Hình Thái Bên Ngoài Của Lá - VOER

Phiến lá

Là phần dẹp, mỏng, to, có màu lục, do trong tế bào chứa lục lạp. Phiến lá rất đa dạng và có nhiều kích thước rất khác nhau; trong nhiều trường hợp phiến lá có những biến đổi theo điều kiện sinh thái và chức năng riêng.

* Hình dạng của phiến láthực vật Hột kín rất đa dạng và có ý nghĩa lớn về mặt hệ thống trong phân loại học ngày nay cũng như trong cổ sinh thực vật học; thật khó mà mô tả được hết hình thái của lá vì "không có hai loài khác nhau mà có cùng hình thái lá giống nhau", và trên cùng một cây có khi có nhiều dạng lá khác nhau. Khái niệm chủ yếu về hình thái lá ở đây chỉ mô tả trên một số đặc điểm thông thường, tùy thuộc vào tỷ lệ chiều dài, chiều rộng, sự đối xứng … mà lá chia các kiểu sau:

Lá tròn đều nếu chiều dài lá bằng chiều rộng; khi chiều dài gần bằng chiều rộng thì lá gần tròn. Lá bầu dục có chiều dài dài hơn chiều rộng từ 1,5 - 2,5 lần; bầu dục có thể rộng, thuôn, nhọn; bầu dục thuôn nhọn ta có hình mũi mác. Phiến lá hình trứngkhi có đối xứng qua gân giữa lá và chiều dài gấp 1,5 - 2,5 chiều rộng, và rộng ở phần đáy gốc lá; nếu chiều dài bằng hay gần bằng chiều rộng thì lá có hình trứng rộng; chiều dài vượt chiều rộng từ 3 - 5 lần thì gọi là hìnhtrứng thuôn. Nếu hình dạng ngược với các kiểu vừa mô tả có nghĩa là phần rộng nằm ở đỉnh thì gọi hìnhtrứng ngược, hìnhthuôn ngược. Lá hình thoi khi phiến có dạng giống hình thoi có thể đều hay không đều. Hoặc lá hìnhtam giác, tam giác rộng, tam giác thuôn. Lá hìnhlưỡi liềm khi lá có dạng thuôn và uốn cong về một bên. Lá hìnhkim khi lá dài, hẹp, thường cứng và nhọn; mặt cắt ngang lá có thể có hình tam giác hay hình thoi. Ngoài ra còn có các dạng hình tim, hình thận, hình mũi tên …

* Chóp lá là phần tận cùng của lá rất đa dạng về hình dạng và cũng là đặc điểm của một số họ.

Một số dạng của chóp lá: chóp lá kéo dài thành hình sợi mềm và xoắn lại, chóp lá nhọn do phiến lá kéo dài và thường hơi cong; chóp nhọn hoắt ít nhiều và kết thúc bằng một mũi nhọn cứng. Chóp có gai nhọn khi ở giữa đỉnh phiến có một gai nhỏ, mảnh; chóp nhọn là chóp được tạo thành như một tam giác cân. Chóp tù giống như chóp nhọn nhưng có đỉnh tròn lại còn chóp tròn nếu phiến tận cùng bằng một cung lồi, chóp bằng hay chóp cụt khi tận cùng của nó như bị cắt bằng qua; chóp lõm khi đỉnh phiến bị lõm ở giữa, nếu lõm ít là chóp hơi lõm, nếu lõm nhiều tạo thành chóp hai thùy hoặc lõm sâu thành chóp khuyết.

* Mép lácó thể nguyên khi mép có dạng một đường cong hoặc thẳng đều, có thể lõm, lượn sóng … hay bên ngoài mép có lông, có gai, có răng đầu hay không, răng thưa hoặc mép có răng cưa tròn, nhọn …

* Gốc lácó thể có hình tim, nơi đó gốc lá lõm sâu hình tam giác, nếu chổ lõm tròn lại thì gốc sẽ được gọi gốc hình thận. Gốc lá hình mũi tên có chỗ lõm sâu hình tam giác tạo nên bởi hai phần dưới nhọn của phiến lá quay xuống dưới. Gốc hình mũi mác khi hai phần nhọn phía dưới của phiến hướng thẳng góc với cuống lá hoặc quay lên trên. Giữa các kiểu trên có các dạng chuyển tiếp trung gian, ví dụ như hình tim - hình mũi tên, hình tim - hình mũi mác… Gốc lá có thể bằnghay cụt; gốc bất đối xứnghay gốc nghiêng khi hai bên phiến gốc kết thúc không bằng nhau.