[Hồ Sơ Doanh Nhân] Madam Thái Hương, Nhà Sáng Lập Tập đoàn TH

Bà Thái Hương hiện là Nhà Sáng lập, Chủ tịch Hội đồng Chiến lược Tập đoàn TH, đồng thời là Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Bắc Á.

Bà Thái Hương sinh năm 1958, quê tại Nghệ An. Bà tốt nghiệp ngành Kế toán Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân. Sau khi tốt nghiệp, từ năm 1982 đến 1985, bà về làm cán bộ tại Ban Tài chính Hải Phòng. Từ năm 1985 đến 1989, bà làm cán bộ kế toán Công ty Vật liệu xây dựng chất đốt Nghệ An.

Thời điểm năm 1990, bà Thái Hương đã quyết định nghỉ việc nhà nước và bắt đầu ra ngoài tự kinh doanh riêng. Đây được xem là bước ngoặt mới trong sự nghiệp của bà. Giai đoạn từ năm 1990 – 1994, bà làm Giám đốc Công ty TNHH Vật liệu xây dựng Hương Hà. Tuy nhiên, sau một thời gian kinh doanh ngành vật liệu xây dựng, năm 1994 bà Hương cùng một số cộng sự chuyển hướng sang thành lập Ngân hàng TMCP Bắc Á (BacABank) với vốn điều lệ ban đầu là 20 tỷ đồng.

Bà Thái Hương bắt đầu gây dựng TH True MILK vào năm 2008, trong bối cảnh cuộc khủng hoảng sữa nhiễm Melamin độc hại tại Trung Quốc, nhiều nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng Việt, bà Thái Hương trên cương vị Tổng Giám đốc Ngân hàng Bắc Á đã nung nấu ý tưởng “sẽ nuôi bò, làm sữa tươi, thật sự là sữa tươi sạch cho trẻ em Việt Nam, cho người tiêu dùngViệt Nam.” Và bà tuyên bố: “Tôi không muốn người dân quê tôi chịu mãi số phận còi cọc. Sữa chính là nguồn dưỡng chất giúp cải thiện nhanh nhất, cơ bản nhất về tầm vóc, thể lực, để người Việt không còn thua bầu kém bạn.”

Trong một lần phỏng vấn với báo Dân Việt, bà Thái Hương từng chia sẻ rằng: "Thú thực, tôi là dân tài chính nên kiến thức về sữa của tôi là “zero”, nhưng quan điểm của tôi không có cái gì là không thể, mình không biết thì phải học và phải học những thầy giỏi nhất. Nguyên tắc quan trọng nhất của tôi là không mò mẫm tìm giải pháp. Thế giới đã làm rồi, tôi chỉ tìm công nghệ tốt nhất, tiên tiến nhất, đáp ứng nhu cầu của mình, của doanh nghiệp mình để nhập về thôi. Công nghệ cao chính là chìa khóa vàng trong nông nghiệp. Tôi quan điểm, mình như chủ của một cái xe và mình sẽ thuê người thầy giỏi để lái xe cho mình, mình cần đi đâu, đi giờ nào là do mình quyết định cả".

Thời điểm đó, có nhiều dự án phát triển bò sữa nhưng thất bại vì khí hậu ở nước ta nóng ẩm, không thích hợp cho việc chăn nuôi bò sữa- vốn là động vật ôn đới. Nhưng với quyết tâm mãnh liệt như “thiên chức của người mẹ lo cho sức khỏe của chính con mình,” bà đã giải bài toán hóc búa đó bằng cách tìm kiếm ở những quốc gia có điều kiện tự nhiên tương tự nước ta nhưng nuôi bò thành công để mua công nghệ. Và Israel, vùng đất bán sa mạc đã chăn nuôi bò sữa và bán công nghệ quản trị đàn bò khắp thế giới, là câu trả lời thuyết phục nhất.

Thế nhưng, tại thời điểm bà sáng lập TH và quyết định đầu tư vào ngành sữa cách đây 12 năm, cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới đã tác động nặng nề đến kinh tế Việt Nam. Khi ấy, TH thiếu vốn đầu tư cho “đại dự án” nuôi bò trị giá 1,2 tỉ USD và nhiều ngân hàng “quay lưng” trước ý tưởng “khai sáng bóng đêm cho ngành sữa nội.” Lúc khó khăn nhất, bà Thái Hương thậm chí đã phải tính đến việc bán lại một phần dự án cho các đối tác nước ngoài để lập liên doanh, giảm áp lực về vốn đầu tư. Nhưng cuối cùng, “bông hướng dương kiêu hãnh” đã không từ bỏ khát vọng.

Mặc dù “sinh sau đẻ muộn” so với những ông lớn trong ngành sữa, chỉ 6 năm sau khi có mặt trên thị trường, dưới sự dẫn dắt của bà Thái Hương, TH true MILK trở thành một thương hiệu lớn trong ngành sữa Việt Nam và bắt đầu vươn ra thị trường quốc tế.

Lần đầu tiên, khi bắt tay sản xuất sữa tươi sạch TH true MILK, bà Thái Hương đã nhận được lời khen ngợi của Ngài Shimon Peres, Cố Tổng thống Israel: “Bà là người tạo ra cuộc cách mạng sữa tươi tại Việt Nam”.

Tập đoàn TH và bà Thái Hương đã góp phần quan trọng làm nên một cuộc cách mạng sữa tươi sạch ở Việt Nam. Từ một nước nhập sữa bột về pha lại với tỷ lệ 92% vào năm 2008, trở thành đất nước có sản phẩm sữa tươi chất lượng quốc tế, góp phần giảm tỷ lệ nhập sữa bột về pha lại xuống còn hơn 60% tính đến năm 2020.

Năm 2008, bà Thái Hương bắt đầu có ý tưởng về việc kinh doanh và sản xuất sữa sạch. Theo bà chia sẻ, ý tưởng khởi dựng TH true MILK bắt nguồn từ việc khi bà xem bản tin về hàng triệu trẻ em có nguy cơ chảy máu thận do sử dụng sữa bột nhiễm melamine tại Trung Quốc. Vì thế, bà quyết định làm sữa tươi sạch cho người tiêu dùng Việt.

Đến năm 2009, bà Hương đã hiện thực hóa ý tưởng của mình bằng việc tiến hành nhập bò từ Newzealand về và áp dụng công nghệ Israel với số vốn đầu tư lên đến 350 triệu USD ngay trên mảnh đất quê hương của bà là Nghệ An.

Từ khi bắt đầu xây dựng Dự án Chăn nuôi bò sữa công nghệ cao đầu tiên tại cao nguyên Phủ Quỳ, Nghĩa Đàn, Nghệ An tập đoàn TH chỉ mất 14 tháng để những sản phẩm thương mại đầu tiên đến tay người tiêu dùng.

Năm 2010, TH true MILK chính thức tung sản phẩm ra thị trường. Bắt đầu từ thời điểm đó, hoạt động kinh doanh của công ty phát triển nhanh chóng. Đến năm 2013, đơn vị này đã đạt được doanh thu lũy kế xấp xỉ 6.000 tỷ đồng, riêng doanh thu của năm 2013 đạt 3.000 tỷ đồng.

Kể từ năm 2017, TH đã có những bước phát triển thần tốc. Lãi ròng năm 2017 là 319 tỷ đồng, năm 2018 là 450 tỷ đồng. Trong vòng 5 năm từ năm 2014 – 2018, lãi ròng của TH đã tăng 15 lần. Năm 2018, TH đã cán mốc doanh thu hơn 7.000 tỷ đồng, vượt nhanh hơn lộ trình mà bà Thái Hương đã kiến tạo cho TH.

Nghĩa Đàn – “thủ phủ bò sữa” của TH True Milk giờ là điểm đến lý tưởng của nhiều người, đặc biệt là các chuyên gia về nông nghiệp không chỉ của Việt Nam mà cả thế giới. Chứng kiến sự đổi thay ở đây – những quả đồi trơ trọi bị bỏ hoang được khoác lên màu áo mới của bạt ngàn ngô, cỏ sữa xanh tươi, những cánh đồng ngập sắc vàng của loài hoa “mặt trời” – nguồn thức ăn dành cho đàn bò sữa hơn 45.000 con, mọi người mới gật gù nhận ra rằng bà Thái Hương quả là có con mắt “thần diệu” khi đã nhìn thấy cả một “kho báu” đã từng bị lãng quên.

Sau thành công tại Nghệ An, tập đoàn này tiếp tục khởi công dự án chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa tại Phú Yên, Hà Giang, Thanh Hóa, Cao Bằng, Kon Tum, An Giang. Mục tiêu là tới năm 2025, tổng đàn bò sữa chăn nuôi tập trung và liên kết với nông dân của TH đạt 400.000 con, giúp TH giữ vững vị thế doanh nghiệp đứng đầu trong phân khúc sữa tươi.

Từ sản phẩm đầu tiên là sữa tươi tiệt trùng, đến nay tập đoàn TH đã xây dựng thương hiệu TH true MILK một cách đồng bộ cho hơn 80 sản phẩm sữa tươi sạch và nhiều nhóm sản phẩm đồ uống mới ngoài sữa như: thức uống thảo dược, thức uống lên men từ mầm lúa mạch, nước uống tinh khiết…

Sau thành công của TH True MILK, doanh nghiệp này cũng đã tiến hành đầu tư thêm nhiều dự án khác. Trong đó, nổi bật nhất là Dự án Tổ hợp chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa công nghệ cao tại Nga với tổng vốn đầu tư lên tới 2,7 tỷ USD.

Vào tháng 12/2017, tại phiên chào sàn cổ phiếu BacABank tại sàn UPCOM, bà Thái Hương cho biết bà sẽ rút lui khỏi chức Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH và chọn làm Tổng giám đốc BacABank. Dù giữ ghế Phó Chủ tịch HĐQT ngân hàng này, tuy nhiên, ai cũng biết tại "đế chế" Bac A Bank cũng như tập đoàn TH, madam Thái Hương mới là người phụ nữ nắm quyền lực cao nhất.

Cũng theo báo cáo quản trị năm 2020 của BAB, tại thời điểm 31/12/2022, bà Thái Hương đang là cổ đông cá nhân lớn nhất của ngân hàng với tỷ lệ cổ phần nắm giữ 4,30%, tương đương 34,9 triệu cổ phiếu.

Với mức giá hiện tại của BAB (14.700 đồng/cp), tổng giá trị cổ phiếu BAB do cá nhân bà Thái Hương nắm giữ là 513 tỷ đồng.

Nếu tính chung cả lượng cổ phiếu từ những người có quan hệ gia đình, bà Thái Hương và những người có liên quan đang sở hữu 15% lượng cổ phiếu đang lưu hành của BAB thông qua 122 triệu cổ phiếu.

Khi quyết định rời khỏi vị trí Chủ tịch HĐQT TH để chọn làm CEO BacABank, bà Thái Hương chia sẻ rằng: "Chọn ngân hàng là điều rất đúng bởi nó cũng giống vai một nhà tư vấn, như vai trò của tôi từ ngày xưa. Tư vấn và cấp tín dụng thì tôi cũng rất yêu quý. Hai nghề đó không hề tách rời nhau”.

Quyết định này được bà lý giải rằng: “Tôi đã hoàn thành sứ mệnh tại TH True MIKL, đã đến lúc nhường lại cho lớp trẻ tiếp tục sứ mệnh đó". Ngoài ra, lựa chọn này một phần là vì là nhằm đáp ứng quy định mới của Luật sửa đổi bổ sung Luật các tổ chức tín dụng. Theo đó, từ ngày 15/1/2018 quy định Chủ tịch HĐQT ngân hàng không được kiêm nhiệm các chức danh tương đương tại các doanh nghiệp khác.

Sau hơn 3 năm giao dịch tại UPCOM, cổ phiếu của BacABank đã chính thức dừng giao dịch tại hệ thống này và bắt đầu chuyển sang niêm yết trên sàn HNX vào tháng 3/2021.

Về kết quả kinh doanh, lợi nhuận trước thuế của BacABank có xu hướng tăng đều trong giai đoạn 2012 - 2020, với mức tăng bình quân 10 - 20%.

Với số vốn điều lệ ban đầu là 20 tỷ đồng, trải qua 26 năm xây dựng và phát triển, đến nay Ngân hàng TMCP Bắc Á đã đạt 7.085 tỷ đồng vốn điều lệ và hoạt động trải dài khắp cả nước với 1 hội sở, 45 chi nhánh, 146 điểm giao dịch tại 32 tỉnh thành kinh tế trọng điểm. Tổng tài sản đến nay là gần 120.000 tỷ đồng, các chỉ số về hiệu quả kinh doanh, an toàn vốn, nợ quá hạn… đều đạt ở mức tối ưu qua nhiều năm.

Với những đóng góp quan trọng trong phát triển kinh tế và đặc biệt đã truyền cảm hứng, khơi dậy những khát vọng, năng lượng tích cực trong xã hội, bà Thái Hương đã được vinh danh với nhiều giải thưởng danh giá cả trong nước và quốc tế.

Mới đây nhất, Forbes đã vinh danh bà Thái Hương trong danh sách 50 phụ nữ châu Á trên 50 tuổi có ảnh hưởng lớn tầm quốc tế (Forbes 50 Over 50 Asia 2022). Trước đó, Forbes đã bình chọn bà Thái Hương vào Top 50 nữ doanh nhân quyền lực châu Á trong 2 năm liên tiếp là 2015 và 2016.

Năm 2017, bà Thái Hương được vinh danh Giải thưởng doanh nhân Châu Á (Asia Pacific Entrepreneurship Award) dành cho lãnh đạo doanh nghiệp nổi bật, có thành tích xuất sắc và đổi mới tại Việt Nam.

Năm 2018, bà Thái Hương đã được trao giải Vàng ở hạng mục “Doanh nhân xuất sắc của năm” của Giải thưởng Kinh doanh Quốc tế (International Business Awards - IBA Stevie Awards). Giải thưởng IBA Stevie Awards là giải thưởng quốc tế thường niên có uy tín dành cho cộng đồng doanh nghiệp, được Tạp chí New York Post ví như hệ thống giải Oscar dành cho giới kinh doanh quốc tế và bà Thái Hương là doanh nhân đầu tiên của Việt Nam được vinh danh ở vị trí cao nhất.

Năm 2020, bà Thái Hương được phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới” vì những đóng góp của bà vào sự phát triển đất nước.

Năm 2021, bà Thái Hương là một trong 6 cá nhân xuất sắc được tôn vinh tại chương trình 'Vinh quang Việt Nam'. Đây là sự kiện văn hóa chính trị đặc biệt do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức hằng năm nhằm tôn vinh tinh thần dân tộc, tình yêu Tổ quốc, các Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới; những tấm gương điển hình tiên tiến, doanh nghiệp, doanh nhân có thành tích đặc biệt xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước và trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Ban tổ chức chương trình Vinh quang Việt Nam nhận định về bà Thái Hương: “Với tầm nhìn, sứ mệnh nhân văn và định hướng kinh doanh “Vì sức khỏe cộng đồng”, bà Thái Hương đã lãnh đạo Tập đoàn TH vươn tới tầm quốc tế, xây dựng thương hiệu TH true MILK một cách đồng bộ cho gần 120 sản phẩm từ sữa tươi sạch và đồ uống tốt cho sức khỏe. Cá nhân bà có nhiều thành tích tiêu biểu xuất sắc trong nghiên cứu khoa học, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới, sáng kiến giải pháp trong lao động, sản xuất kinh doanh, mang lại hiệu quả cao”.

“Khát vọng Việt Nam” ở doanh nhân Thái Hương thể hiện ở mong muốn – mà bà tự nhận là “sứ mệnh” của bản thân và Tập đoàn do bà sáng lập, đó là đem lại những gì tốt đẹp nhất cho người Việt và trẻ em Việt – dinh dưỡng tốt nhất, chương trình giáo dục tốt nhất, nền y tế dự phòng và điều trị tốt nhất… Khao khát lớn nhất của bà là liên tục tạo ra những sản phẩm nghiêm túc (vì sức khỏe cộng đồng), chân chính (minh bạch, hài hòa lợi ích doanh nghiệp và cộng đồng), kiêu hãnh (sự kiêu hãnh đó phải đạt tầm quốc tế, phải cạnh tranh trên trường quốc tế, để chứng minh trí tuệ người Việt không thua kém bất cứ quốc gia, dân tộc nào).