Lãi Giả, Lỗ Thật - Tuổi Trẻ Online

Chính điều này đã làm cho nhiều người chưa thật tin cậy với kết quả lãi (trên giấy) trong 6 tháng hay 9 tháng qua. Đây cũng là một trong những lý do mà VN-Index đã rơi xuống "đáy" (366,02 điểm) vào ngày 20-6, lại rơi tiếp xuống "đáy" mới (345,11 điểm) vào ngày 24-10 cuối tuần trước.

Một số ví dụ khác, cũng với 100 triệu đồng như trên đưa ra mua hàng để kinh doanh, sau một chu kỳ, thu về được 98 triệu đồng, lãi gộp tính ra bị âm (lỗ) 2 triệu đồng. Nhưng do thiểu phát, khi quay lại mua hàng (với cùng một số lượng, chủng loại, mẫu mã, phẩm chất như cũ), nhưng giá đã giảm xuống chỉ còn 95 triệu đồng, so với thu về 98 triệu đồng, thì lãi 3 triệu đồng, chứ không phải bị lỗ 2 triệu đồng; trong trường hợp này thì "lỗ giả, lãi thật".

Như vậy, khi lạm phát cao thì các nhà đầu tư, sản xuất kinh doanh gặp tình trạng "lãi giả, lỗ thật"; còn khi thiểu phát thì ngược lại, sẽ gặp tình trạng "lỗ giả, lãi thật". Muốn biết "lãi giả, lỗ thật" hoặc "lỗ giả, lãi thật" thì chỉ cần chia doanh thu cho chỉ số giá (đối với hoạt động thương mại, dịch vụ thì chia cho chỉ số giá tiêu dùng, bình quân kỳ này so với cùng kỳ năm trước), đối với hoạt động sản xuất thì chia cho chỉ số giá sản xuất, đối với hoạt động xuất nhập khẩu thì chia cho chỉ số giá xuất nhập khẩu.

Điều quan trọng là vấn đề đã chuyển từ lạm phát sang thiểu phát chưa? Tính chung 10 tháng, giá tiêu dùng vẫn còn tăng 21,64%, cao gấp trên 1,7 lần tốc độ tăng của cả năm trước. Một số mặt hàng giá đã bị kìm lại trong thời gian qua có thể được tăng lên trong năm tới. Tiền lương tối thiểu sẽ tăng vào năm sau. Mặt bằng lãi suất sau những động thái của Ngân hàng Nhà nước mới đây và có thể còn được tiếp tục trong thời gian tới và lượng tiền ra lưu thông qua con đường tín dụng cũng sẽ nhiều hơn.

Nhu cầu đầu tư, tiêu dùng vào dịp cuối năm và Tết Nguyên đán sẽ cao lên,... Mặc dù vậy, giá tiêu dùng đã tăng chậm lại từ tháng 7 và tháng 10 đã giảm nhẹ. Tính chung 4 tháng qua, tốc độ tăng giá tiêu dùng chỉ còn tăng 0,67%/tháng (thấp hơn nhiều so với tốc độ tăng 2,83%/tháng trong 6 tháng đầu năm) và chỉ thấp bằng khoảng một nửa lãi suất tiết kiệm gửi ngân hàng. Trong khi đó, so với trước khi khủng hoảng tài chính thế giới bùng phát, giá cả thế giới đã giảm khá mạnh, kéo giá trong nước giảm theo. Nhu cầu tiêu dùng giảm từ mấy tháng nay sẽ tiếp tục giảm hoặc không còn tăng cao như cuối những năm trước,...

Đây chính là những yếu tố làm cho giá cả tiếp tục giảm hoặc tăng thấp. Chính vì thế, một số chuyên gia đã cảnh báo có thể thiểu phát sẽ xảy ra.

Cần lưu ý, thiểu phát thì người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi trực tiếp vì cùng một lượng tiền sẽ mua được một lượng hàng hóa, dịch vụ nhiều hơn; còn đối với sản xuất, tuy giá thành có giảm (đó là những khoản chi phí mới), nhưng giá bán còn giảm nhiều hơn, nên dẫn đến "lỗ giả, lãi thật". "Lỗ giả, lãi thật" nhưng người sản xuất kinh doanh không muốn bởi trên sổ sách hạch toán vẫn là lỗ, bởi vốn và lãi vay vẫn như thế (do người cho vay có trừ trượt giá đâu), làm cho sản xuất kinh doanh sẽ bị trì trệ, thậm chí là suy thoái.