​HỌ CỦA NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở VIỆT NAM - Bàn Thờ

HỌ CỦA NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở VIỆT NAM

Việt Nam có 54 dân tộc an hem. Cũng như người Kinh, các dân tộc thiểu số cũng có cách đặt họ, tên mang sắc thái riêng của mình. Bài viết này, Đồ thờ Hải Mạnh xin chia sẻ một số thông tin về vấn đề này để mọi người tham khảo.

DÂN TỘC CHỨT

Còn có các tên gọi khác là: Sách, Mày, Rục, Mã Liềng, Arem,Tu va,Paleng,Xơlang, Tợ hung, Cha cú, Tắc cụi, Umo; sinh sống ở 2 xã Minh Hóa, Tuyên Hóa (Quảng Bình). Họ phổ biến là họ Cao, Đinh, Hồ...

Trong dân tộc Chứt có nhóm Người Rục (Kha toong lương = Mọi lá vàng) được coi như loại "Người Rừng mới phát hiện", dân số có 51 hộ=212 nhân khẩu sống rải rác trong hang núi, rừng rậm ở miền tây Quảng Bình. Nhóm người Mã Liềng (Mơ Leng = người) có khoảng 700 người, là nhóm người Việt cổ ở vùng Tuyên Hóa (Quảng Bình), Hương Khê (Hà Tĩnh), Khăm Muộn (Lào), không có Họ, nay do Nhà nước đặt họ cho (Cao, Đinh , Hồ) để làm Chứng minh nhân dân.

DÂN TỘC THỔ

Còn giọ là Kẹo, Mòn, Cuổi,Tày Pọng, Đan Lai,Ly Hà, sống chủ yếu ở Con Cuông, Nghĩa Đàn, Tân Quỳ (Nghệ An). Họ tên như người Kinh: Phan, Bùi, Phạm, Trương, Hồ,La, Nguyễn ,Cao, Hoàng, Lê, Chu, Trần.

DÂN TỘC BA NA

Còn có các tên gọi: Bơ Nâm, Glơ lăng, Y lăng, Gơ lar, Rơ ngao,... Sống chủ yếu ở Tây nguyên, Bình Định, Phú Yên. Người Ba Na không có họ. ví dụ: Nam có người là Yang Danh, Nữ : Thưr, Thớp, Yung, Blui, Aying,Klrot, Blinh, Chơ, Y owu, Nhiêng, Đim, Đech, Njưk...

DÂN TÔC BRÂU

Còn gọi là Brao, sống ở Kontum. Người Brâu thuộc nhóm các tộc người song hệ, tức là cách tính dòng họ, thừa kế tài sản theo cả cha và mẹ và chế độ cư trú. Người Brâu không có tên để chỉ một dòng họ cụ thể, nhưng họ có cách tính họ tộc huyết thống tới 10 đời: kiêng sau 5 đời mới được kết hôn, vì Luật tục chặt chẽ, dân số lại quá ít nên con trai có khi phải sang Lào, Campuchia để kiếm vợ.

DÂN TÔC BRU- VÂN KIỀU

Sống ở miền núi Bình Trị Thiên. Trước đây không có họ, sau này lấy họ Hồ.

DÂN TÔC CO (KOR)

Còn gọi là Cùa, Tràu, sống ở miền núi xứ Quảng; trước không có họ, nay là họ Đinh, Hồ...

DÂN TỘC CHƠ RO

Còn gọi Châu ro, Đơ ro, Chro, sống ở Bình Phước, Đồng Nai , Bà Rịa Vũng Tàu... Số đông là họ Điểu. Ngoài ra còn có họ: Chrau

DÂN TỘC CƠ HO (k'Ho)

Là cư dân bản địa ở Lâm Đồng, Đồng Nai...gồm các nhóm Chil, Lát, Tơ ring, Sree, Nộp... Gia đình mẫu hệ. Có các họ : Adat, Buoorr, Bondưng, Bontô,Chiphichoreo,Chily, Chil mup, Day Out, Day K, Đazur, Đakriêng, Đưngur, Kơ, Kdun, Llong, Kơpa, Kơsa, Kra zanh, K'tol, Lâm Biêng, Lé mou, Liênghót, Liêng Zẩng, Mbon, Paungtin, Rglê, RơÔ, Rơon, Sarem, Sơao, Sơ kết, Srê...

Ví dụ : Lơmu hà Kroong, Tuprông Nim (nam); Kgléo, Cillpam Mơlam (nư )

DÂN TỘC CƠ TU

Còn gọi là Cà tu, Gao, Hạ, Phương, Ca tang, là dân bản địa ở dãy Trường Sơn thuộc Thừa Thiên- Huế, Quảng Nam. Có các họ : Achuếch (nước), Adốt (vượn), Amu (chó), A rắt (Con Cuốc ), D râm (cái đầu), Nđnok (Con Bò),Prông (con Sóc), Vọt (khỉ)...

DÂN TỘC GIÉ - TRIÊNG

Là cư dân bản địa ở Kon tum, Quảng Nam... Mỗi người Gié- Triêng (trừ nhóm Proong) đều có họ kèm theo tên, nhưng đàn ông khác với đàn bà. Các họ như: Bluông, Bruốt, Cắp năng, Ê đuốt, (tên một loài chim), Khoông, Kriêng, Na xó (vùng đất đỏ)... Ví dụ : Y Một ( Uỷ viên Trung ương Đảng - nữ ), Sô Lây Tăng (Bác sĩ, Bí thư Tỉnh Ủy Kontum - nam).

DÂN TỘC HRÊ

Sống ở Quảng Ngãi, Bình Định. Dưới thời Phong kiến chỉ có 1 họ là họ Đinh, nay có họ Phạm, Nguyễn, Hà.

DÂN TỘC KHÁNG

Là cư dân bản địa ở Sơn La, Lai Châu. Họ tên theo người Thái. Ví dụ : Hoàng Sương (nam)

DÂN TỘC KHƠ MÚ:

Còn gọi là: Kúm Mụ, Kmụ; là cư dân bản địa ở Sơn La, Lai Châu, Yên Bái, Lào Cai, Thanh Hóa, Nghệ an...

Họ người Khơ Mú nguyên gốc: theo tên các thú rừng, cây cối, chim, vật vô tri...như:

- Nhóm tên thú :

+ Nhóm Rvai (hổ) gồm có : Rvai Veng Ung (Hổ vằn tròn có đốm to);Rvai Xênh Khương (Hổ vằn đen vàng);Rvai Tlắp (Báo); Rvai Đêr (Hổ xám lớn).

+ Nhóm Tmoong (Chồn, Cầy) gồm có : Tmoong Hol (Cầy); Tmoong Rung (Cáo).

+ Ngoài ra có nhóm Tiác ( Hươu, Nai);Ho Hoa (khỉ); Hual( Gấu); Goi (Sóc); Oivê (Rái cá); Mar (Rắn); Kưmbur (Tê tê).

+ Nhóm tên chim : nhóm Thràng (Phượng hoàng đất);nhóm Tgooc Xlooc Ôm có 2 nhành :Ôm Cô Tlê (Chim Bồng chanh) và Ôm Lit Praga (Chìa vôi); Chưnđre (Chàng ràng); Ric (én);Rivi (Chim Phường chèo); Lang Tu (Họa mi); Khư Tloc (Cuốc); Klảng (Cắt) ; Ir Glava (Bìm bịp).

- Nhóm tên cây: Nhóm Tvạ có 3 ngành : Tvạ Tờrông Blai (Guột), Tvạ Ngăm (rau Dớn), TvạVoor ( Dương xỉ) , Xinh Ưa (Tỏi).

+ Ngoài ra lẻ tẻ có họ Rét ( con ông lão "Tu niễu" ở dưới nước); họ Soong (cái Rọ), Ha Lip (muôi múc canh)...

- Bên cạnh đó, do người Khơ Mú ở xen kẽ với người Thái (bị trị lâu đời) nên bị văn hóa Thái "đồng hóa" tới người Khơ Mú khá đậm nét :

Ở Nghệ An: người Khơ Mú vẫn giữ cách đặt tên theo dòng họ theo ngôn ngữ dân tộc của mình như các họ Tmoong, Soong, Rvai, Lo, Seo, Chon, Cút, Chích, Ven, Hung, O ôc...

Còn ở Sơn La, Lai Châu thì người Khơ Mú đã đổi sang họ người Thái...họ gốc Khơ Mú chỉ còn gọi trong nội bộ dân tộc, tên hành chính (hộ khẩu, chứng minh thư theo họ & tên người Thái): họ Rvai đổi thành họ Quàng, ở Nghệ An lại đổi thành họ Lộc; Rvai Tlăp thành họ Lương, Rvai KrLự thành họ Lự..., Ở Điện Biên: họ Ôm thành hị Vi, Tmoong thành họ Lù; ở Sơn La: họ Ôm thành họ Lò, Tmoong thành họ Lường, họ Chưn đnẹ thành họ Tòng.

DÂN TỘC MẠ

Sống ở Lâm Đồng, gồm các nhóm Blao, Chô Rô, Chô Tô, Chơ Sôp, Đa Dựng, Đa Huây... Họ tên: ví dụ K'va Răng (nam), K'Bình, K' Sáu (nữ)...

DÂN TỘC MẢNG

Sống ở Lai Châu. Nguồn gốc xưa có 5 họ chính, nay theo kiểu họ người Thái - H'mông: Tơ Gioảng (Chìn), Vẳn Nơ ( Lò), Văn Nệnh ( họ Anh), Tơ Lot (họ Lùng), Tơ Ổ (họ Pàn), họ Lý, Tào, Vàng, Sùng, Chao, Ma...Trong mỗi dòng họ gốc đều gắn với tên Vật tổ (Tô tem) như chim, thú hoặc một vật nào đấy. Mỗi dòng họ có cách đặt tên theo 1 kiểu riêng. Ví dụ:

- Thông thường là: họ, tên đệm, tên gọi chính thức. Tuy vậy : con trai đều có tên đệm là "A", nhưng lại đặt lên đầu , rồi đến tên người, cuối là họ như A Muôn Vẳn Nơ = Lò văn Muôn. con gái: Thà Vẳn Nơ Muôn = Lò Thị Muôn.

Họ Từ Gioảng (họ Chìn) thì lại như bình thường: Từ Gioảng A Chảo = Chìn A Chảo. Con gái: Từ Gioảng Chảo = Chìn Thị Chảo.

Họ Văn Nệnh: con trai chỉ dùng một "từ" họ: như Nệnh A Kây hay Anh A Kây. Con gái: Văn Nệnh Kây, Anh Thị Kây.

Họ Tơ Ổ (họ Pàn): con trai đặt bình thường; con gái thì đặt tên đệm là "Chứa" ở giữa- ví dụ : tên là Nhượng thì với con trai là Tơ Ổ A Nhượng, con gái là Tơ Ổ Chứa Nhượng.

Ví dụ : một số tên thông thường của người Mảng hiện đang dùng trên giấy tờ là :Lý A Lầy, Lý A Chức, Lò A Nhì, Lò A Xoang, Tào A Sến, Vàng Mò Hừ, Lùng Thị Dính, Pàn Thị Nhương, Lò Thị Phương, Hoàng Ngọc Phan, Sìn Văn Son, Pàn Thị Mê...

DÂN TỘC M'NÔNG

Còn gọi là Chil, Gar, Kuyênh, Nông,Preh,Prong, Riăm, sống ở Lâm Đồng, Bình Dương, Dak Nông, có các Họ: Ba Sưr, Bing, Bu đăm, Busor, Bu đôp, Bu tông, Bu nô, Bun Toi, Buôn Krong, Chin, Dak cat, Đinh Đrang, Ja, K Liêng, Lieng, Lieng Hot, Long Đing, Lưk, Mbuôn, Mđrang, Mok, Nđu, Nong, N'tor, Ong, Pang Pé, Pang Sur, Pang Ting, Pang Tsong, Phi Mbre, Phok,Rche, Rchil, Ry am, R Lăk, Sruk, Tơr, Tumol, Triek, Uêbas, Vmăk.

DÂN TỘC Ơ ĐU

Cư trú ở 2 bản Kim Hòa, Xốp Pột (Tương Dương- Nghệ An), là tộc người không còn tiếng mẹ đẻ, bà con sử dụng chủ yếu là tiếng Thái, tiếng Khơ Mú, bản sắc văn hóa đã mờ nhạt, xa xưa không có họ, nay theo họ người Thái hoặc Lào.

DÂN TỘC RƠ MĂM

Sống ở Làng Le, xã Mo Rai, huyện Sa Thầy, tỉnh Kontum. Dòng họ theo song hệ (cả cha và mẹ) và cư trú song phương (cả nội và ngoại). Họ tên: ví dụ như: Y Ly Trang…

DÂN TỘC TÀ ÔI

Sống ở A Lưới (Thừa Thiên Huế), còn gọi là Pa cô, Pa Hí, Cà Tua, có các họ : Avet (chim Vẹt), Blup, Kêr; Hoa Hăr (Thờ chó), họ Pa tả, A kơ...

DÂN TỘC XINH MUN

Còn có các tên gọi: Xá tú năng (uống nước, uống rượu bằng Mũi), Xá chại càng Lài (có tục xăm cằm), Xá toong lương= xá Lá vàng, Xá Poọng (Xá ở rìa bản do Phìa Tạo quản lý -làm tôi tớ), Xá Xúa (làm thuốc súng); là dân bản địa ở Sơn La, Lai Châu, xưa gọi là "Người Xá" (có ý miệt thị), bên Thái Lan, Lào gọi là người Khạ. Trước không có họ, sau theo người Thái : Lò, Vì...Lường, Mè, Cút... như Lò Văn Sắn, Lò Văn Lên, Vì Văn Khăm...

DÂN TỘC XƠ ĐĂNG

Sống ở Kon Tum, có các nhóm: Cà Dong, Hà Lăng, Mơ Năm, Xơ Đăng, Tơ Đrá, Hơ Teng, Xê Tác,Xê Tang, Rơ Tê Ang, Rơ Tê A, Holklan,Kmang.

Người Xơ Đăng không có họ, chỉ có "từ" phân biệt trai gái: A Nhông, A Sênh (trai), Y Hên, Y Vênh (nữ).

DÂN TỘC XTIÊNG

Còn gọi Xa Điêng, là hậu duệ của người Phù Nam xưa ở Nam Bộ. Trước đây con trai là K' để trước tên như K' Lư, con gái là Thị...Ví dụ: Thị Diêm, Thị Em… Sau này có họ Điểu. Người theo họ Thiên Chúa lấy họ Lê (Lê K' Bang).

DÂN TỘC BỐ Y

Còn gọi là: Chủng Chá, Pù Ná, Trọng Gia, Tu Dí, Tu Din; cư trú ở Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang,Tuyên Quang. Họ và tên tựa người Thái, mỗi dòng họ có hệ thống tên đệm riêng từ 5 đến 9 chữ, mỗi chữ dùng cho một thế hệ. Các họ: Dương (Zàng), Lỗ (Lồ), Lục (Lù), Ngũ (Ngủ, U), Phan (Phán), Vi (Vầy), Vù (vủ)...

DÂN TỘC GIÁY

Còn gọi là: Củi Chu, Dẩng, Pầu Thình, Pu Xạ, Pu Nà; sống ở Lào cai, Hà giang, Cao Bằng, Lai Châu... Có các họ: Lò, Vùi, Chảo (Triệu), Phán (Phan), Trần, Vàng (Vương).

DÂN TỘC LÀO

Sống ở biên giới Tây Bắc Việt Nam, thường mang các họ: Lò , Lường, Vi.

DÂN TỘC LỰ

Sống ở Lai Châu, có các họ: Lò, Vàng, Tao (Đào). Họ theo cha, con trai có tên đệm "Bạ", con gái có tên đệm "Ý".

DÂN TỘC NÙNG

Cư trú ở các tỉnh miền núi phía bắc, có các họ:

- Nhóm Nùng An ở Hoàng Su Phì có 16 họ : Vàng, Cháng, Xin, Sải, Lừ, Hoàng, Pờ, Ly, Lèng, Sèn, Then, Giằng, Tải.

- Nhóm Nùng An ở Linh Hồ (Vị Xuyên) có các họ : Hoàng, Nông, Triệu,Phùng,Nùng, Đặng, Lưu, Sạch, Hà, Lão, mỗi họ có tên đệm riêng cho nam từ ông tổ đến thế hệ thứ 6, sau đó mới lặp lại.

Hệ thống tên đệm của dòng họ người Nùng Dín lần lượt thể hiện qua 6 thế hệ là : Lao, Slử, Sào, Vần,Thìn,Kháng.

DÂN TỘC SÁN CHAY

Còn gọi là: Hờn Bán, Mán Cao Lan, Trại, Sờn Nhằn (Sơn Nhân)... có 2 nhóm: Cao Lan và Sán Chỉ; sống rải rác ở miền núi phía Bắc; có các họ : Dương, Đặng, Đàm, Hoàng, Trương, La, Lục, Trần, Nịnh, Lý, Lâm, Mễ, Mông...

Có họ chỉ có người Sán Chỉ có như : Đằng, Đồng, Lương, Vi... hoặc chỉ có ở người Cao Lan như :Âu, An, Bàng, Chu, Chung, Lãnh, Lưu, Quách, Tiêu, Tô, Tơ, Tống, Trạc, Vũ, Vương...

DÂN TỘC TÀY

Còn gọi là "Thổ", Ngạn, Phén, Thu Lao, Pa Dí; sống chủ yếu ở Việt Bắc. Các họ chính gốc: Ma, Mông, Cà, Nông, Hoàng Lý, Chu , Vi, Ngân, Bế.. như Ma Khánh Bằng, Nông Đức Mạnh, Bế văn Phủng, Hoàng Đức Hậu ...các họ ở xuôi (Kinh) lên như Nguyễn, Trần, Đàm (Đàm Quang Trung), Hà Thiêm Ích, Vũ , Cao, Đinh...

DÂN TỘC DAO

Sống xen kẽ với các dân tộc ở miền núi phía Bắc, có các nhóm : Dao quần trắng, Dao quần chẹt, Dao Tiền, Dao Thanh Y, Dao Đỏ, Mán, Trại, Đông, Dìu miền, Kim miền, Lù Gang, Làn Tẻn, Đại Bản, Tiểu Bản, Cốc Ngáng, Cốc Mùn,Mán Sơn Đầu.

Có các họ Bàn, Lý, Đặng, Triệu, Chu, Lưu, Lê ,Đàm, Trương, Bạch, Bao, Đối, Đường, Lan, Mãn, Phùng, Phương, Trần...

DÂN TỘC PÀ THẺN

Tự gọi là Pạ Hưng; còn gọi là Mèo Lai, Mèo Hoa,Mèo Đỏ; trú ở Hà Giang, Tuyên Quang.

Có 8 họ : Phù, Sìn, Làn, Hùng, Tẩn, Tải, Lìu, Ván. Ngoài ra có họ Bàn, Triệu, Chẩu, Giàng.

Họ Phù ở Bắc Quang có 3 chi là Phù to (Ca bô cộ), Phù Đê (Cabô ca đe), Phù gio bếp (Caboo ca xi).

Họ Sìn có 3 chi : Ca sơ qua, Ca sơ pi, Ca sơ công hay Pế ca công.

Cách đặt tên theo quy tắc : họ theo cha với trình tự nhất định. Con trai đệm "Láo", con gái đệm "Thì" - ví dụ: Nam : Sìn Láo Tả,Sìn Láo Lở, ...Si, Ủ,Pù, Chớ ; Nữ : Sìn Thì Tả, Sìn Thì Lở...

DÂN TỘC PU PÉO

Còn gọi là : Ka Beo, Penti lô lô; sống ở Hà Giang; có các họ: Chồ, Củng, Chúng, Giàng, Lèng, Lù, Phủ,Thào, ráng, Vàng...

DÂN TỘC LA CHÍ

Còn có tên là Cù Tê, La Quả; sống ở Hà Giang, Lào Cai; có các họ : Ly, Lùng, Tận, Vương...

DÂN TỘC LA HA

Sống ở Sơn La, Lào Cai; họ và tên : như người Thái, ví dụ Lò Thị Nu (chuột).

DÂN TỘC CỜ LAO

Còn gọi là Ke Lao; sống ở Hà Giang; con theo họ cha; có các họ : Cáo , Chảo, Chéng, Hồ, Lý, Min, Sáng, Sênh, Sú, Vân...

DÂN TỘC HOA (Hán) :

Sống ở nhiều nơi trong cả nước, trình độ phát triển xã hội cao; có bản sắc dân tộc, tính cộng đồng rất cao. Họ bên Trung Quốc có 10.000 họ, trong đó phổ cập khoảng từ 45-100 họ, riêng họ Zhang (Trương) có tới 100 triệu người (48% dân số Trung Quốc). Ở Việt Nam, người Hoa có khoảng trên 100 họ.

Nguồn gốc các họ : -Nguyễn : thời nhà Thương có nước Nguyễn, con cháu lấy tên nước làm họ. Nước Ngụy có nhà thơ Nguyễn Tịch. -Họ Lê : cháu nội vua Chuyên Húc được phong ở Lê Dương, tức nước Lê, con cháu lấy tên nước là họ. -Họ Trần : đất Trần ở Quận Dĩnh Xuyên, con cháu dòng dõi Ngu Thuấn, lấy tên nước làm họấ -Họ Phạm : có ấp Phạm ở Quận Quỳnh Dương, người ở đấy lấy tên ấp làm họ. -họ Vũ : con út vua Bình Vương là Hữu Văn ,thích xăm trên cánh tay chữ "Vũ", Vua bèn ban cho họ Vũ. -Họ Ngô : đất Ngô ở Quận Diên Lăng, Chu Vũ Vương phong cho cháu 4 đời của Trọng Ung ở đất Ngô, con cháu lấy tên đất làm họ. -Họ Lý (cây Mận) : con cháu Cao Dao làm chức Quan Lý ở Lũng Tây, lấy chức quan làm họ, sau có Lão Tử (Lý Đam) tổ của Đạo Lão. - Họ Khúc : đời Chu có chức quan Khúc Thị ở Quận Nhữ Nam, con cháu lấy tên chức quan làm họ. -Họ Trịnh : con cháu vua Chu Lệ Vương được phong ở đất Trịnh - Quận Huỳnh Dương, lấy tên nước làm họ. -Họ Hồ: nguyên họ Quy ở Quận Yên Định, một người con thứ của Trần Công Mãn lấy tên thụy (đặt khi chết) là họ. -Họ Mạc : hậu duệ của Cao Dương Thị được phong ở đất Mạc, lấy tên đất làm họ. -Họ Đinh : nguyên họ Khương, dòng dõi Đinh Công (tước vị) con của Tề Thái Công, lấy tên thụy làm họ. -Họ Đặng : Vua nhà Ân phong cho Chúc Man Quý ở đất Đặng, con cháu lấy họ Đặng. -Họ Phùng : con cháu Văn Vương hưởng Thái ấp ở đất Phùng- Quận Thủy Bình, sau lấy tên ấp làm họ. -Họ Tưởng : con Chu Công được phong ở đất Tưởng - Quân Lạc An, lấy tên đất làm họ. Tên người Hoa thường mẫu mực cho cách đặt tên truyền thống ở Trung Quốc, Việt Nam, Triều Tiên... Cách đặt tên của người Hoa theo công thức nhất định : -Tên đơn (1 chữ) : Lưu Bị, Trần Nghị -Tên đôi (2 chữ): Văn Thiên Tường, Lý Tự Thành -Họ kép, tên đơn : Gia Cát Lượng, Tư Mã Ý -Tên 3 chữ Lô Tiểu Lập Kính, Chu Nhị Muội Ly -Họ chồng+họ vợ : hoặc họ cha+ họ mẹ : Trần Trương Cúc Như, Vương Cáp Thục Thu.

DÂN TỘC SÁN DÌU

Còn gọi là Sán Déo, Mán Quần Cộ; sống rải rác ở các tỉnh miền núi, trung du phía Bắc. Con trai mang tên đện "Á" (Tràn Á Thanh), con gái mang đệm "A" ( Trần A Lan). Các họ tiêu biểu: Hoàng, Trần, Ân,Vi, Tô, Trương, Dương, Đỗ , Đặng, Diệp, Hà, Lưu, Leo, Phạm, Viên, Thăng, Dư, Đào, Đằng... Hệ thống tên đệm được đặt tới 9 đời : Kính, Phượng, Thắng, Vinh,Nguyên, Thế, Văn, Trung, rồi mới lăp lại.

DÂN TỘC NGÁI

Còn gọi là Ngái Hắc Cá, Lẩu Mẩn, Hẹ,Lê, Đàn; sống ở Quảng Ninh, Bắc giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Tp Hồ Chí Minh, Thái Nguyên. Họ tên giống người Hoa.

DÂN TỘC CHU RU

Chu Ru còn gọi là Cru = "xâm đất" (di cư từ nơi khác đến, còn gọ là : Cado, Kơ lu, Pnông Chăm; sống chủ yếu ở Lâm Đồng, Ninh Thuận, Bình Thuận. Họ tên: B'nahria, Crugiang,Dnơngsang, Đơ Lơng,Ya, K'Bao, Ma, M'Hơi.

DÂN TỘC GIA RAI :

Gia Rai có nghĩa là "thác nước"; sống chủ yếu ở Tây Nguyên, Phú Yên, Khánh Hòa.

Có 10 họ: đặt theo sự tích bà tổ Rchom (nếu đẻ ở gốc cây um tùm), Nay (gốc cổ, thụ), Rơ Ô, Siu (đẻ ở gốc cây Rsiu), Rmah (đẻ ở gốc Mãng Cầu), vợ chồng làm tình ở Rẫy đẻ ra con nên có họ là Ksor, Rahlan, Hieo (dưới bóng cây Hieo) Kpă (dưới bóng cây Kbla).

DÂN TỘC RAGLAI (Raglei, Rai, Noang, Laoang) :

Sống chủ yếu ở Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh -Bình Thuận. Dòng họ: Pa Tâu (đá mài), Pi Năng (cau), Ka to (Bobo), Pupo (tro bếp), Kazá (dựa vào nhau), Camau, Copuro', Chama le' (dây máu) Chip, Dó, Hà dài, Ja rao, Lao, Man, Bẩu, Pateh, Phul. Tên thường gắn với con vật: Tikuh (con chuột), Anu (con dúi). Ví dụ : Chamale' Điêu, Pi Năng Tắc (nam) Catơ Thị Cuống, Chamale' Thị Đăm.

DÂN TỘC CỐNG

Còn gọi là Xắm khổng, Mâng Nhé, Xá Xeng; sống ở Lai Châu. Các họ tiêu biểu : Chang, Chảo, Hù, Lý, Lò, Lung, Séng. Tên: Lý Hoài Sáo, Lò Văn Saư (nam), Chang Thị Lin (nữ).

DÂN TỘC HÀ NHÌ (U Ní)

Sống ở Lai Châu, Lào Cai. Đặt tên theo 12 con giáp. ví dụ: Cà Bơ là cô Bơ sinh ngày con Lợn, Ha Dé là cậu bé sinh ngày con Gà . Nam: Pờ A Vù, Chang Bố Hừ, Lỳ Ly phà; Nữ: Pờ Gò Sừ, Lỳ Thị Chom, Hù Mí Dẹ

DÂN TỘC LA HỦ

Còn gọi là Xá Pươi (Xá ở trần), Xá toong Lương ( Xá lá vàng), Khù Sung, Cò Sung (tiếng Thái = ở núi cao); cư trú ở Lai Châu. Có các họ Ly, Vàng, Pờ, Giàng, Phùng, Ma, Sừng...song song còn có hệ thống tông tộc được gọi bằng tiếng La Hủ, thường gắn với 1 loài thú, ví dụ: họ La Lò = Hổ, họ Pha Lạ Thó Lò= họ Sóc, Vàng Là Pa Thờ Ngác Lò (chim gõ kiến), Ly Giò Lò =họ Giàng, Ha ná Lò=họ Phù,

DÂN TỘC LÔ LÔ

Còn gọi là: Lu Lộc Màn, Lu Lu, Qua La, Ô man, Di nhân, Di gia, Lạc Tô; sống ở Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Lào Cai. Có các dòng họ : Bàn, Cáng, Cổ,Chi, Chông, Dao, Dìu, Doãn, Duyền, Hoàng, Hồ, Lang, Làng, Lặc, Lý, Liềng, Lò, Lồ, Lù, Màn, Mèo, Nùng, Pâu, Phái, Sình, Thàng, Thào, Thổ, Vàng, Văn... Ví dụ : Lò Giàng Páo, Lầu Súng Páo, Lò Si Pao, Mùng Dỉ Đổi, Thàng Dúng Kỉnh, Vàng Dĩ Sinh, Chấn Vần Quang, Thàng Thị Kèn...

DÂN TỘC PHÙ LÁ

Sống ở Lai Châu, Sơn La, Lào cai, Hà Giang. Có các nhóm: Phù Lá Lão (Xá Phó), Phù Lá Hán, Pố Khô Pà, Phù Lá Đen. Các dòng họ : tiêu biểu là A Si, Nhơ Hê... Ví dụ : Lý Ba Dửn, Đặng Văn Lả, Nìu A Xướng, Nìu Văn Xiêm...

DÂN TỘC SI LA

Sống chủ yếu ở Mường Tè- Lai Châu. Có 5 họ là Hù, Pờ, Lì, Li, Giàng, trong đó họ Hù và Pờ chiếm số đông, mỗi họ gắn với 1 truyền thuyết: Hù gắn với Hổ cứu người; họ Pờ là thanh gươm bảo vệ làng bản. Phân biệt trai gái bằng tên đệm: con trai đệm "chà", con gái đệm "Có" (cô)./.