Hoa Hậu Việt Nam Và Bản Nhạc Chống Mỹ: Sự Lựa Chọn Gây Tranh Cãi

Phần biểu diễn của Hoa hậu Việt Nam tại cuộc thi Miss World vấp phải làn sóng chỉ trích về sự lựa chọn được cho là thiếu tế nhị và phản cảm trên lãnh thổ Mỹ

Đỗ Thị Hà, người đại diện cho Việt Nam tham dự cuộc thi Hoa hậu Thế giới đang được tổ chức ở Puerto Rico, đã biểu diễn một bản nhạc được sáng tác vào thời gian Việt Nam đang trong chiến tranh với Mỹ.

Nhạc phẩm “Cô gái vót chông”, do nhạc sỹ Hoàng Hiệp phổ nhạc vào năm 1965, được Đỗ Thị Hà trình diễn trên đàn T’rưng cho phần thi tài năng mà truyền thông trong nước ca ngợi là “thành công” khi đã giúp hoa hậu Việt Nam lọt vào vòng hai cuộc thi trước hơn 100 “đối thủ” trên thế giới, với đêm chung kết dự kiến diễn ra ngày 16/12.

Tờ Thanh Niên nói rằng “tiết mục đàn T’rưng với ca khúc ‘Cô gái vót chông’ mang trọn vẹn nét đẹp vừa mạnh mẽ vừa hiền dịu của con người và văn hoá nước nhà.”

Tuy nhiên, bản nhạc ‘chống Mỹ’, từng được quân Cộng sản miền Bắc dùng để tuyên truyền kêu gọi dân chúng ra tiền truyến và thường được truyền thông trong nước phát vào các dịp kỷ niệm liên quan đến cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam, đã gây bức xúc trong cộng đồng mạng cả trong nước và ở nước ngoài, khi nhiều người thắc mắc tại sao một bản nhạc gây hận thù lại được một hoa hậu Việt Nam chọn đi trình diễn trên lãnh thổ Mỹ.

Bài hát ca ngợi con gái Tây Nguyên vót chông giúp diệt ‘giặc Mỹ’ và có những đoạn như “Mỗi mũi chông nhọn hoắt căm thù/Xiên thây quân cướp nào vô đây” hay “Còn giặc Mỹ cọp beo/Em chưa ngừng tay vót chông làm cạm bẫy.”

Lời ca ‘man rợ’

Mặc dù phần trình diễn của Đỗ Thị Hà không có lời, nhưng nhiều người cho rằng nó gây phản cảm cũng như không phù hợp cho một cuộc thi sắc đẹp.

“Tôi rất ngạc nhiên khi thấy cô (hoa hậu) xinh đẹp như vậy mà qua bên đó lại trình bày một bài ca từ thời xa xưa trong chiến tranh, có những lời ca man rợ như vậy,” Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn, từng sinh sống ở Mỹ và hiện đang là nhà nghiên cứu y khoa ở Úc, nói về cảm nhận của ông đối với sự lựa chọn của hoa hậu Việt Nam tại Miss World. “Nó không phù hợp với nhan sắc của cô ấy cũng như không nhất quán với mối giao hảo tương đối mặn nồng giữa Mỹ và Việt Nam nhất là trong lúc Mỹ đã giúp Việt Nam hơn 25 triệu liều vaccine (chống COVID-19).”

Từ trong nước, nhà báo Võ Văn Tạo cũng cho biết phần trình diễn của đại diện Việt Nam đã vấp sự phản đối của những người cho rằng sự lựa chọn này “thiếu tế nhị”, “kém ngoại giao” và “dốt nát.”

“Rất tiếc có nhiều bài hát hay lại không chọn mà lại chọn một bài hơi nhạy cảm,” nhà báo Tạo nói từ Nha Trang.

Ông Lê Quang Huy, một người đang sinh sống ở Hà Nội, cho rằng “khi âm thanh của nhạc phẩm ‘Cô gái vót chông’ vang lên trên một vùng lãnh thổ của Mỹ, lý trí khôn ngoan đã bị che mờ bởi tính hơn thua thấp hèn.”

Hoa hậu Đỗ Thị Hà, một sinh viên của Đại học Kinh tế Quốc dân, không trả lời yêu cầu cầu bình luận của VOA qua Facebook trước các chỉ trích từ công chúng về phần trình diễn của cô tại Miss World ở Puerto Rico. Các cuộc gọi của VOA tới người đại diện truyền thông của cô để xin bình luận cũng không được hồi âm.

Trước các ý kiến cho rằng đại diện Việt Nam đã lựa chọn tác phẩm không phù hợp tại Miss World 2021, Ban tổ chức Miss World Vietnam đã phải lên tiếng giải thích về sự lựa chọn này.

Bà Phạm Kim Dung, chủ tịch Miss World Vietnam, cho biết rằng: “Ban đầu đại diện Việt Nam và ê-kíp đã chọn lựa ca khúc ‘Despacito’ – giai điệu đặc trưng trên mảnh đất Puerto Rico để trình diễn. Tuy nhiên vì không phù hợp với tính chất của đàn T’rưng nên Hoa hậu Đỗ Thị Hà và cô giáo hướng dẫn âm nhạc đã quyết định thay đổi sang một bản nhạc quen thuộc, mang âm hưởng núi rừng… đó là bài Cô gái vót chông,” theo Dân Việt.

Bà Dung cho rằng đây chỉ là giai điệu trên đàn T’rưng và không có lời bài hát cũng như nói rằng đã có “những thông tin hiểu nhầm tiêu cực về màn trình diễn của Hoa hậu Đỗ Thị Hà.” Người đứng đầu Miss World Vietnam kêu gọi “khán giả hãy hiểu rõ vấn đề, có góc nhìn tích cực về đại diện Việt Nam và tiếp tục ủng hộ Hoa hậu Đỗ Thị Hà.”

'Không đại diện' cho người Việt

Tuy nhiên, sự giải thích của bà Dung không thuyết phục được nhiều người.

“Tôi nghĩ rằng giải thích đó không thoả đáng,” GS Tuấn, thuộc Đại học New South Wales, nói và cho rằng sự lựa chọn đó “không phải là lựa chọn của cá nhân” cô hoa hậu 20 tuổi. Theo vị giáo sư này, ban tổ chức nên nhận sai khi bản nhạc được lựa chọn “không đúng với môi trường thân thiện với hai quốc gia (Việt Nam và Mỹ) hiện nay.”

GS Tuấn, còn là giám đốc trung tâm công nghệ của Đại học Công nghệ Sydney, cho rằng “sự cố” này như một “lịch sử lặp lại” khi nhắc tới việc Bí thư Thành uỷ Hà Nội lúc đó Phạm Quang Nghị vào năm 2014 tặng cho Thượng Nghị sỹ Mỹ John McCain một bức hình chụp tấm bia tưởng niệm sự kiện máy bay của ông bị bắn rơi ở hồ Trúc Bạch năm 1967, trong đó ông bị viết sai tên cũng như bị gọi là “tên John McCain” trong phần khắc trên tấm bia. Những sai sót này sau đó đã được phía Việt Nam chỉnh sửa.

Đối lập với sự lựa chọn nhạc phẩm ‘Cô gái vót chông’ của Đỗ Thị Hà để trình diễn tại Mỹ, các thuỷ thủ Hải quân Mỹ khi ghé thăm Đà Nẵng trên tàu sân bay USS Carl Vinson và USS Theodore Roosevelt đã chọn hát “Nối vòng tay lớn” trong sự chào đón nồng nhiệt của người dân nơi đây, theo ông Huy.

Việt Nam và Mỹ, từ hai cựu thù, đã trở thành những người bạn và đối tác đáng tin cậy của nhau sau hơn 25 năm bình thường hoá quan hệ. Với việc một hoa hậu Việt Nam trình diễn một bản nhạc mang tính “hận thù”, nhiều người cho rằng nó không đại diện cho những gì mà người dân trong nước nghĩ về nước Mỹ ngày nay.

“Đa số người Việt Nam bây giờ rất thích quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Mỹ ngày càng được thắt chặt và bài hát đó không đại diện cho tình cảm chung của đại đa số người Việt Nam,” nhà báo Tạo nói.

Tương tự, ông Huy cũng nói rằng bài biểu diễn của Đỗ Thị Hà “không thể nào là đại diện cho suy nghĩ của những người trong nước” và cho rằng “quốc tế cũng thừa hiểu điều đó thông qua cơn bão dư luận trên mạng xã hội mấy hôm nay.”