Không Phải Lúc Nào Cúc Cu Cũng đẻ Nhờ Thành Công - VnExpress

Hồng tước thần tiên.

Đây là nghiên cứu đầu tiên cho thấy các loài chim đã học được cách nhận diện và loại bỏ chim cúc cu.

Cho tới nay, khoa học đã biết đến nhiều loài chim rất thông thạo trong việc xác định trứng cúc cu lạ và hất bỏ chúng khỏi tổ. Nhưng một khi quả trứng ấy đã nở ra, chúng hoàn toàn bị nhầm lẫn và chăm sóc cả kẻ lạc loài này lẫn con của mình.

Tuy nhiên, các nhà khoa học khi quan sát quần thể hồng tước thần tiên ở bang New South Wales, Australia, đã phát hiện thấy trong 40% trường hợp, loài chim này bỏ đói đến chết lũ cúc cu non thuộc giống Horsfield. Trưởng nhóm nghiên cứu Naomi Langmore, Đại học quốc gia Australia, nhận định đây là một phản ứng tiến hóa mới của hồng tước thần tiên nhằm đối phó với cúc cu Horsfield. Nghiên cứu cũng cho thấy hồng tước nhận ra kẻ lừa đảo qua hai dấu hiệu: khi chiếc tổ chỉ còn duy nhất một con chim non (vì kẻ ăn bám thường hất bỏ toàn bộ lũ con của chủ nhà), và tiếng kêu đòi ăn khác lạ của nó.

Chiến lược hất bỏ cúc cu non dường như rất hiệu quả, vậy tại sao những loài chim khác không áp dụng biện pháp này? Langmore cho rằng câu trả lời là ở chỗ: các loài chim đã cân nhắc lợi và hại trong hai trường hợp loại bỏ trứng hoặc loại bỏ cúc cu non.

“Việc hất trứng đi tốt hơn nhiều so với việc loại bỏ chim non”, Langmore nhận định, vì việc loại bỏ sớm có thể cứu giúp đàn con của chính chủ nhà (nếu nở ra, cúc cu non sẽ hất hết những con chim non khác khỏi tổ). Chiến lược này được các loài chim như chích đỏ châu Âu sử dụng. Vì mùa sinh sản của chúng khá ngắn, nên nếu chờ đến khi trứng cúc cu nở ra rồi mới loại bỏ kẻ ăn bám, chúng sẽ có rất ít cơ hội để sinh thêm một lứa mới.

Tuy nhiên, ở Australia mùa sinh sản có thể kéo dài suốt 6 tháng, do đó, hồng tước thần tiên có dư thời gian để làm lại tổ sau khi đã bỏ đói cúc cu non. Mặt khác, do trứng của hai loài khá giống nhau, nên nếu cố gắng phát hiện loài ăn bám ở giai đoạn còn là trứng, thì có khả năng chúng sẽ hất bỏ chính trứng của mình. Nói cách khác, ở Australia, lợi ích của việc loại bỏ trứng là nhỏ so với việc loại bỏ cúc cu non.

Tuy nhiên, cuộc "chạy đua" chưa dừng lại ở đó: những con chim chủ nhà xây dựng một "hệ thống phòng thủ" mới, thì đến lượt cúc cu tìm cách phản kháng. Nếu như trước kia, Horsfield chỉ "copy" hình dáng trứng của hồng tước thần tiên, thì giờ đây, chúng đang cố gắng bắt chước cả tiếng kêu đòi ăn.

B.H. (theo National Geographic)