Khám Phá Đền Banteay Srei Khi Du Lịch Campuchia

Đền Babteay Srei thường được người Việt Nam mình gọi là "đền thờ Nữ Chiến Binh" và "đền thờ Thần Xây Dựng". Ngôi đền như một mô hình thu nhỏ đầy tinh tế của Angkor Wat nằm giữa một khu rừng cổ tích bao la và huyền bí. Nó nằm gần đồi Phnom Dei, cách 25 km về phía Đông Bắc của các cụm đền từng thuộc về kinh đô cổ đại của Yasodharapura và Angkor Thom.

Đền Babteay Srei được xây dựng dưới triều vua Jayavarman 5. Ngôi đền này đầu tiên có tên là "Tribhuvanamahesvara" thờ thần Shiva theo đạo Hindu, bao bọc đền có rất nhiều tháp nhỏ người ta gọi là Isvarapura, về sau được đổi tên là "Banteay Srei". Ban đầu ngôi đền được xây dựng ở thế kỷ thứ 8 nhưng vẫn còn thô sơ chưa được chạm khắc các hoa văn, đến mãi thế kỷ thứ 12 các họa tiết được điêu khắc rất kỳ công, công trình điều khắc trên đá sa thạch đỏ kéo dài đến thế kỷ thứ 14 mới hoàn thành, một tuyệt tác nghệ thuật độc đáo nhất tinh xảo nhất, mà các nhà nghiên cứu ngày nay vẫn chưa chứng minh được tại sao mà họ điêu khắc được trên những tảng đá cực kỳ cứng như thế.

Ngôi đền này đã từng bị lãng quên nhiều thập kỷ cùng với quần thể Angkor Wat, đến năm 1914 được phát hiện bởi nhà khảo cổ người Pháp. Năm 1923 có đôi vợ chồng nhà văn người Pháp mới 22 tuổi, cùng một người bạn đã đục lấy cấp rất nhiều bức tượng đem đến Phnom Penh để bán cho người mà họ đã thương lượng trước, nhưng không may họ đã bị bắt tại đây tổng số bức tượng được cân nặng 600 kg, họ đã bị kết án 3 năm tù, những không biết tại sao bản án đã không thực thi. Từ đó các nhà cầm quyền Campuchia đã thực hiện bảo vệ và bảo tồn các kiến trúc quý giá ở Angkor.

Hiện nay đền mất rất nhiều di vật và các bức điêu khắc do thời kỳ chiến tranh của năm 1975-1979 khi Khmer đỏ tấn công vào Campuchia đã phá hủy ngôi đền và một số người chuyên ăn cấp cổ vật để bán. Đền hiện nay hầu như vẫn còn nguyên vẹn do kế hoạch trùng tu và phục hồi lại ngôi đền để phục vụ cho khách du lịch trong và ngoài nước tham quan.

Ngôi đền được bao bọc bởi một con hào dài hàng trăm cây số giữa khu rừng rậm âm u rồi tiến thẳng ra sông Mê Kông. Đền Banteay Srei được nhắc đến như một viên ngọc quý hay một trang sức của nghệ thuật Angkor.

Để tiến vào ngôi đền Banteay Srei, du khách sẽ đi qua khu đồi cây rậm rạp, ngôi đền như lọt vào một ốc đảo. Nhưng hiện nay, đường đi đến Banteay Srei rất tốt, được cải tiến rất nhiều so với mấy năm trước đây. Hai bên đường là các hàng cây được trồng và tân trang lại. Những ngôi nhà dân sinh sống trong khu vực ngôi đền trước đây được chính quyền Siêmriep mua lại và mở rộng khu di tích.

Kiến trúc của ngôi đền Banteay Srei khá đặc biệt, mang đậm chất kiến trúc của nghệ thuật Balamon Ấn Độ, với 3 lớp, qua cầu đá từ cổng vào đền là vòng ngoài, cầu đá thứ hai dẫn qua hào nước và cổng vào vòng thứ 3 và là vòng trung tâm gồm các đền thờ là hai tòa kiến trúc được gọi là thư viện. Bao bọc xung quanh hệ thống tháp Isvarapura.

Các bức tượng người bảo vệ đền được sắp đặt ở dọc đường đi nối từ ngoài vào trung tâm ngôi đền này. Những bức tượng là bản sao của tượng cổ nguyên thủy đang được lưu giữ và bảo tồn ở Viện bảo tàng quốc gia thủ đô. Trên các cạnh cửa hành lang điện sảnh là những bức điêu khắc tỉ mỉ, văn hóa trên đá như hình ảnh các con Phật sư, sư tử và các vị thần linh được tạc khắc lại tỉ mỉ, tinh xảo đến từng chi tiết bé nhất. Trên sân nhỏ giữa đền ở vòng phía trong có 3 đền thờ, kiến trúc đền thờ phía Nam và trung tâm thờ thần Shiva, phía Bắc thờ thần Vishnu.

Đền Banteay Srey như một tuyệt tác về nghệ thuật điêu khắc trên đá ong và sa thạch đỏ, chất pha màu được sử dụng thêm vào những bức điêu khắc trang trí trên tường. Cả ngôi đền chính là tuyệt đỉnh của nghệ thuật trên đá với các bức phù điêu hoa văn tinh tế và khéo léo. Mỗi mảng tường, mỗi nét điêu khắc ở Banteay Srey góp phần diễn tả một câu chuyện độc đáo. Ngoài những nét điêu khắc như rắn thần Naga, mặt Kala (tượng trưng cho sự trường sinh bất tử), thần gió Rehu, thần lửa Agni, còn là những thần tích đi liền với sử thi. Đây là Krisna trong bộ sử thi Mahabharata, hoá thân của thần Vishnu thành một người thanh niên, hạ giới để làm hai việc, một là giết Kamsak - vị hoàng tử bất hiếu vì muốn được làm vua đã giết bố mẹ cùng người anh em của mình, và bắt những người thân giam cầm trong hoàng cung. Thần Krisna đã chém đứt đầu Kamsak để giải thoát người trong hoàng tộc. Việc thứ hai, thần Krisna phải giết chết con quỷ đã nhận được lời chúc tụng trường sinh bất tử của thần Indra. Do trường sinh bất tử, nên con quỷ rất kiêu căng, phá hoại nhân loại, dù bị phân thây ra từng mảnh nhưng con quỷ vẫn có thể tái hình lại. Để giết quỷ, Krisna đã xé con quỷ ra làm hai, và lấy một mảnh cơ thể để ở một nơi khác nên quỷ mới chết.

Trước đền chính ở Banteay Srey, hình tượng bò thần Nandi đã bị kẻ xấu đục đi phân nửa, trên cổng đền là tượng thần Shiva với vũ điệu Ravanda được chạm khắc rất uyển chuyển, tinh tế. Cạnh đó còn có câu chuyện giải cứu nhân loại thoát khỏi sự thiêu huỷ của thần lửa Agni. Ngọn lửa thiêu cháy thế gian, khiến con người, muông thú hỗn loạn, nhân loại đau khổ… không ai dập tắt được, các vị thần cầu khẩn thần Indra để dập tắt lửa thiêng. Thần nhận lời vì thấy sự khổ đau của con người và muông thú. Dùng voi lấy nước thần phun xuống dập tắt lửa.

Những câu chuyện, những hoa văn, chi tiết, đề tài trang trí đều được thể hiện bằng những nét chạm trên đá cực kỳ điêu luyện. Người ta nhận định rằng nét điêu khắc của Banteay Srey gần với kỹ thuật chạm khắc trên vàng và gỗ hơn là trên đá. Chính sự tài hoa của những nghệ nhân đã tạo nên cho quần thể đền Banteay Srey một sức cuốn hút kỳ diệu, như hớp hồn tất cả những khách du lich từng một lần chiêm ngưỡng nghệ thuật điêu khắc nổi bật nhất trong tất cả các kỳ quan của đế chế Angkor Campuchia.

Hiện nay, Đền Babteay Srei là một địa điểm tham quan nổi tiếng tại Campuchia thu hút rất nhiều khách quốc tế đến đây khám phá kiến trúc tinh xảo và độc đáo nhất của nghệ thuật điêu khắc họa tiết, hàng năm đền đón tiếp hơn 1 triệu lượt khách trong nước và quốc tế. Nếu có dịp du lịch Campuchia, du khách hãy dành thời gian khám phá ngôi đền này nhé!