Hướng Dẫn Cách Trồng Củ Lùn

Từ một “phép thử”

Tại huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai, ngoài thuốc lá thì củ lùn là loại cây trồng được nhiều người biết đến. So với những nơi khác, củ lùn ở đây cho năng suất cao và có vị ngọt, giòn rất đặc biệt. Hiện loại cây này đang được nhiều nông dân lựa chọn trồng trên vùng đất rẫy thiếu nguồn nước tưới.

Cây lùn có thân và lá màu xanh giống như cây nghệ

Củ lùn được biết đến là loại củ để ăn chơi

Củ lùn vốn được trồng nhiều ở đất thịt, chịu nước và thường được trồng tại các tỉnh miền Tây. Tại Tân Phú, vì rẫy vườn ở nơi này có nhiều đá tổ ong, nguồn nước không dồi dào, nhiều hộ dân đã chọn củ lùn như một “phép thử” làm loại cây thay thế. Sau một thời gian, giờ đây loại cây này đã trở thành cây trồng mang lại thu nhập khá cho vùng đất cằn cỗi của tỉnh Đồng Nai.

Ông Võ Văn Thành (ngụ ấp 8, xã Phú Lộc, huyện Tân Phú) cho biết, củ lùn còn có tên gọi khác là năn tàu. Cây mọc thành bụi cao khoảng 1m, lá màu xanh giống như lá nghệ dài khoảng 20-30cm. Củ lùn hình tròn, cuống dài kết thành từng chùm, vỏ mỏng màu vàng nhạt, tua tủa những rễ phụ. Ruột củ lùn màu trắng trong, phần nhân màu trắng đục chứa nhiều tinh bột nên khi đem luộc ăn giòn, ngọt và dẻo.

Củ lùn tưởng chừng thích hợp với vùng đất thịt, nhưng khi đem về trồng ở đây lại sống rất khỏe. Cây sống len lỏi giữa những hốc đá, nguồn đất và nước đều hạn chế nhưng vẫn đâm chồi nảy mầm. Mùa nắng nóng, cây không cần tưới nước vẫn có thể sống qua mùa khô khắc nghiệt hàng tháng trời. Có lẽ do bén mùi đất lạ nên cây củ lùn rất sai củ, mỗi gốc nhổ lên có khoảng 20-30 củ, bám vào nhau thành chùm.

Trồng tại Tân Phú, bén mùi đất lạ nên cây củ lùn rất sai củ

Loại cây này rất dễ trồng, nhiều người chỉ làm đất, đánh luống lên trồng là xong, chi phí đầu tư và công chăm sóc rất thấp. Thấy cây cho năng suất khá nên nhiều người trồng dần chủ động nguồn giống để trồng các vụ kế tiếp. Hiện ở Đồng Nai vẫn chưa một địa phương nào ngoài huyện Tân Phú thích hợp trồng loại cây lấy củ này.

“Mấy lần có dịp đi miền Tây, đem củ lùn Tân Phú để bà con dưới đó ăn thử, ai cũng tấm tắc khen ngon hơn so với nơi “quê hương” gốc của giống cây này. Ở đây, nhà trồng ít thì để ăn chơi, nhiều có khi trồng đến vài mẫu đất. Không cần chăm bón nhiều, đủ mưa đủ nước là cây tự lớn lên” - ông Nguyễn Văn Tám – một hộ dân ở địa phương cho hay.

Trồng chơi ăn thật

Ông Trịnh Văn Lang (ngụ thị trấn Tân Phú) cho biết, tuy là một loại cây lấy củ để ăn chơi, tận dụng trồng ở vùng đất đá nhưng khoảng mấy năm nay diện tích trồng cây củ lùn này được mở rộng.

Người dân tại Tân Phú thu hoạch lùn

Củ lùn không chỉ đem lại hiệu quả kinh tế cao cho bà con nông dân mà dần trở thành một loại cây đặc sản của huyện miền núi Tân Phú.

“Cây củ lùn cho thu hoạch trong tháng 12 âm lịch kéo dài đến đầu năm sau. Nếu năm nào trời mưa nhiều cây sẽ phát triển mạnh dù không phải tốn công chăm sóc. Nhờ trồng loại cây này, nhiều hộ khấm khá hẳn lên. Nhiều người thường nói chơi, trồng củ lùn giống như bắt đá “đẻ” ra tiền” - ông Lang bộc bạch.

Về các xã trồng củ lùn ở huyện Tân Phú vào mùa thu hoạch, trên các rẫy trồng cây lùn, xen kẽ giữa những lớp đá tổ ong dày đặc là các luống củ lùn đã ngả vàng, nằm sát xuống đất chờ người tới đào.

Trước khi thực hiện công đoạn này, người dân thường tưới nước để làm đất tơi ra, sau đó mới tiến hành thu hoạch đào củ lùn lên.

Do bám chặt vào đá nên nhiều người phải lấy cuốc, xà beng đào sâu xuống dưới rồi dùng sức cạy lên. Trung bình mỗi gốc lùn thu về vài ký củ.

Trong khi đó, tại các vựa mua củ lùn hoạt động mua bán diễn ra rất nhộn nhịp. Củ lùn sau khi lấy từ vườn về đem phân loại, rửa sạch rồi đóng bao đưa đi tiêu thụ.

Nhờ thời tiết thuận lợi, cây lùn cho củ sai và chất lượng tốt hơn những năm trước

Một số nông dân cho hay, vụ củ lùn vừa qua, nhờ thời tiết thuận lợi nên đạt chất lượng và năng suất tốt. Bình quân đạt khoảng 10 tấn củ/hécta.

Riêng với những hộ đầu tư tốt từ khâu làm đất cho đến phân bón thì mang lại năng suất cao hơn. Hiện nay, giá mua củ lùn tại vườn từ 20-25 ngàn đồng/kg, sau khi trừ chi phí, mỗi hécta trồng cây củ lùn mang lại thu nhập cho các hộ từ 30-50 triệu đồng.

Nguồn: http://danviet.vn/trong-thu-giong-cay-bat-da-de-ra-tien-nong-dan-viet-loi-to-5020206111962361.ht...Nguồn: http://danviet.vn/trong-thu-giong-cay-bat-da-de-ra-tien-nong-dan-viet-loi-to-5020206111962361.htm

Theo Quỳnh Chi (Dân Việt)

Vừa thu hoạch xong vụ củ lùn mới, chị Huỳnh Nhung (Bến Tre) luộc ngay một bữa cho gia đình thưởng thức. Củ lùn hình tròn hoặc hình trứng, có cuống dài liên kết với nhau thành từng chùm. Bên ngoài có vỏ mỏng, màu vàng nhạt, nhiều tua rễ phụ. Bên trong ruột có màu trắng, phần lõi đục hơn, chứa nhiều tinh bột.

Củ lùn ngon nhưng luộc kỳ công, mất cả tiếng mới mềm ngon đúng vị. Thưởng thức củ lùn nóng hổi, bột bở béo ngậy chị lại nhớ về những ngày xưa. Cái thời thiếu cơm gạo, củ lùn độn cơm cũng là bữa ăn ngon lắm.

Củ lùn mọc theo khóm như gừng, nghệ, mọc xem canh trong vườn với các giống cây ăn quả khác (Ảnh: Huỳnh Nhung).

"Ngày xưa nhà nào cũng có mấy khóm củ lùn. Cây mọc như khóm nghệ trong vườn, trồng mùa nào cũng lên. Chỉ cần gieo củ giống xuống chẳng cần chăm sóc gì cây cũng vẫn lên như thường.

Đất nhiễm mặn hay khô hạn cũng vẫn cho củ mà chẳng cần tốn công chăm sóc. Dần dần cuộc sống hiện đại, cơm gạo đủ đầy, giá trị kinh tế của củ lùn chẳng còn nhiều, người gia đình dần quên đi củ lùn, hiếm có gia đình nào còn giữ giống cây này", chị Nhung kể.

Trồng củ lùn không khó, chị Nhung cho biết, chỉ việc vùi củ xuống đất, mặc kệ mưa gió, nắng nôi, sau 7-8 tháng nhổ lên, cây vẫn cho củ bình thường. Còn để trồng thu hoạch và buôn bán quy trình trồng và chăm sóc cũng có phần cầu kỳ hơn.

Củ lùn sau khi thu hoạch (Ảnh: Huỳnh Nhung).

Để trồng được củ lùn, cần có phần bên dưới rễ, nối giữa củ lùn và thân. Sau khi được người dân thu hoạch, còn lại những củ lùn, bạn có thể mua về để trồng những củ lùn mới.

Dùng dao (xẻng) đào một hố nhỏ tại nơi muốn trồng, sâu khoảng 5cm, độ rộng tùy theo chiều dài của cây giống. Sau đó, đặt củ lùn nằm ngang, lật củ lùn lên trên và phủ đất cát lên trên.

Khoảng cách trồng là 40 - 50cm để chừa khoảng trống cho củ lùn phát triển. Nếu trồng quá gần bụi này mọc lên bụi kia sẽ rất khó thu hoạch.

Sau khi trồng xong chúng ta đợi đến khi củ lùn nảy mầm nhiều thì ta sẽ rắc một ít phân urê vào gốc để giúp cây phát triển tốt hơn. Đến khoảng tháng 9 - 10 âm lịch ta tiến hành rắc thêm phân kali vào gốc để giúp củ lùn ra nhiều củ nhất.

Chị Huỳnh Nhung cho biết, khi thu hoạch, mỗi gốc nhổ lên có tới khoảng 20-30 củ bám vào nhau thành từng chùm, nặng vài cân. Sau đó, đem về phân loại, rửa sạch, đóng bao để đưa đi tiêu thụ.

Gốc giống củ lùn chuẩn bị trồng trong vụ mới (Ảnh: Huỳnh Nhung).

Củ lùn có thể trồng xen canh cùng các giống cây ăn quả khác không cần có bãi trồng riêng. Củ lùn ưa đất hơn trồng cát, nhưng khi được trồng ở đất củ, công cuộc thu hoạch vất vả hơn nhiều.

Vài năm trở lại đây, củ lùn được nhiều người tìm mua do không còn nhiều gia đình giữ được giống củ này. Chị Huỳnh Nhung cho biết, củ lùn sau khi thu hoạch sẽ được bán với giá dao động từ 45.000 - 60.000 đồng/ kg tùy từng thời điểm. Củ lùn có thể luộc, nấu chè với hương vị thơm ngon khó tả.

Củ lùn sau khi luộc có vị bùi béo đặc trưng (Ảnh: Huỳnh Nhung).

Sau khi thu hoạch, thời gian bảo quản của củ lùn có thể từ vài tuần đến vài tháng tùy vào độ già của củ. Cách tốt nhất để bảo quản củ lùn là nên để củ ở nhiệt độ phòng, thoáng đãng, khô ráo, tránh ẩm ướt. Nếu điều kiện bảo quản tốt, củ lùn có thể trữ đến 3 tháng. Ngoài ra cũng cần tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời, mối mọt.

Dù trong thời gian khó hay lúc đủ đầy, củ lùn vẫn hiện diện và gắn liền với cuộc sống người dân miền Tây. Nếm hương vị củ lùn là mọi ký ức về một thời củ lùn độn cơm ùa về trong ký ức của bao người.

Nguyên An