Lâm-tỳ-ni – Wikipedia Tiếng Việt

Lumbiniलुम्बिनी
—  Thành phố  —
LumbiniVị trí của Lumbini tại Nepal
Quốc gia	Nepal
Tỉnh	Tỉnh số 5
Huyện	Rupandehi
Đô thị	Lumbini Sanskritik
Chính quyền
• Kiểu	Ủy thác Phát triển
• Thành phần	Quỹ Ủy thác Phát triển Lumbini
Độ cao	150 m (490 ft)
Mã bưu chính	32914
Website	www.lumbinidevtrust.gov.np
Di sản thế giới UNESCO
Tên chính thức	Lumbini, nơi sinh Đức Phật
Tiêu chuẩn	Văn hóa: iii, vi
Tham khảo	666
Công nhận	1997 (Kỳ họp 21)
Diện tích	1,95 ha
Vùng đệm	22,78 ha

Bài này viết về thánh địa hành hương Phật giáo. Đối với các địa danh khác, xem Lumbini (định hướng).

Hành hương về
Đất Phật
Tứ Động Tâm Bồ Đề Đạo Tràng Câu Thi Na Lâm Tỳ Ni Lộc Uyển
Bốn Thánh Tích Khác Sankisa Tỳ-xá-ly Vương Xá Xá-vệ
Các Địa Điểm Khác Ajanta Amaravati Barabar Bharhut Ca-tỳ-la-vệ Chandavaram Devdaha Ellora Kosambi Lalitgiri Mathura Nalanda Nasik Pataliputra Pāvā Piprahwa Puspagiri Ratnagiri Sanchi Tháp Kesaria Tháp Ramagrama Tilaurakot Udayagiri Varanasi Vikramashila
x t s

Lâm-tỳ-ni (chữ Hán: 藍毗尼) là phiên âm Hán Việt thông dụng của địa danh Lumbini (Nepali và Sanskrit: लुम्बिनी listenⓘ phát âm tiếng Nepal: [/ˌlʊm.bɪ.ˈniː/], "đẹp đẽ") là một địa điểm hành hương Phật giáo nổi tiếng nằm tại huyện Rupandehi, Tỉnh số 5 của Nepal. Đây là nơi mà truyền thống Phật giáo, Hoàng hậu Maya (Mada) đã sinh ra Tất-đạt-đa Cồ-đàm vào năm 563 trước Công nguyên.[1][2] Tất-đạt-đa là người đã giác ngộ vào khoảng năm 528 trước Công nguyên[3][4] suy tôn là Đức Phật hay Phật Thích Ca, được coi là người đã khai sinh ra Phật giáo.[5][6][7] Lâm Tỳ Ni cũng là một trong những nơi quan trọng gắn liền với đời sống của Đức Phật, cùng với Kushinagar (nơi Đức Phật nhập Niết Bàn), Bodh Gaya hay còn được nhiều người biết đến với tên Bồ Đề Đạo Tràng (nơi Đức Phật thiền định 1 đêm dưới cây bồ đề và giác ngộ ra giáo lý của Phật pháp) và cuối cùng là Sarnath (nơi đầu tiên mà Đức Phật giảng Pháp).

Lâm Tỳ Ni có một số ngôi chùa cũ bao gồm chùa Maya Devi và nhiều ngôi chùa mới được tài trợ xây dựng bởi các tổ chức Phật giáo khắp nơi trên thế giới đã được hoàn thành hoặc vẫn đang được xây dựng. Nhiều di tích, tu viện Phật giáo, bảo tàng, viện nghiên cứu di tích cũng nằm trong thánh địa Phật giáo này. Ngoài ra còn có Puskarini hay Ao Thánh là nơi hoàng hậu Maya thực hiện nghi thức ngâm mình trước khi sinh Đức Phật và cũng là nơi ngài tắm đầu tiên. Một địa điểm đáng chú ý khác là phần còn lại của cung điện Ca Tỳ La Vệ. Năm 1997, Lâm Tỳ Ni đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.[1][2]

Trong thời gian Đức Phật

[sửa | sửa mã nguồn]

Vào thời Đức Phật tại thế, Lâm Tỳ Ni là một khu vườn xinh đẹp và đầy màu xanh nằm giữa Ca Tỳ La Vệ và Devadaha ở Nepal. Hoàng hậu Mada đã hạ sinh ra đức Phật tại đây khi đang trên đường trở về nhà cha mẹ để sinh con đầu lòng theo tục lệ truyền thống của Ấn Độ lúc bấy giờ. Các tấm phù điêu tại đây mô tả cảnh Hoàng hậu Mada với tay phải cầm một nhánh của cây Vô Ưu (Asoka), đứa trẻ sinh ra đã đứng thẳng trên những cánh hoa sen,với sự xuất hiện của các chư thiên của nhà trời đến tán thán và rải hoa cúng dường.

Năm 249 TCN, khi vua A-dục vương (Ashoka) đến thăm Lâm Tỳ Ni, nó còn là một ngôi làng phồn thịnh. Vua A Dục đã cho xây dựng bốn ngôi tháp và một cột trụ bằng đá. Cây cột trụ bằng đá được khắc chữ và dịch ra như sau: "ta là vua A Dục, là niềm tin tưởng của chư thiên, trong 20 năm trị vì này, ta đã thực hiện một chuyến thăm của hoàng gia đến nơi đức Phật được sinh ra tại đây… Lâm Tỳ Ni được giảm một phần tám thuế (chỉ)"

Đền thờ hoàng hậu Maya

[sửa | sửa mã nguồn]

Lâm Tỳ Ni đã bị bỏ quên trong nhiều thế kỳ. Năm 1895, Feuhrer, một nhà khảo cổ học nổi tiếng người Đức đã phát hiện các trụ cột lớn tại đây trong khi ông đi đến các vùng đồi thấp của dãy núi Churia. Tiến hành thăm dò và khai quật khu vực xung quanh người ta phát hiện một ngôi đền bằng gạch và đá sa thạch điêu khắc những cảnh sinh thành của đức Phật.

Các giả thuyết được đưa ra rằng ngôi đền của hoàng hậu Maya đã được xây dựng trên nền tảng của một ngôi đền trước lớn hơn nhiều. Về phía nam của ngôi đền này có một cái hồ nổi tiếng thiêng liêng được biết đến như Puskarni. Người ta tin rằng hoàng hậu Maya đã tắm trong hồ này trước khi hạ sinh đức Phật. Vào năm 1996 một phát hiện khảo cổ quan trọng về một hòn đá mà vua A Dục vào năm 249 TCN đã dùng để đánh dấu vị trí nơi sinh của đức Phật vào 2600 năm trước. Nếu đúng vậy phát hiện này sẽ đưa Lâm Tỳ Ni nổi bật hơn trên bản đồ cho hàng triệu người hành hương trên thế giới theo đạo Phật.

Phát hiện

[sửa | sửa mã nguồn]

Những thế kỷ sau đó, Lâm Tỳ Ni thực sự trở thành niềm ao ước và điểm đến của những hành giả và học giả Phật giáo. Hai vị danh tăng Trung Hoa là Pháp Hiển (337-422) và Huyền Trang (602-664) – ít nhiều đã ghi lại những dấu tích về Lâm Tỳ Ni trong các tác phẩm để đời của các Ngài sau những lần chiêm bái quê hương Đức Phật. Và cũng nhờ vào các bộ "ký sự" của hai vị sư này, vào năm 1896 nhà khảo cổ người Nepal đã khai quật và phát hiện "sắc dụ Asoka" (trụ đá A Dục) trên vùng đất có tên "Rummindei" sau gần mười thế kỷ Lâm Tỳ Ni hoang phế, điêu tàn và rơi vào quên lãng, kể từ ngày các thánh địa Phật giáo bị tàn phá, khủng bố dưới bàn tay những kẻ cuồng tín Hồi giáo xâm chiếm Ấn Độ vào cuối thế kỷ thứ 11 đầu thế kỷ thứ 12.

Ngày nay

[sửa | sửa mã nguồn]

Lâm Tỳ Ni có chiều dài 4,8 km (3 mi) và rộng 1,6 km (1,0 mi). Thánh địa được bao quanh bởi một tu viện lớn, bên trong đó chỉ có các tu viện là có thể được xây dựng, không có cửa hàng, khách sạn hay nhà hàng nào cả. Nó được tách thành một khu vực tu viện phía đông và phía tây, phía đông có các tu viện Thượng tọa bộ, còn phía tây là nơi có các tu viện Đại thừa và Kim cương thừa. Một kênh nước dài ngăn cách khu vực phía tây với đông với một loạt các cây cầu vòm bằng gạch nối hai bên dọc theo con kênh. Kênh nước có các con thuyền đơn giản ở đầu phía bắc, cung cấp các chuyến du lịch trên dòng kênh.

Địa điểm linh thiêng của Lâm Tỳ Ni có tàn tích của các tu viện cổ xưa, một cây bồ đề linh thiêng, một hồ tắm cổ xưa, cột đá Ashoka (A-dục vương) và đền thờ hoàng hậu Maya, nơi sinh ra của Đức Phật. Từ sáng sớm đến tối mịt, khách hành hương từ nhiều quốc gia trên thế giới thực hiện tụng kinh và thiền định tại địa điểm này.

Một tổ chức phi chính phủ có tên tổ chức Samriddhi bắt đầu hoạt động vào năm 2013 trong các lĩnh vực về y tế và giáo dục tại các trường công lập trong khu vực, nơi trẻ em kém may mắn học tập. Một tổ chức phi chính phủ có tên là Tổ chức Hợp tác và Trao đổi châu Á Thái Bình Dương (APECF) được hỗ trợ bởi chủ tịch Đảng Cộng sản Nepal và sau đó là thủ tướng Pushpa Kamal Dahal, chính phủ Trung Quốc và Tổ chức Phát triển Nghề nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO) đã ký thỏa thuận phát triển Lâm Tỳ Ni trở thành một khu vực phát triển đặc biệt, với số tiền tài trợ trị giá 3 tỷ đôla Mỹ.[8]

Nhật Bản Sơn-Diệu Pháp Tự quyết định xây dựng một ngôi chùa Hòa bình trong công viên vào năm 2001, nơi được nhiều người tới từ các nền văn hóa và tôn giáo khác nhau ghé thăm mỗi ngày. Bởi vì một số người Ấn Độ giáo coi Đức Phật là hóa thân của thần Vishnu nên họ cũng đến đây hành hương trong đêm trăng tròn của tháng Baisakh (tháng 4-tháng 5) để tôn thờ Hoàng hậu Maya.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ a b UNESCO World Heritage Centre - World Heritage Committee Inscribes 46 New Sites on World Heritage List
2. ^ a b "Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha". UNESCO. Truy cập ngày 1 tháng 3 năm 2011.
3. ^ Cousins, LS (1996). "The Dating of the Historical Buddha: A Review Article". Journal of the Royal Asiatic Society. Quyển 6 số 1. tr. 57–63. doi:10.1017/s1356186300014760. JSTOR 25183119. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 4 năm 2021. Truy cập ngày 30 tháng 4 năm 2020. {{Chú thích tạp chí}}: Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp)
4. ^ Schumann, Hans Wolfgang (2003). The Historical Buddha: The Times, Life, and Teachings of the Founder of Buddhism. Motilal Banarsidass Press. tr. 10–13. ISBN 8120818172.
5. ^ "Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha – UNESCO World Heritage Centre". Whc.unesco.org. Truy cập ngày 19 tháng 8 năm 2013.
6. ^ ""Gautama Buddha (B.C. 623-543)" by T.W. Rhys-Davids, The World's Great Events, B.C. 4004-A.D. 70 (1908) by Esther Singleton, pp. 124–35". Unz.org. ngày 28 tháng 11 năm 2012. Truy cập ngày 19 tháng 8 năm 2013.
7. ^ "The Buddha (BC 623-BC 543) – Religion and spirituality Article – Buddha, Bc, 623". Booksie. ngày 8 tháng 7 năm 2012. Truy cập ngày 19 tháng 8 năm 2013.
8. ^ "Programs/Projects >> UNIDO IP Projects >> Introduction". UNIDOitpo.org. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 7 năm 2018. Truy cập ngày 15 tháng 7 năm 2011.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]

• Một số thông tin tham khảo thêm
• Một số hình ảnh về Lâm Tỳ Ni Lưu trữ ngày 11 tháng 9 năm 2011 tại Wayback Machine

x t s Thích-ca Mâu-ni
Phật giáo Lời dạy cốt lõi Tứ diệu đế Bát chính đạo Trung đạo Câu nói Đệ tử thập đại đệ tử Du quán tứ môn Tám sự kiện chính Đại khởi Gia đình Maya Tịnh Phạn Ma-ha Ba-xà-ba-đề Da-du-đà-la La-hầu-la Địa điểm Lâm-tỳ-ni Bodh Gaya Cội Bồ-đề Chùa Mahabodhi thánh địa Thần thông Sinh nhật Modak Tiên đoán thành Phật Đặc điểm ngoại hình Cái chết Xá lợi Cetiya răng dấu chân Nghệ thuật Phật giáo cuộc đời trong nghệ thuật Hình tượng Phim Phật Cồ-đàm trong tôn giáo thế giới Ấn độ giáo
Commons Wikiquote

x t s Các đề tài về Phật giáo
Bảng chú giải Chỉ mục Đại cương
Nền tảng	Tam bảo Phật Pháp Tăng Tứ diệu đế Bát chính đạo Niết-bàn Trung đạo
Đức Phật	Như Lai Sinh nhật Du quán tứ môn Bát thập chủng hảo Dấu chân Xá lợi Hình tượng ở Lào và Thái Lan Điện ảnh Phép thuật Gia đình Suddhodāna (cha) Māyā (mẹ) Mahapajapati Gotamī (dì, mẹ nuôi) Yasodhara (vợ) Rāhula (con trai) Ānanda (họ hàng) Devadatta (họ hàng) Nơi Đức Phật dừng chân Đức Phật trong các tôn giáo trên thế giới
Khái niệm chính	Avidyā (vô minh) Trung hữu Bồ-đề tâm Bồ tát Phật tính Giáo lý về Pháp Pháp Giác ngộ Ngũ triền cái Indriya Nghiệp Phiền não Dòng thức Bát-niết-bàn Duyên khởi Tái sinh Luân hồi Hành Ngũ uẩn Không Ái Chân như Kết Tam pháp ấn Vô thường Khổ Vô ngã Hai chân lý Thánh đạo
Vũ trụ học	Thập giáo Lục đạo Thiên Nhân A-tu-la Ngạ quỷ Súc sinh Địa ngục Tam giới Kiếp
Nghi thức	Bhavana Bodhipakkhiyādhammā Thiên đường Từ Bi Hỉ Xả Bố thí Mộ đạo Thiền Chân ngôn Thiền tuệ Tùy niệm Smarana Niệm hơi thở Thiền hành Niệm Phật Chỉ quán Tuệ quán (Phong trào vipassana) Shikantaza Tọa thiền Công án Mandala Tonglen Tantra Tertön Terma Tín Ngũ lực Tứ thần túc Thiền-na Phúc Chính niệm Tứ niệm xứ Xuất gia Pāramitā Tụng kinh Buddhābhiṣeka Du già quán tôn Du già Diệm khẩu Thủy lục pháp hội Puja Cúng dường Quỳ lạy Tụng kinh Quy y Satya Sacca Thất giác chi Niệm Trạch pháp Hỷ An Giới luật Ngũ giới Lời nguyện Bồ Tát Ba-la-đề-mộc-xoa Tam học Giới luật Định Bát-nhã Tinh tấn Tứ chính cần Âm nhạc trong Phật giáo Khất thực Đảnh lễ Hồi hướng công đức
Niết-bàn	Bồ-đề Bồ-đề-tát-đóa Phật Bích-chi Phật Phật Mẫu Tứ thánh quả Nhập lưu Nhất lai Bất lai A-la-hán
Tu tập	Tì-kheo Tì-kheo-ni Śrāmaṇera Śrāmaṇerī Anagarika Ajahn Sayadaw Thiền sư Lão sư Lạt-ma Rinpoche Geshe Tulku Cư sĩ Upāsaka và Upāsikā Thanh-văn Thập đại đệ tử Chùa Thiếu Lâm
Nhân vật chính	Đức Phật Kiều-trần-như A-thuyết-thị Xá-lợi-phất Mục-kiền-liên Mục Liên A-nan-đà Ma-ha-ca-diếp A-na-luật Ca-chiên-diên Nan-đà Tu-bồ-đề Phú-lâu-na/Mãn-từ-tử Ưu-bà-li Ma-ha-ba-xà-ba-đề Khema Ưu-bát-hoa-sắc-bỉ-khâu-ni A-tư-đà Sa-nặc Yasa Phật Âm Na Tiên Ương-quật-ma-la Bồ-đề-đạt-ma Long Thụ Vô Trước Thế Thân A-đề-sa Liên Hoa Sinh Nichiren Tùng Tán Cán Bố Tùy Văn Đế Đạt-lai Lạt-ma Ban-thiền Lạt-ma Cát-mã-ba Shamarpa Na-lạc-ba Huyền Trang Trí Nghĩ
Kinh điển	Tam tạng Trung quán trang nghiêm luận Kinh Đại Thừa Kinh Nam Phạn Đại tạng kinh Kinh điển Phật giáo Tây Tạng
Phân nhánh	Phật giáo Nguyên thủy (tiền bộ phái) Phật giáo Bộ phái Trưởng lão bộ Đại thừa Thiền Phật giáo Thiền tông Seon Thiền Tịnh độ tông Thiên Thai tông Nichiren Trung quán tông Duy thức tông Tân thừa Kim cương thừa Tây Tạng Chân ngôn Đại cứu cánh Các tông phái Phật giáo Những điểm chung giữa Nam truyền và Bắc truyền
Quốc gia	Afghanistan Bangladesh Bhutan Campuchia Trung Quốc Ấn Độ Indonesia Nhật Bản Triều Tiên Lào Malaysia Maldives Mông Cổ Myanmar Nepal Pakistan Philippines Nga Kalmykia Buryatia Singapore Sri Lanka Đài Loan Thái Lan Tây Tạng Việt Nam Trung Đông Iran Phương Tây Argentina Australia Brazil Pháp Vương quốc Anh Hoa Kỳ Venezuela
Lịch sử	Dòng thời gian Ashoka Các hội đồng Phật giáo Lịch sử Phật giáo ở Ấn Độ Sự suy tàn của Phật giáo ở Ấn Độ Tam Vũ diệt Phật Hy Lạp hóa Phật giáo và thế giới La Mã Phật giáo phương Tây Sự truyền thừa Phật giáo trong Con đường tơ lụa Sự bức hại Phật tử Sự xua đuổi nhà sư ở Nepal Biến cố Phật giáo Chủ nghĩa dân túy Phật giáo Sinhala Chủ nghĩa canh tân Phật giáo Phong trào Vipassana Phong trào 969 Phụ nữ trong Phật giáo
Triết học	A-tì-đạt-ma Trường phái nguyên tử Phật học Đấng tạo hoá Kinh tế học Bát kiền độ luận Phật giáo cánh tả Thuyết mạt thế Luân lý Tiến hóa Nhân gian Logic Thực tại Phật giáo thế tục Chủ nghĩa xã hội Các câu hỏi chưa được trả lời Hiếu thảo trong Phật giáo
Văn hóa	Kiến trúc Chùa Tịnh xá Wat Phù đồ Chùa tháp Candi Kiến trúc dzong Kiến trúc Phật giáo Nhật Bản Chùa Phật giáo Triều Tiên Nghệ thuật kiến trúc đền chùa Thái Lan Kiến trúc Phật giáo Tây Tạng Nghệ thuật Phật giáo Hy Lạp hóa Cội Bồ-đề Bố Đại Tượng Phật Lịch Ẩm thực Tang lễ Các ngày lễ Phật đản Trai giới Magha Puja Asalha Puja Vassa Cây Bồ đề Jaya Sri Maha Cà-sa Chùa Đại Bồ Đề Mantra Om mani padme hum Ấn Âm nhạc Fanbai Beompae Shōmyō Kōshiki Honkyoku Suizen Smot Gunla Bajan Dapha Charyapada Vũ điệu Cham Ca khúc chứng ngộ Đạo ca Việt Nam Thánh địa Lâm-tỳ-ni Chùa Maya Devi Bodh Gaya Sarnath Kushinagar Hành hương Thơ ca Tràng hạt Bánh xe cầu nguyện Biểu tượng Pháp luân Pháp kì Hữu luân Swastika Thangka Sri Dalada Maligawa Ăn chay
Khác	Thần thông A-di-đà Avalokiteśvara Quan Âm Phạm Thiên Kinh Pháp Cú Pháp ngữ Tiểu thừa Kiếp Koliya Phả hệ Di-lặc Māra Ṛddhi Ngôn ngữ thiêng liêng Nam Phạn Phạn Siddhi Sutra Luật tạng Nước Cam Lồ
So sánh	Bahá'í giáo Kitô giáo Ảnh hưởng So sánh Các tôn giáo Đông Á Ngộ giáo Ấn Độ giáo Jaina giáo Do thái giáo Tâm lý học Khoa học Thông thiên học Bạo lực Triết học phương Tây
Danh sách	Bồ tát Sách Chư Phật có tên gọi Phật tử Các bài kinh Chùa chiền Tì-kheo-ni Tì-kheo Thượng tọa Tăng thống Hòa thượng Đại đức
Thể loại Cổng thông tin

x t s Di sản thế giới liên quan đến Phật giáo

Các tượng Phật tại Bamyan  · Takht-i-Bahi  · Seri Bahlol  · Chùa Mahabodhi  · Sanchi  · Lumbini  · Anuradhapura  · Động Dambulla  · Hang động Ajanta  · Kandy  · Polonnaruwa  · Sigiriya  · Somapura Mahavihara  · Cung điện Potala  · Chùa Thiếu Lâm  · Lạc Sơn Đại Phật  · Haeinsa  · Di sản văn hóa cổ đô Kyoto  · Di tích Lịch sử của Nara cổ  · Hiraizumi  · Quần thể kiến trúc Phật giáo khu vực chùa Horyuji  · Đền chùa Nikko  · Công viên lịch sử Ayutthaya  · Công viên lịch sử Sukhothai  · Wat Phou  · Angkor Wat  · Borobudur

x t s Di sản thế giới tại Nepal
Văn hóa	Thung lũng Kathmandu (Swayambhunath, Quảng trường Bhaktapur Durbar, Bảo tháp Boudhanath, Đền Changu Narayan, Quảng trường Kathmandu Durbar, Đền Pashupatinath, Quảng trường Patan Durbar) Lumbini, nơi sinh của Đức Phật
Thiên nhiên	Vườn quốc gia Chitwan Vườn quốc gia Sagarmatha