Hoạt Cảnh Chèo "Chuyện Kể ở Phượng Hoàng Sơn" Của NSƯT ...

I - Nhân vật:

1- Thầy Chu Văn An

2- Phạm Sư Mạnh (học trò thầy Chu)

3- Lê Quát (học trò thầy Chu)

4- Người mẹ- du khách

5- Con gái

6- Lão bộc - Người giúp việc thầy Chu

7- Chủ tế cùng 2 bồi tế.

Và tốp nam, nữ múa hát.

II- Cảnh trí

(Chuyện xảy ra trên núi Phượng Hoàng, vào những ngày dân trong vùng đang kỷ niệm 650 năm ngày mất của thầy Chu)

Mở màn: (Nhạc rộn rã nổi lên và dàn múa hát hát múa điệu “Chức cẩm hồi văn)

Trổ 1

Mừng đất nước thanh bình hạnh phúc

Khắp đồng quê đất giục lúa xanh mầm

Cả núi rừng sang xuân

Tiếng hát xa muôn phương

Lan tỏa muôn nẻo đường

Tưng bừng trên quê hương

Trổ 2

Truyền rằng: Từ vùng đất Phượng Hoàng

Có con người trên rừng núi Phượng Hoàng

Nhân từ, cao khiết, đẹp tâm hồn, như sao sáng giữa trời cao

Chiếu rọi vào muôn sau

Trổ 3

Tùng bách trên non cao

Hương núi thơm ngạt ngào

Đức người lưu muôn sau…

(Sau màn múa hát, hai mẹ con người du khách ra sân khấu )

Bà mẹ: - Đây đã gần tới Phượng Hoàng Sơn rồi con ạ

Con có nghe tiếng hát chèo vào hội đấy không?

Đứa con: - Vâng, Mẹ ơi, phong cảnh nơi này thật là ngoạn mục

Một vùng thiên nhiên non nước hữu tình

Bà mẹ: - Đây là Phượng Hoàng Sơn thuộc thành phố Chí Linh

Miền đất thiêng mệnh danh là địa linh nhân kiệt

Nhưng ở đây có điều này đặc biệt

Có đền thờ Vạn thế sư biểu Chu Văn An

Đứa con (mừng rỡ): - Ôi vui quá!

Con vẫn ước mong

Một lần đến trước đền thờ thầy Chu, tỏ lòng tôn kính

Cầu mong người truyền cho sức mạnh

Trên đường đời, thêm chân cứng đá mềm …

Bà mẹ: Thật xứng danh “Thầy giáo của muôn đời”

Đức độ thanh cao, chí khí như tùng bách

Giữa loạn thần, vẫn giữ tâm hồn trong sạch…

Tiếng thơm còn sống mãi nước non

Hát bắn thước

- Xa lánh nơi kinh thành, vàng i i son (i i i) …

Về giữa thiên nhiên, tháng ngày làm thơ, dạy học (i i i i)

Nghe tiếng suối xa reo, tiếng chim kêu ven đồi

Thầy thổn thức bồi hồi, vận nước thịnh vong

Nhìn lửng lơ mây trắng

Trời Phượng Sơn xanh thắm, vẫn chạnh lòng…

Con gái (Tiếp): - Con nhớ ơn sâu, đức thầy thanh liêm giản dị (iiiii)

Khí phách hiên ngang, vẫn thẳm sâu nỗi niềm

(Mong) quốc thái dân an, muôn đời đất nước bình yên

Thầy nhiệt tâm dâng hiến

Vì giang sơn yêu mến, giữ chí bền.

Bà mẹ (Nói thơ): - Thầy Chu áo vải mà cao sang,

Giản dị nhưng tâm hồn cao khiết

Sử sách còn ghi: hơn sáu trăm năm trước

Có những quan đầu triều, lặn lội đến thăm thầy (mẹ con vào)

(Sân khấu xuất hiện 2 vị khách vãng du. Đó là Phạm Sư Mạnh và Lê Quát )

Phạm Sư Mạnh (Nhìn ra bốn phía):

- Lê huynh.

Đây đã tới Phượng Hoàng Sơn vô vùng mỹ lệ

Tạm nghỉ ở đây, rồi chúng ta vào bái yết thầy Chu.

Lê Quát: - Vâng, Phạm huynh, trông kìa!

Ôi, bức họa đồ thiên nhiên thật là kỳ thú

Sư Mạnh: - Phải rồi, bảng lảng khói hương, ẩn chìm “Huyền Thiên cổ tự”

Kia am Lệ Kỳ, nhấp nhô rêu phong tháp cổ

Chân đồi Giếng Son, đầm Miết Trì trong vắt bóng cây …

Ngâm sổng:

Biếc hồng phấp phới

Hoa lá chen dầy

Đầu non khói biếc

Ríu rít ong bay

Xa vời mà hư không, thẳm sâu yên vắng

Cảnh Phượng Hoàng Sơn gấm vóc phô bày

Lê Quát: - Nghĩ lại, thật thương thầy

Tuổi càng cao, gối chùng lưng mỏi

Hái thuốc cứu người, băng đèo lội suối

Mái tranh thưa, hun hút gió đông về …

- À, huynh còn nhớ, thầy về đây từ năm nào nhỉ?

Phạm Sư Mạnh: - Ấy là khi thầy dâng sớ chém 7 tên gian nịnh

Nhưng đức vua trẻ ham chơi, đã bỏ ngoài tai

Thầy buồn phiền tư lự thương đời

Rồi, từ quan về núi Phượng Hoàng làm người “Tiều ẩn”…

Sống giữa thiên nhiên, lấy trăng sao bầu bạn…

Hát Tình thư hạ vị

- Non nước phong tình

Núi sông yên bình

Rộng dài mắt trông muôn dặm gió lành ngàn xa

Ánh hoàng hôn chiều tím đã loang ra

Lê Quát (Tiếp): Con diều sáo giữa lưng trời véo von da diết

Như nỗi thầy… tha thiết với quê hương

Có biết chăng trong ánh nắng nơi quê này

Rừng thông gửi muôn lời tâm can rỉ máu

Sư Mạnh (Tiếp): - Một niềm riêng đau đáu

Vẫn canh cánh năm canh đoạn trường

Thầy ở ẩn nơi này, nhưng dạ vẫn xốn xang

Khi hướng về kinh đô thăm thẳm

Lê Quát (Tiếp): - Dù cho bao xa xôi ngàn dặm

Trĩu nặng (lòng) yêu dấu muôn dân

(Thầy) ráng sức mang hơi thở héo hắt dõi theo vận trời

Nguyện sông núi thanh bình yên vui đời hạnh phúc.

(Lão bộc từ trong bước ra)

Lão bộc: - Kìa, xin chào hai quý khách.

Dám hỏi, như là quý khách từ xa tới

Đi về đâu, có về đợi chờ ?

Cả hai người:

- Chào cụ.

Chúng tôi từ kinh thành Thăng Long

Đang tìm đường về thăm thầy học cũ.

Lão bộc (Dè dặt): - Có phải quý khách muốn tìm thầy Chu không ạ?

Sư Mạnh: - Vâng, chúng tôi là học trò đến thăm thầy Chu ạ!

Lão bộc: - Đây đúng là am thanh thầy Chu thường đọc sách.

Nhưng bây giờ thầy không ở trong nhà…

Lê Quát (Hốt hoảng): - Sao, thầy Chu đi đâu hả cụ?

Lão bộc (Nói vần): - Thầy lên rừng hái thuốc

Chữa cho con bệnh hiểm nghèo

Người dậy từ rất sớm

Mỏm núi Phượng Sơn còn dán mảnh trăng treo

Giọt sương gội đôi vai người gầy guộc

Chòm râu thưa phơ phất gió nương theo …

Lê Quát (Tỏ vẻ xúc động): - Khi rời kinh thành, thầy chỉ muốn về nơi yên tĩnh

Đọc sách, ngâm thơ, vui thú an nhàn

Mà thế này… thêm bao nỗi nhọc nhằn …

Lão bộc:

- Nhưng già tôi thường để ý tới Người

Những đêm đêm có tiếng thở dài

Phải chăng thầy lo lắng khi quốc gia hữu sự?

(Bỗng có tiếng ngâm thơ cổ)

Tiếng ngâm:

Ðủng đỉnh dạo bờ thông,

Làng quê bát ngát trông.

Chim đậu tan sương lạnh,

Cá vẫy vùng nước trong.

Tiếng sênh đâu vẳng tá,

Hiu quạnh một non không?

Lão bộc (Reo mừng)

- Đấy, thầy Chu về đấy các bác ạ.

(Cả ba người ra đón. Thầy Chu lưng đeo gùi, đựng mấy cây thuốc )

Sư Mạnh và Lê Quát (Cả 2 quỳ trước mặt thầy Chu): - Dạ, chúng con kính chào thầy!

Thầy Chu (Thoáng chút bối rối):

- Kìa… Thế này là…?

Sư Mạnh (Vẫn quỳ): - Thưa thầy, chúng con là học trò về vấn an thầy.

Con là Phạm Sư Mạnh, người làng Hiệp Thạch, phủ Kinh Môn

Còn đây là Lê Quát…

Lê Quát: - Dạ, con là học trò Lê Quát,

Quê quán Đông Sơn - Thanh Hóa, tới vấn an thầy…

Thầy Chu (Sực tỉnh): - Kìa, các người đứng lên đi! (Hai người đỡ gùi tre cho thầy)

Ta nhớ ra rồi.

Mà đây là quan Hành khiển Tả Tư Lang trung Phạm Sư Mạnh.

Còn đây là Thượng thư Hữu bật Lê Quát, phải vậy chăng?

Sư Mạnh (Bẽn lẽn): - Dạ, xin thầy đừng gọi thế…

Với thầy, suốt đời chúng con chỉ là phận học trò…

Lê Quát: - Thưa thầy

Con biết, thân tuy ở nơi thâm sơn cùng cốc

Thầy vẫn âu lo vận mệnh quốc gia

Chống gậy về kinh, hiến kế cho vua, giữ nghiêm phép nước

Cả triều thần đều muôn phần kính phục…

Cả hai người đồng thanh:

- Chúng con về vấn an, tâm thành chúc phúc

Sức khỏe thầy là báu vật của muôn dân.

Thầy Chu (Vô cùng cảm khái):

Nói vần - Sống nơi lâm tuyền, sơn cước

Quả thực không khỏi bâng khuâng thời cuộc nước nhà

Đêm lắng nghe bão biển khơi xa

Lửa cháy biên cương, giặc rập rình cửa ải

Chính sự đổi thay, từ trong triều ngoài nội

Bui một tấc lòng, không khỏi âu lo

Hát Du xuân:

Trổ 1

- Ruột tựa tơ vò,

Tự thẳm sâu, (nay) ruột tựa tơ vò

Trời kia xanh thăm thẳm (ới i a để) khói mờ chân mây

Ai thấu hiểu cho, từ tấm lòng này

Trên núi vắng am thanh

Con tim ta khắc khoải từng ngày

Trổ 2

- Giang sơn này từng thấm (ơi i a để) cao dầy máu xương

Phải biết hy sinh, cho núi sông bền vững trường tồn

Đất nước dẫu lâm nguy, người thêm trong sáng tâm hồn…

Thầy Chu (Nói):

- Ta tuy rũ áo từ quan

Nhưng đại sự quốc gia vẫn một niềm canh cánh

Nào hai trò cùng vào chốn am mây

Nâng chén trà thơm, ta cùng đàm đạo (Ba người vào trong)

(Hai mẹ con du khách ra sân khấu)

Con: - Ôi, câu chuyện cảm động quá

Rồi sao nữa hả mẹ?

Người mẹ: - Năm đức vua Trần Nghệ Tông lên ngôi, thầy về kinh bái yết

Người trở lại Phượng Hoàng Sơn, ít lâu rồi mất tại đây.

Học trò cả nước đau xót thương thầy

Cả năm trời thay nhau, dựng nhà ở bên hương khói…

(Từ xa vẳng tới tiếng trống. Nhạc lưu thủy. Dân làng và viên quan chủ tế và 2 bồi tế bước ra. Lễ Kỷ niệm 650 năm, ngày mất của Chu Văn An bắt đầu)

Chủ tế (Đọc): - Mây sáng Văn An

Nắng hanh Kiệt Đặc

Phượng Hoàng sơn bảng lảng khói bay

Huyền Thiên tự miên man gió hát

Canh Tý- trọng đông

Lương thần, cát nhật

Thỉnh hồi chuông,

Cung kính “Vạn thế sư biểu - Chu Văn An”

Dâng lễ vật,

Kỷ niệm “Sáu trăm năm mươi năm - ngày mất”.

Nhớ linh xưa: Thông minh - Huyết lực mẹ cha

Hiếu học - Tinh hoa trời đất

Sớm cửa Khổng sân Trình, phú đối làu thông

Trải tứ Thư ngũ Kinh, văn thơ kiệt xuất

Thuở hàn vi, đức độ không hai

Buổi quan trường, chính liêm bậc nhất

Dạy dỗ hoàng tôn, nhiệt tâm - lòng tựa trăng sao

Phò tá triều đình, sắt son - chí như tùng bách

Tấm gương trong, đời đời sĩ tử soi mình

Ngọn đuốc sáng, mãi mãi thế gian chuẩn mực.

Cho nên: Thuở trước tôn vinh

Đời sau ngưỡng mộ

Khuyên răn con cháu, sôi kinh nấu sử, chuyên cần

Khích lệ khoá sinh, giảng sách bình văn, thi thố

Chữ Cương thường sáng vẻ trăng sao

Tấm Trung liệt hoà trong mây gió!

Hôm nay: - Canh Tý, trọng đông- lồng lộng trời thanh

Hăm sáu, lương thần- thênh thang nắng tỏ

Đại biểu trung ương, quan chức địa phương

Lữ khách, chúng dân, học trò xứ sở

Tưng bừng đèn kết, cờ treo

Thành kính lễ dâng, hội mở

Cung thỉnh Đức Văn Trinh Công sáng suốt mở lòng

Chiêm bái Thầy Chu Văn An, anh linh phù hộ

Thấm nhuần Trọng đạo tôn sư,

Giáo dục xứ Đông phát triển vững bền

Tâm niệm Uống nước nhớ nguồn,

Văn hóa Hải Dương tầm cao phong phú

Khơi thác tinh hoa văn hiến, giàu đẹp Chí Linh

Kế thừa truyền thống khoa danh, vẻ vang Đông thổ.

Thượng hưởng!

(Dứt hồi trống chiêng của buổi lễ là màn diễn xướng hát văn)

Vỉa: Chuyện rằng: Trên đất Chí Linh

Khí thiêng sông núi kết tinh Phượng Hoàng...

Cờn: Thông rừng gió hát mênh mang

Một vùng non nước, ngợp tràn sắc hương

Thâm nghiêm bảng lảng khói sương,

Khe sâu nước chảy, trên nương chim gù

Nhuốm màu cổ kính nguyên sơ…

Phú: Còn nhớ hơn sáu trăm năm trước

Thầy Chu từng treo ấn từ quan

Người về đây, rừng núi Phượng Hoàng

Bỏ chốn kinh thành, thị phi, trong đục

Lấy cỏ cây làm nhà, an nhiên cùng trời đất

Sớm ngày với trăng gió tiêu dao

Tìm thuốc nam chữa bệnh dân nghèo

Viết sách dạy trò giữa miền sơn cước

Đau đáu trong tim lo cho vận nước

Tấm lưng còng, nặng trĩu giọt sương…

Cũng từ mạch núi Phượng Sơn

Người đi… để lại ngọn nguồn nghĩa nhân…

Xá - Thời gian thế sự xoay vần

Chiến tranh, tao loạn phong trần, chông gai

Nay đất nước trong thời “Đổi mới”

Hải Dương đang phơi phới sức xuân

Chí Linh, thành phố mùa xuân

Niềm tin khát vọng, thanh tân diệu kỳ

Đường hạnh phúc hướng đi bền vững

Dòng điện hồng sáng lựng Lục Giang

Hương trầm Kiếp Bạc - Côn Sơn

Bao đời dung dưỡng, tâm hồn thanh cao

Mừng đất nước sắp vào xuân mới

Phượng Hoàng sơn vòi vọi mây xanh

Thượng - Chí Linh - Kiệt Đặc - Văn An

Cờ hoa rực rỡ, hân hoan lòng người

Trầm hương ngan ngát đất trời

Đền thiêng lồng lộng, gió vời vợi bay

Hát mừng Đại lễ hôm nay

Tri ân công đức người Thầy thế gian.r

Màn.