Iowa – Wikipedia Tiếng Việt

Đối với các định nghĩa khác, xem Iowa (định hướng).

Iowa
—  Tiểu bang  —
Hiệu kỳẤn chương
Tên hiệu: Hawkeye State[1]
Khẩu hiệu: Our liberties we prize and our rights we will maintain[2]
Hiệu ca: "The Song of Iowa"
Bản đồ của Hoa Kỳ với Iowa được đánh dấu
Iowa
Quốc gia	Hoa Kỳ
Ngày gia nhập	28 tháng 12 năm 1846 (29)
Đặt tên theo	Iowa people
Thủ phủ(và thành phố lớn nhất)	Des Moines
Vùng và đô thị lớn nhất	Des Moines: 846,068 (CSA) Davenport (Quad Cities): 474,019 (CSA) Cedar Rapids: 276,520 (MSA) Waterloo-Cedar Falls: 163,706 (MSA) Iowa City: 152,854 (MSA) Sioux City: 149,940 (MSA) Dubuque: 99,266 (MSA) Omaha (Nebraska)/Council Bluffs: 1,004,771 (CSA)
Chính quyền
• Thống đốc	Kim Reynolds (R)
• Phó Thống đốc	Chris Cournoyer (R)
Diện tích[3]
• Tổng cộng	56,273 mi2 (145,746 km2)
• Đất liền	55,857 mi2 (144,669 km2)
• Mặt nước	416 mi2 (1,077 km2)  0.70%
Thứ hạng diện tích	26
Độ cao	1,120 ft (340 m)
Độ cao cực đại (Hawkeye Point[4][a])	1,670 ft (509 m)
Dân số (2024)
• Tổng cộng	3,241,488[5]
• Thứ hạng	31
• Mật độ	57,1/mi2 (22,1/km2)
• Thứ hạng mật độ	36
• Thu nhập theo hộ gia đình tại Hoa Kỳ	71,400 đô la Mỹ (2023)[6]
• Thứ hạng thu nhập	33rd
Tên cư dân	Người Iowa
Ngôn ngữ
• Ngôn ngữ chính thức	Tiếng Anh[7]
Múi giờ	Múi giờ miền Trung, America/Chicago, UTC-6, UTC−5
• Mùa hè (DST)	Múi giờ mùa hè miền Trung (UTC−05:00)
Viết tắt USPS	IA
Mã ISO 3166	US-IA
Thành phố kết nghĩa	Yamanashi
Website	iowa.gov

Bản mẫu:Infobox region symbols/linked
Bản mẫu:Infobox region symbols/linked
Loài chim	Eastern goldfinch
Loại hoa	Prairie rose
Cây cối	Bur Oak
Đá	Geode
Điểm đánh dấu tuyến đường tiểu bang
State quarter
Released in 2004

Iowa là một tiểu bang thuộc miền Trung Tây Hoa Kỳ. Iowa giáp với Minnesota về phía bắc, Nebraska và Nam Dakota về phía tây, Missouri về phía nam, và Wisconsin và Illinois về phía đông. Nó có hai tên hiệu là "Tiểu bang Ngô cao" (The Tall Corn State) và "Tiểu bang Hawkeye" (The Hawkeye State) theo tên Black Hawk.[8]

Đây là nơi sinh của Tổng thống Herbert Hoover (tại West Branch).

Địa lý

[sửa | sửa mã nguồn]

Sông Mississippi là đường biên giới phía đông của tiểu bang. Ranh giới bên tây gồm sông Missouri từ Thành phố Sioux trở về phía nam và sông Big Sioux trở về phía bắc. Có vài hồ tự nhiên ở tiểu bang này, nổi tiếng nhất là hồ Linh hồn (Spirit Lake), hồ Tây Okoboji, và hồ Đông Okoboji vào miền tây bắc của Iowa (xem Iowa Great Lakes). Các hồ nhân tạo bao gồm hồ Odessa,[9] hồ Saylorville, hồ Đá đỏ (Lake Red Rock), và hồ Rathbun.

Địa hình của tiểu bang là đồng bằng đồi nhỏ. Những đồi hoàng thổ nằm trên đường biên giới tây của tiểu bang. Vài trong những đồi này dày đến vài trăm foot. Vào miền đông bắc theo sông Mississippi có một phần của Đới Phi đất bồi, ở đấy đất có những đồi gồ ghề thấp có cây tùng bách – loại đất bất thường trong Idaho.

Nơi thấp nhất là Keokuk ở miền đông nam Iowa, có độ cao 146 mét (480 foot). Nơi cao nhất, cao 509 m (1.670 foot), là đỉnh Hawkeye, nằm ở trại nuôi súc vật về phía bắc của Sibley vào miền tây bắc của Iowa. Độ cao trung bình của tiểu bang là 335 m (1.099 foot). Tiểu bang trải qua 145.743 km² (56.271 dặm vuông), tức là độ cao chỉ thay đổi tí.

Iowa có 99 quận. Thủ đô là Des Moines, thuộc về Quận Polk.

Các vùng dưới quyền Dịch vụ Vườn Quốc gia bao gồm:

• Khu kỷ niệm Quốc gia Effigy Mounds (Effigy Mounds National Monument) gần Harpers Ferry
• Khu lưu niệm Quốc gia Herbert Hoover tại West Branch
• Đường lịch sử Quốc gia Lewis và Clark
• Đường lịch sử Quốc gia Nhà thám hiểm Mormon (Mormon Pioneer National Historic Trail)

Các thành phố quan trọng

[sửa | sửa mã nguồn]

Các thống kê dân số trong ngoặc đơn dựa trên số ước lược năm 2004,[10] trừ các số có dấu *, những con số đó được lấy từ cuộc điều tra dân số đặc biệt năm 2005. Các số khu vực thống kê đô thị được ước lượng năm 2005.[11]

Các khu vực đô thị hơn 100.000 người:

• Des Moines (194.311 / MSA 522.454), thủ phủ
• Cedar Rapids (122.206 / MSA 246.412)
• Davenport (98.355 / MSA 376.309), vị trí của Đại học Thánh Ambrose và thành phố lớn nhất của nhóm Quad Cities
• Thành phố Sioux (Sioux City; 83.680 / MSA 142.571)
• Waterloo (66.767 / MSA 161.897)
• Thành phố Iowa (63.027 / MSA 138.524), vị trí của Đại học Iowa
• Council Bluffs (59.347 / MSA 813.170), thuộc về khu vực đô thị Omaha, Nebraska

Các thành phố hơn 10.000 người:

• Dubuque (57.504 / MSA 91.631), thị trấn đại học, trung tâm sản xuất, và cảng trên sông
• Ames (52.319 / MSA 79.952), vị trí của Đại học Tiểu bang Iowa
• Tây Des Moines (*51.744), ngoại ô Des Moines và trung tâm bảo hiểm
• Cedar Falls (36.343), vị trí của Đại học Bắc Iowa và thuộc khu vực đô thị Waterloo
• Ankeny (*36.161), ngoại ô Des Moines
• Urbandale (*35.904), ngoại ô Des Moines
• Bettendorf (31.615), thuộc nhóm Quad Cities
• Marion (29.825), ngoại ô Cedar Rapids
• Thành phố Mason (28.177), thành phố nổi tiếng về sản xuất xi măng
• Clinton (27.319), thị trấn công nghiệp trên bờ sông
• Marshalltown (26.057), vị trí của Nhà Cựu chiến binh Iowa (Iowa Veterans Home) và nổi tiếng về sản xuất lò sưởi và van
• Fort Dodge (25.723), nổi tiếng về thuốc cho thợ mỏ và thú vật
• Burlington (25.579), thị trấn công nghiệp trên bờ sông
• Ottumwa (24.680), thị trấn công nghiệp trên bờ sông
• Muscatine (22.713), vị trí của nhiều nhà máy hóa học
• Coralville (17.528), ngoại ô Thành phố Iowa
• Newton (15.696), vị trí của tổng hành dinh Công ty Maytag
• Clive (13.598), ngoại ô Des Moines
• Johnston (*13.596), ngoại ô Des Moines
• Boone (12.856), trung tâm quan trọng của Đường sắt Union Pacific
• Altoona (12.107), ngoại ô Des Moines
• Spencer (11.063)
• Oskaloosa (10.945), vị trí của Đại học William Penn
• Fort Madison (10.944), vị trí của Nhà tù Tiểu bang Iowa
• Keokuk (10.845), cảng trên sông ở miền xa đông nam
• Pella (10.182), vị trí của tổng hành dinh Pella Windows, Đại học Trung ương (Central College), nhà của Wyatt Earp khi còn nhỏ, và Tulip Fest

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Đại học Iowa

Ghi chú

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ a b Elevation adjusted to North American Vertical Datum of 1988

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ "Iowa Profile - Quick Facts about Iowa". Iowa Official Register. Quyển 1999–2000. Iowa Secretary of State. 2000. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 11 năm 2024.
2. ^ Secretary of State, Iowa (2000). "Iowa Official Register". Iowa Publications Online. State Library of Iowa.
3. ^ "State Area Measurements and Internal Point Coordinates". Census.gov.
4. ^ a b "Elevations and Distances in the United States". United States Geological Survey. 2001. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 11 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2011.
5. ^ "United States Census Quick Facts Iowa". Truy cập ngày 9 tháng 1 năm 2025.
6. ^ "Household Income in States and Metropolitan Areas: 2023" (PDF). Truy cập ngày 12 tháng 1 năm 2025.
7. ^ "Iowa Code". Iowa Legislature.
8. ^ State Nicknames, 50states.com.
9. ^ "Bộ Tài nguyên Iowa". Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 9 năm 2008. Truy cập ngày 11 tháng 5 năm 2006.
10. ^ Dân số sự thay đổi về số dân các địa phương thuộc Iowa: 2000–2004
11. ^ Ước lượng dân số và sự thay đổi về số dân các đô thị thuộc Iowa (định nghĩa năm 2003): 2000–2005

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện về Iowa.

• Website chính thức của Tiểu bang Iowa (tám ngôn ngữ)
• Bộ luật Iowa Lưu trữ ngày 8 tháng 4 năm 2005 tại Wayback Machine – Đại hội đồng Iowa (tiếng Anh)

x t s  Tiểu bang Iowa
Des Moines (thủ phủ)
Chủ đề	Địa chất · Môi trường · Khảo cổ · Người bản địa · Lịch sử · Địa điểm lịch sử · Người Iowa · Điểm du lịch hấp dẫn · Công viên · Đại biểu · Nhân khẩu · Thống đốc · Hiến pháp · Cờ · Con dấu · Giáo dục · Thể thao · Mã vùng
Các vùng	Coteau des Prairies · Khu đô thị Des Moines · Dissected Till Plains · Vùng Driftless · Great River Road · Honey Lands · Iowa Great Lakes · Loess Hills · Khu đô thị Omaha-Council Bluffs · Quad Cities · Siouxland
Thành phốlớn nhất	Ames · Ankeny · Bettendorf · Burlington · Cedar Falls · Cedar Rapids · Clinton · Council Bluffs · Davenport · Des Moines · Dubuque · Fort Dodge · Iowa City · Marion · Marshalltown · Mason City · Muscatine · Ottumwa · Sioux City · Urbandale · Waterloo · West Des Moines
Các quận	Adair · Adams · Allamakee · Appanoose · Audubon · Benton · Black Hawk · Boone · Bremer · Buchanan · Buena Vista · Butler · Calhoun · Carroll · Cass · Cedar · Cerro Gordo · Cherokee · Chickasaw · Clarke · Clay · Clayton · Clinton · Crawford · Dallas · Davis · Decatur · Delaware · Des Moines · Dickinson · Dubuque · Emmet · Fayette · Floyd · Franklin · Fremont · Greene · Grundy · Guthrie · Hamilton · Hancock · Hardin · Harrison · Henry · Howard · Humboldt · Ida · Iowa · Jackson · Jasper · Jefferson · Johnson · Jones · Keokuk · Kossuth · Lee · Linn · Louisa · Lucas · Lyon · Madison · Mahaska · Marion · Marshall · Mills · Mitchell · Monona · Monroe · Montgomery · Muscatine · O'Brien · Osceola · Page · Palo Alto · Plymouth · Pocahontas · Polk · Pottawattamie · Poweshiek · Ringgold · Sac · Scott · Shelby · Sioux · Story · Tama · Taylor · Union · Van Buren · Wapello · Warren · Washington · Wayne · Webster · Winnebago · Winneshiek · Woodbury · Worth · Wright

x t s Phân cấp hành chính Hoa Kỳ
Các tiểu bang (50)	Alabama Alaska Arizona Arkansas California Colorado Connecticut Delaware Florida Georgia Hawaii Idaho Illinois Indiana Iowa Kansas Kentucky Louisiana Maine Maryland Massachusetts Michigan Minnesota Mississippi Missouri Montana Nebraska Nevada New Hampshire New Jersey New Mexico New York North Carolina North Dakota Ohio Oklahoma Oregon Pennsylvania Rhode Island South Carolina South Dakota Tennessee Texas Utah Vermont Virginia Washington West Virginia Wisconsin Wyoming
Đặc khu liên bang	Washington, D.C.
Vùng quốc hải	Guam Puerto Rico Quần đảo Bắc Mariana Quần đảo Virgin Samoa thuộc Mỹ
Tiểu đảo xa	Đảo Baker Đảo Howland Đảo Jarvis Đảo Johnston Đảo san hô Kingman Rạn san hô vòng Midway Đảo Navassa Đảo san hô Palmyra Đảo Wake
Các khu bản địa	Danh sách khu người bản địa Mỹ Navajo Choctaw Uintah & Ouray Tohono Oʼodham Cheyenne River Pine Ridge Standing Rock Crow Wind River Fort Peck
Quốc gia liên kết	Liên bang Micronesia Quần đảo Marshall Palau

Bài viết liên quan đến Hoa Kỳ này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

Cổng thông tin:

• Hoa Kỳ