôn
- Tăng khả năng tiếp cận vốn để phát triển chuỗi nông sản ĐBSCL
- Đổi mới sáng tạo thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, hướng tới phát triển bền vững ngành tôm Việt Nam
- Mở rộng vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt
- Phong Ðiền thu hoạch hơn 98.500 tấn trái cây
Xã hội
- Đời sống
- Gia đình
- Nhịp cầu nhân ái
- Niềm vui của Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Đắc
- Triển khai nhiều giải pháp để hoàn thành chỉ tiêu về bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế
- Giải trí ảo, hậu quả thật
- Nhiều hoạt động chăm lo hỗ trợ hội viên
An ninh-Pháp luật
- Quốc phòng
- An ninh
- Biển đảo
- Pháp luật
- An toàn giao thông
- Phường Ba Láng thực hiện tốt các biện pháp đảm bảo an toàn giao thông
- Vì sự an toàn trên mọi nẻo đường
- Kiểm tra công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm tại quận Bình Thủy
- Trả giá đắt cho hành vi mua bán người
Thế giới
- Toàn cảnh
- Đông Tây thế sự
- Chuyện bốn phương
- Elon Musk giúp Mỹ tinh giản chính phủ thế nào?
- Vai trò khả dĩ của Trung Quốc trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu
- Ðức thiếu hụt nhân viên chăm sóc trẻ em
- Nga sẵn sàng ứng phó các diễn biến trong xung đột với Ukraine
Giáo dục
- Học đường
- Tuyển sinh-Hướng nghiệp
- Khuyến học
- Khai trương Văn phòng Tâm Việt Education tại TP Cần Thơ
- Trường Ðại học Y Dược Cần Thơ trao bằng tốt nghiệp cho 1.918 tân khoa
- Khai giảng năm học 2024-2025 dành cho sinh viên quốc tế
- Hơn 2.100 ý tưởng sáng tạo tranh tài tại cuộc thi “Tiếng nói Xanh” mùa 2
Y tế
- Sức khỏe
- Dinh dưỡng
- Tư vấn
- An toàn thực phẩm
- Thai phụ dễ dàng tiếp cận dịch vụ tư vấn, xét nghiệm HIV, viêm gan B và giang mai
- Giải pháp an toàn để sở hữu đôi mắt 2 mí tự nhiên từ chuyên gia thẩm mỹ tại Cần Thơ
- Cần Thơ - tiên phong đáp ứng y tế công cộng với chùm ca nhiễm HIV
- Sôi nổi hội thi phòng, chống tác hại thuốc lá
Khoa học & Công nghệ
- Khoa học thường thức
- Sản phẩm mới
- Thủ thuật
- Tìm hiểu công nghệ sạc nhanh & tiết kiệm pin trên MacBook Air M1 và M2 cùng Oneway
- Chuyên gia VinFuture “mổ xẻ” nguyên nhân đột quỵ ngày càng trẻ hóa
- Cà chua sẽ ngọt, mọng nước hơn nhờ kỹ thuật mới
- Công nghệ XGSPON của VNPT: Trải Nghiệm Internet Nhanh nhất hiện nay tại Việt Nam
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
- Văn hóa - Nghệ thuật
- Xem-Nghe-Đọc
- Sáng tác - Biên khảo
- Festival Ninh Bình 2024 - Dòng chảy di sản: Hành trình trải nghiệm hấp dẫn, độc đáo
- Quê hương tựa khúc dân ca
- Sách thiếu nhi song ngữ được yêu thích
- Thành Hoàng cổ miếu ở Bạc Liêu
Thể thao
- Bóng đá
- Môn khác
- Thể thao - Cuộc sống
- Ấn tượng đội bóng xứ Thanh
- Với dàn cầu thủ nhập tịch, Indonesia nhiều cơ hội dự World Cup
- Lần đầu lên tuyển của "máy quét" Doãn Ngọc Tân
- Thới An Ðông đẩy mạnh phong trào thể thao
Du lịch
- Khám phá
- Ẩm thực
- Góc lữ hành
- Điểm nhấn lễ hội thu hút du khách mùa cuối năm
- Lợi ích định cư Bồ Đào Nha: cơ hội sống, làm việc và kinh doanh tại châu Âu
- Nghỉ dưỡng trong mơ cùng 4 resort hàng đầu tại Mũi Né trên Traveloka
- Nhiều hoạt động tại Tuần lễ Du lịch - Thương mại Thành phố Hồ Chí Minh và Đồng bằng sông Cửu Long tại Cần Thơ năm 2024
Media
- Video
- Longform
- Infographics
- Bất động sản - Đô thị
- Nông dân làm giàu

Dòng sự kiện

70 năm Chiến thắng lịch sử Ðiện Biên Phủ
Cần Thơ năng động và phát triển
Phòng chống HIV/AIDS

Đọc báo giấy Online Bảng giá quảng cáo - Đặt báo VĂN HÓA - GIẢI TRÍ > Sáng tác - Biên khảo 20/06/2009 - 20:46 Chia sẻ Facebook Hình ảnh cây bần trong ca dao

Cây bần ven sông. Ảnh: DUY KHÔI

Ca dao Nam bộ là một bộ phận có ý nghĩa quan trọng trong ca dao người Việt nói riêng và Văn học dân gian nói chung. Ca dao thấm nhuần trong tâm hồn con người bằng cái tình quê dung dị, hiền hòa. Với ngôn ngữ dân gian của xứ sở “muỗi kêu như sáo thổi, đĩa lềnh tựa bánh canh”, người dân Nam bộ đã góp nhặt những tiếng nói ân tình cho tâm hồn người Việt bằng những hình ảnh quen thuộc mang tính biểu trưng của vùng sông nước Cửu Long.

Nổi bật ở vùng đồng bằng châu thổ Cửu Long là sự có mặt của hình ảnh cây bần, một loại cây rất gần gũi với bà con Nam bộ. Cây bần là loại cây đặc thù ở vùng đất bồi lắng phù sa này. Cây bần còn gọi là cây thủy liễu, thường mọc ven các kênh rạch hay xen lẫn trong những đám lá dừa nước. Là loại cây sống trong môi trường bùn nước, bần có rễ phụ mọc nhô lên khỏi mặt bùn. Cây bần có chức năng giữ đất rất tốt, gỗ chủ yếu dùng làm chất đốt. Hoa bần màu trắng pha chút hồng phấn, rất đẹp, cho trái. Trái bần có vị chua của phần thịt, chát của phần hạt rất thú vị. Đây cũng là món ăn “độc quyền” của bà con Nam bộ:

Muốn ăn mắm sặc bần chua

Chờ mùa nước nổi ăn cho đã thèm

Bà con Nam bộ đã dành cho cây bần một tâm tình ưu ái. Trong các câu ca dao, họ mượn hình ảnh cây bần để thổ lộ tấm lòng của mình với nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, từ đó tạo nên nhận thức thẩm mỹ khá mới lạ về loài cây này.

Xuất phát từ cái tên nghe quá đói khổ- “bần” mà người Nam bộ đã đặt câu đố về nó:

Giống chi toàn là giống đực

Thiếu tứ bề cam cực chung thân ?

Từ kiếp bình sinh “thiếu tứ bề” ấy mà tác giả bình dân đã mượn trái bần để nói lên số phận hẩm hiu của người phụ nữ:

Thân em như trái bần trôi

Sóng dập gió dồi biết tắp vào đâu?

Hình ảnh “sóng dập gió dồi” thật hay vì cây bần cho trái chín vào mùa nước nổi. Vì vậy nước tràn ngập lung bàu làm cho trái bần trôi dạt theo dòng nước mà không biết sẽ về đâu.

Là thế đấy, cây bần mang số kiếp thật hẩm hiu, bị phũ phàng:

Cây bần kia hỡi cây bần

Lá xanh bông trắng lại gần không thơm

Nhiều lúc cây bần trở nên mạt hạn, tầm thường trong thể hiện của người bình dân:

Cảm thương ô dước, bời lời

Cha sao mẹ sến, dựa nơi gốc bần

Cây bần còn là cái để người ta so sánh sự sang hèn:

Không thương em hổng có cần

Trầm hương khó kiếm chớ đước bần thiếu chi

Tuy nhiên, người Nam bộ không chỉ nhìn cây bần dưới con mắt bi quan như thế. Bằng cái nhìn hào sảng và lối sống phóng khoáng, lạc quan, cây bần còn là điểm tựa cho tình yêu đôi lứa:

Làm thơ anh dán đọt bần

Dán cho hai họ Nguyễn Trần gặp nhau

Hy vọng để rồi khi tình duyên bị ngăn trở, bần lại là nơi cha mẹ phạt vạ con cái:

Phụ mẫu đánh anh quặt quà quặt quại,

Đem anh treo tại nhánh bần.

Rũi đứt dây mà rớt xuống,

Anh cũng lần mò kiếm em.

Cái tình của người dân Nam bộ là thế, yêu “xả láng”, đánh chết cũng thương. Cây bần còn là biểu vật của sự nhớ thương, là mật hiệu của tình yêu:

Chiều chiều xuống bến ba lần

Trông em không thấy thấy bần xơ rơ

Hay

Lẻ đôi em chịu lẻ đôi

Hoa tàn em cũng đợi, bần trôi em cũng chờ

Nhưng nhiều lúc những cô Hai, anh Sáu lại nghi ngại, đặt vấn đề về chuyện cưới xin:

Neo ghe vô dựa gốc bần

Em thương anh nói vậy chớ biết mình đặng gần hay không

Hay khi đã không thành duyên nợ thì:

Bần gie, bần liệt, diệc đau chờ mồi

Anh với em duyên nợ hết rồi

Đi tìm chỗ khác đừng ngồi kế em

Không chỉ vu vơ trách móc thế thôi, với cách nói như tát nước, người Nam bộ cũng mắng nhiếc:

Mồ cha thằng đốn cây bần

Không cho ghe cá đậu gần ghe tôm

Nhưng đôi lúc cũng cảm thông:

Bần gie đóm đậu sáng ngời

Lỡ duyên tại bậu trách trời sao nên

Dựa vào trường liên tưởng sự vật, người dân Nam bộ đã thổi vào cây bần một luồng sinh khí có sức sống đến kỳ lạ, nó hiển hiện dạt dào trong lòng người đọc tạo nên giá trị biểu đạt phong phú. Từ đó nó tạo nên cảm hứng thẩm mỹ cho người thưởng thức.

Ngày nay, cây bần vẫn còn chiếm vị trí khá lớn bên dòng sông nước Nam bộ. Nó có một ý nghĩa lớn trong tâm hồn của người dân nơi đây. Trải bao thăng trầm của thiên nhiên, nhu cầu kinh tế, và cả tác động của con người, cây bần vẫn sừng sững trong tâm thức của người dân, gợi nhớ về một thời khai hoang vùng đất “vượn hú chim kêu” của ông cha - giúp chúng ta hiểu thêm về nền văn minh miệt vườn, nền văn hóa sông nước trù phú và ngọt ngào như lời ru từ lòng mẹ, để chúng ta sẽ thấy mình có trách nhiệm hơn với quê hương.

Đặng Duy Khôi

Chia sẻ bài viết

Chia sẻ Facebook

BÌNH LUẬN Ý kiến của bạn Gửi ý kiến

*Email (không hiển thị trên trang):

*Họ tên (hiển thị trên trang):

Vui lòng nhập mã xác nhận vào ô bên dưới. Nếu bạn không đọc được, hãy Chọn mã xác nhận khác.

Gửi Đọc thêm

Festival Ninh Bình 2024 - Dòng chảy di sản: Hành trình trải nghiệm hấp dẫn, độc đáo
Quê hương tựa khúc dân ca
Sách thiếu nhi song ngữ được yêu thích
Em đã hiểu lòng mình chưa?
Thành Hoàng cổ miếu ở Bạc Liêu
“Ngày Trong Xanh” – Hành trình lan tỏa tình yêu môi trường qua âm nhạc
Xã hội phát triển, cải lương phải thay đổi
Thêm yêu di sản quê hương
Lực lượng siêu sao 8WONDER Winter 2024 “kết nạp” 2 thành viên mới: Binz và Quang Hùng MasterD
Sôi động Ngày hội Đua vỏ lãi ở miền biển Cà Mau

Tiêu điểm

Festival Ninh Bình 2024 - Dòng chảy di sản: Hành trình trải nghiệm hấp dẫn, độc đáo
Quê hương tựa khúc dân ca
Em đã hiểu lòng mình chưa?
Thành Hoàng cổ miếu ở Bạc Liêu
“Ngày Trong Xanh” – Hành trình lan tỏa tình yêu môi trường qua âm nhạc
Xã hội phát triển, cải lương phải thay đổi
Thêm yêu di sản quê hương
Lực lượng siêu sao 8WONDER Winter 2024 “kết nạp” 2 thành viên mới: Binz và Quang Hùng MasterD
Sôi động Ngày hội Đua vỏ lãi ở miền biển Cà Mau
"Đi về phía lửa" khắc họa hình ảnh đẹp của người lính cứu hỏa

Đọc nhiều

Cô gái Tây Đô gây ấn tượng với trang phục “Cầu Cần Thơ” trên sân khấu Hoa hậu Quốc gia Việt Nam 2024
Kinh Vĩnh An 180 năm lịch sử
Hai học sinh TP Cần Thơ đoạt giải Cuộc thi Ðại sứ văn hóa đọc năm 2024
"Ðiểm vàng" cho "Trước bình minh"
Hoa dã quỳ vẫn chao trong gió
“Những chuỗi ngọc trai” và lựa chọn của người phụ nữ
“Cô dâu hào môn” châm biếm thói “phông bạt” và sự tham lam
Đôi nét về đô thị miền sông nước Cần Thơ qua lịch sử
Suốt đời chia sẻ với những người cần lao
“APT.” lập nhiều kỷ lục

Văn hóa - Nghệ thuật

Quê hương tựa khúc dân ca
“Ngày Trong Xanh” – Hành trình lan tỏa tình yêu môi trường qua âm nhạc
Xã hội phát triển, cải lương phải thay đổi
Thêm yêu di sản quê hương
Lực lượng siêu sao 8WONDER Winter 2024 “kết nạp” 2 thành viên mới: Binz và Quang Hùng MasterD

Xem-Nghe-Đọc

Sách thiếu nhi song ngữ được yêu thích
Sách hay về hai nhà khoa học Einstein và Heisenberg
Francis Ford Coppola được vinh danh giải Thành tựu trọn đời
“Red One: Mật mã đỏ” - khi những siêu anh hùng giải cứu ông già Noel
“Thần dược” - lời cảnh tỉnh cho tham vọng trẻ mãi không già

ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP

RAO VẶT NHÀ ĐẤT HỌC HÀNH XE ĐIỆN TỬ VIỆC LÀM KHÁC

THÔNG BÁO TUYỂN DỤNG
MỜI THAM GIA LÀM ĐẠI LÝ THƯƠNG MẠI MOBIFONE
VNP CẦN THƠ - LẮP INTERNET WIFI CÁP QUANG VNPT
Giới thiệu công ty quà Tết doanh nghiệp 2025 uy tín
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ - TRANG TIẾNG ANH
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ - TRANG TIẾNG KHMER
Báo xuân 2025
Rao vặt
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO IN CẦN THƠ
BẢNG GIÁ VIDEO - DỊCH VỤ
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ - TRANG TIẾNG VIỆT
BỆNH VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC CẦN THƠ THÔNG BÁO TUYỂN DỤNG VIÊN CHỨC ĐỢT 2 NĂM 2024