Khái Niệm Tộc - Tộc Trưởng Và Câu Chuyện Bình Cũ Rượu Mới !

Đầu tháng 9/2018, mô hình Tiểu Đội của Spotify được Ohze triển khai và áp dụng sâu rộng. Theo cơ cấu tổ chức mới, Ohze được chia thành các Tiểu Đội rõ ràng, có cách thức hoạt động, phương pháp luận đang dần hoàn thiện, văn hóa Agile trong công ty cũng dần được xây dựng và định hình. Trong khuôn khổ của bài viết này tôi sẽ làm rõ khái niệm Tộc và vai trò của vị trí Tộc Trưởng.

Khoan hãy đi vào khái niệm, nhớ lại đặc trưng của Tiểu Đội: Được tổ chức như 1 mini start-up có mission cụ thể - xuyên suốt, có tính tự chủ cao. Các đội độc lập, ít lệ thuộc. Khái niệm Tộc, Hội ra đời như là một chất keo với vai trò giữ, kết dính các Đội cũng như công ty lại với nhau. Vừa giữ liên lạc vừa không hi sinh nhiều tính tự trị ở mỗi Đội. Chúng ta có thể hình dung Đội 52 lá đang vật lộn để đo lường và đưa ra bản thử nghiệm A/B test của Epic Nhiệm vụ hàng ngày đến khách hàng - việc mà Đội Chắn vừa thực hiện thành công thời gian trước. Nếu như lập trình viên 2 đội có cơ hội gặp nhau, vượt qua ranh giới của tiểu đội thì họ có thể để trao đổi kiến thức, các công cụ để phục vụ cho lợi ích cho cả 2 đội. Điều này thực tuyệt vời ^ ^

Ví dụ trên như là một minh chứng rõ ràng nhất về Tộc. Vậy Tộc - Tộc trưởng là gì, Ohze có những tộc nào?

• Tộc (Chapter) là một “small family” của những người có năng lực tương tự, làm việc trong cùng một lĩnh vực chuyên môn và nằm trong cùng một Làng (Tribe).
• Mỗi Tộc đều có 1 Tộc trưởng là người quản lý trực tiếp của các thành viên trong tộc mình. Họ có tất cả vai trò trách nhiệm của một người quản lý kiểu truyền thống.
• Tộc hoạt động như một tổ chức mà ở đó thành viên có cùng chuyên môn thường xuyên họp mặt để trao đổi kiến thức cũng như thảo luận về những thách thức các vấn đề mà họ đang gặp phải. Tộc trưởng là người tổ chức các buổi họp này.
• Tộc trưởng có vai trò quan trọng trong việc phát triển “đội ngũ” của tộc cả về số lượng cũng như chất lượng:

Về chất lượng - Tộc trưởng giúp các thành viên nâng cao kĩ năng, năng lực chuyên môn. Các thành viên vì thế mà có thể linh động trong việc chuyển từ đội này sang đội khác nhưng không thay đổi người quản lý của mình.

Về số lượng - Tộc trưởng thường xuyên trao đổi với PO/AC để nắm tình hình các đội. Qua đó có kế hoạch về nhân sự như tuyển thêm người mới, thay đổi người của các đội, nghiên cứu traning kiến thức mới theo yêu cầu của công việc.

• Tộc trưởng có nhiệm vụ ngồi 1-1 hàng tháng với các thành viên của Tộc mình, qua đó nắm bắt được công việc, chia sẻ mong muốn, tháo gỡ các khó khăn từ đó đưa ra định hướng về phát triển bản thân.
• Tộc trưởng là người quyết định lương/chế độ của tộc viên.  
• Tộc trưởng cũng là thành viên của một đội, tham gia vào các công việc hàng ngày như là một thành viên bình thường. Điều này giúp cho tộc trưởng không bị xa rời với thực tế.
• Ohze có 6 tộc, các tộc trưởng tương ứng:

 - Kỹ thuật: Truongnx  - Đồ họa: Hieunm  - Truyền thông: Bachbv  - Chăm sóc khách hàng: Annn  - Tài chính: Thambh  - Tự bán: Phuongpt

Ma trận Tộc Đội

Hãy nhìn vào ma trận ở trên. Chúng ta dễ dàng nhìn thấy vị trí  PO (Product owner) - Tộc Trưởng (Chapter lead) ở mỗi chiều của ma trận. Bây giờ hãy đặt mình ở vị trí của Squad member, khi ta thực hiện bất cứ công việc gì trong đội, thường thì sẽ đi trả lời 2 câu hỏi:  

- “What” - “What to build next” - Công việc hiện tại là gì, tiếp theo sẽ làm gì? - ‘How” - “How to build it well” - Thực hiện công việc này như thế nào, làm sao thực hiện được tốt nhất?

Và chẳng cần giải thích nhiều nữa. PO và Tộc trưởng sẽ giúp thành viên trong đội (Squad member) giải quyết tất cả mọi thứ :D

Điều này phù hợp với mô hình “Professor and Entrepreneur” -  "Giáo sư và Doanh nhân" được đề xuất bởi Mary và Tom Poppendieck. PO giống như “doanh nhân” tập trung vào việc cung cấp một sản phẩm tuyệt vời. Trong khi đó Tộc Trưởng đóng vai trò như “giáo sư” tập trung vào sự phát triển xuất sắc về năng lực chuyên môn. Khi đó các doanh nhân có xu hướng “tăng tốc” quá trình phát triển sản phẩm, trong khi giáo sư có xu hướng “làm chậm” lại và xây dựng mọi thứ đúng cách. Cả hai khía cạnh này cùng tồn tại, mâu thuẫn và không thể thiếu được trong quá trình xây dựng một công ty khỏe - chuyên nghiệp.

Một vài câu hỏi về Tộc Trưởng:

Khi các tiểu đội được phân chia theo mô hình mới thì vai trò của tộc trưởng có bị mờ không?     - Đọc hết nội dung ở bên trên chắc bạn đã có câu trả lời :

Tộc trưởng có phải là người giỏi nhất về chuyên môn không?    - Tộc trưởng có thể là người giỏi nhất về chuyên môn nhưng người giỏi nhất về chuyên môn không có nghĩa là có thể làm Tộc trưởng. Tại sao thì xem câu hỏi ngay dưới :v

Những người năng lực như thế nào thì được chọn làm tộc trưởng?    - Có chuyên môn đủ giỏi.    - Có năng lực phát triển về con người: đào tạo, định hướng. Giúp các tộc viên phát triển bản thân, hoàn thiện và nâng cao chuyên môn.  

Tại sao tộc trưởng lại quyết định lương - chế độ của Tộc viên?    - Tộc trưởng sẽ nắm bắt được mặt bằng mức lương, chế độ lĩnh vực của mình trên thị trường và ở các công ty khác.   - Tộc trưởng là hiểu rõ nhất năng lực, kết quả công việc (khi trao đổi với AC - PO) của tộc viên.   - Tộc trưởng nắm bắt được mục tiêu nghề nghiệp và định hướng phát triển bản thân của Tộc viên.   - Tộc trưởng là người ngồi 1 - 1 với các thành viên của Tộc mình. Giải quyết tất cả mọi tâm tư nguyện vọng, những điều khó khăn của Tộc viên.

Tộc trưởng - câu chuyện về Bình mới rượu cũ?

• Tộc trưởng có khác gì trưởng phòng theo mô hình cũ? - Hầu hết tộc trưởng là trưởng phòng của mô hình cũ. Trưởng phòng mang hơi hướng vừa quản lý về mặt sản phẩm, vừa lo phát triển chuyên môn. Vai trò của Tộc trưởng thìđã được trình bày rất rõ ràng ở bên trên :D - Nếu thế thì đúng là Bình mới rượu cũ?
• Những việc Tộc Trưởng cần làm ngay để đáp ứng được vai trò nhiệm vụ mới? - Nắm bắt các công việc, hiểu rõ vai trò, trách nhiệm của mình được trình bày rất cụ thể ở bài viết này. - Về nhân sự: mô hình Đội - Tộc giúp chúng ta nhìn thấy những vị trí nhân sự còn thiếu ở các đội: - Tộc tự bán có duy nhất 1 người. - Đội 52 lá chưa có vị trí tự bán. - Tộc kĩ thuật: Nhân sự thiếu ở tất cả các đội. Đội Vận Hành chưa có nhân sự kĩ thuật.

Thực ra hiện tại vẫn là Bình mới rượu cũ. Điều này có thay đổi hay không, phụ thuộc hoàn toàn vào hành động của các Tộc Trưởng ^ ^