Khi Nào Cần đưa Trẻ đi Khám Tâm Lý. - Bệnh Viện Nhi Đồng Thành Phố

So với nhiều chuyên khoa khác, tâm lý trong môi trường bệnh viện là một lĩnh vực còn khá mới mẻ với nhiều người. Chính vì thế, phụ huynh còn e dè khi đưa trẻ đến phòng khám tâm lý để được hỗ trợ. Đối diện với  các vấn đề tâm lý ở trẻ em, phụ huynh dễ có hai cách nhìn nhận khá cực đoan. Nhiều người cho rằng ở cái tuổi ‘ăn chưa no, lo chưa tới’, con trẻ sẽ không có gì để lo lắng hay buồn bã. Ở thái cực ngược lại, nhiều bậc cha mẹ lại sợ hãi và mặc cảm vì liên tưởng đến các bệnh lý ‘tâm thần’, ‘khùng điên’…

Vậy khi nào một trẻ cần gia đình quan tâm và đưa đến các phòng tham vấn trị liệu tâm lý?

Để con phát triển toàn diện

Có hai mảng lĩnh vực chính trong thực hành tâm lý trẻ em thường gặp. Thứ nhất là các vấn đề liên quan đến sự phát triển của trẻ. Một trẻ phát triển bình thường phải đạt được các mốc về vận động thô, vận động tinh, ngôn ngữ, nhận thức, tự lập, xã hội tương ứng với độ tuổi sinh học… Khi một trẻ hơn 18 tháng nhưng chưa thể nói được từ đơn, chưa thể chập chững bước đi hay cầm nắm bằng hai tay có thể xem là yếu tố cần lưu ý.

Một lĩnh vực khác ít được quan tâm nhưng lại đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ là những tương tác, giao tiếp với người khác. Nếu trẻ hơn một tuổi nhưng chưa có sự phân biệt người lạ và người quen, hạn chế tiếp xúc ánh mắt, ít chơi tương tác với ba mẹ, bạn bè đồng trang lứa có thể là dấu hiệu của những rối loạn nghiêm trọng về phát triển. Khi phát hiện con gặp phải những khó khăn ấy, cha mẹ cần chủ động đưa trẻ đến bệnh viện để được đánh giá phát triển, kiểm tra nguy cơ mắc các rối loạn về não bộ, phát triển…

Ngoài ra, những kỹ năng tự phục vụ bản thân cũng là điều cần thiết để chuẩn bị cho trẻ trong việc bước vào lớp học và xã hội hoá sau này. Nhiều phụ huynh vì quá thương yêu, bảo bọc con, luôn làm hết mọi việc và phục vụ con từ miếng ăn, giấc ngủ đến vệ sinh, tắm rửa. Cách thức như thế không làm trẻ phát triển tốt mà còn khiến cho các bé thiếu kỹ năng tự lập. Đến khi vào lớp mẫu giáo, vì không thể tự chăm sóc cho bản thân, trẻ dễ có những lo lắng, sợ hãi không chịu đến trường. Nhiều trẻ đến phòng khám tâm lý với có những vấn đề về lo âu, sự tự tin, kỹ năng giải quyết vấn đề ở trường… mà nguồn gốc sâu xa từ việc thiếu kỹ năng tự lập.

Trẻ con cũng biết buồn???

Mảng lĩnh vực thứ hai thường gặp trong thăm khám tâm lý trẻ em là các vấn đề về stress, lo âu, căng thẳng, trầm cảm… ở các bé. Trẻ dù nhỏ đến đâu cũng cảm nhận được tất cả các cảm xúc vui, buồn, giận dữ… Nhiều kinh nghiệm lâm sàng cho thấy ngay cả ở trẻ em vẫn có thể mắc các rối loạn lo âu, trầm cảm.

Cha mẹ hoặc người chăm sóc chính là những người phát hiện ra một trẻ có vấn đề tâm lý. Các bé thường có những thay đổi trong sinh hoạt, lời nói và cảm xúc thể hiện nhiều yếu tố tiêu cực… Sau giờ học, trẻ có thể trở nên thụ động, không còn hứng thú với các hoạt động vui chơi, chỉ tự nhốt mình trong phòng. Nhiều bé không chịu đến trường, thay đổi thói quen ăn uống, bỏ ăn hoặc ăn quá nhiều. Một số trẻ còn gặp các rối loạn về giấc ngủ như ngủ không yên giấc, hay có các cơn hoảng loạn ban đêm, mộng du…

Ngoài ra, khi phụ huynh nhận thấy tương tác giữa mình và trẻ không còn tốt và gây nên sự khó chịu, ảnh hưởng đến không khí gia đình cũng là lúc cha mẹ cần tìm đến sự hỗ trợ của tâm lý. Nhiều trường hợp, gia đình trải qua một biến cố lớn như chuyển nhà, thay đổi trường lớp, mất mát người thân có thể làm cho trẻ gặp nhiều khó khăn về tâm lý.

Những tổn thương, mất mát sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cuộc đời đứa trẻ không chỉ trong hiện tại mà còn kéo dài đến sau này. Nó sẽ không biến mất nếu phụ huynh và trẻ không can đảm đối diện và vượt qua với sự hỗ trợ chuyên môn của các chuyên gia tâm lý.

Chuyên gia tâm lý Vương Nguyễn Toàn Thiện Đơn vị Tâm lý – Bệnh viện Nhi đồng Thành phố