Hướng Dẫn Sử Dụng Miếng Dán Chống Say Tàu Xe - Báo Tuổi Trẻ

Ảnh minh họa. Nguồn: travelandleisure.com

Say tàu xe có nguyên nhân từ cơ quan tiền đình ở tai trong là chính. Do tàu xe chạy với vận tốc không đều, chạy rẽ ngoặt ngoằn ngoèo, những dao động tròng trành làm cho cơ thể thay đổi tư thế không có quy luật. Nếu khả năng thích ứng tốt thì không sao nhưng với những người cơ quan tiền đình quá mẫn cảm, kém thích ứng với sự thay đổi vị trí thì dễ mắc chứng say tàu xe.

Thuốc dán ngoài da nhưng cho tác dụng toàn thân không khác thuốc uống, còn được gọi băng dán xuyên da. Đó là scopoderm TTS mà hoạt chất thuốc là scopolamin thuộc hệ điều trị qua da để dán vào da. Để chống say tàu xe, thay vì uống thuốc, ta có thể dán dạng thuốc băng dán xuyên da chứa dược chất scopolamin, nó thuận tiện ở chỗ dễ dùng và duy trì được sự cung cấp liên tục thuốc trong thời gian dài, nếu cần có thể ngừng điều trị bằng cách bóc miếng dán ra khỏi da là được. Khi dán vào da dược chất trong miếng băng dán sẽ thấm xuyên qua da để vào tĩnh mạch dưới da, vào máu cho tác dụng giảm kích thích, giảm co thắt, chống buồn nôn và nôn.

Tuy nhiên, đã là thuốc thì nó còn có chống chỉ định (tức không được dùng) và tác dụng phụ: Không dùng thuốc này cho trẻ em dưới 15 tuổi. Không dùng cho phụ nữ nuôi con bú. Khi dùng thuốc, cần kiêng rượu. Ở một số người có thể gặp tác dụng phụ như nhức đầu, khô miệng, lơ mơ, rối loạn điều tiết mắt (hoa mắt, nhìn mờ, ảo giác), táo bón...

Để có đủ thời gian cho thuốc ngấm qua da vào máu phát huy tác dụng, cần dán một miếng thuốc trước khi khởi hành 6 - 12 giờ. Dán phía sau tai, ở chỗ da khô không có tóc với một miếng dán đủ để phòng cho một chuyến đi trong 72 giờ. Nếu đi lâu hơn, sau 72 giờ sẽ bóc bỏ miếng cũ đi và dán một miếng mới ở phía tai bên kia. Nếu khi dùng thuốc mà thấy có những biểu hiện bất thường (như các tác dụng phụ nói trên) thì bóc bỏ miếng dán ngay.

Ngoài ra, cũng cần biết những phản xạ thần kinh của các cơ quan nội tạng truyền về trung tâm nôn ở não cũng góp phần làm tăng chứng say tàu xe. Đó là các yếu tố như quá đói hoặc ăn quá no vì dễ kích thích niêm mạc dạ dày, mất ngủ, bực tức, mệt mỏi, không khí ô nhiễm (khói thuốc lá, mồ hôi người, mùi xăng...) cũng có thể gây đau đầu, buồn nôn cho một số người quá mẫn cảm. Bởi vậy, trước ngày đi, cần thư giãn tinh thần tránh mệt mỏi. Trước khi đi, cần ăn nhẹ, không uống rượu bia và đồ uống có gas...

Miếng dán chống say tàu xe tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ

Miếng dán chống say tàu xe được coi là người bạn đồng hành hữu ích của người hay bị say tàu xe nhưng nó cũng tiềm ẩn những nguy hiểm đến sức khỏe. Những trường hợp sau khi dùng miếng dán say tàu xe dẫn đến những tác phụ không phải là hiếm. Miếng dán say xe là băng mỏng, thường có hình chữ nhật hay hình tròn. Khi dán trên da, các dược chất sẽ thấm qua da để vào tĩnh mạch dưới da, vào máu. Miếng dán có chứa dược chất scopolamin. Khi dán lên da (vùng sau tai), thuốc sẽ thấm dần vào máu với một lượng đủ có tác dụng chống co thắt, giảm sự kích thích đưa đến hóa giải buồn nôn và nôn do say tàu xe.

Nếu dùng quá liều, loại thuốc này có thể gây tác dụng phụ tác động đến hệ thần kinh, khiến người dùng bị khô miệng, nhức đầu, lơ mơ, ói mửa, rối loạn hành vi, ảo giác... Do vậy, không được dán cao ở nơi da bị kích thích hay trầy xước, như thế sẽ làm tăng sự thẩm thấu qua da của hoạt chất và có thể gây ngộ độc như không được dán lên mắt, niêm mạc, vùng da bị trầy xước, vùng da nổi mụn...

Không dùng miếng dán chống say xe cho phụ nữ có thai và trẻ em dưới 8 tuổi. Trẻ em từ 8 - 15 tuổi thì dùng nửa miếng dán. Những người có tiền sử bệnh tim mạch, tiền đình… nên hỏi ý kiến bác sĩ trước sử dụng. Nhiều người thường nghĩ rằng dán miếng chống say càng lâu thì càng không bị say xe. Đây là cách nghĩ sai lầm, bởi mỗi loại miếng dán đều có thời gian chỉ định, vậy không nên dán quá lâu gây quá liều.

Tuy nhiên miếng dán say tàu xe có ưu điểm là tiện sử dụng, không có sự biến đổi hấp thu và bị chuyển hóa bởi gan như thuốc uống, có thể cung cấp được chất một cách liên tục, không phải dùng thuốc nhiều lần trong ngày, khi muốn ngưng điều trị, chỉ cần bóc bỏ miếng dán ra khỏi da là được.

Thận trọng khi sử dụng miếng dán chống say

Để hạn chế các tác dụng phụ có thể gặp phải khi dùng miếng dán say tàu xe. Thì chúng ta nên miếng dán vào vùng da khô sau tai từ 4 - 6 giờ trước khi lên tàu xe bởi đó là thời gian cần thiết để các dược chất trong miếng dán thẩm thấu qua da và phát huy tác dụng.

Cần tuân theo sự hướng dẫn về cách dùng như thời điểm dán, dán trong bao lâu, nơi dán, khoảng cách giữa hai lần dán... để hạn chế các tác dụng phụ có thể gặp phải.

Tuyệt đối không dùng kết hợp cả miếng dán và thuốc uống, thuốc tiêm chống say xe. Việc dùng nhiều loại thuốc cùng lúc sẽ khiến thần kinh trung ương và toàn thân bị chi phối bởi nhiều loại thuốc, rất dễ đến tai biến, ngộ độc. Một điểm nữa cần lưu ý là khi bóc miếng dán chống say xe thì cần phải rửa tay cho thật sạch để thuốc không dính vào đồ ăn, uống, nhất là đồ ăn của trẻ để tránh những phản ứng phụ có hại cho sức khỏe.

Khi đang dán miếng dán chống say xe cảm thấy có triệu chứng bất thường thì phải ngưng ngay bằng cách bóc miếng dán ra khỏi da. Nếu thấy tình hình vẫn có vẻ nghiêm trọng, phải đi khám bác sĩ.

Để hạn chế trong việc say tàu xe bạn nên tìm chỗ ngồi nơi thoáng mát, ngoài trời. Nếu phải di chuyển trong thời gian lâu thì nên tìm chỗ ngồi phía giữa thân tàu vì chỗ này ít bị tròng trành nhất. Trên máy bay thì tốt nhất nên chọn chỗ ngồi giữa hoặc trên cánh, tránh ngồi phần đuôi máy bay. Trên ô tô, xe lửa thì nhìn phong cảnh trước mặt, không nên nhìn sang hai bên. Ngồi cạnh cửa sổ, mở cửa kính để có gió.