IOS – Wikipedia Tiếng Việt

Đối với các định nghĩa khác, xem IOS (định hướng). iOS

Nhà phát triển	Apple Inc.
Được viết bằng	C, C++, Objective-C, Swift
Họ hệ điều hành	Mac OS X/BSD/Unix-like
Tình trạnghoạt động	Đang hoạt động
Kiểu mã nguồn	Mã nguồn đóng
Phát hànhlần đầu	29 tháng 6 năm 2007
Phiên bảnmới nhất	iOS 18 / 16 tháng 9 năm 2024 (9 ngày trước)
Có hiệu lựctrong	Đa ngôn ngữ (40 ngôn ngữ)
Hệ thốngquản lý gói	App Store hoặc iPA
Nền tảng	64-bit và 32-bit ARM (iPhone, iPod, iPad, iPad Mini, và thế hệ thứ hai. và cao hơn Apple TV), Apple A4, Apple A5, Apple A5X, Cortex A8, Apple A6, Apple A6X, Apple A7, Apple A8, Apple A8X, Apple A9, Apple A9X, Apple A10 Fusion, Apple A10X Fusion, Apple A11 Bionic, Apple A12 Bionic, Apple A12X Bionic,Apple A12Z Bionic, Apple A13 Bionic, Apple A14 Bionic, Apple A15 Bionic, Apple A16 Bionic, Apple A17 Pro, Apple A18, Apple A18 Pro
Loại nhân	Hybrid
Giao diệnmặc định	SpringBoard (Multi-touch, GUI)
Giấy phép	Quyền sở hữu EULA ngoại trừ các thành phần mã nguồn mở
Websitechính thức	www.apple.com/ios

iOS (trước đây là iPhoneOS) là hệ điều hành trên các thiết bị di động của Apple. Đây là hệ điều hành chạy trên các sản phẩm gồm iPhone, các mẫu iPad trước khi iPadOS được giới thiệu vào 2019, đồng thời cũng là hệ điều hành cho iPod Touch và là hệ điều hành phổ biến thứ 2 trên toàn cầu, sau Android của Google.

Ban đầu hệ điều hành này chỉ được phát triển để chạy trên iPhone (gọi là iPhone OS), nhưng sau đó được mở rộng để chạy trên các thiết bị khác của Apple như iPod Touch (tháng 9 năm 2007) và máy tính bảng iPad (tháng 1 năm 2010 đến tháng 9 năm 2019). Tính đến tháng 1 năm 2017, App Store trên iOS chứa khoảng 2.2 triệu ứng dụng, 1 triệu trong số đó là ứng dụng chỉ dành cho iPad và được tải về tổng cộng khoảng 130 tỷ lần. Trong quý 4 năm 2010, có khoảng 26% điện thoại thông minh chạy hệ điều hành iOS, xếp sau về thị phần so với Android của Google và Symbian của Nokia.[1]

Giao diện người dùng của iOS thân thiện với thao tác cảm ứng đa điểm bằng tay, cũng như hỗ trợ bút stylus Apple Pencil (chỉ dành cho iPad). iOS chỉ cho phép thay đổi nhạc chuông và hình nền, không hỗ trợ thay đổi giao diện. Có nhiều hãng sản xuất Android đã tùy biến giao diện Android trên thiết bị của mình giống với giao diện iOS, có thể kể đến Color OS hay MIUI. Hệ điều hành iOS là hệ điều hành chuyên biệt vượt trội, mọi thông số trên hệ điều hành iOS đều khác biệt hoàn toàn so với các hệ điều hành khác.

Phiên bản mới nhất là iOS 18 được phát hành chính thức vào ngày 16 tháng 9 năm 2024, tiếp tục hỗ trợ cập nhật cho các thiết bị từ iPhone XR trở lên.

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

iOS được tiết lộ tại Hội nghị và Triển lãm Macworld diễn ra vào 9 tháng 1 năm 2007 và được phát hành vào tháng 9 năm đó cùng với thế hệ iPhone đầu tiên.[2] Khi đó, hệ điều hành này chưa có một cái tên riêng nên chỉ đơn giản là "iPhone OS".[3] Ban đầu, ứng dụng bên thứ ba không được hỗ trợ. Steve Jobs đã tuyên bố các nhà phát triển có thể xây dựng các ứng dụng của mình chạy trên iPhone mà Apple "sẽ cư xử như những ứng dụng mặc định trên iPhone".[4][5] Vào ngày 17 tháng 10 năm 2007, Apple thông báo đang phát triển bộ công cụ phát triển phần mềm cho iPhone và sẽ đưa nó đến "tay của các nhà phát triển vào tháng 2".[6] Ngày 6 tháng 3 năm 2008, Apple đã phát hành bản dùng thử đầu tiên, cùng với một cái tên đầu tiên cho iOS, đó là "iPhone OS".

Tháng 6 năm 2010, Apple đổi tên iPhone OS thành iOS. Tuy nhiên "iOS" đã được Cisco dùng để đặt tên cho hệ điều hành của mình trước đó. Để tránh các tranh chấp bản quyền trong tương lai, Apple đã xin giấy phép sử dụng thương hiệu iOS từ Cisco,[7] điều này giống với cách Apple đã mua thương hiệu "iPhone" để sử dụng cho điện thoại thông minh của mình.

Gần đây, bài báo cáo của Tổ chức Ân xá Quốc tế về phần mềm gián điệp Pegasus đã gây chấn động dư luận. Danna Ingleton - Phó giám đốc công nghệ Tổ chức Ân xá cho biết: "Apple tự hào về tính năng bảo mật và quyền riêng tư của mình, nhưng NSO Group đã phá vỡ tất cả. Phân tích pháp y phát hiện bằng chứng không thể chối cãi rằng phần mềm gián điệp của NSO đã lây nhiễm thành công các mẫu iPhone 11 và iPhone 12 thông qua tấn công zero-click (không nhấp chuột). Hàng nghìn iPhone có khả năng bị xâm phạm. Đây là nỗi lo toàn cầu, ai cũng có nguy cơ gặp rủi ro, ngay cả những "gã khổng lồ" công nghệ như Apple cũng không đủ trang bị để đối phó với giám sát quy mô lớn".

Tán thành lập luận từ tổ chức này, Citizen Lab - phòng nghiên cứu về bảo mật internet của Đại học Toronto (Mỹ) cùng lúc đó cũng công bố báo cáo của riêng họ. Theo đó, họ phát hiện iPhone 12 Pro Max và iPhone SE2 chạy hệ điều hành iOS từ 14.0 trở lên vẫn không thể miễn nhiễm trước Pegasus.

Bill Marcza - nhà nghiên cứu cấp cao tại Citizen Lab cảnh báo: "Apple gặp phải vấn đề đáng báo động với bảo mật trên iMessage. Hệ thống BlastDoor (được giới thiệu trên iOS 14 để ngăn cản tấn công zero-click) không giải quyết được vấn đề".

Theo Washington Post, tháng trước, một tin nhắn lạ âm thầm được gửi đến chiếc iPhone 11 của Claude Mangin - vợ của một nhà hoạt động chính trị bị bỏ tù ở Morocco. Tin nhắn này đến từ tài khoản Gmail "linakeller2203", không âm thanh, không hình ảnh, lặng lẽ vượt qua hệ thống bảo mật Apple và xâm nhập vào thiết bị của nạn nhân.

Claude Mangin tin rằng thiết bị của Apple sẽ bảo vệ cô khỏi việc bị theo dõi. Thế nhưng, cả hai chiếc iPhone 11 lẫn iPhone 6s mà cô dùng đều bị nhiễm mã độc Pegasus.

Cũng như Claude Mangin, Hatice Cengiz - hôn thê của một phóng viên tờ Washington Post gần đây mới phát hiện iPhone mình từng bị tấn công nhiều lần vào đầu tháng 10.2018. Thời điểm đó, chồng chưa cưới của cô bị sát hại. Cô cũng từng đinh ninh iPhone là thiết bị không ai có thể hack được, cho đến khi có kết quả pháp y từ Tổ chức Ân xá Quốc tế.

Các nhà nghiên cứu ghi nhận iPhone bị nhiễm Pegasus hàng chục lần trong những năm gần đây. Điều này có thể gây tổn hại đến danh tiếng của Apple, nhất là khi so với đối thủ Google.

Tổ chức Ân xá Quốc tế kiểm tra 67 smartphone, trong đó có 34 chiếc iPhone là đối tượng của Pegasus. 23 chiếc đã bị tấn công, còn 11 chiếc có dấu hiệu bị Pegasus xâm nhập nhưng chưa thành công.

Trong khi đó, chỉ có 3 trong số 15 chiếc điện thoại Android có dấu hiệu bị tấn công.

Sau khi biết tin, Apple lập tức lên án những cuộc tấn công sử dụng phần mềm Pegasus. Ivan Krstić - kỹ sư trưởng về bảo mật của Apple cho biết: "Các cuộc tấn công như thế này rất tinh vi, tốn hàng triệu USD, thường có thời gian ngắn hạn và nhắm vào các cá nhân cụ thể. Điều đó có nghĩa là chúng không phải mối đe dọa đối với phần lớn khách hàng của Apple, nhưng chúng tôi sẽ làm việc không mệt mỏi để bảo vệ người dùng, bổ sung các biện pháp bảo vệ mới cho thiết bị và dữ liệu".

Kho hình ảnh

[sửa | sửa mã nguồn]

• iPhoneOS 1 Home screen
• iOS 4 Home screen
• iOS 5 Home screen
• iOS 6 Home screen
• iOS 7 Home screen
• iOS 8 Home screen
• iOS 9 Home screen
• iOS 10 Home screen
• iOS 11 Home screen
• iOS 13 Home screen
• iOS 14 Home screen
• iOS 15 Home screen

Phần mềm và ngôn ngữ lập trình

[sửa | sửa mã nguồn]

Các phần mềm (ứng dụng) trên iOS được người dùng tải về từ App Store - kho ứng dụng của iOS, ngoài ra cũng có những kho ứng dụng không chính thống khác, có thể được tải qua Cydia, Sileo, Zebra khi jailbreak máy. Các phần mềm này được các nhà phát triển (developers) sử dụng ngôn ngữ lập trình Objective-C và sau này được thay thế bằng Swift.

Để đăng tải phần mềm lên App Store, nhà phát triển phải đăng ký 1 tài khoản Developer để được cấp phép phát hành phần mềm. Apple sẽ thu phí cho loại tài khoản Developer này và kiểm duyệt nội dung cũng như khả năng tương thích của ứng dụng với iOS trước khi nó xuất hiện trên App Store.

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Jailbreak iOS
• App Store

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ “Google's Android becomes the world's leading smart phone platform”. Canalys. ngày 31 tháng 1 năm 2011. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2011.
2. ^ Honan, Matthew (ngày 9 tháng 1 năm 2007). “Apple unveils iPhone”. Macworld. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 4 năm 2008. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2011.
3. ^ “Apple – iPhone – Features – OS X”. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 1 năm 2008. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2011.
4. ^ Gonsalves, Antone (ngày 11 tháng 10 năm 2007). “Apple Launches iPhone Web Apps Directory”. InformationWeek. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 10 năm 2008. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2011.
5. ^ Ziegler, Chris (ngày 11 tháng 6 năm 2007). “Apple announces third-party software details for iPhone”. Engadget. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2011.
6. ^ Nik Fletcher (ngày 17 tháng 10 năm 2007). “Apple: "we plan to have an iPhone SDK in developers' hands in February"”. TUAW. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2011.
7. ^ Tartakoff, Joseph (ngày 7 tháng 6 năm 2010). “Apple Avoids iPhone-Like Trademark Battle Thanks To Cisco, [[FaceTime]] Deals [sic]”. paidContent. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2011. Tựa đề URL chứa liên kết wiki (trợ giúp)

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]

• Website chính thức
• iOS Dev Center – trên website Apple Developer Connection

x t s iOS và các sản phẩm dựa trên nền iOS
Lịch sử Tóm tắt
Phần cứng	iPhone 2G 3G 3GS 4 4S 5 5C 5S 6 & 6 Plus 6S & 6S Plus 7 & 7 Plus 8 & 8 Plus X XR XS & XS Max 11 11 Pro & 11 Pro Max 12 & 12 Mini 12 Pro & 12 Pro Max 13 & 13 Mini 13 Pro & 13 Pro Max 14 & 14 Plus 14 Pro & 14 Pro Max 15 & 15 Plus 15 Pro & 15 Pro Max 16 & 16 Plus 16 Pro & 16 Pro Max SE SE (2016) SE (2020) SE (2022) iPod Touch 1 2 3 4 5 6 7 iPad 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 iPad Mini 1 2 3 4 5 6 iPad Air 1 2 3 4 5 6 iPad Pro 1 2 3 4 5 6 7 Khác Apple TV 1 2 3 4 4K Apple Watch Series 0 Series 1 Series 2 Series 3 Series 4 Series 5 Series 6 Series 7 Series 8 Series 9 HomePod Mini
Phần mềm	OS 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Có nguồn gốctừ iOS watchOS tvOS iPadOS 13 14 15 16 17 18 Đặc trưng AirDrop AirPlay AirPrint CarPlay Control Center Crash Detection iTunes Night Shift Notification Center Shazam Siri Spotlight SpringBoard VoiceOver SDK & API SDK Cocoa Touch Core Animation HomeKit Inter-App Audio WebKit GymKit HealthKit SwiftUI Ứng dụng đi kèm Sách Máy tính Lịch Đồng hồ Danh bạ FaceTime Freeform Tệp Tìm Thể dục Workouts Sức khỏe Mindfulness Nhà Journal Mail Bản đồ Đo Tin nhắn Music News Ghi chú Ảnh Podcasts Lời nhắc Safari Phím tắt Chứng khoán Dịch thuật TV Voice Memos Ví Thời tiết Watch Đã ngừng Find My Friends Find My iPhone Newsstand Ứng dụngApple Classroom Clips GarageBand iMovie iWork Keynote Numbers Pages iTunes Remote Đã ngừng Beats Music iPhoto Nike+iPod
Dịch vụ	Apple Pay App Store Game Center iBookstore iCloud iMessage iTunes Connect iTunes Store Đa nhiệm Push Notifications TestFlight Đã ngừng iAd iLife iTunes Radio MobileMe
Khác	Hóa đơn 300 trang Bộ xử lý ứng dụng di động Apple FairPlay Ưng dụng iOS mã nguồn mở và miễn phí Trò chơi Lịch sử iPhone iFund Jailbreak Metal Swift WWDC

x t s Apple Inc.
Lịch sử Các sản phẩm đã ngừng
Sản phẩm	Phần cứng iPhone Phần cứng Lịch sử TV Watch AirPods Pro Max AirTag Beats Pill Powerbeats Pro HomePod Mini Silicon Vision Pro Mac iMac Pro MacBook Air Pro Mini Studio Pro iPod Classic Mini Nano Shuffle Touch iPad Mini Air Pro Accessories Khác Apple SIM Phần mềm Hệ điều hành iOS / iPadOS iPhones iPads iOS history iPadOS history Apps macOS History Server tvOS watchOS bridgeOS Darwin Classic Mac OS visionOS CarPlay Classroom HomeKit Core Foundation Developer Tools FileMaker Final Cut Pro X Compressor Motion Logic Pro MainStage iLife GarageBand iMovie iPhoto iTunes iWork Keynote Numbers Pages Mail QuickTime Safari Shazam Siri Swift Xcode
Dịch vụ	Tài chính Card Pay Wallet Phương tiệntruyền thông Arcade Books Music 1 Beats Music Up Next Festival iTunes Radio App News Newsstand Podcasts TV + originals MLS Season Pass Giao tiếp FaceTime Walkie-Talkie iMessage iChat App Game Center Bán lẻ vàbán hàng kỹ thuật số App Store macOS iTunes Store Connect Store Fifth Avenue Hỗ trợ AppleCare+ AASP Certifications Genius Bar ProCare One to One Khác ID Sign in with Apple One Developer iAd TestFlight WWDC iCloud MobileMe Find My Fitness Photos Maps Look Around
Công ty	Công ty con Anobit Apple IMC Apple Studios Beats Beddit Braeburn Capital Claris Mua lại List Anobit AuthenTec Beats Beddit Cue EditGrid Emagic FingerWorks Intrinsity InVisage Technologies The Keyboard Company Lala Metaio NeXT Nothing Real P.A. Semi Power Computing PrimeSense Shazam Entertainment Limited Siri Texture Topsy Quan hệ đối tác AIM alliance Kaleida Labs Taligent Akamai Arm DiDi Digital Ocean iFund Imagination Rockstar Consortium
Có liên quan	Advertising "1984" "Think different" "Get a Mac" iPod Product Red Ecosystem Events Headquarters Campus Park University Design IDg Typography Book History Codenames Community AppleMasters Litigation FBI encryption dispute iOS app approvals Worker organizations Depictions of Steve Jobs Linux Asahi Linux iPodLinux
Nhân vật	Giám đốcđiều hành Hiện tại Tim Cook (CEO) Jeff Williams (COO) Luca Maestri (CFO) Katherine Adams (General Counsel) Eddy Cue Craig Federighi Isabel Ge Mahe John Giannandrea Lisa Jackson Greg Joswiak Deirdre O'Brien Dan Riccio Phil Schiller Johny Srouji John Ternus Trước đây Michael Scott (CEO) Mike Markkula (CEO) John Sculley (CEO) Michael Spindler (CEO) Gil Amelio (CEO) Steve Jobs (CEO) Jony Ive (CDO) Angela Ahrendts Fred D. Anderson John Browett Guerrino De Luca Paul Deneve Al Eisenstat Tony Fadell Scott Forstall Ellen Hancock Nancy R. Heinen Ron Johnson David Nagel Peter Oppenheimer Mark Papermaster Jon Rubinstein Bertrand Serlet Bruce Sewell Sina Tamaddon Avie Tevanian Steve Wozniak Ban giám đốc Hiện tại Arthur D. Levinson (Chủ tịch) Tim Cook (CEO) James A. Bell Alex Gorsky Al Gore Andrea Jung Ronald D. Sugar Susan L. Wagner Trước đây Mike Markkula (Chủ tịch) John Sculley (Chủ tịch) Steve Jobs (Chủ tịch) Gil Amelio Fred D. Anderson Bill Campbell Mickey Drexler Al Eisenstat Larry Ellison Robert A. Iger Delano Lewis Arthur Rock Eric Schmidt Michael Scott Michael Spindler Edgar S. Woolard Jr. Jerry York Sáng lập Steve Jobs Steve Wozniak Ronald Wayne
Sách  Thể loại

x t s Các hệ điều hành bởi Apple Inc.
Apple II, III, Lisa	Apple II series Apple DOS ProDOS GS/OS Apple III SOS Lisa Lisa OS MacWorks
Macintosh	Mac OS cổ điển System 1 Systems 2, 3, và 4 System 5 System 6 System 7 Mac OS 8 Mac OS 9 macOS Lịch sử NeXTSTEP OpenStep Rhapsody Public Beta Lõi Darwin XNU Desktop Mac OS X 10.0 (Cheetah) 10.1 (Puma) 10.2 (Jaguar) 10.3 (Panther) 10.4 (Tiger) 10.5 (Leopard) 10.6 (Snow Leopard) 10.7 (Lion) 10.8 (Mountain Lion) 10.9 (Mavericks) 10.10 (Yosemite) 10.11 (El Capitan) 10.12 (Sierra) 10.13 (High Sierra) 10.14 (Mojave) 10.15 (Catalina) 11 (Big Sur) 12 (Monterey) 13 (Ventura) 14 (Sonoma) 15 (Sequoia) Server Mac OS X Server 1.0 macOS Server Dự án khác Shipped A/ROSE A/UX AIX for Apple Network Servers MAE MkLinux PowerOpen Environment Hủy bỏ Star Trek Taligent Copland Nukernel Vanguard
iPod, iPhone, iPad	Phần mềm iPod iOS iPhone OS 1 iPhone OS 2 iPhone OS 3 iOS 4 iOS 5 iOS 6 iOS 7 iOS 8 iOS 9 iOS 10 iOS 11 iOS 12 iOS 13 iOS 14 iOS 15 iOS 16 iOS 17 iOS 18 iPadOS iPadOS 13 iPadOS 14 iPadOS 15 iPadOS 16 iPadOS 17 iPadOS 18
Thiết bị khác	Newton Newton OS Apple Watch watchOS Apple TV Phần mềm Apple TV tvOS Apple Vision Pro visionOS visionOS 1 visionOS 2 HomePod audioOS T series bridgeOS
Danh sách • Thể loại

x t s Hệ điều hành di động
Hạt nhânLinux	Android LineageOS Bada EZX Linux Firefox OS KaiOS Maemo Maemo Leste MeeGo Mer Sailfish OS Moblin MotoMagx OpenEmbedded Openmoko Linux Ångström KaeilOS QtMoko SHR postmarketOS Tizen Ubuntu Touch UBports WebOS LuneOS Plasma Mobile
XNU	iOS
QNX	BlackBerry 10 BlackBerry Tablet OS
Windows	Windows Mobile Windows Phone Windows XP Tablet PC Edition Windows RT Windows 10 Mobile
Zircon	Fuchsia
Khác	BlackBerry OS EPOC GEOS Nintendo DSi Nintendo 3DS S30 S40 Nền tảng Nokia Asha Palm OS PSP PS Vita Symbian OS MOAP(S) UIQ S60 S80 S90
So sánh các hệ điều hành di động Danh sách các nhà phân phối nền tảng phần mềm di động Liên minh thiết bị cầm tay mở Open Mobile Alliance Sự phát triển ứng dụng di động

x t s Hệ điều hành
Chung	Tuyên truyền So sánh Công nghệ pháp lý Lịch sử hệ điều hành Hobbyist development Danh sách Thời biểu Thị phần sử dụng
Hạt nhân	Cấu trúc Exokernel Hybrid kernel Microkernel Monolithic Các thành phần Chương trình điều khiển Loadable kernel module Microkernel User space
Quản lý tiến trình	Các khái niệm Context switch Ngắt Giao tiếp liên tiến trình Task Tiến trình Khối điều khiển tiến trình Hệ điều hành thời gian thực Luồng (thread) Chia sẻ thời gian Thuật toánlập kế hoạch Máy tính đa tác vụ Fixed-priority pre-emptive scheduling Multilevel feedback queue Preemption (computing) Round-robin scheduling Shortest job next
Quản lý bộ nhớ và bảo vệ tài nguyên	Bus error General protection fault Bảo vệ bộ nhớ Phân trang Protection ring Segmentation fault Bộ nhớ ảo
Truy cập lưu trữ và hệ thống tập tin	Khởi động máy tính Giải phân mảnh Device file File attribute Inode Journaling file system Disk partitioning Virtual file system Virtual tape library
Danh sách	AmigaOS Android BeOS BSD DOS GNU Hurd iOS Linux Mac OS MorphOS OpenVMS OS/2 OSv QNX ReactOS RISC OS Solaris Transaction Processing Facility Unix VM (hệ điều hành) Microsoft Windows Z/OS
Khái niệm khác	Giao diện lập trình ứng dụng Mạng máy tính Hardware abstraction Live CD Live USB Shell Giao diện dòng lệnh Giao diện đồ họa người dùng Text-based user interface Giao diện người dùng giọng nói Preboot Execution Environment

Tiêu đề chuẩn	BIBSYS: 12064213 BNF: cb166445811 (data) GND: 7845187-5 LCCN: n2010039603 NKC: ph730192 SUDOC: 166106402 VIAF: 184460395 WorldCat Identities (via VIAF): 184460395