Kỹ Thuật Làm đất để Sạ Lúa, Cấy Lúa - Cẩm Nang Cây Trồng

1. Vệ sinh đồng ruộng

1.1. Chuẩn bị dụng cụ để vệ sinh đồng ruộng

Trước khi vệ sinh đồng ruộng cần phải chuẩn bị các dụng cụ như sau:

Liềm dùng để cắt cỏ bờ, cỏ ruộng, cắt gốc rạ ….

Liềm để cắt cỏ bờ, cỏ ruộng

Dao dùng để chặt cỏ xung quanh bờ, cỏ ruộng, ….

Dao để chặt cỏ bờ, cỏ ruộng,

Phảng là dụng cụ dùng để phảng cỏ hay cây rạ ở dưới ruộng

Phảng để phảng cỏ hay cây rạ ở dưới ruộng

Leng còn gọi bằng tên khác là xẻng, dụng cụ này thường dùng để chấn cỏ ở xung quanh bờ ruộng trồng lúa.

Leng để chấn cỏ ở xung quanh bờ ruộng trồng lúa.

Cuốc dụng cụ này thường dùng để cuốc cỏ ở xung quanh bờ ruộng trồng lúa.

Cuốc dùng để cuốc cỏ xung quanh bờ ruộng

Cào dùng để cào cỏ, rơm, rạ, tàn dư thực vật ở ruộng sau khi đã chặt, cắt, phảng…

Cào dùng để cào tàn dư thực vật

Máy cắt cỏ dùng để cắt cỏ hay cây rạ ở dưới ruộng và cắt cỏ trên bờ ruộng.

Máy cắt cỏ

1.2. Tiến hành vệ sinh đồng ruộng

a. Cắt cây rạ trong ruộng

Sau khi thu hoạch, ruộng cần trồng lúa lại ngay thì phải cắt cây rạ ở trong ruộng, có thể cắt cây rạ ở trong ruộng như sau:

- Cắt cây rạ bằng liềm

Cắt cây rạ bằng liềm

- Cắt cây rạ bằng máy cắt cỏ

Cắt rạ bằng máy cắt cỏ

b. Làm cỏ trong ruộng

- Cắt cỏ dưới ruộng bằng liềm

Cắt cỏ dưới ruộng

- Chặt cỏ dưới ruộng bằng dao

Chặt cỏ dưới ruộng

b. Dọn cỏ xung quanh bờ ruộng

- Cắt cỏ xung quanh bờ ruộng bằng liềm.

- Dùng dao chặt cỏ ở xung quanh bờ ruộng.

+ Dùng cuốc để cuốc cỏ xung quanh bờ ruộng.

+ Dùng xẻng chấn cỏ xung quanh mương nhỏ ở trong ruộng trồng lúa

Cắt cỏ xung quanh bờ

Chặt cỏ ở xung quanh bờ

Cuốc cỏ quanh bờ ruộng

Dùng xẻng chấn cỏ xung quanh mương

Hay dùng xẻng chấn cỏ xung quanh bờ, người dùng xẻng chấn cỏ, người bốc cỏ bỏ lên bờ.

Dùng xẻng chấn cỏ xung quanh bờ

Dùng phảng phảng cỏ ở xung quanh bờ.

Phảng cỏ xung quanh bờ

Dùng máy cắt cỏ, cắt toàn bộ cỏ ở trên bờ lớn của ruộng, dọn sạch để tránh nơi trú ngụ của mầm mống dịch hại.

Cắt cỏ bờ bằng máy cắt cỏ

c. Cào gọn tàn dư trong ruộng

Dùng cào gom gọn và đưa toàn bộ tàn dư thực vật trong ruộng lên bờ để tiêu hủy.

Đưa tàn dư thực vật lên bờ

2. Làm đất

2.1. Bẩy ải

Một số vùng dùng dụng cụ là cái mai hay còn gọi là cái móng để bẩy đất, sau khi đất được bẩy lên, phơi khô để ải đất. Người bẩy đất, dùng hai tay cầm cán mai, lấy lực của cả cơ thể và chân thuận đẩy sâu lưỡi mai vào đất và bẩy đất lên.

Bẩy đất phơi ải

2.2. Cuốc đất

Một số diện tích đất nhỏ hoặc nông nhàn, người ta vẫn cuốc đất để trồng lúa. Khi cuốc đất, hai tay cầm cán cuốc, giơ cuốc lên cao, rồi bổ mạnh xuống mặt đất để lật cục đất vừa được cuốc về phía người cuốc đất.

Cuốc đất ruộng

2.3. Cày đất

a. Cày đất bằng trâu

- Cày ải: Trước khi cày ruộng để trồng lúa. Đất ruộng khô nhưng có độ ẩm (khoảng 50-60%) đủ để đất mềm có thể cày được, người ta dùng sức kéo của trâu, bò để cày đất rồi tiếp tục phơi cho đất khô thì gọi là cày ải.

Cày đất ruộng không có nước

- Cày dầm: Khi ruộng lúa có nước, người ta dùng sức kéo của trâu (bò) để cày đất rồi tiếp tục ngâm cho đất mềm thì gọi là cầy dầm.

Cày đất ruộng có nước

b. Cày đất bằng máy

Là dùng bộ lưỡi cày bằng kim loại, gắn vào động cơ, điều khiển cho máy chạy sẽ kéo theo bộ lưỡi cày để cày lật đất. Không phải ai trồng lúa cũng có thể cày máy được, nhưng cũng cần phải biết để còn thuê mướn hay quản lý khi thuê mướn cày ruộng.

Cày ruộng trồng lúa bằng máy

Sau khi cày bằng máy, phơi ải xong cho nước vào ruộng

Cho nước vào ruộng

Sau khi cho nước vào ruộng, cần phải sửa soạn ruộng trước khi làm tơi nhuyễn đất.

Sửa soạn ruộng

2.4. Bừa và trục đất

a. Bừa và trục đất bằng trâu, bò

- Bừa đất bằng trâu, bò: Là dùng dụng cụ với sức kéo của trâu, bò làm cho đất ruộng nhuyễn nhừ để gieo trồng lúa.

Bừa đất ruộng bằng trâu, bò

- Trục đất bằng trâu bò: Là dùng bộ phận trục để gắn vào sức kéo của trâu hay bò để trục cho đất ruộng nhuyễn, phẳng trước khi sạ hay cấy lúa.

Trục đất ruộng bằng trâu, bò

Hoặc dùng bánh lồng gắn vào máy kéo để trục đất ruộng.

Trục đất ruộng bằng máy

2.5. San đất ruộng

a. Sàn đất ruộng bằng trâu (bò): Sau khi trục đất xong, người ta gắn bộ phận gạt phía sau sức kéo để sẵn đất cho bằng, có thể gắn dụng cụ sản đất (thủ công) vào sức kéo của trâu, bò để sản đất.

San ruộng bằng sức kéo của trâu

b. San đất ruộng bằng máy

Hoặc gắn gắn bộ phận gạt vào phía sau máy kéo để san đất, khi máy chạy, kéo theo bộ phận gạt đất, làm cho đất bằng phẳng.

San đất ruộng bằng máy

Sau khi san đất xong đã có được ruộng tương đối bằng phẳng.

Sau khi san đất ruộng tương dối bằng phẳng

2.6. Đánh đường nước trong ruộng trồng lúa

Sau khi san, ruộng đã tương đối bằng, nhưng vẫn còn những vũng nước trong ruộng, nên chúng ta phải đánh đường nước để cạn (chắt) hết nước ở những vũng đó đi. Để khi sạ, mầm lúa mới lên đều, không bị chết bởi những chỗ ruộng còn nước.

a. Tạo đường dẫn nước

Trước tiên tạo một đường dẫn nước xung quanh ruộng bằng cách đào một mương nhỏ có chiều rộng 25-30 cm, sâu 25-30cm và chiều dài bằng chiều dài xung quanh ruộng. Mương nước nhỏ này được nối với hệ thống tiêu nước.

Tạo đường dẫn nước xung quanh ruộng

b. Nối các vũng nước trong ruộng vào đuòng dẫn nước

Sau đó nối các vũng nước trong ruộng vào đuòng dẫn nước xung quanh ruộng để chắt kiệt nước trong ruộng.

Cạn nước trong ruộng trước khi sạ

Đảm bảo sao cho ruộng cạn hết nước trước khi gieo sạ lúa.

Ruộng cạn hết nước trước khi sạ

Ghi chú: Nếu ruộng để cấy lúa, không cần phải cạn nước.

Nguồn: Giáo trình nghề trồng lúa năng suất cao - Bộ NN&PT NT Xem thêm chủ đề: cây lúa, làm đất cấy lúa, làm đất sạ lúa, kỹ thuật làm đất trồng lúa, hướng dẫn làm đất sạ lúa FLC Sầm Sơn