Hoàn Cảnh Sáng Tác Và ý Nghĩa Của Ca Khúc “Vết Thù Trên Lưng ...

Ca khúc Vết Thù Trên Lưng Ngựa Hoang được nhạc sĩ Ngọc Chánh viết nhạc và Phạm Duy đặt lời để làm nhạc phim chính cho bộ phim cùng tên của đạo diễn Lê Hoàng Hoa năm 1971, chuyển thể từ tiểu thuyết của nhà văn Duyên Anh có tên Vết Thù Hằn Trên Lưng Ngựa Hoang.

Có lẽ những ai yêu nhạc trước 1975 cũng đều biết đến ca khúc này qua giọng hát Elvis Phương, đặc biệt là với tiếng huýt gió độc nhất vô nhị của nam ca sĩ này ở phần gian tấu bài hát.

Nghe Elvis Phương hát Vết Thù Trên Lưng Ngựa Hoang, bản thu trước 1975 trong băng nhạc Shotguns

Nhân vật chính trong tiểu thuyết (và cả trong nhạc và phim) Vết Thù Hằn Trên Lưng Ngựa Hoang có tên Hoàng Guitar, được xây dựng dựa trên nguyên mẫu ngoài đời thật là Hoàng Sayonara, là quân sư của trùm giang hồ khét tiếng Đại Cathay. Trong phim, tài tử nổi tiếng Trần Quang để đóng vai chính Hoàng Guitar, để lại nhiều ấn tượng với khán giả đầu thập niên 1970.

Hoàng Guitar có biệt danh là Sayonara vì ông có thể chơi được rất hay bản nhạc Nhựt Bổn nổi tiếng thời đó là Sayorana. Ông thuộc dạng “du đãng có học”, đậu được Tú tài toàn phần và có thể học lên tiếp để thành sĩ quan. Nhưng vì xã hội có nhiều biến động, cộng thêm việc vì cảm kích sự trượng nghĩa của Đại Cathay nên Hoàng Guitar về dưới trướng của ông trùm này.

Nhờ có học thức, bề ngoài lại hào hoa phong nhã nên Hoàng Guitar nhanh chóng trở thành trợ thủ đắc lực, rồi làm quân sư cho Đại Cathay, trở thành một tay giang hồ nức tiếng.

Chuyện đời thực của Hoàng Sayonara về sau kịch tính và mang nhiều bi thương, làm cảm hứng cho nhà văn Duyên Anh thêu dệt thêm để viết thành tiểu thuyết Vết Thù Hằn Trên Lưng Ngựa Hoang. Cũng giống như nhân vật ngoài đời Hoàng Sayonara, nhân vật trong tiểu thuyết kiếm được nhiều tiền vô kể, nhưng không biết toan tính làm ăn mà nướng hết vào các cuộc ăn chơi vô bổ, thâu đêm suốt sáng.

Hoàng Guitar có sở thích lang thang khắp cùng ngõ hẻm ở Sài Gòn nên được đàn em lén gọi biệt danh là “ngựa hoang”:

“Ngựa hoang nào dẫm nát tơi bời Đồng cỏ nào xanh ngát lưng trời Ngựa phi như điên cuồng Giữa cánh đồng dưới cơn giông…”

Đó là những lời hát đầu tiên trong ca khúc Vết Thù Trên Lưng Ngựa Hoang, mở đầu cuộc đời bi kịch. Con ngựa hoang phi nhanh như điên cuồng, chẳng khác gì một kiếp người đang quay cuồng giữa cơn giông tố của cuộc đời. Những niềm tin, những giá trị của cuộc sống đã bị đổ vỡ vì dẫm nát tơi bời dưới bước chân.

Ngựa hoang không có giây phút nào có thể quay nhìn lại được những hoang tàn đổ nát phía sau, bởi vì nó đã bị tổn thương với những vết roi tàn nhẫn của cuộc đời đã in hằn trên lưng:

“Vì trên lưng cong oằn Những vết roi vẫn in hằn…”

Một ngày kia, ông trùm Đại Cathay bị bắt giam ngoài đảo Phú Quốc trong chiến dịch “bài trừ du đãng” của chính quyền Sài Gòn, đàn em bị tản mác khắp nơi, Hoàng Guitar chợt tỉnh ngộ và muốn hoàn lương, rồi quay về bên người bạn gái năm xưa. Đó là hôm mà ngựa hoang cảm thấy được sự thanh bình:

“…Một hôm, ngựa bỗng thấy thanh bình Thảm cỏ tình yêu dưới chân mình Ân tình mở cửa ra với mình Ngựa hoang bỗng thấy mơ Để quên những vết thù…”

Cảm nhận được những ân tình đang mở ra với mình, là cơ hội để trở về một cuộc sống bình thường, quên đi những ân oán đã dày xéo cuộc đời, ngựa hoang tìm về lại giòng sông thơm mát để gội rửa hết đi những vết nhơ nhớp của thời quá khứ ở nơi miền tăm tối:

“Ngựa hoang muốn về tắm sông nhẫn nhục Giòng sông mơ màng mát trong thơm ngọt Ngựa hoang quên thù oán căm Từ nơi tối tăm về miền tươi sáng…”

Nhưng những tơi bời dẫm nát dưới chân ngày nào không thể tươi xanh trở lại dễ dàng, dấu chân ngựa hoang năm xưa vẫn còn quanh quẩn đâu đây. Quá khứ hoang đàng đã làm cho Hoàng Guitar trở nên khánh kiệt. Khi vợ sắp sinh con đầu lòng, sự túng quẩn đã thúc đẩy Hoàng Guitar quyết định quay trở chốn giang hồ để thực hiện phi vụ cuối cùng.

Nhưng thật oan nghiệt, phi vụ cuối cùng thất bại. Khi cùng với băng đảng cố gắng bốc hàng PX của Mỹ để kiếm tiền, Hoàng Guitar bị lãnh trọn một băng đạn M16 của quân cảnh Mỹ cày xéo trên lưng và bị chết gục, chưa kịp nhìn thấy mặt đứa con đầu lòng.

Ngựa hoang đã về tới bến sông, chuẩn bị bước sang một cuộc đời khác, nhưng rồi cuộc đời quá cay nghiệt, ngựa hoang đã ngã gục với những vết thù vẫn in hằn trên lưng vào những giây phút cuối cùng. Kết thúc một cuộc đời đầy bi kịch.

“…Ngựa hoang về tới bến sông rồi Cởi mở lòng ra với cõi đời. Nhưng đời làm ngựa hoang chết gục Và trên lưng nó ôi còn nguyên những vết thù.”

Nghe Elvis Phương hát Vết Thù Trên Lưng Ngựa Hoang, bản thu sau 75

Đông Kha (nhacxua.vn)