JavaScript Là Gì? Cơ Bản Về Ngôn Ngữ Lập Trình Của Tương Lai

1. JavaScript là gì?
2. JavaScript dùng làm gì?
3. Lợi ích khi dùng JavaScript
4. Các thư viện Javascript phổ biến
5. Ưu điểm và nhược điểm của JavaScript
   1. Ưu điểm của JavaScript là gì?
   2. Nhược điểm của JavaScript là gì?
6. IDE lập trình JavaScript là gì?
   1. IDE JavaScript là gì?
   2. Nên dùng IDE nào để code JavaScript?
7. Cách hoạt động của JavaScript
8. So sánh các ngôn ngữ lập trình web khác và JavaScript
9. Hướng dẫn viết chương trình JavaScript đầu tiên
   1. Cặp thẻ mở và thẻ đóng
   2. Đặt thẻ script ở đâu?
   3. Viết chương trình JavaScript

JavaScript là gì?

JavaScript là một ngôn ngữ lập trình website, được tích hợp và nhúng trong HTML giúp website sống động hơn. JavaScript cho phép kiểm soát các hành vi của trang web tốt hơn so với khi chỉ sử dụng mỗi HTML. Vậy ứng dụng thực tiễn của JavaScript là gì? Các slideshow, pop-up quảng cáo và tính năng autocomplete của Google là những ví dụ dễ thấy nhất cho bạn, chúng đều được viết bằng JavaScript

JavaScript là ngôn ngữ lập trình được hỗ trợ hầu như trên tất cả các trình duyệt như Firefox, Chrome, … thậm chí các trình duyệt trên thiết bị di động.

Trước khi tìm hiểu thêm về JavaScript, bạn cũng nên nắm rõ các khái niệm sau:

• HTML là gì?
• CSS là gì?
• Source Code là gì?

JavaScript dùng làm gì?

JavaScript có thể được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực:

• Lập trình website.
• Xây dựng ứng dụng cho website máy chủ.
• Ứng dụng di động, app, trò chơi.
• …

Khi tải một trang web, trình duyệt phân tích cú pháp HTML và tạo ra một loại dữ liệu gọi là DOM từ nội dung. DOM thể hiện chế độ xem trực tiếp của trang web với mã JavaScript. Đoạn mã này thực hiện cập nhật cho DOM và được trình bày ngay lập tức cho người dùng.

Trình duyệt cũng ghi nhận các sự kiện giao diện người dùng như: di chuyển chuột, nhấp chuột, v.v. Sau đó, tùy theo phản hồi của người dùng, đoạn mã sẽ thực hiện công việc được lập trình tương ứng. Sử dụng tất cả các tiện ích này, bạn có thể xây dựng các ứng dụng nhỏ để phục vụ cho một vài mục đích được cho phép.

Lợi ích khi dùng JavaScript

Là một ngôn ngữ lập trình phổ biến sử dụng trên 92% nền tảng website hiện nay, JavaScript đã thể hiện vai trò quan trọng với lĩnh vực này. Tầm quan trọng của nó thể hiện qua các thao tác, công dụng như:

• Triển khai tập lệnh phía máy khách

Nhờ Javascript, các lập trình viên có thể dễ dàng viết tập lệnh phía máy khách, tích hợp các tập lệnh một cách liền mạch vào HTML, cho phép website tương tác, trả lời người dùng ngay lập tức và tạo ra giao diện hiển thị phong phú hơn.

• Viết mã phía máy chủ

Các lập trình viên có thể viết mã phía máy chủ bằng JavaScript.

• Đơn giản hóa phát triển ứng dụng web phức tạp

Javascript cho phép các nhà phát triển đơn giản hóa thành phần của ứng dụng, qua đó đơn giản hóa việc phát triển các ứng dụng web phức tạp.

• Thiết kế web responsive

JavaScript cho phép thiết kế web responsive – tối ưu trên cả máy tính và thiết bị di động chỉ với một bộ mã.

• Google AMP

Để tham gia vào dự án Tăng tốc trang di động (AMP) của Google, các lập trình viên phải sử dụng ngôn ngữ lập trình JavaScript. Bạn sẽ hiểu rõ hơn về Google AMP qua bài viết: Google AMP là gì?

• Nhiều bộ chuyển đổi

Mặc dù thiếu một số tính năng phức tạp được cung cấp bởi các ngôn ngữ lập trình hiện đại như Java và C#, JavaScript vẫn có thể dễ dàng mở rộng bằng cách sử dụng các bộ chuyển đổi như CoffeeScript, TypeScript, DukeScript và Vaadin.

Các thư viện Javascript phổ biến

Hiện nay có rất nhiều thư viện và khung được viết từ Javascript như:

• jQuery: Chuyên về hiệu ứng.
• js: Chuyên xây dựng ứng dụng thời gian thực.
• AngularJS: Chuyên xây dựng ứng dụng trang cá nhân.
• ReactJS: Chuyên viết ứng dụng mobile.
• Một số thư viện khác như ExtJS, Sencha Touch,….

Ưu điểm và nhược điểm của JavaScript

Hãy cùng Mắt Bão tìm hiểu chi tiết về tất cả những ưu và nhược điểm của ngôn ngữ lập trình Javascript

Ưu điểm của JavaScript là gì?

JavaScript có rất nhiều ưu điểm vượt trội hơn so với các đối thủ khác, chẳng hạn như:

• JavaScript là ngôn ngữ lập trình dễ học.
• Lỗi của JavaScript dễ phát hiện hơn và vì vậy dễ sửa hơn.
• JavaScript hoạt động trên nhiều trình duyệt, nền tảng.
• JavaScript giúp website tương tác tốt hơn với khách truy cập.
• JavaScript nhanh hơn và nhẹ hơn các ngôn ngữ lập trình khác.

Nhược điểm của JavaScript là gì?

Không ngôn ngữ lập trình nào là hoàn hảo và không có khuyết điểm. Bởi JavaScript là ngôn ngữ lập trình phổ biến, được sử dụng rộng rãi trên nền tảng website, vì vậy nó cũng là đối tượng tiềm năng của một lượng lớn hacker, scammer – những kẻ chuyên tìm kiếm lỗ hổng và các lỗi bảo mật và thâm nhập, đánh cắp dữ liệu nội bộ.

Một số khuyết điểm của JavaScript có thể kể đến như:

• Dễ bị khai thác.
• Có thể được dùng để thực thi mã độc trên máy tính của người dùng.
• Có thể bị triển khai khác nhau tùy từng thiết bị dẫn đến việc không đồng nhất.

IDE lập trình JavaScript là gì?

IDE JavaScript là gì?

Cùng tóm tắt về khái niệm IDE là gì nhé! IDE (Integrated Development Environment) là môi trường lập trình tích hợp nhiều công cụ khác nhau như code editor, debugger, simulator…. Tổng thể mà nói, IDE là một phần mềm bao gồm những gói phần mềm khác giúp phát triển ứng dụng phần mềm.

IDE JavaScript là các phần mềm chuyên dụng cung cấp môi trường lập trình JavaScript cho lập trình viên. Khi sử dụng IDE JavaScript, các developers được hỗ trợ code JavaScript tốt nhất.

Nên dùng IDE nào để code JavaScript?

Ví dụ dưới đây sẽ sử dụng notepad++ nhưng lời khuyên cho bạn nên sử dụng các IDE chuyên dụng lập trình web. Visual Studio là một công cụ khá phổ biến mà hầu hết lập trình viên nào cũng biết nên mình sẽ không liệt kê vào danh sách sau. Một số phần mềm IDE hay cho bạn ví dụ như:

• PHPdesigner: PHPdesigner giúp bạn có thể chỉnh sửa, thiết kế, truyền tải các PHP, HTML5, CSS3 và JavaScript​ vô cùng đơn giản. Chức năng tìm ra các lỗi trong dòng mã PHP của bạn phù hợp với Xdebug. Ngoài ra, phần mềm này còn hỗ trợ tất cả framework PHP phổ biến như Zend, CodeIgniter, Yii, Symfony và Prado.
• Dreamweaver: Dreamweaver hỗ trợ được rất nhiều loại ngôn ngữ như PHP, ASP.NET, JSP, ASP… Hầu hết các ngôn ngữ lập trình web. Dreamweaver có khá nhiều tiện ích dễ dàng thực hiện các thao tác kéo thả di chuyển các phần tử, các khung của một trang web hay viết code, thẻ tag, bảng mã màu dễ dàng chỉnh sửa, thanh công cụ đầy đủ chức năng tiện ích… tiết kiệm được rất nhiều thời gian cho học viên lập trình. Download Dreamweaver.
• PHP Sublime Text: IDE này được viết dựa trên ngôn ngữ lập trình Python và C++. Sublime Text là một Text Editor cực kỳ hiệu quả dành cho các lập trình viên không những làm tăng hiệu suất làm việc mà còn tiết kiệm thời gian gõ code với các Plugin hữu ích. Download PHP Sublime Text.

Dưới đây là một số công cụ chỉnh sửa JavaScript đẹp, được đánh giá cao khác:

• Microsoft FrontPage
• Macromedia Dreamweaver MX
• Macromedia HomeSite 5

Cách hoạt động của JavaScript

JavaScript thường được nhúng trực tiếp vào một trang web hoặc được tham chiếu qua file .js riêng. Nó là ngôn ngữ lập trình từ phía khách hàng, tức là script được tải về máy của người dùng đang truy cập và được xử lý tại đó, thay vì xử lý trên máy chủ rồi mới đưa kết quả tới khách hàng.

So sánh các ngôn ngữ lập trình web khác và JavaScript

Trên thực tế, các nhà lập trình viên cũng sử dụng bổ sung các ngôn ngữ lập trình khác bên cạnh JavaScript nếu họ có yêu cầu đặc biệt. Điểm khác biệt có thể kể đến là:

• HTML là gì?

HTML (Hypertext Markup Language) là một nền tảng tương tự như Microsoft Word giúp người dùng thiết kế thành phần trong website, cấu trúc các trang, chuyên mục hoặc các thiết kế các ứng dụng… Vậy, chức năng chủ yểu của nền tảng này chính là tạo bố cục và định dạng website.

• PHP: PHP là ngôn ngữ phía máy chủ, khác với JavaScript chạy trên máy khách hàng. Nó thường được sử dụng trong các hệ quản trị nội dung nền PHP như WordPress.
• CSS là gì?

CSS là từ viết tắt của cụm từ Cascading Style Sheets, ngôn ngữ được sử dụng để tạo nên phong cách cho website.

Hướng dẫn viết chương trình JavaScript đầu tiên

Bước đầu tiên để học Javascript là bạn cần phải chuẩn bị một phần mềm để viết mã Javascript (IDE JavaScript). Bởi tất cả các trình duyệt đều hỗ trợ ngôn ngữ này nên bạn không cần phải download thư viện mà thông qua những đoạn mã script, trình duyệt sẽ nhận diện được nó. Hướng dẫn sau đây để bạn hiểu hơn về cấu trúc của JavaScript trong lập trình web. Nếu muốn tìm hiểu sâu hơn lập trình JavaScript bạn nên xem qua web tự học JavaScript W3School.

Cặp thẻ mở và thẻ đóng

Tất cả những đoạn mã Javascript đều phải đặt trong cặp thẻ mở <script> và thẻ đóng </script>

Ví dụ:

<script language="javascript"> alert("Hello World!"); </script>

Đặt thẻ script ở đâu?

Có ba cách đặt thẻ script thường được sử dụng dưới đây:

• Internal – viết trong file html hiện tại

Thông thường, bạn có thể viết những đoạn mã Javascript trên phần head. Tuy nhiên, đó cũng không phải là điều kiện bắt buộc. Vì vậy bạn có thể đặt ở bất kỳ đâu tùy thích miễn là được bao lại bằng thẻ script.

Ví dụ: Đặt trong thẻ head

<html> <head> <title></title> <script language="javascript"> alert("Hello World!"); </script> </head> <body> </body> </html>

• External – viết ra một file js khác rồi import vào

Bạn có thể viết những đoạn mã Javascript ở một file có phần mở rộng là .js, sau đó dùng thẻ script để import vào. Lúc này bên trong file demo.js bạn không đặt thẻ scirpt. Vì nhờ vào đuôi .js, trình duyệt sẽ tự nhận đây là file chứa mã Javascript.

Ví dụ:

<script language="javascript" src="demo.js"></script>

• Inline – viết trực tiếp trong thẻ HTML:

Với Inline, bạn sẽ viết những đoạn mã Javascript trực tiếp trong thẻ HTML. Ví dụ bên dưới viết dưới dạng inline vì đoạn mã alert(1) được đặt trong sự kiện onclick của thẻ button.

Ví dụ:

<input type="button" onclick="alert(1)" value="Click Me"/>

Viết chương trình JavaScript

Trước khi thực hành, hãy đảm bảo rằng bạn có thể sử dụng một phần mềm viết code bất kỳ để viết mã Javascript.

Bước 1:

• Tạo một file index.html và lưu tại bất kì vị trí nào với phần mở rộng là .html
• Mở file bằng Notepad++ rồi gõ nội dung sau:

<html> <head> <title></title> </head> <body> <input type="button" value="Click Me"/> </body> </html>

• Chạy lên bằng Firefox hoặc Chrome bạn thấy xuất hiện một button

Bước 2:

Viết mã Javascript khi click vào button có id=”clickme” .

<html> <head> <title></title> </head> <body> <input type="button" id="clickme" value="Click Me"/> <script language="javascript"> // Lấy element có id=clickme lưu vào biến button var button = document.getElementById('clickme'); // Khi click vào element chứa trong button thì thực hiện một function, // bên trong function thông báo lên Hello World! button.addEventListener('click', function(){ alert('Hello World!'); }); </script> </body> </html>

Trên đây là những thông tin cơ bản về JavaScript – ngôn ngữ lập trình đóng vai trò cực kỳ quan trọng với thế giới số Internet. Hy vọng, bài viết “JavaScript là gì?” của chúng tôi đã cung cấp đến bạn những kiến thức nền tảng để hiểu rõ hơn về nó.

Nếu bạn sử dụng website mã nguồn mở nói chung hay website hosting WordPress nói riêng thì ngôn ngữ JavaScript là yếu tố không thể thiếu. Các CMS hiện nay đều tích hợp các công nghệ lập trình hiện đại nhất. Và JavaScript là một trong những ngôn ngữ đi đầu cho sự phát triển của lập trình website.