Hướng Dẫn Trực Quan Về Chứng đau Nửa đầu (Migraine)

• Định nghĩa

Đau nhức nửa đầu là chứng nhức đầu đau nhói thường dữ dội hơn ở một bên đầu. Chứng đau này thường dữ dội có thể làm cản trở hoạt động thường nhật và có thể kéo dài từ bốn giờ đến ba ngày nếu không được điều trị. Trong 10 người Mỹ thì có trên 1 người bị chứng bệnh này, chẳng hạn như tỉ lệ đau nửa đầu ở phụ nữ là 1:6, nhưng nhiều người bị chẩn đoán nhầm là mắc bệnh xoang hay nhức đầu do co thắt cơ. Thức ăn, áp lực, và hoóc-môn có thể là nguyên nhân gây nhức nửa đầu.

• Triệu chứng đau nửa đầu

• Đau nhói thường xảy ra ở một bên đầu gần thái dương, trán, và mắt.
• Chứng nhức nửa đầu có thể làm bạn rất nhạy cảm với ánh sáng, âm thanh, hoặc việc gắng sức nhẹ, chẳng hạn như lên cầu thang.
• Nhiều người bị buồn nôn, ói, hoặc có vấn đề về thị giác.
• Chứng bệnh này có thể làm người ta khó chịu, không làm được việc gì cả, bệnh nhân bỏ lỡ công việc hoặc không làm được nhiều công việc khác.

• Đau nhức nửa đầu và hiện tượng thoáng qua

Khoảng 20% người bị đau nửa đầu bị hiện tượng thoáng qua chừng 20 phút đến 1 tiếng đồng hồ trước khi cơn đau xảy ra. Bệnh nhân có thể thấy đèn chiếu sáng, đường gợn sóng, hoặc nhiều chấm nhỏ, hoặc có thể bị mờ mắt hoặc điểm mù. Chúng được gọi là "chứng nhức nửa đầu cổ điển."

• Dấu hiệu cảnh báo đau nhức nửa đầu

Một số người có thể thay đổi tâm trạng trước khi bị đau nửa đầu. Họ có thể trở nên dễ bị kích động hơn, hoặc dễ cáu gắt hơn hoặc là dễ trầm cảm hơn. Số khác có thể phát hiện thấy cảm giác khác, chẳng hạn như ngửi thấy có mùi lạ hoặc vị lạ. Bên cạnh đó bệnh nhân cũng có thể cảm thấy mệt mỏi hơn, ngáp nhiều hơn, hoặc bị căng cơ. Khoảng 1:4 người có dấu hiệu báo trước bệnh này-dấu hiệu này có thể xảy ra trước 24 tiếng đồng hồ đối với bất kỳ chứng bệnh đau đầu nào.

• Nguyên nhân gây đau nhức nửa đầu là gì?

Người ta vẫn chưa biết chính xác nguyên nhân gây đau nửa đầu là gì nhưng vấn đề được cho là thần kinh ( liên quan đến hệ thần kinh ). Người ta cho là hoá chất não, mạch máu, và các dây thần kinh não có liên quan đến nguyên nhân gây bệnh.

• Các nguyên nhân gây bệnh:
  • Đèn chiếu sángChứng nhức nửa đầu có thể khởi phát do một nguyên nhân cụ thể nào đó, chẳng hạn như đèn chập chờn. Đây có thể là do phản chiếu từ tuyết hoặc nước hoặc từ bóng đèn huỳnh quang hay tivi hoặc màn hình chiếu phim. Mang mắt kính phân cực khi ở ngoài trời và sử dụng bóng đèn huỳnh quang có quang phổ ánh sáng ban ngày khi ở trong nhà có thể giúp cho bệnh nhân dễ chịu hơn.
  • Lo âu và căng thẳngCăng thẳng về mặt xúc cảm là nguyên nhân thường thấy gây đau nhức nửa đầu. Mặc dù không thể hoàn toàn tránh được căng thẳng, nhưng các bài tập thư giãn cũng có thể giúp bạn đối phó với chứng bệnh này. Hãy hít thở từ từ, làm cho lồng ngực bạn căng đầy và rồi xả ra như một quả khí cầu. Một số người thấy rằng nghĩ đến khung cảnh thanh bình hoặc nghe loại nhạc yêu thích có thể cảm thấy dễ chịu hơn.
  • Ăn uống không đủ hoặc thiếu ngủĐiều quan trọng đối với người dễ bị đau nhức nửa đầu là phải có kiểu mẫu ăn uống và ngủ nghỉ điều độ. Hạ đường huyết do bỏ bữa có thể gây đau nhức nửa đầu. Ăn quá nhiều đường cũng có thể gây bệnh. Bạn nên uống nước suốt cả ngày để tránh mất nước và mỗi đêm nên ngủ ít nhất từ sáu đến tám tiếng đồng hồ.
  • Thay đổi hormonal (hoóc-môn)Đối với nhiều phụ nữ, chứng nhức nửa đầu thường liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt, xảy ra hoặc là vài ngày trước hoặc là xảy ra trong suốt kỳ kinh, khi nồng độ hoóc-môn estrogen giảm. Một số phụ nữ có thể cảm thấy dễ chịu hơn khi dùng thuốc kháng viêm trước khi cơn đau đầu khởi phát, hoặc sử dụng phương pháp tránh thai bằng hoóc-môn chẳng hạn như thuốc viên, miếng dán, hoặc vòng tránh thai. Một số khác có thể không cảm thấy thoải mái hơn hoặc bị đau nửa đầu hơn do tránh thai bằng hoóc-môn.
  • Các thực phẩm gây đau đầuNhiều người bị đau nửa đầu thường cho biết một số loại thức ăn nào đó có thể làm cho họ bị đau đầu. Nguyên nhân thường thấy là MSG, rượu vang đỏ, phô-mai, sô-cô-la, nước tương, và thịt đã chế biến. Tuy nhiên, nhiều công trình nghiên cứu khoa học đã không xác nhận bất kỳ thức ăn cụ thể nào gây nhức nửa đầu.
  • TyramineCác loại thức ăn để lâu ngày, lên men, và đã được bảo quản lâu có nồng độ ty-ra-min cao hơn, đây là chất được tạo ra do phân huỷ a-xít a–min tia-rô-zin. Ty-ra-min có thể làm cho các mạch máu co thắt rồi lại giãn ra, và có thể gây đau nhức nửa đầu. Một số chuyên gia về bệnh đau đầu khuyến nghị nên hạn chế sử dụng thức ăn đã lên men hoặc thức ăn để lâu ngày, chẳng hạn như phô-mai, xốt tương, dưa chua, xúc xích heo và bò.

• Caffein: Giúp bớt đau nhức nửa đầu hay làm cho bệnh nặng thêm?

Khi sử dụng kết hợp chung với một số thuốc giảm đau thì chất cà-phê-in có thể giúp cho bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn. Hầu hết người bị đau nhức nửa đầu có thể uống 1 hoặc 2 tách cà phê mỗi ngày mà không gây vấn đề gì. Tuy nhiên, quá nhiều cà-phê-in có thể làm cho người ta nhức đầu.

• Theo dõi nguyên nhân gây bệnh của từng người

Bạn nên tìm hiểu nguyên nhân gây đau nhức nửa đầu là gì bằng cách giữ quyển nhật ký về chứng bệnh này. Mỗi lần xảy ra cơn đau, hãy ghi lại các dấu hiệu cảnh báo (“dấu hiệu báo trước”), nguyên nhân gây bệnh, và xem bệnh trầm trọng ở mức độ như thế nào. Nếu có thể phát hiện ra một số nguyên nhân gây bệnh của mình, bạn có thể tránh được chứng đau đầu về sau.

• Đối tượng bị đau nửa đầu là ai?

Phụ nữ có thể bị đau nhức nửa đầu nhiều gấp 3 lần so với nam giới. Nếu bạn có bà con gần bị đau nhức nửa đầu thì bạn cũng có thể bị đau nửa đầu nhiều hơn. Các chuyên gia cho rằng chứng bệnh này có thể liên quan đến đột biến gien gây ảnh hưởng đến một số vùng nào đó của não. Ngoài ra bệnh này cũng thường thấy hơn ở người bị động kinh, trầm cảm, bị hen suyễn, lo âu, đột quỵ, và một số bệnh về thần kinh và di truyền khác.

• Chứng đau nhức nửa đầu ở trẻ em

Khoảng 5% trẻ em bị nhức đầu mắc bệnh đau nửa đầu. Cả bé trai lẫn bé gái đều có thể bị bệnh, nhưng sau giai đoạn dậy thì thì bệnh thường thấy ở bé gái nhiều hơn. Trẻ có thể mắc các triệu chứng khác ngoài nhức đầu, chẳng hạn như đau dạ dày (đau nửa bụng) hoặc thường xuyên bị ói và ói dữ dội (nôn có chu kỳ). Nếu trẻ nhỏ bị run chân, xanh xao nhợt nhạt, và cáu gắt, hoặc cử động mắt lờ đờ hoặc ói mửa thì chúng có thể bị dạng đau nhức nửa đầu có tên là chóng mặt bộc phát lành tính.

• Chẩn đoán đau nhức nửa đầu

Chứng đau nhức nửa đầu được chẩn đoán chủ yếu từ các triệu chứng, nhưng bác sĩ cũng có thể chụp cắt lớp não để loại trừ các nguyên nhân gây nhức đầu khác chẳng hạn như u não hoặc xuất huyết não. Ảnh chụp cắt lớp sử dụng Tia X đặc biệt để tạo hình ảnh chéo của não. Phương pháp chụp MRI (cộng hưởng từ) sử dụng xung tần số vô tuyến và từ trường để tạo hình ảnh não.

• Tính xem bệnh đau đầu này trở thành gánh nặng như thế nào đối với bạn

Trước khi bạn bắt đầu điều trị, bác sĩ có thể cần ước định mức “phiền toái của bệnh đau đầu” cho bạn biết – cuộc sống của bạn sẽ bị ảnh hưởng như thế nào khi bị đau nhức nửa đầu. Bảng câu hỏi đơn giản, ngắn gọn yêu cầu bạn cho thông tin đã bỏ công việc, nghỉ học bao nhiêu lần, hoặc không thể thực hiện các hoạt động của gia đình hoặc giải trí bao nhiêu lần vì bị bệnh.

• Điều trị:
  • Trị đau nhức nửa đầu bằng thuốc mua tự do không theo toaKết hợp nhiều loại thuốc giảm đau thường thấy và thuốc kháng viêm có thể giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn, chẳng hạn như aspirin, naproxen sodium, ibuprofen, acetaminophen. Một số thuốc đã được công thức hoá cụ thể là để chữa đau nhức nửa đầu. Tuy nhiên, nếu lạm dụng thuốc có thể làm cho bệnh trở nên trầm trọng hơn hoặc có thể dẫn đến loét dạ dày-ruột hoặc các vấn đề dạ dày-ruột khác.
  • Bằng TriptansTriptans là loại thuốc được kê toa để trị đau nhức nửa đầu thường thấy nhất, có hiệu quả nhất khi được sử dụng tấn công bệnh sớm. Các loại triptans thường thấy nhất gồm Amerge, Axert, Frova, Imitrex, Maxalt, Relpax, Treximet, và Zomig. Người bị cao huyết áp, bệnh tim, đột quỵ, và nhiều bệnh khác có lẽ không được sử dụng triptans. Và vì có thể xảy ra tương tác thuốc nghiêm trọng, bạn nên nói chuyện với bác sĩ về những loại thuốc mà mình sử dụng chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc chống động kinh. Tác dụng phụ của triptans gồm buồn nôn, chóng mặt, ù tai, tê, và đau ngực.
  • Bằng ErgotaminesNếu bạn không đáp ứng với triptans thì bác sĩ có thể kê toa cho bạn sử dụng thuốc dihydroergotamine (Migranal) hoặc ergotamines (Cafergot hoặc Migergot) ở dạng thuốc viên, xịt mũi, hoặc chích. Các loại thuốc này làm hẹp mạch máu và có thể gây ra buồn nôn, chóng mặt, đau cơ, hoặc làm cho bạn cảm thấy không còn ngon miệng. Chúng thường không có tác dụng bằng triptans, bên cạnh đó cũng có một số tương tác với nhiều loại thuốc khác.

• Phương pháp điều trị của bạn có hiệu quả không?

Sau khi đã điều trị bệnh đau đầu 2 hoặc 3 lần, bạn nên tự hỏi một số câu hỏi đơn giản. Bạn có cảm thấy dễ chịu hơn như mình mong muốn không? Nếu không, bạn nên hỏi bác sĩ về việc thay đổi phương pháp điều trị. Bạn nên chắc rằng phải sử dụng thuốc sớm trong cuộc điều trị tấn công – khi bị đau nhức nửa đầu ít nhất trong vòng 2 tiếng đồng hồ.

• Hạn chế sử dụng thuốc

Việc lạm dụng thuốc đôi khi có thể gây nhức đầu kinh niên. Mỗi tuần bạn không nên sử dụng thuốc theo toa nhiều hơn 2 lần. Bạn có thể chữa lành chứng nhức đầu kinh niên của mình bằng cách hạn chế và không dùng thuốc nữa - dưới sự theo dõi của bác sĩ. Thuốc giảm đau chứa chất gây mê/ gây nghiện nên được sử dụn chỉ khi các loại thuốc khác không giúp bạn giảm đau được bởi chúng có thể gây nghiện.

• Trị đau nhức nửa đầu bằng phương pháp y học dự phòng/ thuốc dự phòng

Nếu chứng đau nhức nửa đầu thường xuyên xảy ra hoặc rất nặng, bạn cần nên sử dụng thuốc mỗi ngày để ngăn ngừa bệnh tấn công. Các loại thuốc thường thấy là Timolol (Blocadren), thuốc chống co giật (Depakote), propanolol (Inderal), và topiramate (Topamax), được phép sử dụng làm thuốc ngừa bệnh. Chúng được chế tạo để điều trị cao huyết áp hoặc để ngăn ngừa tai biến mạch máu.

• Liệu pháp thay thế :
  • Phản hồi sinh họcPhương pháp phản hồi sinh học và giúp thư giãn có thể làm bạn cảm thấy dễ chịu tương tự như các loại thuốc mà bạn sử dụng khác. Phản hồi sinh học dùng một màn hình để giúp hướng dẫn bạn nhận biết lúc khởi phát căng cơ và các thay đổi thân nhiệt – đây là những tín hiệu căng thẳng.
  • Châm cứuChâm cứu là hình thức y học Trung Quốc sử dụng kim châm rất mảnh đâm vào những điểm cụ thể để làm cân bằng luồng năng lượng trong cơ thể. Một số nhà nghiên cứu đã cho thấy thuật châm cứu có thể làm cho não thải được các hoá chất gây ảnh hưởng đến não. Tuy nhiên, nhiều công trình nghiên cứu về tính công hiệu của thuật châm cứu đối với các triệu chứng của bệnh đau nhức nửa đầu vẫn còn mơ hồ.

• Lợi ích của tuổi già

Chứng đau nhức nửa đầu thường thấy nhất ở tuổi trẻ – giai đoạn từ 20 đến 60 tuổi. Mặc dù người lớn vẫn bị đau nhức nửa đầu, nhưng bệnh thường ít nghiêm trọng và cũng ít xảy ra khi người ta có tuổi, hoặc thậm chí là hoàn toàn không xảy ra. Phương pháp kiểm soát bệnh tốt có thể giúp bạn không bị bệnh suốt đời.

• Khi bạn cần nên được chăm sóc ngay

Bất kỳ chứng đau đầu nào mới nghiêm trọng bất thường hoặc kéo dài hơn một vài ngày, bạn nên đến bác sĩ để kiểm tra. Điều quan trọng là bạn nên cho bác sĩ chăm sóc sức khỏe biết xem liệu có kiểu thay đổi nào xảy ra khi nhức đầu không, chẳng hạn như liệu có nguyên nhân mới nào không. Nếu bạn bị đau đầu kèm theo liệt, đầu óc lẫn lộn, sốt, hoặc vẹo cổ, thì bạn cần được chăm sóc sức khoẻ khẩn cấp.

*** Nguồn:

- WebMD