Hướng Dẫn Học Sinhlớp 1;2;3 Tóm Tắt Bài Toán Có Lời Văn - 123doc

HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 1, 2, 3 TÓM TẮT BÀI TOÁN CÓ LỜI VĂN Thực tế hiện nay một số giáo viên Tiểu học vẫn còn xem nhẹ việc hướng dẫn học sinh lớp 1, 2, 3 tóm tắt bài toán.. Vì dùng hình

HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 1, 2, 3 TÓM TẮT BÀI TOÁN

CÓ LỜI VĂN

Thực tế hiện nay một số giáo viên Tiểu học vẫn còn xem nhẹ việc hướng dẫn học sinh lớp 1, 2, 3 tóm tắt bài toán Họ cho rằng: ở những lớp này, tóm tắt bài toán chỉ mang tính hình thức và mất nhiều thời gian Theo tôi nghĩ việc hướng dẫn học sinh lớp 1, 2, 3 nói riêng và học sinh Tiểu học nói chung tóm tắt bài toán có ý nghĩa quan trọng Vì dùng hình vẽ, ngôn ngữ, kí hiệu ngắn gọn để tóm tắt đề toán là cách tốt nhất để diễn tả một cách trực quan các điều kiện của bài toán, giúp ta lược bỏ được những cái không bản chất để tập trung vào bản chất toán học của bài toán Nhờ vậy, khi nhìn vào tóm tắt bài toán, các em biết được những dữ kiện và yêu cầu của bài toán một cách cụ thể, rõ ràng nhất Mặt khác, muốn tóm tắt được bài toán yêu cầu học sinh phải hiểu kĩ đề bài, biết cách phân tích đề, tìm được mối quan hệ giữa các dữ kiện trong bài Từ đó, các em dễ tìm ra hướng giải

Hơn nữa, nếu chúng ta không chú ý hướng dẫn học sinh lớp 1, 2, 3 cách tóm tắt bài toán thì kĩ năng phân tích đề của các em sẽ kém đi và khi lên các lớp trên, các em sẽ lúng túng khi tóm tắt các bài toán có lời văn khá dài Do vậy, các

em sẽ thấy khó khăn khi tìm hướng giải bài toán

Trong một số trường hợp, dựa vào sơ đồ tóm tắt học sinh sẽ hiểu rõ bản chất của dạng toán được học và biết cách phân biệt chúng Chẳng hạn: Dạng toán “ Nhiều hơn”, “Ít hơn”, “Giảm đi một số lần”; “Gấp một số lên nhiều lần” (lớp 3); “ Tìm hai số khi biết tổng và tỉ của hai số đó”, “Tìm hai số khi biết hiệu

và tỉ của hai số đó” (lớp 4)

Với suy nghĩ như vậy, trong những năm qua, tôi luôn chú ý đến việc hướng dẫn học sinh của mình cách tóm tắt bài toán có lời văn Qua kinh nghiệm thực tế, tôi đã rút ra một số điểm mà giáo viên cần lưu ý để giúp học sinh lớp 1,

2, 3 có kĩ năng tóm tắt bài toán như sau:

Trong quá trình hướng dẫn học sinh tóm tắt bài toán có lời văn, phải giúp các em hiểu: Tóm tắt bài toán là ghi lại nội dung bài toán một cách ngắn gọn nhất nhưng đầy đủ các dữ kiện ( cái đã cho) và yêu cầu ( cái cần tìm) của bài toán, nhìn vào tóm tắt ta có thể nêu lại bài toán

Có nhiều cách tóm tắt đề toán nhưng với khả năng của học sinh lớp 1, 2,

3, chúng ta chỉ nên hướng dẫn các em tóm tắt bài toán bằng lời văn hoặc bằng sơ

đồ đoạn thẳng Khi hướng dẫn học sinh tóm tắt bằng lời, chúng ta cần tập cho các em thói quen viết các giá trị của một đại lượng thẳng cột với nhau, câu hỏi của bài toán nên đưa về dòng cuối và ở cột bên phải Để làm được việc này đòi hỏi giáo viên phải chịu khó, kiên trì tập dần cho các em qua từng tiết học Bởi

vì với học sinh Tiểu học, khi tư duy còn quá cụ thể và chủ yếu dựa vào trực quan thì chúng ta cần phải bắt đầu từ những điều đơn giản, dễ hiểu nhất Thời gian đầu, khi các em chưa quen, chúng ta cần đặt câu hỏi gợi mở để giúp học sinh biết cách tóm tắt Sau khi đã thành thạo, các em sẽ tự tóm tắt được bài toán

Ví dụ 1 : Có 12 cái kẹo chia đều cho 2 bạn Hỏi mỗi bạn có mấy cái kẹo?

(Lớp 2)

Giáo viên có thể nêu các câu hỏi:

- Bài toán cho biết gì? (Có 12 cái kẹo chia đều cho 2 bạn)

Giáo viên viết: Tóm tắt: 12 cái kẹo: 2 bạn

- Bài toán hỏi gì? (Mỗi bạn có mấy cái kẹo?)

Giáo viên viết tiếp để có : Tóm tắt:

12 cái kẹo: 2 bạn

Mỗi bạn : cái kẹo?

- Ai có thể trình bày lại tóm tắt trên sao cho đẹp hơn?

Tóm tắt:

2 bạn : 12 cái kẹo

Mỗi bạn: cái kẹo?

Chúng ta cần tạo cho học sinh có thói quen tóm tắt như thế để khi lên các lớp trên, gặp những bài toán có nhiều giá trị, nhiều đại lượng khác nhau các em

sẽ biết trình bày tóm tắt sao cho khoa học và dễ hiểu

Ví dụ 2: Có 20 học sinh xếp thành các hàng, mỗi hàng có 2 học sinh Hỏi

có tất cả mấy hàng.( Lớp 2)

Ở ví dụ này, giáo viên có thể gợi mở thêm cho các em bằng câu hỏi: Hỏi có tất cả mấy hàng tức là hỏi số hàng của bao nhiêu học sinh? (Số hàng của 20 học sinh)

Tóm tắt:

2 học sinh : 1 hàng

20 học sinh : hàng?

Khi hướng dẫn học sinh tóm tắt bằng sơ đồ đoạn thẳng, cần hướng dẫn các em điểm bắt đầu của các đoạn thẳng phải thẳng cột với nhau mới dễ so sánh các dữ kiện trong bài Ngoài ra, chúng ta cần chú ý đến tính chính xác của sơ đồ đoạn thẳng trong khi tóm tắt mỗi bài toán đó là: Các đoạn thẳng biểu thị các giá trị trong một bài toán phải có sự tương ứng phù hợp Chẳng hạn, đoạn thẳng biểu thị 15 cái kẹo không thể bằng 1/2 đoạn thẳng biểu thị 17 cái kẹo

Riêng ở lớp 3, giáo viên cần giúp học sinh phân biệt rõ hai cách vẽ sơ đồ: Những bài có nội dung “nhiều hơn”, “ít hơn” một số đơn vị thì ta biểu thị các giá trị trong bài bằng các đoạn thẳng dài hơn hoặc ngắn hơn

Ví dụ : Khối lớp Một có 245 học sinh, khối lớp Hai có ít hơn khối lớp

Một 32 học sinh Hỏi cả hai khối có bao nhiêu học sinh?

Khối lớp Một:

32HS ? HS Khối lớp Hai:

? HS

Còn với những bài toán dạng “Giảm đi một số lần”, “Gấp một số lên nhiều lần” ta biểu thị các đại lượng trong bài bằng những đoạn thẳng được chia thành các phần bằng nhau

Ví dụ: Con hái được 7 quả cam, mẹ hái được gấp 3 lần số cam của con.

Hỏi cả hai mẹ con hái được bao nhiêu quả cam?

Tóm tắt:

7 quả

Con:

? quả

Mẹ :

? quả Tuy nhiên, chúng ta cũng không nên máy móc khi gặp bài toán nào cũng yêu cầu học sinh phải tóm tắt

Trên đây là một số suy nghĩ của cá nhân tôi về việc nên chú trọng việc hướng dẫn học sinh lớp 1, 2, 3 tóm tắt bài toán Tôi rất mong được sự đóng góp

ý kiến của các đồng nghiệp

Hoàng Thị Quý

Giáo viên trường Tiểu học Hồ Chơn Nhơn,

Thị trấn Cam Lộ, Huyện Cam Lộ, Quảng Trị