Làm Thế Nào để Bàn Không Cập Kênh? - VnExpress

Những chiếc bàn cập kênh luôn có thể chỉnh lại cho vững, miễn là có 4 chân.

André Martin đi đến nghiên cứu vấn đề này sau khi đã chán ngấy những chiếc bàn cập kênh tại CERN - phòng thí nghiệm vật lý hạt của châu Âu đặt tại Geneva, Thụy Sĩ - nơi ông đang làm việc về những vấn đề khó hiểu trong lĩnh vực vật lý năng lượng cao.

Bất cứ ai từng uống nước trên thềm của quán cà phê CERN - Martin nói - đều nhận thấy những chiếc bàn luôn chỉ có 3 chân đứng trên mặt sàn, vì thế cốc của bạn sẽ bị sánh chút xíu. Lần này qua lần khác, Martin luôn phải tìm cách quay chiếc bàn để có được một vị trí ổn định. "Tôi luôn có thể tìm ra một vị trí như vậy", ông nói. "Mọi người đôi khi ngạc nhiên vì điều đó".

Hơn 10 năm trước, Martin quyết định sẽ xem liệu mình có thể tìm ra một vài bằng chứng cho thấy lúc nào cũng có thể tìm được vị trí ổn định cho một cái bàn hay không. Ông tin rằng đã tìm ra một bằng chứng như vậy, và thậm chí giới thiệu nó tại một lớp học mùa hè vào năm 1998, nhưng ông không bao giờ viết điều đó ra và phát hiện thấy trong mọi trường hợp, nó không phải là hoàn toàn chính xác.

Giờ đây, Martin tin rằng ông đã có một bằng chứng chặt chẽ hơn, và lần này ông công bố rộng rãi. "Tôi cảm thấy các nhà vật lý sẽ quan tâm đến nó", ông giải thích.

Để biến vấn đề này thành thứ có thể mô tả bằng công thức toán học, ông đã đưa ra một vài giả định đơn giản. Chẳng hạn, ông chỉ xem xét đến những chiếc bàn mà 4 chân tạo thành một hình vuông. Và mỗi chân chạm đất chỉ ở một điểm duy nhất. Trong khi đó, mặt đất được xem là bằng phẳng hơn so với trong tự nhiên. Nó có một vài điểm gồ ghề, nhưng không quá góc cạnh hay thay đổi độ cao đột ngột: độ nghiêng giữa bất kỳ hai điểm nào trên bề mặt không quá 15 độ.

"So với tự nhiên, nó nhẵn nhụi hơn", Martin thừa nhận. Nhưng ông cũng nói thêm rằng những bề mặt bê tông tồi tệ hoặc các bãi cỏ gồ ghề cũng có thể đạt những tiêu chuẩn này. Từ những điều kiện đó, Martin chứng minh rằng luôn có một cách khiến cho tất cả 4 chân bàn đều chạm mặt đất.

Nhìn chung, không phải mặt bàn lúc nào cũng nằm ở phương ngang hoàn hảo, nhưng độ dốc cũng sẽ nhỏ thôi.

David Dallman, một thủ thư ở CERN, đã hỏi Martin liệu bài toán của ông có thể áp dụng cho những cái bàn mà 4 chân không nằm ở 4 góc của hình vuông hay không. Martin phỏng đoán điều này có thể thực hiện được nếu cả 4 chân nằm trên một đường tròn, tuy nhiên, ông chưa có chứng cớ chắc chắn.

Song, để công thức trên có thể giúp cho bữa điểm tâm sáng tại CERN lại là một vấn đề khác: mặt đất có thể quá gồ ghề. "Vấn đề với bề mặt là có cả cỏ và những miếng lát", Martin nói.

T. An (theo Nature)