LÁ XẠ ĐEN VÀ UNG THƯ

BVK - Xạ đen là loại dược liệu phân bố nhiều ở Trung Quốc và các nước như Việt Nam, Ấn Độ, Myanma,… Tại Việt Nam, xạ đen phân bố ở các tỉnh như Hòa Bình, Hà Nam, Ninh Bình,… Xạ đen cũng như nhiều loại cây khác thuộc họ Celastraceae rất giàu các hợp chất như glycoside tim, flavonoid, alkaloids …. Trong đó, glycoside tim là những glycoside steroid có tác dụng làm chậm và điều hòa nhịp tim; flavonoid là nhóm hợp chất có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm loét, an thần, tăng tuần hoàn máu não; alkaloids là những chất có hoạt chất sinh học cao, tùy mỗi loại mà có tác dụng khác nhau như ức chế hoặc kích thích hệ thần kinh trung ương, tác dụng lên hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm, ảnh hưởng đến huyết áp và có tác dụng chống ung thư trên mô hình thực nghiệm.

Đối với bệnh lý ung thư, lá xạ đen đang được nghiên cứu để đánh giá hiệu quả. Một nghiên cứu trong phòng thí nghiệm tại Trung Quốc sử dụng dịch chiết lá xạ đen để khả năng chống lại tế bào ung thư phổi tế bào nhỏ, ung thư đại tràng, ung thư gan, ung thư vú. Kết quả là khả năng gây độc tính đạt mức độ trung bình và yếu.

Một nghiên cứu khác tại Việt Nam đánh giá ảnh hưởng của dịch chiết trong lá xạ đen Celastrus hindsii Benth (được trồng ở châu Âu) lên tế bào ung thư trên chuột. Lá xạ đen sau khi thu hái được tách chiết với kĩ thuật cao (rửa, sấy khô, cắt nhỏ rồi chiết xuất với cồn 90%, lặp lại 3 lần, sau đó dịch chiết được lọc bằng kỹ thuật cao). Nghiên cứu này thử nghiệm trên chuột với 3 dòng tế bào ung thư: ung thư gan, ung thư phổi và ung thư vú. Kết quả nghiên cứu chỉ ra dịch chiết lá xạ đen cho tác dụng mạnh nhất với hai dòng tế bào ung thư gan và phổi, ngoài ra cũng có tác dụng chống oxy hóa. Từ đó cho thấy tiềm năng của lá xạ đen trong việc chống oxy hóa và gây độc với các dòng tế bào ung thư.

Tuy nhiên những nghiên cứu đánh giá chủ yếu dùng kỹ thuật cao để tách chiết, quy mô còn nhỏ và đặc biệt là chưa có nghiên cứu thực hiện trên người, bởi vậy cần tiến hành thêm nhiều nghiên cứu để đánh giá toàn diện khả năng chuyển hóa, hấp thu, thải trừ của dịch lá xạ đen đối với cơ thể con người (vì lá xạ đen bao gồm rất nhiều hợp chất có tác dụng hóa học mạnh, tác dụng đa cơ quan và cũng có thể gây độc) trước khi sử dụng lá xạ đen như một dược liệu điều trị bệnh lý ung thư.

Bên cạnh đó, cây xạ đen ở Việt Nam có rất nhiều loại, nghiên cứu chưa đầy đủ dễ dẫn đến sự nhầm lẫn trong quá trình sử dụng, do vậy người bệnh cần có sự hướng dẫn điều trị từ nhân viên y tế trước khi dùng lá xạ đen để phòng và điều trị bệnh lý.

Thông tin từ Trung tâm dinh dưỡng lâm sàng bệnh viện K.