Khu Căn Cứ Tỉnh ủy Tại Xẻo Đước - UBND Tỉnh Cà Mau

Di tích lịch sử Khu căn cứ Tỉnh ủy tại ấp Xẻo Đước nằm cạnh Đầm Thị Tường, thuộc ấp Xẻo Đước, xã Phú Mỹ, huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau. Di tích Khu căn cứ Tỉnh ủy tại Xẻo Đước cách thị trấn Cái Đôi Vàm, huyện Phú Tân 16 km đường sông và cách thành phố Cà Mau khoảng 40 km đường bộ.

Nghi thức cắt băng khánh thành dự án trùng tu, tôn tạo (giai đoạn 2) di tích lịch sử Khu Căn cứ Tỉnh ủy tại Xẻo Đước, xã Phú Mỹ, huyện Phú Tân. Ảnh:Ngọc Hân.

Sau năm 1954, đế quốc Mỹ hất cẳng thực dân Pháp, nhảy vào miền Nam thực hiện âm mưu chia cắt lâu dài đất nước ta, biến miền Nam thành thuộc địa của chúng. Mỹ đưa Ngô Đình Diệm lên lập chính phủ bù nhìn ban hành luật 10/59, lê máy chém đi khắp miền Nam, đặt cộng sản ra ngoài vòng pháp luật để chúng thẳng tay trừng trị, chém giết cán bộ, chiến sĩ, những người một lòng đi theo cách mạng. Trước tình hình đó Thường vụ Tỉnh ủy Cà Mau chủ trương cho các cấp Đảng bộ phải bám sát quần chúng, vận động quần chúng đấu tranh chống khủng bố, chống qui tập ấp. Đồng thời, tổ chức diệt những tên ác ôn, hỗ trợ phong trào đấu tranh của nhân dân, phát triển và xúc tiến xây dựng thực lực cách mạng…

Di tích nhà làm việc của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy. Ảnh:Diễm Phương.

Ấp Xẻo Đước là nơi có vị trí rất thuận lợi cho cách mạng bởi nó cách xa thị xã, mực nước dưới Đầm Thị Tường cạn không sợ kẻ thù dùng tàu lớn vào, còn trên đường bộ rất hiểm trở. Hơn nữa, ở đây có rừng chồi, cây cối, có vườn tược, dừa nước mọc ven sông… dân cư sống đều khắp. Chính vì thế ấp Xẻo Đước ngay những năm đầu chống thực dân Pháp được một số đồng chí Khu ủy và Trung ương Cục chọn làm nơi ẩn náu dựa vào dân để xây dựng chỗ đứng chân lãnh đạo phong trào cách mạng. Năm 1960, do yêu cầu của cuộc trường kỳ kháng chiến nên Tỉnh ủy chọn Xẻo Đước làm trung tâm căn cứ Tỉnh ủy. Lúc này, đồng chí Vũ Đình Liệu làm Bí thư Tỉnh ủy. Từ tháng 8/1960, đồng chí Phan Ngọc Sến làm Bí thư Tỉnh ủy, đồng chí Hoàng Minh Nhất làm Chánh văn phòng Tỉnh ủy.

Hội trường Khu căn cứ Tỉnh ủy tại Xẻo Đước. Ảnh:Diễm Phương.

Lúc đầu Tỉnh ủy hoạt động trong phạm vi nhỏ, sau đó phát triển rộng ra. Đầu năm 1961, tại căn cứ Tỉnh ủy Xẻo Đước quán triệt Chỉ thị của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, Tỉnh ủy Cà Mau ra Chỉ thị: Phát huy hơn nữa cao trào nổi dậy khởi nghĩa của quân dân trong tỉnh, ra sức xây dựng lực lượng cách mạng, kiên quyết tấn công địch giành thắng lợi lớn hơn. Thực hiện Chỉ thị của Tỉnh ủy đồng chí Phan Ngọc Sến (Mười Kỷ, Bí thư Tỉnh ủy), đồng chí Trần Văn Tập (Hai Đại, Trưởng ban quân sự tỉnh), được phân công chỉ đạo khẩn trương xây dựng và phát triển lực lượng vũ trang tổ chức bộ máy quân sự từ cấp tỉnh đến cơ sở. Từ năm 1960 đến 1975, ấp Xẻo Đước, xã Phú Mỹ, huyện Phú Tân được chọn làm trung tâm căn cứ, điểm đứng chân của Tỉnh ủy Cà Mau. Từ đây những chủ trương, chính sách lớn được ban ra, những nghị quyết có tầm quan trọng chiến lược được soạn thảo, phát động cao trào quần chúng nhân dân chống bình định, phá ấp chiến lược… Trên 15 năm, các đồng chí lãnh đạo và các ban của tỉnh, Trung ương Cục, Quân khu…được nhân dân nơi đây đùm bọc, che chở và bảo vệ an toàn các cơ quan của Đảng để lãnh đạo phong trào cách mạng của tỉnh nhà vượt qua những giai đoạn ác liệt đến ngày thắng lợi hoàn toàn. Trong căn cứ Tỉnh ủy Xẻo Đước lúc bấy giờ có hội trường, nhà làm việc, nhà ăn của lãnh đạo Tỉnh ủy cũng như nhiều đồng chí lãnh đạo của Trung ương Cục, của Khu Tây Nam Bộ, của Quân Khu. Ngoài ra, còn có nhà của bộ phận cơ yếu, đội bảo vệ của Tỉnh ủy, nhà bếp, cây nước, hầm bí mật liên thông, các chiến hào sẵn sàng bảo vệ các đồng chí lãnh đạo và căn cứ.

Đoàn viên, thanh niên về nguồn, tìm hiểu di tích lịch sử Khu Căn cứ Tỉnh ủy tại Xẻo Đước. Ảnh:Diễm Phương.

Trong giai đoạn này, địch nhiều lần càn quét, bắn phá khu căn cứ. Tháng 4/1971, anh em mã thám phát hiện địch sắp đổ quân càn quét khu vực Đầm Thị Tường. Đúng theo kế hoạch hành quân, bọn chúng dùng trực thăng chở tiểu đoàn 412 và đại đội 416 ở Chi khu Rạch Ráng đổ lên Đất Cháy – Đầm Thị Tường. Mỹ – ngụy không biết rằng ta đã bố trí sẵn đơn vị Đ10 chờ địch rơi vào ổ phục kích ta tiêu diệt 4 máy bay trực thăng và nhiều tên giặc. Năm 2016, di tích lịch sử Khu Căn cứ Tỉnh ủy tại Xẻo Đước được tỉnh Cà Mau đầu tư trên 3 tỉ đồng trùng tu, tôn tạo các hạng mục như hội trường hội họp, văn phòng làm việc của Tỉnh ủy, nơi làm việc của Bí thư Tỉnh ủy, nhà ăn… Đây là công trình văn hóa, lịch sử có nghĩa quan trọng trong việc giữ gìn, giáo dục truyền thống cách mạng của địa phương. Những ngày nghỉ, ngày lễ, Tết, cán bộ, chiến sĩ, nhân dân, nhất là lực lượng đoàn viên, thanh niên và các em học sinh về nguồn, tìm hiểu truyền thống cách mạng, di tích lịch sử Khu Căn cứ Tỉnh ủy tại Xẻo Đước. Ngày 11/6/2007, Khu căn cứ Tỉnh ủy tại Xẻo Đước được UBND tỉnh Cà Mau công nhận là di tích lịch cấp tỉnh.