Kiểm Tra Chức Năng Phổi Tại Nhà: ý Nghĩa Lâm Sàng Giá Trị Kết Quả

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Nhận định chung

Kiểm tra chức năng phổi tại nhà sử dụng máy đo lưu lượng đỉnh hoặc máy đo phế dung tại nhà để theo dõi và đánh giá bất kỳ vấn đề hô hấp nào có thể gặp phải hàng ngày. Máy đo lưu lượng đỉnh cho phép đo lưu lượng thở ra tối đa. Máy đo phế dung tại nhà cho phép đo thể tích thở ra bắt buộc trong 1 giây (FEV1).

Nếu bị bệnh phổi, chẳng hạn như hen suyễn, bác sĩ có thể kiểm tra lưu lượng hô hấp tối đa (PIF) và lưu lượng thở ra tối đa (PEF) để đo lượng không khí có thể hít vào và thở ra. Đây là một phần của phép đo chức năng phổi đầy đủ hơn.

Chỉ định kiểm tra chức năng phổi tại nhà

Kiểm tra lưu lượng thở ra tối đa (PEF) hoặc thể tích thở ra bắt buộc ở mức 1 giây (FEV1) tại nhà có thể giúp:

Đo lường phổi hoạt động như thế nào nếu bị bệnh phổi mãn tính, chẳng hạn như hen suyễn.

Hướng dẫn điều trị và theo dõi hiệu quả điều trị hen suyễn. Giám sát lưu lượng thở ra cao điểm cung cấp thông tin để giúp những người mắc bệnh hen suyễn đưa ra quyết định điều trị tốt hơn.

Theo dõi chức năng phổi nếu thường xuyên tiếp xúc với các chất tại nơi làm việc có thể làm hỏng phổi (hen suyễn nghề nghiệp).

Theo dõi các dấu hiệu từ chối sớm nếu đã được ghép phổi.

Chuẩn bị kiểm tra chức năng phổi tại nhà

Để thực hiện kiểm tra lưu lượng thở ra cực đại (PEF), cần một máy đo lưu lượng đỉnh. Máy đo lưu lượng đỉnh là một thiết bị cầm tay rẻ tiền mà hít vào mạnh và nhanh nhất có thể.

Đọc và làm theo các hướng dẫn đi kèm với đồng hồ đo lưu lượng đỉnh. Hãy hỏi bác sĩ để chỉ cho cách sử dụng thiết bị này trước khi sử dụng nó ở nhà. Nếu có câu hỏi về cách sử dụng máy đo lưu lượng đỉnh hoặc cách đọc kết quả, hãy nói chuyện với bác sĩ.

Nếu sử dụng thuốc để giúp thở (chẳng hạn như hen suyễn), hãy nói chuyện với bác sĩ về thời gian nên chờ đợi để kiểm tra chức năng phổi sau khi dùng thuốc. Có thể phải đợi một vài giờ sau khi dùng thuốc để làm xét nghiệm chức năng phổi. Hoặc bác sĩ có thể khuyên nên kiểm tra chức năng phổi vào buổi sáng trước khi dùng thuốc.

Tránh ăn một bữa ăn nặng trong khoảng 3 giờ trước khi thực hiện phép đo PEF. Hãy chắc chắn đứng lên để giúp hít một hơi lớn như có thể. Sử dụng cùng một vị trí mỗi khi kiểm tra PEF. Giám sát lưu lượng đỉnh phụ thuộc vào nỗ lực hết sức có thể. Để có kết quả chính xác, hãy chắc chắn để kiểm tra nỗ lực tốt nhất mỗi lần.

Thực hiện kiểm tra chức năng phổi tại nhà

Trước khi bắt đầu kiểm tra lưu lượng thở ra cao điểm (PEF), hãy loại bỏ bất kỳ kẹo cao su hoặc thực phẩm nào có thể có trong miệng. Thực hiện theo các bước sau để sử dụng đồng hồ đo lưu lượng đỉnh:

Đặt con trỏ trên thước đo của đồng hồ đo lưu lượng đỉnh thành 0 (không) hoặc số thấp nhất trên đồng hồ.

Gắn ống ngậm vào đồng hồ đo lưu lượng đỉnh.

Đứng lên để cho phép bản thân hít một hơi thật sâu. Hãy chắc chắn rằng sử dụng cùng một vị trí mỗi lần kiểm tra PEF của mình.

Hít một hơi thật sâu. Đặt ống ngậm máy đo lưu lượng đỉnh trong miệng và ngậm chặt môi xung quanh bên ngoài ống ngậm. Đừng đặt lưỡi vào trong ống ngậm.

Thở ra thật mạnh và nhanh như có thể sử dụng một cú huých. Không cần thở ra quá một giây.

Lưu ý giá trị trên máy đo.

Di chuyển con trỏ trên thước đo về 0 (không) hoặc số thấp nhất trên đồng hồ trước khi thổi lại.

Thổi vào đồng hồ đo lưu lượng đỉnh thêm 2 lần nữa. Ghi lại giá trị mỗi khi thổi. Nếu ho hoặc mắc lỗi trong quá trình kiểm tra, hãy làm lại.

Sau khi thổi vào đồng hồ đo lưu lượng đỉnh 3 lần, hãy ghi lại giá trị cao nhất vào bảng ghi hàng ngày.

Cảm thấy khi kiểm tra chức năng phổi tại nhà

Hít vào và thở ra rất nhanh trong các phép đo này có thể khiến cảm thấy nhẹ đầu hoặc có thể khiến bạn ho. Nếu cảm thấy như sắp bất tỉnh, hãy dừng kiểm tra.

Rủi ro của kiểm tra chức năng phổi tại nhà

Không có rủi ro đáng kể liên quan đến việc đo lưu lượng thở ra tối đa (PEF). Hít vào và thở ra rất nhanh trong quá trình kiểm tra có thể khiến cảm thấy nhẹ đầu hoặc có thể khiến ho. Nếu cảm thấy nhẹ đầu, hãy dừng bài kiểm tra.

Ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả

Kiểm tra chức năng phổi tại nhà sử dụng máy đo lưu lượng đỉnh hoặc máy đo phế dung tại nhà để theo dõi và đánh giá bất kỳ vấn đề hô hấp nào có thể gặp phải hàng ngày. Máy đo lưu lượng đỉnh cho phép đo lưu lượng thở ra tối đa (PEF). PEF đo lượng không khí thở ra khi cố gắng hết sức. Máy đo phế dung tại nhà cho phép đo thể tích thở ra bắt buộc trong 1 giây (FEV1). Kết quả từ các xét nghiệm này có thể được so sánh để theo dõi sự tiến triển của bệnh hoặc giúp đo lường phản ứng với điều trị y tế đối với bệnh phổi mãn tính, chẳng hạn như hen suyễn.

Lưu lượng đỉnh được so sánh với các biểu đồ liệt kê các giá trị bình thường dựa trên tuổi, giới tính, chủng tộc và chiều cao. Nó cũng có thể được so sánh với phép đo tốt nhất. Kiểm tra với bác sĩ hoặc đọc thông tin kèm theo máy đo lưu lượng đỉnh để tìm phạm vi bình thường, sẽ thay đổi tùy thuộc vào loại vấn đề hô hấp có thể gặp phải. Nếu tìm thấy kết quả bất thường trên bất kỳ phép đo nào, hãy thảo luận với bác sĩ.

Thông thường, lưu lượng đỉnh thay đổi một chút trong suốt cả ngày. Chúng thường thấp hơn vào buổi sáng và cao hơn vào buổi chiều.

Người mắc bệnh hen suyễn được kiểm soát kém có thể có lưu lượng đỉnh thay đổi rộng rãi hơn trong suốt cả ngày.

Yếu tố ảnh hưởng đến kiểm tra chức năng phổi tại nhà

Độ chính xác của giám sát lưu lượng đỉnh phụ thuộc vào nỗ lực trong quá trình đo. Kết quả sẽ không chính xác nếu không làm theo hướng dẫn hoặc không nỗ lực hết sức trong quá trình đo. Các yếu tố sau đây cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả giám sát lưu lượng đỉnh:

Sử dụng thuốc giãn phế quản trong vòng 4 giờ trước khi đo có thể cải thiện kết quả đo.

Sử dụng thuốc an thần trước khi đo có thể làm xấu đi kết quả đo.

Những người bị đau khi thở có thể không thể thở bình thường. Vì vậy, kết quả kiểm tra của họ có thể sai lệch.

Điều cần biết thêm

Bác sĩ có thể thực hiện một loạt các xét nghiệm chức năng phổi để xác nhận bệnh phổi, theo dõi tiến triển của bệnh phổi hoặc theo dõi hiệu quả điều trị.

Kiểm tra lưu lượng thở ra tối đa (PEF) cung cấp thông tin có thể giúp giảm các triệu chứng hen suyễn và giữ cho phổi khỏe mạnh nhất có thể. Lợi ích của chức năng phổi tốt hơn có thể bao gồm cải thiện chất lượng cuộc sống, ít đi khám tại khoa cấp cứu hơn, kiểm soát và tự tin cá nhân nhiều hơn và giảm sử dụng thuốc steroid uống, kháng sinh và thuốc giãn phế quản.

Khi sử dụng đồng hồ đo lưu lượng đỉnh ở nhà, tốt nhất nên sử dụng cùng một đồng hồ theo thời gian. Các nhãn hiệu khác nhau của máy cho kết quả khác nhau. Nếu thay đổi đồng hồ đo lưu lượng đỉnh, cần xác định lại số đo cá nhân tốt nhất của mình bằng máy mới.

Rửa đồng hồ theo hướng dẫn của nhà sản xuất để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm.

PEF thấp nhất vào sáng sớm và cao nhất vào buổi chiều. Nếu đo PEF chỉ một lần một ngày, hãy làm điều đó trước tiên vào buổi sáng trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc giãn phế quản nào.

Những người bị hen suyễn không liên tục hoặc nhẹ kéo dài có thể không cần kiểm tra PEF mỗi ngày. Nhưng nếu các triệu chứng phát triển, kiểm tra lưu lượng thở ra cao điểm thường xuyên trong một khoảng thời gian có thể hữu ích trong việc kiểm soát hen suyễn.