Kırk Şehitler Olayı - Vikipedi

Erken dönem

Kayseri'de Kapadokya'da kendileri adına yapılan bir kilise, Basileios'un vaazını verdiği kilisedir. Nissalı Gregor'un Kırk Şehit'e adanmışlığı bilinmektedir, incelemelerinde onları över, onlara adanmış vaazları da günümüze ulaşmıştır. Suriye’li Efrem'de Kırk Şehid'e kaside yazmıştır. Sozomenos, bir görgü tanığı, Kalıntıların, İmparatoriçe Pulcheria'nın vasıtasıyla Cesarius tarafından Aziz Thirsus'a yapılan bir mihrapta, Konstantinopolis'te bulunması ile ilgili ilginç bir tanıklık bırakmıştır.[5]

Doğuda

Kırk Şehitlerin anısı Doğu'da yaygındır. Arnavutluk'un Saranda şehrinde bulunan Kırk Aziz Manastırı'nın Yunanca ismi şehre ismini vermiştir (Άγιοι Σαράντα, Hagioi Saranda). Manastır 6. yüzyılda inşa edilmiştir ve önemli bir hac yeri olduğu düşünülmektedir.[6] Ohri'deki Ayasofya Kilisesi (şu an Kuzey Makedonya'da) ve Kiev (Ukrayna) onların tasvirlerini içerir. Bu yapılar tahminen 11. ve 12. yüzyıllara tarihlenir. Bir takım ek şapeller de Kırklar'a adanmıştır ve kiliselerin tamamının onlara adandığı zamanlar da olmuştur. Örnek olarak Aynoroz'da bulunan Xeropotamou Manastırı ve 12. yüzyıla tarihlenen Bulgaristan'ın Veliko Tarnovo şehrinde bulunan Kutsal Kırk Şehit Kilisesi gösterilebilir. Anna Komnini, İstanbul'da bulunan bir Kırk Aziz Kilisesi'nden bahseder. 2013'te İştip'teki Kutsal Kırk Şehit Yortusu'nda Kuzey Makedonya'nın UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne girdi.[7]

Suriye'deki Ermeni Halep Katedrali ve Humus Yunan Ortodoks Katedrali Kırk Şehitlere adanmıştır.

Kırk Şehit yortusu 9 Mart'tadır. Jülyen takvimini takip eden Ortodoks kiliseleri, bu günü özellikle Büyük Perhiz dönemine denk gelmesi için seçmiştir. Kırk sayısının hem şehitlerin hem de oruç tutulan günlerin sayısı olmasıyla ilgili bir bağlantı kurulmuştur. Bu yortunun Büyük Perhiz dönemine denk gelmesinin bir diğer sebebi de Hristiyanların, şehitlerin sonuna kadar dayanmasını örnek alarak göksel ödüle (İsa'nın dirilişi olan Paskalya'da yer almak) ulaşabilmek için sonuna kadar dayanmaya çalışmalarıdır.

Bu günde çulluk şeklinde hamur işleri pişirmeyle ilgili dindar bir gelenek vardır, çünkü insanlar bu dönemde kuşların baharı haber verecek şekilde öttüğünü düşünürler.[8]

Sivaslı Kırk Şehit'ten bahseden bir duada Ortodoks Düğün litürjisine (taçlandırma olarak anılır) konulmuştur, amacı gelin ve damadın Mesih'e inançlı kalırlarsa, önceden bu azizlere yapıldığı gibi cennette onlar için ruhsal bir taç beklediğini hatırlatmaktır.

Ortodoks sanatında

Bizans sanatçıları, insan çaresizliğini açıkça göstermelerini sağlayan konulara hayranlık duymuşlardır. Şehitler genelde donmuş ve ölmek üzerelerken, 'soğuktan titrerken, ısınmak için birbirlerine sarılırken veya ellerini yüzlerinde tutarken' resmedilmişlerdir.[9] Bu, Bode Müzesi'nde bulunan fildişi levhada görülebilir.

Bu konu, Ortodoks ikonograflar arasında popülerdir.

Batıda

Sivaslı Kırk Şehit'e özel bir adanma, erken bir zamanda Batıya ulaşmıştır. Brescia piskoposu Gaudentius (410 veya 427'de ölmüştür), doğuya bir yolculuğunda şehitlerin küllerinden parçalar almış ve bunları kendi inşa ettiği bazilikanın sunağındaki diğer kutsal emanetlerin yanına koymuştur.

Beşinci yüzyılda inşa edilen Roma Forum'undaki Santa Maria Antiqua Kilisesi, antik bir yerleşkenin üzerine inşa edilen bir şapele sahiptir ve Kırk Şehit'e adanmıştır. Orada bulunan altıncı veya yedinci yüzyıla ait bir duvar resmi, onların şehitliğini resmeder. Şehitlerin isimleri bu freske yazılı halde bulunur.

Bu şehitlerin yaptıkları, Yunanca, Süryanice ve Latince olarak yazılmıştır.

Batıda Kırk Şehit Yortusu, 1969'a kadar 10 Mart'ta kutlanmıştır.[2] Bazı yüzyıllarda, Polonya ve Slovenya gibi yerlerde, 10 Mart Şehitler Günü olarak adlandırılmıştır ve bazı insanlar tarafından Erkekler Günü olarak kutlanmıştır.[10][11]