| 1. Khuyến học ngày xưa Ý niệm khuyến học ngày xưa bắt đầu từ coi trọng vai trò kẻ sĩ. “Dân hữu tứ sĩ vi chi tiên”, câu thơ của cụ Nguyễn Công Tứ cho thấy trong dân gian bốn thành phần: sĩ, nông, công, thương thì sĩ xếp trước tiên. Đối với triều đình các đời vua anh minh, thịnh trị đều tích cực chiêu hiền đãi sĩ. Những khoa thi luôn mở để chọn các người học giỏi, thông minh tài trí gánh vác việc nước. Tùy mỗi triều đại, thi hương, thi hội, thi đình là những khoa thi định kỳ mở cho sĩ tử khắp mọi miền tham dự. Tiến sĩ, phó bảng, bảng nhãn, thám hoa,… lưu danh hậu thế có từ những kỳ thi này. Thấp hơn những học vị cao ấy là cử nhân, tú tài hầu hết được triều đình bổ nhiệm đảm nhận các chức vụ ở tỉnh, huyện. Nói chung những người đổ khoa bảng gần như được sử dụng vào bộ máy quản lý xã hội thời ấy. Cho nên vai trò kẻ sĩ được đề cao trong xã hội, là động lực cho mọi nhà hướng con cháu vào việc học tập. Tư tưởng chấn hưng dân trí là lời kêu gọi của những người ái quốc thời nho học. Nho học tư tưởng đạo Nho, văn chương, sử sách, luận trị xã hội, tính toán,…Nhân cách con người gắn liền với trung quân ái quốc, lễ, nghĩa, liêm, sĩ,…Đối với đời sống dân gian kẻ có học trong làng xã được người dân tôn trọng và tin tưởng. Hệ thống trường lớp là các lớp học do các thầy đồ mở. Người dân luôn mong muốn con cháu mình có học vấn để giúp ích xã hội và ít nhất là người có ảnh hưởng nơi đang sinh sống. Khuyến học làng quê là lời khen, lời khích lệ trong câu chuyện gia đình, dòng họ. Làng xã khuyến khích tôn vinh người có học vấn trong các dịp hội họp tại đình làng. Ai đỗ khoa bảng cao thì làng xã đón rước, vinh qui bái tổ. Những tộc họ có tổ chức chặt chẽ thì đặt thành vấn đề khen ngợi những con cháu học giỏi, đỗ đạt cao. Do đời sống thời ấy nhiều thiếu thốn, cho nên đa phần trẻ lớn lên khá lắm là cha mẹ cho học các lớp của thầy đồ trong làng, một số ít gia đình có đủ điều kiện thì mới cho học lên mức cao, tham dự các kỳ thi do triều đình mở. Người mù chữ vẫn chiếm đa số trong cộng đồng dân cư. Khuyến học khuyến tài thời nho học chỉ dừng lại ở mức ấy! 2. Khuyến học ngày nay Thời tân học dần dần về sau hệ thống trường lớp từ xã đến quận huyện, tỉnh, rồi trung ương chặt chẽ, nhiều hơn. Người dân nói chung ý thức được việc cho con cháu học văn hóa để sử dụng vào đời sống. Đối với miền Nam thời chế độ cũ tuy xã nào cũng có trường tiểu học, tỉnh có trường trung học nhưng vẫn còn ít ỏi, vùng sâu vùng xa núi biển thanh thiếu niên thất học nhiều. Khuyến học khuyến tài nông thôn chủ yếu trong phạm vi ý thức của gia đình. Đối với miền Bắc chế độ Xã hội chủ nghĩa, tư tưởng “Người dân có cơm ăn áo mặc và được học hành” của Bác Hồ đã thấm sâu trong chỉ đạo của Nhà nước các cấp, trong nhân dân nên công tác khuyến học khuyến tài rõ nét. Giáo dục phát triển rộng khắp, mặc dù lúc ấy trong điều kiện chiến tranh gian khó. Từ ngày thống nhất đất nước năm 1975, trên cả nước hệ thống trường lớp từ mầm non lên đại học được mở ra cho mọi người dân học. Bình dân học vụ, rồi bổ túc văn hóa…cũng mở ra cho lớp người lớn tuổi có điều kiện tiếp tục học tập. Miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa đều được Nhà nước quan tâm mở trường lớp, cử giáo viên mang con chữ đến dạy cho trẻ. Đây là hình thức khuyến học từ khâu tạo điều kiện cho người muốn học đến khâu vận động giác ngộ đi học. Khuyến học khuyến tài là vấn đề quan trọng trong hệ thống chính trị. Rồi khi Hội khuyến học Việt Nam được thành lập năm 1996 đến nay, hoạt động khuyến học cả nước rộng khắp hơn. Ở xã, phường, quận huyện, tỉnh, trung ương đều có hội khuyến học hoạt động theo chỉ đạo thống nhất của hội cấp trên và những sáng tạo trong khuôn khổ pháp luật Nhà nước của hội cấp cơ sở đạt hiệu quả. Những chế độ miễn giảm học phí cho học sinh gia đình nghèo khó, trẻ mồ côi, khuyết tật,…là Nhà nước khuyến khích học tập. Quỹ hội ở các cấp từ nguồn huy động hảo tâm, lòng tự nguyện các doanh nhân, người thành đạt đã giúp đỡ cho rất nhiều học sinh hoàn cảnh khó khăn có điều kiện học tập. Quỹ khuyến tài cũng đã trao cho những gương học giỏi, khơi gợi phát triển tiềm năng chất xám của đất nước. Khuyến học khuyến tài trong hệ thống dòng họ, cụm dân cư cũng đã hình thành sâu rộng, góp phần đắc lực khích lệ tinh thần học tập của thế hệ trẻ. Khuyến học cả nước nói chung đã và đang thực hiện hoài bảo của Bác Hồ về một đất nước học tập, một xã hội học tập, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nguồn nhân lực, đào tạo nhân tài… 3. Khuyến học ngày xuân Tết Nguyên Đán là tết cổ truyền của dân tộc, tết đoàn viên đón mùa xuân vạn vật sinh sôi. Câu chuyện chúc nhau ngày tết là lời cầu mong bình an, tài lợi và nhất định có ý tưởng chúc cho con cháu trong gia đình chăm ngoan học giỏi, thành người có ích cho đất nước. Tết cổ truyền còn là dịp con cháu lễ bái gia tiên, thăm viếng ông bà, báo công học tập, sự thành đạt, coi đó là mang niềm vui đến các thế thế hệ sinh thành. Những năm trước, khi không có dịch bệnh, nhiều địa phương. tổ chức họp mặt đầu xuân các thế hệ học sinh trưởng thành để thăm hỏi nhắc nhở luôn làm điều tốt, để động viên sự đóng góp cho quê hương, cho quỹ khuyến học khuyến tài…Việc làm này nhiều nơi đã gặt hái nhiều kết quả tốt đẹp đáng kể. Trong xôn xao trăm hoa đua nở, lời khai bút đầu xuân, lời chúc con trẻ thành công tiến bộ trên đường học vấn và cuộc sống là mai đào khoe sắc, vui vầy trong nắng gió xuân! Bùi Văn Tạo |
THÔNG BÁO 
Đề nghị thông báo chương trình cấp học bổng của Quỹ Cấp học bổng "Thắp sáng niềm tin" & học bổng toàn phần của Trường Cao đẳng GTVT II 
In bài 
Tin cùng danh mục: 
Xem các tin khác