Kĩ Năng Vẽ Biểu đồ Môn địa Lí - Tài Liệu Text - 123doc

Tải bản đầy đủ (.doc) (29 trang)

1. Trang chủ
>>
2. Giáo Dục - Đào Tạo
>>
3. Ôn thi Đại học - Cao đẳng

Kĩ năng vẽ biểu đồ môn địa lí

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (493.02 KB, 29 trang )

A . KỸ NĂNG ĐỊA LÝI. CÁCH VẼ BIỂU ĐỒ ĐỊA LÍ Giới thiệu- Vẽ biểu đồ chỉ sử dụng một màu mực (không được dùng viết đỏ).- Xem kỹ đơn vị mà đề bài cho (đơn vị thực tế ( giá trị tuyệt đối ) hay đơn vị % ( giá trịtương đối).- Nếu cần có thể chuyển đơn vị thích hợp, tính toán chính xác.- Vẽ biểu đồ sạch sẽ, theo thứ tự của đề bài.- Ký hiệu rõ ràng, ghi số liệu và chú thích đầy đủ.- Ghi tên cho biểu đồ đã vẽ.PHẦN I: NHẬN BIẾT SỐ LIỆU ĐỂ XÁC ĐỊNH BIỂU ĐỒ CẦN VẼ Cơ cấu, tỉ lệ %trong tổng số1 hoặc 2 mốc năm (nhiều thànhphần) Biểu đồ TRÒN 3 mốc năm trở lên (ít thành phần) Biểu đồ MIỀN  Biểu đồ Tròn : Mô tả cơ cấu các thành phần trong một tổng thể  Biểu đồ miền : Vừa Mô tả cơ cấu các thành phần trong một tổng thể;vừa mô tả động thái phát triển của hiện tượng Tình hình pháttriển Biểu đồ ĐƯỜNG Biểu đồ CỘTTốc độ tăng trưởng Mô tả động thái phát triển của hiện tượng. So sánh mối tương quan về độ lớn giữa các hiện tượng PHẦN II: NHẬN XÉT BIỂU ĐỒ VÀ BẢNG SỐ LIỆU *** - 1 -Cơ cấuSo sánh từng thành phần ở mỗi mốc thời giantăng hay giảm, thành phần này hơn hay kémthành phần kia bao nhiêu lần ở mỗi giai đoạn.Tỉ lệ % trong tổng số So sánh hai thànhphần -Tình hình phát triển qua các năm -Tốc độ tăng trưởng qua các nămNhận xét tăng hay giảm ở mỗi mốcthời gian (giai đoạn nào nhanh,nhanh nhất… giai đoạn nào giảm,giảm nhiều nhất …) PHẦN III: CÁCH VẼ CÁC DẠNG BIỂU ĐỒI. Biểu đồ TRÒN: * Khi nào vẽ biểu đồ TRÒN?Khi đề bài yêu cầu vẽ biểu đồ TRÒN hay biểu đồ cần thể hiện cơ cấu, tỉ lệ (ít năm, nhiều thành phần). Lưu ý : Đề bài cho số liệu tuyệt đối (thực tế) phải chuyển sang số liệu tương đối ( tức đổi ra %). - Cách vẽ : + Vẽ theo chiều kim đồng hồ, theo thứ tự đề bài, lấy mốc chuẩn là kim đồng hồ chỉ số 12. + Trước khi vẽ ghi rõ 1% = 3,6o. + Số liệu ghi trong vòng tròn phải là số liệu %.+ Cần chú ý độ lớn (bán kính của các vòng tròn cần vẽ).Ví dụ: Vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu tổng sản phẩm trong nước phân theo khu vực kinh tế của các năm 1990, 1999.Đơn vị: tỉ đồng Năm Tổng số Nông - Lâm – Ngư CN – XD Dịch vụ *** - 2 -nghiêp1990 131.968 42.003 33.221 56.7441999 256.269 60.892 88.047 107.330Bài làm : Bước 1. Chuyển giá trị tuyệt đối ( số liệu thực ) về giá trị tương đối ( %)Muốn tính % của số nào thì lấy số đó nhân cho 100 và chia cho tổng số: Tỉ trọng N-L- Ngư nghiệp năm 1990 = (%) Tỉ trọng N-L- Ngư nghiệp năm 1999 = (%) Tương tự ta có bảng số liệu sau khi chuyển đổi đơn vị thực tế ra đơn vị % như sau: Năm Nông - Lâm – NgưnghiêpCông nghiệp – XâydựngDịch vụ1990 31,8 25,2 43,01999 23,8 34,4 41,8Bước 2: Vẽ biểu đồ hình tròn theo quy định ở trên ta có được biểu đồ ở dưới: Lưu ý : Phải có tên biểu đồ, chú thích và ghi năm vào mỗi biểu đồ( nếu thiếu 01 nội dung bị trừ 0,25 đ ), chú ý độ lớn bán kính vòng tròn. Bài tập 1: Cho bảng số liệu dưới đây CƠ CẤU SỬ DỤNG ĐẤT Ở NƯỚC TA , NĂM 1993 VÀ NĂM 2005( Đơn vị : %)Loại đất Năm 1993 Năm 2005Đất nông nghiệp 22,2 28,4Đất lâm nghiệp có rừng 30 43,6 *** - 3 -Đất chuyên dùng và thổ cư 5,6 6Đất chưa sử dụng, sông suối, núi đá 42,2 22- Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện cơ cấu vốn đát của nước ta trong hai năm 1993 và năm 2005.- Nhận xét và giải thích nguyên nhân.Bài tập 2: Cho bảng số liệu dưới đâySẢN LƯỢNG THỦY SẢN PHÂN THEO HOẠT ĐỘNG Ở DUYÊN HẢI NAMTRUNG BỘ ( Đơn vị : Nghìn tấn )Tiêu chí Năm 1995 Năm 2005Khai thác 331,3 575,9Nuôi trồng 7,9 48,9Tổng cộng 339,2 623,8- Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện cơ cấu sản lượng thủy sản của nước ta trong hai năm 1995 vànăm 2005.- Nhận xét và giải thích nguyên nhân.Bài tập 3: Cho bảng số liệu dưới đâyGIÁ TRỊ SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP PHÂN THEO THÀNH PHẦN KINH TẾ ( Đơn vị : tỉ đồng )Thành phần kinh tế Năm 1995 Năm 2005Nhà nước 51990 249085Ngoài nhà nước 25451 308854Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài 25933 433110- Vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp phân theo thành phần kinh tế của nước ta trong hai năm 1995 và năm 2005. Nhận xét và giải thích nguyên nhân II. Biểu đồ MIỀN: * Khi nào vẽ biểu đồ MIỀN?Khi đề bài yêu cầu vẽ biểu đồ MIỀN hay biểu đồ cần thể hiện cơ cấu, tỉ lệ (nhiều năm, ít thành phần). Lưu ý : Đề bài cho số liệu tuyệt đối phải chuyển sang số liệu tương đối (tức đổi ra % như đối với xử lí số liệu của biểu đồ tròn)Cách vẽ : - Vẽ lần lượt từ dưới lên trên theo thứ tự của đề bài. *** - 4 -- Lấy năm đầu tiên trên trục tung, chú ý phân chia khoảng cách năm theo tỉ lệ tương ứng.- Ghi số liệu vào đúng vị trí từng miền trong biểu đồ đã vẽ.Ví dụ: Vẽ biểu đồ thể hiện sự chuyển dịch cơ cấu tổng sản phẩm trong nước thời kỳ 1985 – 1998.Đơn vị: (%) NămNgành1985 1988 1990 1992 1995 1998Nông - Lâm – Ngư nghiêp40,2 46,5 38,7 33,9 27,2 25,8Công nghiệp – Xây dựng27,3 23,9 22,7 27,2 28,8 32,5Dịch vụ 32,5 27,6 38,6 38,9 44,0 39,5* Đối với bài này số liệu đã ở dạng tương đối ( tức %) vì vậy hs không cần phải đổi sang giá trị % nữa mà cứ vậy vẽ biểu đồ miền. Lần lượt vẽ theo cách vẽ như trên : Nông lâm nghiệp ở dưới và trên cùng là ngành dịch vụ. Trong mỗi miền đã ghi từng ngành rồi thì không cần phải ghi chú tích ở bên ngoài *** - 5 -Bài tập 1: Cho bảng số liệu dưới đây, vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu giá trị XK&NK nước ta gđ 1990-2005CƠ CẤU GIÁ TRỊ XUẤT KHẨU VÀ NHẬP KHẨU CỦA NƯỚC TA GIAI ĐOẠN1990-2005Năm 1990 1992 1995 1999 2005Xuất khẩu 46,6 50,4 40,1 49,6 46,9Nhập khẩu 53,4 49,6 59,9 50,4 53,1Bài tập 2: Cho bảng số liệu dưới đây:CƠ CẤU LAO ĐỘNG CÓ VIỆC LÀM PHÂN THEO KHU VỰC KT Ở NƯỚC TA,GĐ 1990-2005( Đơn vị :%)Năm 2000 2002 2004 2005 2006Nông –lâm –ngư nghiệp 65,1 61,9 58,7 57,2 55,7Công nghiệp - XD 13,1 15,4 17,4 18,3 19,1Dịch vụ 21,8 22,7 23,9 24,5 25,2Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện sự thay đổi cơ cấu lao động phân theo khu vực kinh tế ở nước ta, giai đoạn 2000-2006. Bài tập 3: Cho bảng số liệu dưới đây:DIỆN TÍCH GIEO TRỒNG CÂY CÔNG NGHIỆP , GIAI ĐOẠN 1975- 2005Năm 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005Cây CN hàng năm 210,1 371,7 600,7 542 716,7 778,1 861,5Cây CN lâu năm 172,8 256 470,3 657,3 902,3 1451,3 1633,6-Vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu diện tích cây công nghiệp lâu năm và cây công nghiệp hàng năm ở nước ta, giai đoạn 1975-2005.- Nhận xét sự biến động diện tích cây công nghiệp lâu năm và cây công nghiệp hàng năm ở nước ta, giai đoạn 1975-2005. Giải thích nguyên nhân.III. Biểu đồ ĐƯỜNG: (đường biểu diễn hay còn gọi là đồ thị) * Khi nào vẽ biểu đồ ĐƯỜNG? Khi vẽ biểu đồ dường thường có những từ gợi mở đi kèm như “tăng trưởng”,“biến động”, “phát triển”, “qua các năm từ đến ”. Ví dụ: Tốc *** - 6 -độ tăng dân số của nước ta qua các năm ; Tình hình biến động về sản lượng lương thực ; Tốc độ phát triển của nền kinh tế v.v qua các mốc thời gian.Cách vẽ : - Đường biểu diễn được vẽ trên hệ trục tọa độ vuông góc (trục đứng thể hiện độ lớncủa các đại lượng, trục nằm ngang thể hiện các mốc năm, các quốc gia, các vùng kinh tế.) - Trục đứng phải ghi mốc giá trị cao hơn giá trị cao nhất trong số liệu của đề bài cho. - Phải có mũi tên chỉ chiều tăng lên của giá trị. - Phải ghi danh số ở đầu cột (ví dụ: tấn, triệu, % , ). - Phải ghi rõ gốc tọa độ, có trường hợp ta có thể chọn gốc tọa độ khác (0), nếu có chiềuâm (-) thì phải ghi rõ.- Trục định loại (X) thường là trục ngang: + Phải ghi rõ danh số (ví dụ: năm, nhóm tuổi, vùng , quốc gia v.v.). + Trường hợp trục ngang (X) thể hiện các mốc thời gian (năm). Đối với các biểu đồ đường biểu diễn, miền, kết hợp đường và cột, phải chia các mốc trên trục ngang (X) tương ứng với các mốc thời gian. - Phải ghi các số liệu lên đầu tại vị trí mỗi năm . - Mốc năm đầu tiên biểu hiện trên trục tung, phân chia khoảng cách năm theo tỉ lệ tương ứng.- Đối với loại biểu đồ đường thể hiện tốc độ tăng trưởng, phát triển mà lấy năm nào đó = 100% ta phải xử lí số liệu đưa giá trị tuyệt đối về giá trị tương đối ( %) để vẽ biểu đồ. Đối vớiloại biểu đồ này có nhiều đường , phải kí hiệu cho mỗi đường khác nhau và đều xuất phát từ 1 điểm tại vị trí 100%. ( ví dụ 3) Ví dụ 1: Vẽ biểu đồ ĐƯỜNG thể hiện sự phát triển dân số của nước ta trong thời kỳ 1921 – 1999Năm 1921 1960 1980 1985 1990 1993 1999Số dân (triệu người) 15,6 30,2 53,7 59,8 66,2 70,9 76,3 *** - 7 - Ví dụ 2: Vẽ biểu đồ ĐƯỜNG thể hiện sự phát triển dân số và sản lượng lúa ở nước ta (1981 –1999). Năm 1981 1984 1986 1988 1990 1996 1999Số dân (triệu người) 54,9 58,6 61,2 63,6 66,2 75,4 76,3Sản lượng lúa (triệu tấn) 12,4 15,6 16,0 17,0 19,2 26,4 31,4 *** - 8 - Ví dụ 3: Vẽ biểu đồ đường thể hiện sự gia tăng diện tích, sản lượng và năng suất lúa trong thời gian 1975 – 1997 của nước ta.Năm 1975 1980 1985 1990 1997Diện tích (nghìn ha) 4856 5600 5704 6028 7091Sản lượng (nghìn tấn) 10293116471587419225 27645Năng suất(tạ/ha) 21.2 50.8 27.8 31.9 39.0 HD: Vì đây có 3 đơn vị khác nhau nên phải đổi sang đơn vị chuẩn là đơn vị %. Cách tính như sau: Ta lấy năm mốc 1975 (năm đầu tiên) là 100%, sau đó tính % các thành phần còn lại.Diện tích trồng lúa năm 1980 là: Sl lúa năm 1980 là: *** - 9 - Diện tích trồng lúa năm 1985 là: Sl lúa năm 1985 làTương tự ta sẽ có bảng số liệu sau khi đã đổi 3 đơn vị khác nhau thành một đơn vị thống nhấtlà % như bảng số liệu sau đây: Năm 1975 1980 1985 1990 1997Diện tích (nghìn ha) 100 115,3 117,5 124,1 146,0Sản lượng (nghìn tấn) 100 113,2 154,2 186,8 268,6Năng suất(tạ/ha) 100 98,1 131,1 150,4 183,9Bài tập 1: Cho bảng số liệu dưới đây: DÂN SỐ VÀ SẢN LƯỢNG LƯƠNG THỰC Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNGChỉ số 1995 2000 2004 2005Dân số ( nghìn người ) 161371703917836 18028 *** - 10 -S gieo trồng cây lương thực có hạt( nghìnha )1117 1306 1246 1221Sản lượng lượng thực có hạt ( nghìn tấn ) 5340 6868 7054 6518Bình quân lương thực có hạt theo đầungười ( Kg)331 403 396 362Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện tốc độ tăng trưởng của các chỉ số có trong bảng , giai đoạn 1995-2005IV. Biểu đồ CỘT: * Khi nào vẽ biểu đồ CỘT?.hường có các từ gợi mở như: ”Khối lượng”, “Sản lượng”, “Diện tích” từ năm đến năm ”, hay “Qua các thời kỳ ”. Ví dụ: Khối lượng hànghoá vận chuyển ; Sản lượng lương thực của …; Diện tích trồng cây công nghiệp - Thể hiện sự tương quan về độ lớn của các đại lượng của các thành phần (hoặc qua các mốc thời gian).Cách vẽ : Cũng tương tự như cách vẽ biểu đồ đường :- Trục đứng phải ghi mốc giá trị cao hơn giá trị cao nhất trong số liệu của đề bài cho. ( đối với đề bài có 2 giá trị khác nhau thì phải có 2 trục đứng ) ví dụ 3- Phải có mũi tên chỉ chiều tăng lên của giá trị. - Phải ghi danh số ở đầu cột (ví dụ: tấn, triệu, Kwh, con, ha vv ).- Phải ghi rõ gốc tọa độ- Chọn kích thước biểu đồ sao cho phù hợp với khổ giấy (chiều dài trục đứng và trục ngang phải cho phù hợp).- Các cột chỉ khác nhau về độ cao, còn bề ngang của các cột thì bằng nhau.- Cột đầu tiên phải cách trục tung một khoảng (năm đầu tiên không được lấy trên trục tung) - Trong trường hợp của biểu đồ cột đơn, nếu có sự chênh lệch quá lớn về giá trị của một vài cột (lớn nhất) và các cột còn lại. Ta có thể dùng thủ pháp là vẽ trục (Y) gián đoạn ở chỗ trên giá trị cao nhất của các cột còn lại. Như vậy, các cột có giá trị lớn nhất sẽ được vẽ thành cột gián đoạn, như vậy biểu đồ vừa đảm bảo tính khoa học và thẩm mĩ. *** - 11 - Ví dụ 1: Vẽ biểu đồ cột thể hiện sản lượng điện ở nước ta (1976 – 1994)Năm 1976 1975 1990 1994Sản lượng điện (tỉKwh)3,0 5,2 8,7 12,5 Ví dụ 2: Vẽ biểu đồ cột thể hiện SL đàn trâu, đàn bò ở nước ta qua các năm 1980, 1999.Đơn vị: nghìn conNăm 1980 1990 1999Đàn trâu 2300 2700 3000Đàn bò 1700 3100 4000Ví dụ 3: Vẽ biểu đồ so sánh DT và sản lượng cao su của nước ta qua các năm (1980-1997). Năm 1980 1985 1990 1995 1997 *** - 12 -Diện tích (nghìn ha) 87,7 180,2 221,7 278,4 329,4Sản lượng (nghìntấn)41 47,9 57,9 112,7 180,7HD: Vì bảng số liệu có 2 đơn vị khác nhau (nghìn ha và nghìn tấn) cho nên ở hệ trục tọa độ phải có hai trục tung thể hiện 2 đơn vị của 2 thành phần khác nhau Ví dụ 4: Vẽ biểu đồ kết hợp giữa cột và đường thể hiện diễn biến diện tích và năng suất lúa (1990-2000).Năm 1990 1993 1995 1997 2000Diện tích (nghìnha)6042,865559,46765,67099,7 7666,3Năng suất (tạ/ha) 31,8 34,8 36,9 38,8 42,4HD: Vì bảng số liệu có 2 đơn vị khác nhau (nghìn ha và tạ/ha) cho nên ở hệ trục tọa độ phải có hai trục tung thể hiện 2 đơn vị của 2 thành phần khác nhau và theo đề bài yêu cầu thì một trục tung sẽ vẽ cột và một trục tung sẽ vẽ đường(còn gọi là cột kết hợp với đường). *** - 13 - Bài tập 1 : Cho bảng số liệu : SỰ ĐA DẠNG THÀNH PHẦN LOÀI VÀ SỰ SUY GIẢM SỐ LƯỢNG LOÀI THỰC ĐỘNG VẬT NƯỚC TA SỐ LƯỢNG LOÀI Thực vật Thú Chim Bò sát lưởng cư CáSố lượng loài đã biết 14500 300 830 400 2550Số lượng loài mất dần - Trong đó, số lượng loài cónguy cơ tuyệt chủng 5001009662572962-90- Vẽ biểu đồ cột ( chồng ) thể hiện nội dung bảng số liệu trênBài tập 2 : Cho bảng số liệu: DIỆN TÍCH RỪNG BỊ CHÁY VÀ BỊ CHẶT PHÁT CỦA NƯỚC TA , GIAI ĐOẠN 2000-2008Diện tích rừng 2000 2003 2004 2005 2008Bị cháy ( ha) 1045 5510 4787 6829 1549Bị chặt phá (ha) 3542 2040 2254 3347 3172 Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiên S rừng bị chặt phá và bị cháy, giai đoạn 2000-2008II. GỢI Ý NHẬN XÉT BIỂU ĐỒ : *** - 14 -- Đọc kỹ câu hỏi để nắm yêu cầu và phạm vi cần nhận xét, phân tích. Cần tìm ra mối liên hệ (hay tính qui luật nào đó) giữa các số liệu. Không được bỏ sót các dữ kiện cần phục vụ cho nhận xét, phân tích.- Trước tiên cần nhận xét, phân tích các số liệu có tầm khái quát chung, sau đó phân tích các số liệu thành phần; Tìm mối quan hệ so sánh giữa các con số theo hàng ngang; Tìm mối quan hệ so sánh các con số theo hàng dọc; Tìm giá trị nhỏ nhất (thấp nhất), lớn nhất & trung bình (đặc biệt chú ý đến những số liệu hoặc hình nét đường, cột…trên biểu đồ thể hiện sự độtbiến tăng hay giảm).- Cần có kỹ năng tính tỉ lệ (%), hoặc tính ra số lần tăng (hay giảm) để chứng minh cụ thể ý kiến nhận xét, phân tích.- Phần nhận xét, phân tích biểu đồ, thường có 2 nhóm ý: - Những ý nhận xét về diễn biến và mối quan hệ giữa các số liệu: dựa vào biểu đồ đã vẽ & bảng số liệu đã cho để nhận xét. - Giải thích nguyên nhân của các diễn biến (hoặc mối quan hệ) đó: dựa vào những kiến thức đã học để giải thích nguyên nhân.- Sử dụng ngôn ngữ trong lời nhận xét, phân tích biểu đồ.+ Trong các loại biểu đồ cơ cấu: +Số liệu đã được qui thành các tỉ lệ (%). Khi nhận xét phải dùng từ “tỷ trọng” trong cơ cấu để so sánh nhận xét. Ví dụ, nhận xét biểu đồ cơ cấu giá trị các ngành kinh tế ta qua một số năm. Không được ghi: ”Giá trị của ngành nông – lâm - ngư có xu hướng tăng hay giảm”. Mà phải ghi: “Tỉ trọng giá trị của ngành nông – lâm - ngư có xu hướng tăng hay giảm”.- Khi nhận xét về trạng thái phát triển của các đối tượng trên biểu đồ. Cần sử dụng những từ ngữ phù hợp. Ví dụ:- Về trạng thái tăng: Ta dùng những từ nhận xét theo từng cấp độ như: “Tăng”; “Tăng mạnh”; “Tăng nhanh”; “Tăng đột biến”; “Tăng liên tục”,… Kèm theo với các từ đó, bao giờ cũng phải có số liệu dẫn chứng cụ thể tăng bao nhiêu (triệu tấn, tỉ đồng, triệu người; Hay tăng bao nhiêu (%), bao nhiêu lần?).v.v. *** - 15 -- Về trạng thái giảm: Cần dùng những từ sau: “Giảm”; “Giảm ít”; “Giảm mạnh”; “Giảm nhanh”; “Giảm chậm”; “Giảm đột biến” Kèm theo cũng là những con số dẫn chứng cụ thể. (triệu tấn; tỉ đồng, triệu dân; Hay giảm bao nhiêu (%); Giảm bao nhiêu lần?).v.v.- Về nhận xét tổng quát: Cần dùng các từ diễn đạt sự phát triển như:”Phát triển nhanh”; “Phát triển chậm”; ”Phát triển ổn định”; “Phát triển không ổn định”; ”Phát triển đều”; ”Có sự chệnh lệch giữa các vùng”.v.v.- Những từ ngữ thể hiện phải: Ngắn, gọn, rõ ràng, có cấp độ; Lập luận phải hợp lý sát với yêucầu Cụ thể : 1. Nhận xét biểu đồ hình cột hay đồ thị thường có nhận xét giống nhau : Nhận xét cơ bản : - Nhận xét tổng quát - Nhận xét tăng hay giảm ? + Nếu tăng thì tăng như thế nào ? (tăng, tăng nhanh, tăng đột biến, tăngliên tục … tăng bao nhiêu lần hoặc % kèm theo con số dẫn chứng số liệu) + Giảm như thế nào ? ( tương tự như tăng) + Thời điểm cao nhất, thấp nhất, Chênh lệch giữa cao nhất với thấpnhất.Lưu ý : Nếu có tăng và giảm thi nhận xét hết phần tăng rồi chuyển sang giảm chứ khôngnhận xét về tình hình tăng chuyển sang giảm rồi lại nhận xét tăng trở lại. b/- Mốc thời gian chuyển tiếp từ tăng qua giảm hay từ giảm qua tăng (khôngghi từng năm một, trừ khi mỗi năm mỗi thay đổi từ tăng qua giảm & ngược lại) hoặc mốcthời gian từ tăng chậm qua tăng nhanh & ngược lại. *Giải thích : (Chỉ giải thích khi đề bài yêu cầu)  Khi giải thích cần tìm hiểu tại sao tăng, tại sao giảm (Cần dựa vào nội dung bài học có liênquan để giải thích).Nếu đề bài có 2, 3 đối tượng thì nhận xét riêng từng đối tượng rồi sau đó so sánh chúng vớinhau. *** - 16 -Ví dụ 1: Vẽ biểu đồ cột thể hiện sản lượng điện ở nước ta (1976 – 1994)Nhận xét thể hiện sản lượng điện nước ta 1976-1994Nhận xét : - Sản lượng điện nước ta giai đoạn 1976-1994 liên tục tăng - Từ năm 1976 là 3 tỷ Kwh tăng lên 12,5 tỷ Kwh năm 1994. - Đặt biệt tăng rất nhanh trong giai đoạn 1985 – 1994 tăng 7,3 tỷ KwhVí dụ 2: Vẽ biểu đồ ĐƯỜNG thể hiện sự phát triển dân số của nước ta trong thời kỳ 1921 – 1999 Nhận xét tình hình phát triển dân số nước ta giai đoạn : 1921-1999Nhận xét : - Qua biểu đồ về sự phát triển dân số nước ta giai đoạn 1921-1999 cho thấy dânsố nước ta liên tục tăng từ 15,6 triệu người năm 1921 tăng lên 76,3 triệu người năm 1999.- Đặt biệt dân số tăng rất nhanh giai đoạn 1980-1999 từ 53,7 triệu dân 1980 lên 76,3triêu dân tăng 22,6 triệu dân trong vòng 19 năm.Ví dụ 3: Cho bảng số liệu: ( đề thi TN 2010) *** - 17 -Sản lượng cao su Việt Nam (đơn vị: nghìn tấn) Năm 1995 2000 2005 2007 Sản lượng cao su 124,7 290,8 481,6 605,8 Nhận xét sự thay đổi sản lượng cao su nước ta giai đoạn 1995 – 2007 Nhận xét :- Từ năm 1995 đến năm 2007 sản lượng cao su nước ta tăng liên tục từ 124,7 nghìn tấn lên 605,8 nghìn tấn.- Tăng nhanh nhất là gia đoạn 2005 – 2007 : từ 481,6 nghìn tấn lên 605,8 nghìn tấn, tăng 124,2 nghìn tấn trong vòng 2 năm. - Tăng không đều. 2. Nhận xét b iểu đồ tròn : - 1 Vòng tròn : Xem yếu tố nào lớn nhất, nhỏ nhất ?. Lớn nhất, so với nhỏ nhất thìgấp mấy lần.- 2 vòng tròn : So sánh từng phần xem tăng hay giảm, tăng giảm nhiều hay ít.Lưu ý : Nhận xét biểu đồ phải luôn có số liệu chứng minh . - Giải thích cũng dựa trên nội dung bài. Ví dụ : Nhận xét : Cơ cấu tổng sản phẩm trong nước qua các năm 1990& 1999. - Qua biểu đồ quy mô và cơ cấu tổng sản phẩm trong nước ta năm 1990 và 1999 thì tỉ trọng ngành dịch vụ luôn chiếm tỉ trọng cao nhất trong cơ cấu tổng sản phẩm trong nước cụ thể năm 1990 chiếm 43% năm 1999 chiếm 41,8%. *** - 18 -- Đang có xu hướng tăng tỉ trọng ngành CN ( từ 25,2% năm 1990 tăng lên 34,4% năm 1999) và có xu hướng giảm tỉ trọng ngành nông nghiệp ( từ chổ 31,8 % năm 1990 xuống còn 23,8 % năm 1999) Ngành dich vụ cũng có xu hướng giảm nhưng không đáng kể.Bài tập 1: Cho bảng số liệu dưới đây: Cơ cấu lao động theo ngành kinh tế nước ta ( %) ( đề thi TN 2006)Ngành / năm 1989 2003Nông – lâm - ngư nghiệp71,559,6Công nghiệp - XD 11,2 16,4Dịch vụ 17,3 24,0b. NhËn xÐt sù thay ®æi c¬ cÊu sö dông lao ®éng theo ng nh kinh tÕ n íc ta qua hai n¨m μ −trªn.- Cơ cấu lao động nông nghiệp nước ta vẫn chiếm tỉ lệ cao năm 1989 là 71,5% năm 2003 là 59,6 %- Xu hướng giảm tỉ lao động ngành nông nghiệp tăng tỉ lệ lao động CN-XD và dịch vụ. Bài tập 1: Cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp nước ta phân theo nhóm ngành (đơn vị : %) – Đề thi TN 2009Nhóm ngành Năm Chế biến Khai thác Sản xuất, phân phối điện, khí đốt,nước Tổng 2000 79,0 13,7 7,3 100,0 2005 84,8 9,2 6,0 100,0 - Vẽ biểu đồ hình tròn thể hiện cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp nước ta theo bảng số liệu trên. - Dựa vào bảng số liệu, hãy nhận xét sự thay đổi cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp nước ta năm 2005 so với năm 2000* Vễ biểu đồ : *** - 19 -Nhận xét : Cơ cấu giá trị sản suất CN nước ta phân theo nhóm ngành năm 2005 có sự thay đổi so với năm 2000 : - Tỉ trọng ngành CN chế biến chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu giá trị SX CN nước ta. - Tăng tỉ trọng nhóm ngành CN chế biến từ 79% năm 2000 tăng lên 84,8% năm 2005 ( tăng 5,8%)- Giảm tỉ trọng nhóm ngành khai thác và sản xuất, phân phối điện, khí đốt, nước cụ thể năm 2000 tỉ trọng ngành CN khai thác là 13,7% năm 2005 giảm xuống còn 9,2%, tỉ trọng ngành CN SX, phân phối điện , khí đốt cũng giảm từ 7,3 % xuống còn 6%.3. Biểu đồ miền hay biểu đồ kết hợp : Khi nhận xét thì cần kết hợp các yếu tố của các dạngtrên. Cho bảng số liệu: Cơ cấu giá trị sản phẩm trong khu vực sản xuất vật chất ở nước ta thời kì 1990 - 2004 (Đơn vị: %).Nhóm ngành1990 1995 20002004Nông - lâm - ngưnghiệp55,8 46,7 39,734,0Công nghiệp - xâydựng44,2 53,3 60,3 66,0 *** - 20 -1. Vẽ biểu đồ miền thể hiện cơ cấu giá trị sản phẩm trong khu vực sản xuất vật chất của nước ta thời kỳ 1990 -2004.2. Nhận xét về xu hướng thay đổi tỉ trọng của hai khu vực nông - lâm - ngư nghiệp và khu vực công nghiệp -xây dựng trong thời kỳ trên.-* Vẽ biểu đồ miền - Nhận xét : Tỉ trọng của ngành nông - lâm - ngư nghiệp giảm từ 55,8 % năm 2990 đến năm 2004 giảm còn 34%. Tỉ trọng của ngành công nghiệp - xây dựng tăng từ 44,2 % năm 1990 lên 66% năm 2004 tăng 21.8% so với năm 1990. Tỉ trọng của ngành công nghiệp - xây dựng đã vượt tỉ trọng của ngành nông,lâm, ngư nghiệp (dẫn chứng).Một số bài tập nhận xét : BT1( Tr 18) BT 2 ( Tr 19) BT 3 ( Tr 19) BT 1( Tr 21) BT 2 ( Tr 21,22) BT 3 ( Tr 22) BT 4 ( Tr 22) BT 2 ( Tr 24) BT 3 ( Tr 25) BT 4 ( Tr 25) BT 6 ( Tr 26) BT 2 ( Tr27) , BT 1 ( Tr 31) - Nhận xét biểu đồ, bảng số liệu cho trước từ SGK: Hình 16.1 –Tr 68; BT bảng 17.2, 17.3, 17.4 Tr 75, ; Bảng 18.1, bảng 18.2; bài tập thực hành19; bài tập Hình 20.1. bảng 20.1; bảng 20.2; bài tập 2 Tr 86, bảng 21 –Tr 91, hình 22 – Tr 93, BT 3,4 Tr 97, hình 26.1 Tr 113; hình 27.2 – Tr119; BT 1,2 trang 128; bài tập 2 – Tr 136; Hình 31.1; Hình 31.2, Hình 31.3 Tr 138; hình 31.6; Bài tập 1-Tr 143; Hình 33.2; Bài tập 2 Tr154, Bài tập 1, 2 Tr 174, 175; Bài tập 2 Tr 184; Hình 41.3 Tr 188. III: MỘT SỐ PHÉP TÍNH THƯỜNG GẶP KHI VẼ BIỂU ĐỒ Đơn vị Công thức1Mật độDân cưNgười/ km2Mật độ = Số dânDiện tích *** - 21 -2 Sản lượngTấn hoặc nghìn tấnhoặc triệu tấnSản lượng = Năng suất x Diện tích3 Năng suấtKg/ ha hay tạ/ hahoặc tấn/ haNăng suất=Sản lượng Diện tích4Bình quân đất trên ngườim2/ ngườiBình quânđất =Diện tích đấtSố ngườiBình quân thu nhậpUSD/ ngườiBQ thu nhập=Tổng thu nhậpSố ngườiBình quân sản lượng LTKg/ ngườiBQ sản lượng = Sản lượng LT Số người 5Từ % tính giá trị tuyệt đốiTheo số liệu gốc Lấy tổng thể x số %6 Tính % %Lấy từng phần x 100Tổng thể 7Lấy năm gốc 100%tính các năm kế tiếp%Số thực của năm sau x 100 rồi chia số thựccủa năm gốc(Năm gốc là năm đầu trong bảng thống kê)8 Gia tăng dân số Triệu ngườiD8= D7+(D7. Tg%)(D8 là DS năm 2008; D7 là DS năm 2007)9Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên%Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên = tỉ suất sinh- tỉ suất tử (đv : %o)Lưu ý: Chuyển đổi đơn vị hợp lí 1 tấn = 10 tạ = 1.000 kg 1 ha = 10.000 m2 Chú ý đến đơn vị của phép tính ( ví dụ đơn vị của M ĐDS là người/Km 2 , sản lượng lương thực là Kg/ người vv như bảng trên )Bài tập 1: Cho bảng số liệu : (Đề thi TN THPT năm 2009)DIỆN TÍCH VÀ SỐ DÂN MỘT SỐ VÙNG NƯỚC TA NĂM 2006 Vùng ĐB Sông Hồng Tây Nguyên Đông Nam Bộ *** - 22 -Dân số ( nghìn người ) 18208 4869 12068Diện tích ( Km2) 14863 54660 23608Hãy tính mật độ dân số của từng vùng theo bảng số liệu nói trên Tại sao Tây Nguyên có mật độ dân số thấp Bài tập 2: Cho bảng : SẢN LƯỢNG THỦY SẢN NƯỚC TAQ CỦA MỘT SỐ NĂM ( Đơn vị : nghìn tấn )( Đề thi TN THPT năm 2006)Năm 1990 1995 2000 2002 Tổng sản lượng Trong đó : + Khai thác + Nuôi trồng 890,6728,5162,11548,41195,3389,12250,51660,9589,62647,41802,6844,8-Tính tỉ trọng sản lượng khai thác và nuôi trồng trong tổng sản lượng thủy sản các năm trên. -Nhận xét sự chuyển dịch đó. * Các bài tập liên quan : BT 3( Tr 25), BT 5( Tr 32), BT 1 ( Tr37), BT 2 (Tr 52), BT 7 (Tr73), BT 5 ( Tr97), – sách HD Ôn Thi TN năm 2011Bài tập 3: Cho bảng số liệu : DIỆN TÍCH VÀ SẢN LƯỢNG CÀ FE Ở NƯỚC TA THỜI KÌ 1980-2004 ( Đề thi TN THPT năm 2007)Năm 1980 1985 1990 1995 2000 2004Diện tích gieo trồng ( nghìnha)22,5 44,7 119,3 186,4 651,9 496,8Sản lượng ( nghìn tấn ) 8,4 12,3 92,0 218 802,5 836-Tính năng suất cà phê của nước ta qua các năm. *** - 23 --Nhận xét sự thay đổi diện tích, sản lượng và năng suất caphe của nước ta trong thời kì trên. * Các bài tập liên quan : BT8 Tr 38, - sách HD Ôn thi TN 2011Bài tập 4: cho bảng số liệu : SỐ DÂN VÀ SẢN LƯỢNG LÚA NƯỚC TA ( Đề thi TN THPT năm 2006 thpt không phân ban)Năm 1981 1986 1988 1990 1996 1999 2003Số dân ( triệu người ) 54,9 61,2 63,6 66,2 75,4 76,3 80,9Sản lượng lúa ( triệu tấn ) 12,4 16 17 19,2 26,4 31,4 34,6- Tính sản lượng lương thực bình quân theo đầu người qua các năm.- Nhận xét sự gia tăng dân số , sản lượng lúa và sản lượng lương thực bình quân theo đầu người qua các năm.*Các bài tập liên quan: BT 9 : tr 39, ( sách HD Ôn thi TN 2011)Bài tập 5: Dựa vào bảng số liệu dưới đây : TỈ SUẤT SINH & TỈ SUẤT TỬ , GIAI ĐOẠN 1979-2009 ( Đơn vị : %o)Năm 1979 1989 1999 2009TỈ SUẤT SINH 32,2 31,3 23,6 17,6TỈ SUẤT TỬ 7,2 8,4 7,3 6,7-Tính tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên nước ta qua các năm.- Nhận xét về sự thay đổi tỉ suất sinh tỉ suất tử và tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên của nước ta. Giải thích. Bài tập 6: Cho bảng số liệu dưới đây: ( BT 3- Tr 96)TÌNH HÌNH SẢN XUẤT LÚA Ở ĐBSCLTiêu chí 1985 1990 1995 2000 2008Diện tích ( nghìn ha ) 2250,8 2580,1 3190,6 3945,8 3858,9 *** - 24 -Năng suất ( tạ /ha) 30,5 36,7 40,2 42,3 53,6Sản lượng ( nghìn tấn ) 6859,5 9480,3 12831,7 16702,7 20669,5Sản lượng lúa bình quân đầu người( Kg)503 694 760 1020 1168- Tính tốc độ tăng trưởng của các tiêu chí trong bảng. IV.HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG ATLÁTĐể có thể sử dụng quyển Atlat địa lý hiệu quả trong học tập và thi cử, chúng ta cần lưuý những điều sau đây;1. Nắm chắc các ký hiệu:HS cần nắm các ký hiệu chung, tự nhiên, nông nghiệp, công nghiệp, lâm ngưnghiệp ở trang bìa đầu của quyển Atlas.2. HS nắm vững các ước hiệu của bản đồ chuyên ngành:Ví dụ:-Biết sử dụng màu sắc (ước hiệu) vùng khí hậu để nêu ra các đặc điểm khí hậu của từng vùngkhi xem xét bản đồ khí hậu.-Nắm vững ước hiệu mật độ dân số khi tìm hiểu phân bố dân cư ở nước ta trên bản đồ “Dâncư và dân tộc”.-Ước hiệu các bãi tôm, bãi cá khi sử dụng bản đồ lâm ngư nghiệp 3. Biết khai thác biểu đồ từng ngành:3.1. Biểu đồ giá trị tổng sản lượng các ngành hoặc biểu đồ diện tích của các ngành trồngtrọt:Thông thường mỗi bản đồ ngành kinh tế đều có từ 1 đến 2 biểu đồ thể hiện sự tăng,giảm về giá trị tổng sản lượng, về diện tích (đối với các ngành nông lâm nghiệp) của cácngành kinh tế, HS biết cách khai thác các biểu đồ trong các bài có liên quan. *** - 25 -

Tài liệu liên quan

• Huong dan ki năng ve bieu do
  • 7
  • 654
  • 1
• Rèn luyện kĩ năng vẽ biểu đồ trong dạy học Địa lý
  • 5
  • 2
  • 29
• Kĩ năng vẽ biểu đồ môn địa lí
  • 29
  • 5
  • 79
• HƯỚNG DẪN KĨ NĂNG VẼ BIỂU ĐỒ, PHÂN TÍCH BẢNG SỐ LIỆU, VẼ LƯỢC ĐỒ VIỆT NAM, ĐỌC ÁT LÁT ppt
  • 17
  • 2
  • 19
• Các kĩ năng vẽ biểu đồ trong môn địa lý pdf
  • 2
  • 1
  • 9
• Đề tài: Kỹ năng phân tích, vẽ biểu đồ môn địa lý
  • 6
  • 2
  • 16
• SKKN Ren ki nang ve bieu do
  • 8
  • 496
  • 2
• tống hợp các bài tập vẽ biểu đồ môn địa lí
  • 7
  • 4
  • 17
• SKKN: Vẽ và nhận xét biểu đồ môn Địa Lí 9
  • 3
  • 900
  • 5
• SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM một số kỹ NĂNG vẽ BIỂU đồ môn địa lí 9
  • 17
  • 2
  • 0

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

(502 KB - 29 trang) - Kĩ năng vẽ biểu đồ môn địa lí Tải bản đầy đủ ngay ×