Hộp Số CVT Là Gì? Nguyên Lý Hoạt động Và ưu Nhược điểm - Auto5

Hộp số là một bộ phận quan trọng của xe, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình lái của tài xế trong quá trình sử dụng. Đây cũng là một vấn đề cần cân nhắc trước khi lựa chọn mua một chiếc xe.

Hộp số biến thiên vô cấp (CVT) hiện nay được lắp đặt khá phổ biến, từ những chiếc xe phổ thông đến những chiếc xe hạng sang. Vậy CVT có gì khác so với hộp số tự động (AT) thông thường? Tại sao kêu hộp số CVT "lắm tài nhiều tật"? Hãy cùng tìm hiểu ở bài viết dưới đây:

Hộp số CVT là gì?

Hộp số vô cấp (viết tắt CVT) có tên tiếng anh Continuously Variable Transmission là một loại hộp số có thể thay đổi tỷ số truyền liên tục mà không phân theo từng cấp số. Bởi hộp số này tạo nên các tỷ số truyền bằng dây đai và 2 hệ pulley, không phải bằng các bánh răng như các loại hộp số ô tô khác.

Các hộp số nói chung có tác dụng thay đổi tỉ số tốc độ giữa động cơ và cầu chủ động. Hiểu đơn giản, nếu xe không có hộp số, nó chỉ có thể di chuyển với 1 tốc độ cực đại duy nhất. Lúc này xe không thể tự động tăng tốc khi lên dốc nên di chuyển gặp rất nhiều khó khăn.

Chính vì vậy, hộp số sử dụng hệ thống bánh răng kích cỡ không đồng đều để biến đổi mô-men xoắn của động cơ. Nhờ vậy xe mới điều chỉnh được tốc độ phù hợp trong các điều kiện di chuyển khác nhau. Như là khởi hành, tăng tốc, leo hay xuống dốc,…

Hộp số vô cấp CVT không sử dụng cặp bánh răng để tạo tỷ số truyền như hộp số tự động truyền thống. Thay vào đó dùng hệ thống pulley (ròng rọc) kết hợp dây đai truyền. Hệ hai ròng rọc này có khả năng thay đổi đường kính. Từ đó, có thể thay đổi tỷ số truyền một cách êm ái.

Các ký hiệu trên hộp số CVT có ý nghĩa gì?

• P: Chế độ đỗ xe, chỉ sử dụng khi xe đang ở trạng thái dừng hẳn
• R: Chế độ lùi xe
• N: Chế độ chạy không tải, xe ngắt kết nối giữa động cơ và hộp số
• D: Chế độ chạy xe, đây là chế độ chính dùng khi xe chạy

Nhiều hãng trang bị thêm cho xe số tự động CVT một số chế độ mở rộng với các ký hiệu:

• M+/-: Chế độ số tay. Tuy là hộp số tự động vô cấp nhưng nhà sản xuất vẫn thiết lập thêm các cấp số ảo. Với chế độ này, người lái có thể thực hiện lên số và xuống số bằng tay.
• S+/-: Chế độ thể thao, cho phép người lái có thể tự chuyển số như chế độ M.
• L: Chế độ số thấp, có độ hãm lớn, thường dùng khi xe cần tải nặng, lên/xuống đèo dốc…

Cấu tạo hộp số vô cấp CVT

Không phức tạp như hộp số tự động kiểu hành trình, với đủ loại bánh răng hay phanh đĩa, ly hợp. Cấu tạo hộp số CVT đơn giản hơn rất nhiều. Nhìn chung, nó bao gồm 3 phần cơ bản như sau:

• Dây đai bằng kim loại hoặc cao su có công suất lớn. Dây đai hộp số CVT bằng kim loại thì ít bị trượt và độ bền cao hơn. Nó cho phép hộp số vô cấp này làm việc với mô-men động cơ lớn và êm ái hơn hẳn đai cao su.
• Hệ ròng rọc (pulley) đầu vào thay đổi, gắn với trục quay của động cơ.
• Hệ ròng rọc (pulley) đầu ra dẫn đến bánh xe.

Ngoài ba bộ phận chính, hộp số CVT cũng bao gồm bộ vi xử lý, cảm biến chức năng giúp theo dõi và điều khiển. Tuy nhiên, ba thành phần trên mới là yếu tố cốt lỗi của bộ truyền động này. Do có cấu tạo đặc biệt, nên cơ chế hoạt động của CVT cũng không giống các kiểu hộp số thông thường.

Nguyên lý hoạt động của hộp số biến thiên vô cấp

Số tiến