Hydrocarbon – Wikipedia Tiếng Việt

Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Mời bạn giúp hoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ. (Tìm hiểu cách thức và thời điểm xóa thông báo này)

Hydrocarbon là các hợp chất hữu cơ mà phân tử chỉ gồm carbon và hydro.[1] Chúng lại được chia thành hydrocarbon no, hydrocarbon không no, cycloalkan và hydrocarbon thơm.[2]

Hydrocarbon no

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Alkan và Cycloalkan

Hydrocarbon no là các Hydrocarbon mà các nguyên tử Carbon trong phân tử của nó liên kết với nhau bằng liên kết đơn. Còn những hóa trị còn lại được bão hòa bởi các nguyên tử hydrogen. Hydrocarbon no bao gồm hai loại: loại thứ nhất là alkan (hay còn gọi là paraffin) có công thức tổng quát là CnH2n+2 (n≥1) và loại thứ hai là cycloalkan với công thức tổng quát CnH2n (n≥3).

Alkan

[sửa | sửa mã nguồn]

• Alkan là tên gọi theo danh pháp quốc tế các hợp chất hữu cơ.
• Paraffin là tên gọi xuất phát từ tiếng Latinh parum (nghĩa là "ít") và affinitas (nghĩa là "ái lực") vì chúng ít có khả năng phản ứng với các chất khác.

Các đồng đẳng của methane có công thức tổng quát CH4(CH2)n; ví dụ C2H6 (ethane), C3H8 (propane), C4H10 (butane),...

Tính chất vật lý

[sửa | sửa mã nguồn]

Ở điều kiện thường

[sửa | sửa mã nguồn]

-Từ 1C đến 4C: thể khí

-Từ 5C-17C: thể lỏng;

-Từ 18C trở lên: thể rắn.

• Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi tăng dần theo chiều tăng của phân tử khối (tức càng nhiều C sẽ có nhiệt độ sôi và nóng chảy càng cao).
• Khi số nguyên tử carbon tăng thì phân tử khối tăng nên nhiệt độ sôi tăng. Mạch carbon càng phân nhánh thì bề mặt tiếp xúc càng giảm nên lực hút giữa các phân tử giảm nên nhiệt đội sôi càng giảm do làm gia tăng cấu trúc cầu.
• Vì không có liên kết hydrogen với nước nên tất cả Hydrocarbon no đều không tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ.

Tính chất hóa học

[sửa | sửa mã nguồn]

• Phản ứng cháy: CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O

Tổng quát: CnH2n+2 + (3n+1)/2 O2 → n CO2 + (n+1)H2O

• Phản ứng thế halogen:

CH4 + Cl2 → CH3Cl + HCl CH3Cl + Cl2 → CH2Cl2 + HCl CH2Cl2 + Cl2 → CHCl3 + HCl CHCl3 + Cl2 → CCl4 + HCl

• Phản ứng nhiệt phân: tùy theo điều kiện mà cho sản phẩm khác nhau
• Ngoài các tính chất trên, các hợp chất thuộc dãy đồng đẳng alkane còn có phản ứng cracking

Phương pháp điều chế

[sửa | sửa mã nguồn]

• Hydro hóa alcohol hoặc alkyn:

CnH2n +H2 (Pt, Ni hoặc Pd),nhiệt độ---> CnH2n+2

Ví dụ: C2H4 + H2 ---> C2H6

Hydrocarbon không no

[sửa | sửa mã nguồn]

Hydrocarbon không no là các Hydrocarbon có các liên kết bội (liên kết đôi hoặc liên kết ba) giữa các nguyên tử carbon. Tùy thuộc vào loại liên kết bội mà các Hydrocarbon không no được chia thành các loại sau:

• Alken: chứa 1 liên kết đôi
• Alkadien: chứa 2 liên kết đôi
• Alkyn: chứa 1 liên kết ba

Một số chất hydrocarbon không no

[sửa | sửa mã nguồn]

• CH2=CH2 (Ethylen)
• C3H6 (Propylen)
• C4H8 (Butene)
• CH2=CH-CH=CH2 (Butadien)
• CH≡CH (Acetylen)

Tính chất vật lý

[sửa | sửa mã nguồn]

• Chất khí từ 1 → 4C: khí không màu, không mùi.
• Chất lỏng từ 5 → 17C
• Từ 18C trở lên: chất rắn.

Tính chất hóa học

[sửa | sửa mã nguồn]

Ở điều kiện bình thường, các hydrocarbon ánh sáng và nhiệt độ phản ứng thế với halogen. Phản ứng thế tuân theo quy tắc Markovnikov, theo đó hydro bậc cao hơn sẽ dễ bị thế hơn.

1. Phản ứng oxy hóa hoàn toàn:

CnH2n + 3 n 2 {\displaystyle {3n \over 2}} O2 ==>n CO2 + n H2O CnH2n-2 + 3 n − 1 2 {\displaystyle {3n-1 \over 2}} O2 ==>n CO2 + (n-1) H2O

phản ứng trên còn được gọi là phản ứng cháy (oxy hóa hoàn toàn);

1. Phản ứng oxy hóa không hoàn toàn:

CnH2n+2 ==>CnH2n + H2

Phản ứng trên còn được gọi là phản ứng tách hydro hay phản ứng dehydro hóa.

Phương pháp điều chế

[sửa | sửa mã nguồn]

a) Khai thác từ dầu mỏ (khí đồng hành), khí tự nhiên qua các phương pháp cracking và chưng cất phân đoạn.

b) Phương pháp tăng mạch Carbon

C2H5OH ---> C2H4 + H2O

C2H6 ---> C2H4 +H2

C2H2 -(nhị hợp)--> C4H4

C2H2-(tam hợp)-->C6H6 (điều kiện)

C4H4 -(+ Hydrogen)---> C4H8

Cycloparaffin

[sửa | sửa mã nguồn]

Cycloparaffin là các hydrocarbon mà phân tử của nó gồm mạch các nguyên tử carbon khép kín thành vòng.

Cycloparaffin còn được gọi là polymethylene với công thức chung là CnH2n.

Hydrocarbon thơm

[sửa | sửa mã nguồn]

Hydrocarbon thơm là các hydrocarbon mà phân tử của chúng có các nhân benzen - C6H6. Một số hydrocarbon thơm khác có cấu trúc phức tạp hơn với một số nhân benzen được ngưng tụ như naphthalene-C10H8, anthracene-C14H10

Một số chất thuộc nhóm Hydrocarbon thơm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Benzen
• Toluen
• Naphthalen
• Anthracen
• Xylen
• Ethylbenzen
• Styren

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Silberberg, Martin (2004). Chemistry: The Molecular Nature Of Matter and Change. New York: McGraw-Hill Companies. ISBN 0-07-310169-9.
2. ^ Schmidt, Roland; Griesbaum, Karl; Behr, Arno; Biedenkapp, Dieter; Voges, Heinz-Werner; Garbe, Dorothea; Paetz, Christian; Collin, Gerd; Mayer, Dieter; Höke, Hartmut (2014). "Hydrocarbons". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. tr. 1–74. doi:10.1002/14356007.a13_227.pub3. ISBN 978-3-527-30673-2.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện về Hydrocarbon.

• Hydrocarbon tại Từ điển bách khoa Việt Nam
• Hydrocarbon tại Encyclopædia Britannica (bằng tiếng Anh)

Bài viết liên quan đến hóa học này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

x t s Hydrocarbon
Hydrocarbonbéobão hòa	AlkanCnH2n + 2 Alkan mạch thẳng Methan Ethan Propan Butan Pentan Hexan Heptan Octan Nonan Decan Alkan mạch nhánh Isobutan Isopentan 3-Methylpentan Neopentan Isohexan Isoheptan 2,2,4-Trimethylpentan 2,3,3-Trimethylpentan 2-Methyloctan Isodecan Cycloalkan Cyclopropan Cyclobutan Cyclopentan Cyclohexan Cycloheptan Cyclooctan Cyclononan Cyclodecan Alkylcycloalkan Methylcyclopropan Methylcyclobutan Methylcyclopentan Methylcyclohexan Isopropylcyclohexan Bicycloalkan Housan (bicyclo[2.1.0]pentan) Norbornan (bicyclo[2.2.1]heptan) Decalin (bicyclo[4.4.0]decan) Polycycloalkan Adamantan Diamondoid Perhydrophenanthren Steran Cuban Prisman Dodecahedran Basketan Churchan Pagodan Twistan Khác Spiroalkan
Hydrocarbonbéokhông bão hòa	AlkenCnH2n Alken mạch thẳng Ethylen Propylen Buten Penten Hexen Hepten Octen Nonen Decen Alken mạch nhánh Isobutylen Isopenten Isohexen Isohepten Isoocten Isononen Isodecen AlkynCnH2n − 2 Alkyn mạch thẳng Acetylen Propyn Butyn Pentyn Hexyn Heptyn Octyn Nonyn Decyn Alkyn mạch nhánh Isopentyn Isohexyn Isoheptyn Isooctyn Isononyn Isodecyn Cycloalken Cyclopropen Cyclobuten Cyclopenten Cyclohexen Cyclohepten Cycloocten Cyclononen Cyclodecen Alkylcycloalken 1-Methylcyclopropen Methylcyclobuten Methylcyclopenten Methylcyclohexen Isopropylcyclohexen Bicycloalken Norbornen Cycloalkyn Cyclopropyn Cyclobutyn Cyclopentyn Cyclohexyn Cycloheptyn Cyclooctyn Cyclononyn Cyclodecyn Alkadien Propadien Buta-1,3-dien Piperylen 1,5-Hexadien Heptadien 1,7-Octadien Nonadien Decadien Khác Alkatrien Alkadiyn Cumulen Cyclooctatetraen Cyclododecatrien Enyn
Hydrocarbonthơm	PAH Polyacen Naphthalen Anthracen Tetracen Pentacen Hexacen Heptacen Khác Azulen Fluoren Helicen Circulen Butalen Phenanthren Chrysen Pyren Corannulen Kekulen Alkylbenzen Toluen Xylen Ethylbenzen Cumen Styren Mesitylen 1,2,4-Trimethylbenzen 1,2,3-Trimethylbenzen Cymen Hexamethylbenzen Khác Benzen Cyclopropenyliden
Khác	Annulen Annulyn Hợp chất alicyclic Mỡ khoáng

Cơ sở dữ liệu tiêu đề chuẩn
Quốc tế	GND FAST
Quốc gia	Hoa Kỳ Pháp BnF data Nhật Bản Cộng hòa Séc Tây Ban Nha Israel
Khác	Yale LUX