Khu Di Tích Đền, Chùa Cao An Phụ (Kinh Môn – Hải Dương)

Giới thiệu chung

Quần thể di tích Đền, Chùa Cao An Phụ tọa lạc tại phường An Sinh, thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương, là một điểm đến mang đầy đẳng cấp tâm linh và văn hóa. Trong khu vực này, nổi bật là Đền Cao, được biết đến với tên gọi “An Phụ Sơn Từ,” nằm ở đỉnh núi An Phụ với chiều dài 17km và độ cao 246m. Đền này được xây dựng để thờ An Sinh Vương Trần Liễu, phụ thân của Hưng đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, và theo truyền thống, mộ của ông vẫn được cho là nằm trong hậu cung của đền.

Ngoài ra, quần thể di tích còn bao gồm chùa Tường Vân, thường được gọi là chùa Cao, nằm ở bên phải của đền Trần Liễu. Chùa Tường Vân thờ Phật theo trường phái Đại thừa và tuân theo triều đại Trần Nhân Tông, Đệ nhất Tổ của Phật giáo Trúc Lâm. Ở bên trái của chùa Tường Vân là đền Mẫu Tứ Phủ.

Dưới chân núi An Phụ, bạn có thể tìm thấy chùa Gạo, được truyền thống là nơi An Sinh Vương Trần Liễu xây dựng để lưu trữ thóc gạo, đóng vai trò là kho lương thực cung cấp cho triều đình.

Lược sử – Kiến trúc

Đền Cao

Theo truyền thống, đền Cao được xây dựng vào thời kỳ Trần (thế kỷ XIII). Ban đầu, nó chỉ là một di tích nhỏ, nhưng đến năm Nhâm Dần, bà Trương Thị Điểm từ làng Hà Tràng (nay là xã Thăng Long, huyện Kinh Môn) đã đóng góp công đức và tiền bạc để mở rộng ngôi đền Trung. Sau đó, ông bà Bá Phí từ thôn Phí Xá (thuộc huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng ngày nay) cũng có công đức xây dựng thêm tòa Tiền tế.

Trong thời kỳ Hoàng Định (1600 – 1619), triều đình đã chi ngân sách để sư Nam Nhạc tu bổ. Đến năm Gia Long 16 (1817), ông Nguyễn Văn Tài, người giữ chức vụ Hữu quân lệ úy và được phân công quản lý Kinh Môn phủ, đã chi tiền xây thêm hai giải vũ cho đền.

Vào mùa Xuân năm Quý Mão, tháng 2 năm thứ 15 của vị vua Thành Thái (1903), ngôi đền đã trải qua công đoạn trùng tu. Tấm bia “Trùng tu An Phụ sơn bi ký” được khắc chép lại chi tiết về việc tu sửa di tích, đồng thời ghi rõ tên các nhà hảo tâm đóng góp công sức và tài chính cho công trình này.

Chùa Tường Vân (chùa Cao)

Chùa Tường Vân, được xây dựng bằng tiền trích công quỹ từ triều đình trong khoảng thời gian 1600 – 1819, dưới triều Trần, là một di tích với lịch sử đầy biến động. Thời kỳ Hoàng Định (thế kỷ XVII), triều đình đã giao cho sư Nam Nhạc chỉ công tu bổ. Thông qua những sự thăng trầm trong lịch sử, ngôi chùa đã trải qua nhiều lần tàn phá và trùng tu. Vào năm 1928, bản xã thực hiện việc trùng tu lại 3 gian nhà mẫu và tô vẽ lại tượng. Lần trùng tu gần đây nhất là vào năm 2008. Mặc dù đã trải qua nhiều lần sửa sang và tu bổ, nhưng chùa vẫn giữ nguyên nền móng cũ và vẫn giữ được dáng vẻ cổ kính.

Hiện tại, trụ trì chùa là sư thầy Thích Diệu Nga.

Tại cổng chùa, nhìn ra phía trước là dãy cây đại cổ thụ có tuổi đời gần 700 năm, luôn xanh tốt, như một biểu tượng cho sự bền vững của di tích lịch sử trải qua mọi biến động trên đỉnh núi này. Hai giếng nước trước của chùa, được đặt tên là Giếng Mắt Rồng và Giếng Ngọc, đặc biệt bởi sự độc đáo là không bao giờ cạn nước quanh năm, mặc dù nằm trên đỉnh núi. Tại vị trí này, nhìn về phía Đông Bắc, có thể nhìn thấy núi Yên Tử, là nơi Trần Nhân Tông tu hành và lập nên phái Trúc Lâm Thiền của Việt Nam.

Đặc điểm nổi bật của chùa là sự thờ Tam Giáo Đồng Nguyên, nên bên trong chùa có bày tượng Phật, tượng Đức Thánh Hiền và tượng Ngọc Hoàng Thượng Đế.

Các đền chùa khác trong khu di tích

Đền thờ Mẫu Tứ Phủ

Bên trái của chùa Tường Vân, khi đứng tại cổng chùa và nhìn ra, là đền thờ Mẫu Tứ Phủ. Ngôi đền này được xây dựng to lớn tương đương với chùa, với kiến trúc thấp nhưng imposant. Đây là một ngôi đền đặc trưng có đầy đủ các hàng tượng thờ, trong đó có hàng Mẫu ở phía trên cùng gồm ba vị: Mẫu Thiên, Mẫu Nhạc, Mẫu Thoải (trong dân gian, việc bày ba vị mẫu thường được coi như bốn vị Mẫu – Mẫu Tứ Phủ). Dưới hàng Mẫu là các hàng quan, hàng Chầu, hàng Ông Hoàng. Riêng cho Cô và Cậu, có những lầu riêng được xây dựng, nằm phía trước đền và cạnh giếng.

Mỗi năm, nhiều du khách đến thăm chùa và tham gia lễ thánh Mẫu tại đây. Nhiều sự kiện lễ hội, bao gồm các biểu diễn của các canh hầu Thánh và các buổi hát văn thường diễn ra tại đền, đặc biệt là vào mùa xuân, thu hút đông đảo khách thập phương.

Chùa Gạo

Ra khỏi cổng khu đền chùa và đi xuống chừng 50m, rẽ trái theo đường bậc đá, bạn sẽ đến chân núi và gặp chùa Gạo. Theo truyền thuyết, chùa Gạo trước đây là kho thóc gạo của An Sinh Vương Trần Liễu, được xây dựng để trữ lương thực cung cấp cho triều đình. Vùng đất nơi chùa Gạo đứng vẫn giữ được không khí hoang sơ, chỉ có những cây mít lâu năm và một số tháp đá cổ.

Năm 2013, chùa được phục dựng lại với 5 gian bái đường và một gian hậu cung. Trong thời kỳ kháng chiến chống đế quốc Mỹ, khu di tích An Phụ trở thành căn cứ của bộ đội thông tin, là nơi quan sát máy bay của đối phương, truyền đạt chủ trương và đường lối của Đảng và Nhà nước đến mọi tầng lớp nhân dân, cũng như nhận thông tin từ tiền tuyến để hỗ trợ lực lượng vũ trang.

Năm 1985, chính quyền và nhân dân địa phương đã phục dựng lại khu di tích. Năm 2007, khu di tích đã được trùng tu trên quy mô lớn, trở nên khang trang và đẹp đẽ, trở thành nơi tổ chức các hoạt động tín ngưỡng và sinh hoạt văn hóa của cộng đồng.

Tại khu di tích, điều đặc biệt nổi bật là bức tượng Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, đặt trên một ngọn núi thuộc dãy An Phụ, cao 200m so với mực nước biển, thấp hơn Đền Cao An Sinh Vương khoảng 50m. Tượng Đức Thánh Trần được tạc bằng đá xanh núi Nhồi – Thanh Hóa, cao 9,7m, thể hiện một vị tướng văn võ toàn diện, chân dung quắc thước nhưng nhân hậu.

Bên cạnh bức tượng Trần Hưng Đạo, có một bức phù điêu bằng đất nung dài 45m, cao 2,5m, do các nghệ nhân Long Xuyên – Bình Giang – Hải Dương thực hiện. Đây là bức phù điêu bằng đất nung lớn nhất Việt Nam, tái hiện lịch sử 3 cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông của quân dân nhà Trần, trong đó có phù điêu tái hiện Hội nghị Bình Than.

Thành tựu

Năm 1992, Đền Cao An Phụ, một di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh nằm trong khu vực, đã được xếp hạng là di tích cấp Quốc gia.

Ngày 22/12/2016, khu di tích An Phụ – Kính Chủ – Nhẫm Dương thuộc huyện Kinh Môn đã nhận được sự công nhận từ nhà nước và được xếp hạng là quần thể di tích quốc gia đặc biệt, trở thành di tích thứ hai của tỉnh Hải Dương được đánh giá cao như vậy, sau Côn Sơn – Kiếp Bạc.

________________________________________

Các ngôn ngữ khác

Tiếng Anh (English)

The historical and cultural complex of the Cao An Phu Temple and Pagoda is located in An Sinh Ward, Kinh Mon Town, Hai Duong Province, serving as a captivating spiritual and cultural destination. The complex includes the Cao Temple, also known as “An Phu Son Tu,” situated atop An Phu Mountain with a length of 17km and a height of 246m. The temple is dedicated to An Sinh Vuong Tran Lieu, the adoptive father of the great general Tran Quoc Tuan, and according to tradition, his tomb is believed to be located within the temple’s inner sanctum.

Additionally, the historical site features Tường Vân Pagoda, commonly referred to as the Cao Pagoda, on the right side of the Tran Lieu Temple. Tường Vân Pagoda venerates Buddha in the Mahayana tradition and follows the teachings of Tran Nhan Tong, the First Patriarch of the Truc Lam Zen School. To the left of Tường Vân Pagoda is the Mau Tu Phu Temple. At the foot of An Phu Mountain lies the Gao Pagoda, traditionally believed to be the rice storage facility built by An Sinh Vuong Tran Lieu to supply provisions to the royal court.

Tiếng Trung (Chinese)

道观寺庙群——高安抚的历史文化景区位于越南海防省京文市安省区，是一个充满灵性和文化魅力的旅游胜地。该群落包括高庙，又称“安抚山屠”，坐落在安抚山的山顶，长17公里，高246米。庙宇是为了崇拜安抚王陈烈，也就是伟大的将军陈国全的养父而建的，根据传统，他的坟墓被认为位于庙宇的内殿。

此外，历史遗址还包括屯峪云寺，通常被称为高寺，位于陈烈庙的右侧。屯峪云寺奉承大乘佛教的佛教教义，并遵循陈仁宗，越南竹林禅宗的第一祖师的教导。在屯峪云寺的左侧是妈祖府庙。在安抚山脚下是高寺，传统上被认为是安抚王陈烈建造的储存大米的地方，以供应皇室。

Tiếng Pháp (French)

Le complexe historique et culturel du Temple et de la Pagode Cao An Phu est situé dans le quartier d’An Sinh, ville de Kinh Mon, province de Hai Duong, servant de destination spirituelle et culturelle captivante. Le complexe comprend le Temple Cao, également connu sous le nom de “An Phu Son Tu”, situé au sommet de la montagne An Phu avec une longueur de 17 km et une hauteur de 246 m. Le temple est dédié à An Sinh Vuong Tran Lieu, le père adoptif du grand général Tran Quoc Tuan, et selon la tradition, sa tombe est censée se trouver à l’intérieur du sanctuaire du temple.

De plus, le site historique présente la Pagode Tường Vân, communément appelée la Pagode Cao, du côté droit du Temple Tran Lieu. La Pagode Tường Vân vénère Bouddha dans la tradition du Mahayana et suit les enseignements de Tran Nhan Tong, le premier patriarche de l’école de méditation Truc Lam. À gauche de la Pagode Tường Vân se trouve le Temple Mau Tu Phu. Au pied de la montagne An Phu se trouve la Pagode Gao, traditionnellement considérée comme l’entrepôt de riz construit par An Sinh Vuong Tran Lieu pour approvisionner la cour royale.

5/5 (1 bình chọn)