Lạc Tiên – Wikipedia Tiếng Việt

Đối với các định nghĩa khác, xem Lạc tiên (định hướng).

Passiflora foetida
Hoa lạc tiên (Passiflora foetida)
Quả lạc tiên (Passiflora foetida)
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Eudicots
(không phân hạng)	Rosids
Bộ (ordo)	Malpighiales
Họ (familia)	Passifloraceae
Chi (genus)	Passiflora
Loài (species)	P. foetida
Danh pháp hai phần
Passiflora foetidaL.
Danh pháp đồng nghĩa
Dysosmia ciliata M.Roem. Dysosmia fluminensis M.Roem. Dysosmia foetida (L.) M.Roem. Dysosmia gossypifolia (Desv. ex Ham.) M.Roem. Dysosmia hastata (Bertol.) M.Roem. Dysosmia hibiscifolia (Lam.) M.Roem. Dysosmia nigelliflora (Hook.)M.Roem. Granadilla foetida (L.) Gaertn. Passiflora baraquiniana Lem. Passiflora ciliata Dryand.

Lạc tiên hay nhãn lồng, người dân Nam Bộ gọi là cây/dây nhãn lồng[1], dây chùm bao, (danh pháp hai phần: Passiflora foetida), thuộc Họ Lạc tiên (Passifloraceae), là một loại cây có lá và quả ăn được. Cây có nguồn gốc từ tây nam Hoa Kỳ, México, vùng Caribe, Trung Mỹ và Nam Mỹ.

Loài lạc tiên này được du nhập vào các vùng nhiệt đới trên toàn thế giới[2] như Đông Nam Á và Hawaii[3]. Đây là một loài dây leo có quả ăn được[4].

Mô tả

[sửa | sửa mã nguồn]

Cây dây leo thân cỏ, dài 7 m đến 10 m. Mọc rải rác trong các lùm bụi ven đường, ven rừng, ở độ cao 120 m đến 1000 m[5].

Thân cây mềm, có nhiều lông. Lá lạc tiên mọc so le, hình tim, dài 6–10 cm, rộng 5–8 cm, mép có lông mịn, cuống lá dài 7–8 cm. Đầu tua cuống thành lò xo[6].

Hoa đơn độc 5 cánh trắng hay tím nhạt, đường kính 5,5 cm[6]. Cây ra hoa tháng 4 đến tháng 5, có quả tháng 5 đến tháng 7[5]. Quả hình trứng, dài 2–3 cm[6], khi chín có màu vàng cam đến màu đỏ, có nhiều hạt màu đen.

Lá bắc của cây này có các bẫy bắt côn trùng, trên đó chảy ra chất dính kèm theo enzym tiêu hóa, nhưng người ta chưa biết liệu cây có tiêu hóa côn trùng bị mắc bẫy hay không hay chỉ sử dụng vũ khí này làm cơ chế bảo vệ hoa và quả của cây. Đây vẫn là một chủ đề gây tranh cãi và nghiên cứu của các nhà nghiên cứu về cây ăn thịt.

Sử dụng

[sửa | sửa mã nguồn] Wikipedia tiếng Việt không bảo đảm và không chịu trách nhiệm về tính pháp lý và độ chính xác của các thông tin có liên quan đến y học và sức khỏe. Độc giả cần liên hệ và nhận tư vấn từ các bác sĩ hay các chuyên gia. Khuyến cáo cẩn thận khi sử dụng các thông tin này. Xem chi tiết tại Wikipedia:Phủ nhận y khoa và Wikipedia:Phủ nhận về nội dung.

Ngọn và lá non làm rau. Quả chín ăn được, có tác dụng an thần, điều kinh, chữa ho, phù thũng, suy nhược thần kinh. Lá và thân cây cũng có nhiều tác dụng dược lý.[5][6]

Phân loại

[sửa | sửa mã nguồn]

Lạc tiên còn có nhiều thứ nhỏ nữa:

1. Passiflora foetida var. foetida
2. Passiflora foetida var. ciliata
3. Passiflora foetida var. lanuginosa
4. Passiflora foetida var. salvadorensis

Một vài hình ảnh

[sửa | sửa mã nguồn]

• Lạc tiên
• Lá. Người ta thường hái phần đọt để luộc hay nấu canh.
• Hoa có cánh màu tím nhạt
• Hoa có cánh trắng
• Quả
• Quả
• Hạt

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Không nhầm lẫn với một giống nhãn (Dimocarpus longan) ngoài Bắc gọi là nhãn lồng, có nguồn gốc từ tỉnh Hưng Yên.
2. ^ “Passiflora foetida L.”. Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. ngày 25 tháng 7 năm 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 6 tháng 1 năm 2010.
3. ^ “Food Standards: Passiflora foetida”. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 3 năm 2011. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2010.
4. ^ “Passiflora foetida (vine, climber)”. Global Invasive Species Database. Invasive Species Specialist Group. ngày 23 tháng 3 năm 2006. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2010.
5. ^ a b c Nguyễn Tiến Bân (chủ biên) (2003). Danh lục các loài thực vật Việt Nam, tập II. Hà Nội: Nhà xuất bản Nông nghiệp. tr. tr.393.
6. ^ a b c d Đỗ Tất Lợi (2006). Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Y học. tr. tr.782.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikispecies có thông tin sinh học về Lạc tiên Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Lạc tiên.

• Lạc tiên - chùm bao trên SVRVN
• Defence and Carnivory: dual role of bracts in Passiflora foetida Lưu trữ 2008-04-17 tại Wayback Machine tóm tắt từ Journal of Biosciences 20(5): 657-664, 12-1995.

Thẻ nhận dạng đơn vị phân loại

Wikidata: Q1766333 Wikispecies: Passiflora foetida AoFP: 1740 APDB: 114634 APNI: 58921 ATRF: Passiflora_foetida BHL: 358980 CoL: 75SC9 EoL: 584516 EPPO: PAQFO FloraBase: 5226 FNA: 242336203 FoAO2: foetida Passiflora foetida FoC: 242336203 GBIF: 2874211 GISD: 341 GRIN: 26968 iNaturalist: 51448 IPA: 6129 IPNI: 321966-2 IRMNG: 10203843 ISC: 38800 ITIS: 22225 NatureServe: 2.148722 NCBI: 159421 NSWFlora: Passiflora~foetida NTFlora: 4154 NZOR: fde1eb3d-c9a9-4289-a6fb-dbbb509bbfde Observation.org: 186773 Open Tree of Life: 415777 Plant List: kew-2559676 PLANTS: PAFO2 POWO: urn:lsid:ipni.org:names:321966-2 SANBI: 2716-3 Tropicos: 24200152 WFO: wfo-0000479879 WoRMS: 418716

x t s Danh sách trái cây Việt Nam
Trái cây chung	Bình bát Bòn bon Bơ Bưởi Cam Chanh Chanh dây Chôm chôm Chuối Cóc Chùm ruột Dâu tây Dưa gang Dưa hấu Dưa lưới Dừa Dứa (Thơm, Khóm) Đào Điều (Đào lộn hột) Đu đủ Roi hoa trắng (mận chuông, mận trắng, bòng bòng, mận hồng đào) Roi hoa đỏ (mận đỏ, mận điều đỏ, mận Ấn Độ) Lý Hồng Hồng xiêm (sapôchê) Khế Lê Lêkima (quả trứng gà) Lựu Mãng cầu Xiêm Măng cụt Mận hậu Me Mít Mơ Na Nhãn Nho Ổi Quất Quýt Sầu riêng Sấu Sa kê Sơ ri Sung Táo ta Táo tây Thanh long Thanh yên Thị Vải thiều Vú sữa Xoài
Giống trái câyđặc sản	Bưởi da xanh Bưởi Diễn Bưởi Đoan Hùng Bưởi Lâm Động Bưởi Luận Văn Bưởi năm roi Bưởi Phúc Trạch Bưởi Thanh Hồng Cam bù Cam Đồng Dụ Cam sành Cam Vinh Cam xã Đoài Chuối ngự Chuối tiêu hồng Khoái Châu Dâu Hạ Châu Dứa Đồng Giao Dừa sáp Dưa Tân Hưng Hồng xiêm Thanh Hà Khóm Cầu Đúc Ổi Thanh Hà Quýt hồng Quýt Hương Cần Quýt ngọt Gia Luận Táo Bàng La Vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim Xoài cát Hòa Lộc
Bản mẫu:Quả