Khẩu độ Là Gì? Khái Niệm Về F-Stop - WOWPHOTO

Khi bạn mới làm quen với nhiếp ảnh, sẽ có lúc bạn được nghe loáng thoáng qua những cụm từ như: “khép khẩu“, “mở banh khẩu“, “F mấy?” ,…Có thể ban đầu chưa quen bạn sẽ hơi lùng bùng lỗ tai nhưng đó là những từ liên quan đến thuật ngữ “Khẩu độ”. Vậy khẩu độ là gì? Hãy cùng WOWPHOTO tìm hiểu qua bài viết này nhé

1. Khẩu độ là gì?

Khẩu độ có thể được định nghĩa là độ mở trong ống kính mà qua đó ánh sáng đi vào máy ảnh. Để dễ hiểu hơn thì hãy thử nghĩ về cách đôi mắt của bạn hoạt động. Khi bạn đang từ trong nhà và đi ra ngoài trời nắng gắt, đồng tử của bạn sẽ co lại để giảm bớt lượng ánh sáng đi vào, giúp chúng ta cảm thấy bớt chói.

Trong nhiếp ảnh, “đồng tử” của ống kính được gọi là khẩu độ. Bạn có thể thay đổi kích thước của khẩu độ để cho phép nhiều ánh sáng đi đến cảm biến máy ảnh nhiều hay ít. Hình ảnh dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng hình dung:

2. Tác động của khẩu độ đến hình ảnh

Việc thay đổi khẩu độ sẽ làm thay đổi nhiều yếu tố của 1 bức ảnh. Trong phạm vi bài này sẽ chỉ đề cập 2 yếu tố quan trọng và dễ nhận thấy nhất, đó là: độ phơi sáng và độ sâu trường ảnh (DOF)

a. Khẩu độ tác động đến phơi sáng

Một trong những tác động dễ nhận thấy nhất khi ta thay đổi khẩu đô đó là độ sáng hoặc độ phơi sáng của hình ảnh của bạn. Khi tăng hoặc giảm kích thước khẩu độ, nó sẽ thay đổi lượng ánh sáng tổng thể đi đến cảm biến máy ảnh của bạn.

Khẩu độ lớn (độ mở rộng) sẽ truyền nhiều ánh sáng, dẫn đến ảnh sáng hơn. Ngược lại với khẩu độ nhỏ sẽ làm cho ảnh tối hơn. Hãy xem hình minh họa bên dưới để biết nó ảnh hưởng đến độ phơi sáng như thế nào:

Trong môi trường tối, trong nhà hoặc vào ban đêm bạn có thể sẽ muốn chọn một khẩu độ lớn để thu được nhiều ánh sáng nhất có thể. Đây cũng là lý do tại sao đồng tử của bạn giãn ra khi trời bắt đầu tối.

b. Khẩu độ tác động đến độ sâu trường ảnh (DOF)

Bên cạnh việc tác động đến độ phơi sáng thì khẩu độ cũng làm ảnh hưởng đến độ sâu trường ảnh.

• Khẩu độ lớn => độ sâu trường ảnh “mỏng” hoặc “nông”
• Khẩu độ nhỏ => độ sâu trường ảnh “dày” hoặc “sâu”

Trong ảnh trên, bạn có thể thấy hình ảnh cô gái được thể hiện sắc nét, trong khi hậu cảnh bị mờ không thấy rõ chi tiết. 

Ở đây, nhiếp ảnh gia đã chọn khẩu độ lớn để tạo hiệu ứng lấy nét nông, giúp thu hút sự chú ý của người xem vào chủ thể hơn là hậu cảnh rối rắm phía sau. Có thể bạn đã từng nghe qua đâu đó cụm từ “chụp xóa phông” thì đây chính là ví dụ điển hình đấy.

Đôi khi bạn có thể tạo khung cho đối tượng của mình bằng cách sử dụng tiền cảnh như ví dụ dưới đây:

Một mẹo nhỏ để ghi nhớ mối quan hệ này:

Khẩu độ lớn dẫn đến hiệu ứng nhòe tiền cảnh và hậu cảnh.

Chính vì vậy việc để khẩu độ lớn thường được áp dụng trong thể loại chụp ảnh chân dung khi tách được đối tượng (người mẫu) ra khỏi tiền cảnh và hậu cảnh, giúp đối tượng được nổi bật và hút sự chú ý của người xem hơn.

Mặt khác, khẩu độ nhỏ là thông số lý tưởng cho các thể loại nhiếp ảnh như phong cảnh và kiến ​​trúc. Trong bức ảnh phong cảnh bên dưới, người chụp đã sử dụng một khẩu độ nhỏ để đảm bảo rằng cả tiền cảnh và hậu cảnh đều sắc nét nhất có thể:

Dưới đây là một so sánh nhanh cho thấy sự khác biệt giữa việc sử dụng khẩu độ lớn so với khẩu độ nhỏ:

Như bạn có thể thấy, bức ảnh bên trái chỉ có đầu của con bò sát xuất hiện tập trung và sắc nét, còn tiền cảnh và hậu cảnh đều mờ. Trong khi ảnh bên phải có mọi thứ từ trước ra sau đều sắc nét.

3. F-stop là gì?

Ở những phần trên, chúng ta chỉ đề cập chung chung về việc khẩu độ LỚN và NHỎ. Tuy nhiên, khẩu độ còn được biểu thị dưới dạng một số được gọi là “f-number” hoặc “f-stop”, với chữ “f” xuất hiện trước số, ví dụ như f/8.

Trên màn hình LCD hoặc kính ngắm, khẩu độ của bạn sẽ trông giống như sau: f/2, f/3.5, f/8, v.v. Một số máy ảnh bỏ qua dấu gạch chéo và viết f-stop như thế này: f2, f3.5, f8, v.v. Ví dụ: máy ảnh Nikon dưới đây được đặt ở khẩu độ f/8:

Vì vậy, f-stop là một cách mô tả kích thước của khẩu độ cho một bức ảnh cụ thể. Do f-stop có khá nhiều vấn đề để tiếp cận nên WOWPHOTO sẽ có một bài viết khác chi tiết hơn để bạn tham khảo.

4. Khẩu độ lớn và Khẩu độ nhỏ

Có một điểm khiến những người mới bắt đầu chụp ảnh bối rối khi tìm hiểu về khẩu độ, đó là:

• Số nhỏ tượng trưng cho khẩu độ lớn
• Số lớn đại diện cho khẩu độ nhỏ.

 Ví dụ, khẩu độ ở f/2.8 lớn hơn f/4 và lớn hơn nhiều so với f/11. Hãy cùng xem qua hình bên dưới

Mới nghe thì có vẻ kỳ lạ, mà để giải thích sâu thì dài dòng, bạn chỉ cần biết là: F-stop của khẩu độ là phân số.

Ví dụ: khi f-stop của bạn là f/16, bạn có thể nghĩ về nó giống như phân số 1/16.

Và với kiến thức toán học cơ bản thì ta đều biết một phân số như 1/16 rõ ràng là nhỏ hơn nhiều so với 1/4. Vì lý do này nên khẩu độ f/16 nhỏ hơn f/4.

Nhìn vào mặt trước ống kính máy ảnh của bạn, đây là những gì bạn sẽ thấy:

Vì vậy, quay lại một số thuật ngữ đã đề cập ở đầu bạn viết, nếu như ai đó khuyên bạn nên “mở banh khẩu” thì bạn hãy nghĩ ngay đến những con số như f/1.4, f/2 hoặc f/2.8. Đây là những thông số khẩu độ tối đa mà một số ống kính cao cấp có thể mở hết mức.

Ngược lại nếu ai đó bảo bạn nên “khép khẩu” có nghĩa họ đang muốn nhắc bạn để khẩu độ  f/8, f/11 hoặc f/16.

Vậy là qua bài viết này, WOWPHOTO đã đem đến cho bạn cái nhìn sương sương về khẩu độ, một trong ba yếu tố quan trọng của tam giác phơi sáng. Chỉ cần nắm vững những khái niệm ở bài viết này sẽ giúp bạn nắm bắt nhanh hơn trên chặng đường nghiên cứu về nhiếp ảnh đầy thú vị và màu sắc.

wowphoto.vn