Hình ảnh Cây Bần Trong Ca Dao - Báo Cần Thơ Online

Có thể bạn quan tâm

TIẾNG VIỆT

CANTHO NEWS
CẦN THƠ KHMER NGỮ

Thời sự
Chính trị
Kinh tế
Xã hội
An ninh-Pháp luật
Thế giới
Giáo dục
Y tế
Khoa học & Công nghệ
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
Thể thao
Du lịch
Media
Quảng cáo - Đặt báo
Đọc báo giấy Online

Tiếng Việt | English | ភាសាខ្មែរ

Thời sự
- Cần Thơ
- ĐBSCL
- Trong nước
- Bệnh viện Đa khoa Hòa Hảo - Medic Cần Thơ nhận Huân chương lao động hạng Ba
- Cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm phiền hà, chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp
- Bệnh viện Ða khoa Hòa Hảo - Medic Cần Thơ nhận Huân chương lao động hạng Ba
- Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng sẽ trở thành những thôn kiểu mẫu, làng hạnh phúc
Chính trị
- Xây dựng Đảng & Hệ thống chính trị
- Làm theo gương Bác
- Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
- Diễn đàn & Nhịp cầu dân cử
- Thông tin về dự án khu đô thị mới hai bên đường Võ Văn Kiệt
- Cử tri thắc mắc vì sao phải trả tiền dịch vụ môi trường rừng khi sử dụng nước sạch
- 48 cán bộ được bồi dưỡng ngạch chuyên viên cao cấp
- Thới Lai: Thi hành kỷ luật 1 tổ chức đảng và 22 đảng viên vi phạm
Kinh tế
- Thị trường
- Đầu tư - Tài chính
- Nông nghiệp - Nông thôn
- Nỗ lực giảm lãi suất, đảm bảo cung ứng vốn cho nền kinh tế
- VinFast được vinh danh là “Thương hiệu xe có đóng góp lớn nhất cho Môi trường và Bền vững của Indonesia”
- Gas South - Đồng hành cùng phát triển
- Đồ Chơi Ô Tô Cần Thơ: Sự Lựa Chọn Hoàn Hảo Cho Chủ Xe Hiện Đại
Xã hội
- Đời sống
- Gia đình
- Nhịp cầu nhân ái
- Cùng nhau vượt khó
- Vui Tết Quân Dân
- Ở đâu có người lao động, ở đó có tổ chức Công đoàn
- Tặng sổ bảo hiểm xã hội và thẻ bảo hiểm y tế cho người dân có hoàn cảnh khó khăn
An ninh-Pháp luật
- Quốc phòng
- An ninh
- Biển đảo
- Pháp luật
- An toàn giao thông
- Xã Thới Tân đảm bảo an toàn giao thông
- Siết chặt trật tự an toàn giao thông đường thủy nội địa
- Phối hợp triển khai chuyên đề về các quy định của pháp luật đối với việc giao phương tiện cho người chưa đủ điều kiện điều khiển
- Công an TP Cần Thơ bắt thêm đối tượng liên quan vụ án vu khống, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác
Thế giới
- Toàn cảnh
- Đông Tây thế sự
- Chuyện bốn phương
- Ông Putin phủ nhận thất bại ở Syria
- Nguy cơ chạy đua vũ trang AI
- Cuộc chiến quyền lực trên “bàn cờ” Trung Đông mới
- Người già Trung Quốc trở lại trường
Giáo dục
- Học đường
- Tuyển sinh-Hướng nghiệp
- Khuyến học
- Xuất quân đội tuyển dự Kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia THPT năm học 2024-2025
- Thêm 29 tân cử nhân ngành Kỹ thuật điện
- Khai trương văn phòng thứ 3 của FPT chi nhánh Cần Thơ
- Kết nạp 16 sinh viên ưu tú vào Đảng
Y tế
- Sức khỏe
- Dinh dưỡng
- Tư vấn
- An toàn thực phẩm
- Hội nghị khoa học về phát triển công nghệ y tế hiện đại trong chẩn đoán và điều trị
- Phẫu thuật kép chữa đục thủy tinh thể và các tật khúc xạ
- Tự hào vững bước đi lên
- Chia sẻ kinh nghiệm điều trị bệnh lý tim mạch, nội tiết
Khoa học & Công nghệ
- Khoa học thường thức
- Sản phẩm mới
- Thủ thuật
- Đề phòng thiếu vitamin D vào mùa lạnh
- CASTI Awards 2024 - Tôn vinh sản phẩm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
- Lễ ra mắt hạ tầng kết nối WiFi và 5G tại Cảng Hàng không quốc tế Cần Thơ
- Maximizing Concert - nâng tầm giải trí, khẳng định vị thế mạng 5G MobiFone
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
- Văn hóa - Nghệ thuật
- Xem-Nghe-Đọc
- Sáng tác - Biên khảo
- Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
- Những gì còn lại
- Hiểu thêm về một đơn vị quân đội anh hùng
- Từ các “Anh trai”, nghĩ về công nghiệp văn hóa
Thể thao
- Bóng đá
- Môn khác
- Thể thao - Cuộc sống
- Sôi nổi Giải Marathon Quốc tế Di sản Cần Thơ
- Vinicius Junior đoạt giải Cầu thủ xuất sắc nhất năm 2024 của FIFA
- Chiếm ngôi đầu bảng B
- Giải Marathon Quốc tế Di sản Cần Thơ góp phần quảng bá du lịch thành phố
Du lịch
- Khám phá
- Ẩm thực
- Góc lữ hành
- Rộn ràng chuỗi lễ hội Giáng sinh “đỉnh nóc” khắp ba miền của Vinpearl & VinWonders
- Thú vị trải nghiệm làm gốm tại Cantho Eco Resort
- Ngày hội Du lịch - Ðêm hoa đăng Ninh Kiều, Cần Thơ năm 2024 diễn ra từ ngày 28-12
- “Du lịch Cồn Sơn Cần Thơ” là xu hướng tìm kiếm hàng đầu trên Google của người Việt
Media
- Video
- Longform
- Infographics
- Bất động sản - Đô thị
- Nông dân làm giàu

Dòng sự kiện

70 năm Chiến thắng lịch sử Ðiện Biên Phủ
Cần Thơ năng động và phát triển
Phòng chống HIV/AIDS

Đọc báo giấy Online Bảng giá quảng cáo - Đặt báo VĂN HÓA - GIẢI TRÍ > Sáng tác - Biên khảo 20/06/2009 - 20:46 Chia sẻ Facebook Hình ảnh cây bần trong ca dao

Cây bần ven sông. Ảnh: DUY KHÔI

Ca dao Nam bộ là một bộ phận có ý nghĩa quan trọng trong ca dao người Việt nói riêng và Văn học dân gian nói chung. Ca dao thấm nhuần trong tâm hồn con người bằng cái tình quê dung dị, hiền hòa. Với ngôn ngữ dân gian của xứ sở “muỗi kêu như sáo thổi, đĩa lềnh tựa bánh canh”, người dân Nam bộ đã góp nhặt những tiếng nói ân tình cho tâm hồn người Việt bằng những hình ảnh quen thuộc mang tính biểu trưng của vùng sông nước Cửu Long.

Nổi bật ở vùng đồng bằng châu thổ Cửu Long là sự có mặt của hình ảnh cây bần, một loại cây rất gần gũi với bà con Nam bộ. Cây bần là loại cây đặc thù ở vùng đất bồi lắng phù sa này. Cây bần còn gọi là cây thủy liễu, thường mọc ven các kênh rạch hay xen lẫn trong những đám lá dừa nước. Là loại cây sống trong môi trường bùn nước, bần có rễ phụ mọc nhô lên khỏi mặt bùn. Cây bần có chức năng giữ đất rất tốt, gỗ chủ yếu dùng làm chất đốt. Hoa bần màu trắng pha chút hồng phấn, rất đẹp, cho trái. Trái bần có vị chua của phần thịt, chát của phần hạt rất thú vị. Đây cũng là món ăn “độc quyền” của bà con Nam bộ:

Muốn ăn mắm sặc bần chua

Chờ mùa nước nổi ăn cho đã thèm

Bà con Nam bộ đã dành cho cây bần một tâm tình ưu ái. Trong các câu ca dao, họ mượn hình ảnh cây bần để thổ lộ tấm lòng của mình với nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, từ đó tạo nên nhận thức thẩm mỹ khá mới lạ về loài cây này.

Xuất phát từ cái tên nghe quá đói khổ- “bần” mà người Nam bộ đã đặt câu đố về nó:

Giống chi toàn là giống đực

Thiếu tứ bề cam cực chung thân ?

Từ kiếp bình sinh “thiếu tứ bề” ấy mà tác giả bình dân đã mượn trái bần để nói lên số phận hẩm hiu của người phụ nữ:

Thân em như trái bần trôi

Sóng dập gió dồi biết tắp vào đâu?

Hình ảnh “sóng dập gió dồi” thật hay vì cây bần cho trái chín vào mùa nước nổi. Vì vậy nước tràn ngập lung bàu làm cho trái bần trôi dạt theo dòng nước mà không biết sẽ về đâu.

Là thế đấy, cây bần mang số kiếp thật hẩm hiu, bị phũ phàng:

Cây bần kia hỡi cây bần

Lá xanh bông trắng lại gần không thơm

Nhiều lúc cây bần trở nên mạt hạn, tầm thường trong thể hiện của người bình dân:

Cảm thương ô dước, bời lời

Cha sao mẹ sến, dựa nơi gốc bần

Cây bần còn là cái để người ta so sánh sự sang hèn:

Không thương em hổng có cần

Trầm hương khó kiếm chớ đước bần thiếu chi

Tuy nhiên, người Nam bộ không chỉ nhìn cây bần dưới con mắt bi quan như thế. Bằng cái nhìn hào sảng và lối sống phóng khoáng, lạc quan, cây bần còn là điểm tựa cho tình yêu đôi lứa:

Làm thơ anh dán đọt bần

Dán cho hai họ Nguyễn Trần gặp nhau

Hy vọng để rồi khi tình duyên bị ngăn trở, bần lại là nơi cha mẹ phạt vạ con cái:

Phụ mẫu đánh anh quặt quà quặt quại,

Đem anh treo tại nhánh bần.

Rũi đứt dây mà rớt xuống,

Anh cũng lần mò kiếm em.

Cái tình của người dân Nam bộ là thế, yêu “xả láng”, đánh chết cũng thương. Cây bần còn là biểu vật của sự nhớ thương, là mật hiệu của tình yêu:

Chiều chiều xuống bến ba lần

Trông em không thấy thấy bần xơ rơ

Hay

Lẻ đôi em chịu lẻ đôi

Hoa tàn em cũng đợi, bần trôi em cũng chờ

Nhưng nhiều lúc những cô Hai, anh Sáu lại nghi ngại, đặt vấn đề về chuyện cưới xin:

Neo ghe vô dựa gốc bần

Em thương anh nói vậy chớ biết mình đặng gần hay không

Hay khi đã không thành duyên nợ thì:

Bần gie, bần liệt, diệc đau chờ mồi

Anh với em duyên nợ hết rồi

Đi tìm chỗ khác đừng ngồi kế em

Không chỉ vu vơ trách móc thế thôi, với cách nói như tát nước, người Nam bộ cũng mắng nhiếc:

Mồ cha thằng đốn cây bần

Không cho ghe cá đậu gần ghe tôm

Nhưng đôi lúc cũng cảm thông:

Bần gie đóm đậu sáng ngời

Lỡ duyên tại bậu trách trời sao nên

Dựa vào trường liên tưởng sự vật, người dân Nam bộ đã thổi vào cây bần một luồng sinh khí có sức sống đến kỳ lạ, nó hiển hiện dạt dào trong lòng người đọc tạo nên giá trị biểu đạt phong phú. Từ đó nó tạo nên cảm hứng thẩm mỹ cho người thưởng thức.

Ngày nay, cây bần vẫn còn chiếm vị trí khá lớn bên dòng sông nước Nam bộ. Nó có một ý nghĩa lớn trong tâm hồn của người dân nơi đây. Trải bao thăng trầm của thiên nhiên, nhu cầu kinh tế, và cả tác động của con người, cây bần vẫn sừng sững trong tâm thức của người dân, gợi nhớ về một thời khai hoang vùng đất “vượn hú chim kêu” của ông cha - giúp chúng ta hiểu thêm về nền văn minh miệt vườn, nền văn hóa sông nước trù phú và ngọt ngào như lời ru từ lòng mẹ, để chúng ta sẽ thấy mình có trách nhiệm hơn với quê hương.

Đặng Duy Khôi

Chia sẻ bài viết

Chia sẻ Facebook

BÌNH LUẬN Ý kiến của bạn Gửi ý kiến

*Email (không hiển thị trên trang):

*Họ tên (hiển thị trên trang):

Vui lòng nhập mã xác nhận vào ô bên dưới. Nếu bạn không đọc được, hãy Chọn mã xác nhận khác.

Gửi Đọc thêm

Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
Những gì còn lại
Hiểu thêm về một đơn vị quân đội anh hùng
Từ các “Anh trai”, nghĩ về công nghiệp văn hóa
“Nhà mình lạ lắm” - Khi gia đình là nơi chữa lành
Công bố vương miện và trang phục văn hóa dân tộc Hoa hậu ĐBSCL
“Vinh quang một chặng đường” - Những giai điệu tự hào
Vinh quang "80 năm dưới Quân kỳ Quyết thắng"
Lễ hội Kỳ yên Thượng điền Đình Thần Tân An năm 2024
Nhiều tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh được tái bản, in mới

Tiêu điểm

Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
Những gì còn lại
Hiểu thêm về một đơn vị quân đội anh hùng
Từ các “Anh trai”, nghĩ về công nghiệp văn hóa
“Nhà mình lạ lắm” - Khi gia đình là nơi chữa lành
Công bố vương miện và trang phục văn hóa dân tộc Hoa hậu ĐBSCL
“Vinh quang một chặng đường” - Những giai điệu tự hào
Vinh quang "80 năm dưới Quân kỳ Quyết thắng"
Lễ hội Kỳ yên Thượng điền Đình Thần Tân An năm 2024
Nhiều tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh được tái bản, in mới

Đọc nhiều

Festival Ninh Bình 2024 - Dòng chảy di sản: Hành trình trải nghiệm hấp dẫn, độc đáo
“Ký ức không phai” của cán bộ, học sinh miền Nam trên đất Bắc
Sôi nổi các hoạt động đậm bản sắc văn hóa
Ðặc sắc các hoạt động bảo tồn và phát triển Văn hóa Chợ nổi Cái Răng
Chương trình ca nhạc và trình diễn thời trang “Điểm hẹn Tây Đô”
An nhiên với “Lửa hương mùa cũ”
Nhiều hoạt động tri ân nhà giáo
Bảo Tiền - chứng tích của công cuộc giữ đất ở Nam Bộ
Gửi tình yêu quê hương vào 6 câu vọng cổ
Nghe dân ca trên Bến Ninh Kiều

Văn hóa - Nghệ thuật

Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
“Nhà mình lạ lắm” - Khi gia đình là nơi chữa lành
Công bố vương miện và trang phục văn hóa dân tộc Hoa hậu ĐBSCL
“Vinh quang một chặng đường” - Những giai điệu tự hào
Vinh quang "80 năm dưới Quân kỳ Quyết thắng"

Xem-Nghe-Đọc

Phim ca nhạc hài Tết “Tứ hải phát tài”
Phim Tết “Yêu nhầm bạn thân”
Chuyện nghề nghiệp trong “Khách hàng là thượng đế”
“Bí kíp” thu hút sự chú ý của cộng đồng
Những vần thơ “Nhân nghĩa đất phương Nam”

ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP

RAO VẶT NHÀ ĐẤT HỌC HÀNH XE ĐIỆN TỬ VIỆC LÀM KHÁC

Đầu tư định cư Úc: Cập nhật chi phí và chính sách mới
Báo xuân 2025
THÔNG BÁO THI TUYỂN PHƯƠNG ÁN KIẾN TRÚC Trung tâm thương mại, dịch vụ để hoạt động du lịch, kinh doanh văn phòng AEON MALL Cần Thơ
Nhiệt điện Cần Thơ hưởng ứng Tuần lễ Hồng EVN lần X
Cách định cư Canada phù hợp dành cho người Việt
Khám Phá Bộ Sưu Tập Ký Tự Đặc Biệt Độc Đáo Cho Giới Trẻ
Cách thức tham gia "Đường lên đỉnh Saymee" rinh ngay Apple Watch Series 9
THÔNG BÁO Tuyển dụng viên chức làm việc tại Trường THPT Bùi Hữu Nghĩa năm học 2024-2025
THÔNG BÁO TUYỂN DỤNG
MỜI THAM GIA LÀM ĐẠI LÝ THƯƠNG MẠI MOBIFONE
VNP CẦN THƠ - LẮP INTERNET WIFI CÁP QUANG VNPT
Giới thiệu công ty quà Tết doanh nghiệp 2025 uy tín