Lật Lại Cách Phân Chia Thứ Bậc Hậu Cung Nhà Nguyễn

Trang chủ » Thứ Bậc Phi Tần Trong Cung Việt Nam » Lật Lại Cách Phân Chia Thứ Bậc Hậu Cung Nhà Nguyễn

Có thể bạn quan tâm

Lật lại cách phân chia thứ bậc hậu cung nhà Nguyễn Kho tri thức Lật lại cách phân chia thứ bậc hậu cung nhà Nguyễn

Nhà Nguyễn đặt ra cửu giai để phân chia thứ bậc cho các phi, tần, mỹ nữ. Hoàng quý phi là người đứng đầu các bà phi, là vợ chính của nhà vua, được hưởng nhiều quyền lợi hơn cả.

Theo Việt Tú/Zing 03/07/2021 21:45
Thời chúa Nguyễn và đầu triều Nguyễn, chế độ nội cung được tổ chức theo mô hình thời Lê (tam phi, tam tu, cửu tần, tam chiêu, tam sung, lục chức). Theo sách Đại Nam thực lục và sách Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, năm Minh Mạng thứ 17 (1836), vua ra dụ đặt chín bậc phi tần ở nội cung (cửu giai). Hoàng quý phi ở trên bậc nhất chín bậc phi tần, là ngôi chủ quỹ trong cung, cai quản Lục viện, giúp việc nội trị, giữ nghiêm nội chính. Chín bậc phi tần gồm: Nhất giai phi, nhị giai phi, tam giai tần, tứ giai tần, ngũ giai tiệp dư, lục giai tiệp dư, thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân, cửu giai tài nhân.
Thời chúa Nguyễn và đầu triều Nguyễn, chế độ nội cung được tổ chức theo mô hình thời Lê (tam phi, tam tu, cửu tần, tam chiêu, tam sung, lục chức). Theo sách Đại Nam thực lục và sách Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, năm Minh Mạng thứ 17 (1836), vua ra dụ đặt chín bậc phi tần ở nội cung (cửu giai). Hoàng quý phi ở trên bậc nhất chín bậc phi tần, là ngôi chủ quỹ trong cung, cai quản Lục viện, giúp việc nội trị, giữ nghiêm nội chính. Chín bậc phi tần gồm: Nhất giai phi, nhị giai phi, tam giai tần, tứ giai tần, ngũ giai tiệp dư, lục giai tiệp dư, thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân, cửu giai tài nhân.
Cùng việc đặt thứ bậc nội cung, để tỏ rõ trật tự chính sự và nghi lễ trong cung, vua Minh Mạng còn đặt ra lục thượng (sáu yêu chuộng) để định rõ chức phận phải làm của các phi tần. Trong lục thượng, phần việc giữ nghi lễ, tiết văn (thượng nghi) được đặt lên hàng đầu. Tiếp đến là giữ của báu, châu ngọc (thượng trân); giữ đồ dùng, đồ chơi (thượng khí); giữ chăn, nệm, giường, màn (thượng phước); giữ thức ăn ngon, trà, hoa quả (thượng thực); giữ mũ, giày, áo, xiêm (thượng y).
Cùng việc đặt thứ bậc nội cung, để tỏ rõ trật tự chính sự và nghi lễ trong cung, vua Minh Mạng còn đặt ra lục thượng (sáu yêu chuộng) để định rõ chức phận phải làm của các phi tần. Trong lục thượng, phần việc giữ nghi lễ, tiết văn (thượng nghi) được đặt lên hàng đầu. Tiếp đến là giữ của báu, châu ngọc (thượng trân); giữ đồ dùng, đồ chơi (thượng khí); giữ chăn, nệm, giường, màn (thượng phước); giữ thức ăn ngon, trà, hoa quả (thượng thực); giữ mũ, giày, áo, xiêm (thượng y).
Cùng việc đặt ra thứ bậc nội cung, vua Minh Mạng cũng chuẩn định lệ ban phong. Theo đó, Hoàng quý phi dùng sách vàng. 9 bậc phi tần: Nhất giai phi, nhị giai phi dùng sách bạc mạ vàng; tam giai tần, tứ giai tần, ngũ giai tiệp dư, lục giai tiệp dư, thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân dùng sách bạc, cửu giai tài nhân không vào ban thứ nào dùng sắc phong bằng lụa màu, có trục.
Cùng việc đặt ra thứ bậc nội cung, vua Minh Mạng cũng chuẩn định lệ ban phong. Theo đó, Hoàng quý phi dùng sách vàng. 9 bậc phi tần: Nhất giai phi, nhị giai phi dùng sách bạc mạ vàng; tam giai tần, tứ giai tần, ngũ giai tiệp dư, lục giai tiệp dư, thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân dùng sách bạc, cửu giai tài nhân không vào ban thứ nào dùng sắc phong bằng lụa màu, có trục.
Số tiền bổng lộc hàng năm của Hoàng quý phi cao gấp 2 lần đệ nhất giai phi. Năm Minh Mạng thứ 17 (1836), cùng việc đặt ra thứ bậc nội cung, vua cũng chuẩn định lệ cấp bổng lộc hàng năm: Hoàng Quý Phi 1.000 quan tiền, 300 phương gạo (1 phương gạo bằng 13 thăng hay 30 bát gạt bằng miệng); nhất giai phi 500 quan tiền, 250 phương gạo. Những bậc còn lại trong chín bậc phi tần phần tiền và gạo lĩnh hàng năm thấp dần.
Số tiền bổng lộc hàng năm của Hoàng quý phi cao gấp 2 lần đệ nhất giai phi. Năm Minh Mạng thứ 17 (1836), cùng việc đặt ra thứ bậc nội cung, vua cũng chuẩn định lệ cấp bổng lộc hàng năm: Hoàng Quý Phi 1.000 quan tiền, 300 phương gạo (1 phương gạo bằng 13 thăng hay 30 bát gạt bằng miệng); nhất giai phi 500 quan tiền, 250 phương gạo. Những bậc còn lại trong chín bậc phi tần phần tiền và gạo lĩnh hàng năm thấp dần.
Theo sách Đời sống cung đình triều Nguyễn và sách Đời sống trong Tử Cấm thành, các bà phi ở điện riêng, Hoàng Quý Phi ở điện Khôn Thái, sau điện Càn Thành (nơi vua ở). Những bà phi khác ở điện Trinh Minh. Các bà tần ở viện Đoan Huy. Những bà tiệp dư ở viện Thuận Huy. Các bà khác ở điện Đoan Trang, Đoan Hòa, Đoan Thuận, Đoan Tường.
Theo sách Đời sống cung đình triều Nguyễn và sách Đời sống trong Tử Cấm thành, các bà phi ở điện riêng, Hoàng Quý Phi ở điện Khôn Thái, sau điện Càn Thành (nơi vua ở). Những bà phi khác ở điện Trinh Minh. Các bà tần ở viện Đoan Huy. Những bà tiệp dư ở viện Thuận Huy. Các bà khác ở điện Đoan Trang, Đoan Hòa, Đoan Thuận, Đoan Tường.
Theo sách Vua Khải Định hình ảnh & sự kiện (1916-1925) trong hậu cung nhà Nguyễn, chỉ bậc lục giai tiệp dư trở lên được gọi bằng “bà”. Ba bậc còn lại là thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân, cửu giai tài nhân chỉ được gọi bằng “chị".
Theo sách Vua Khải Định hình ảnh & sự kiện (1916-1925) trong hậu cung nhà Nguyễn, chỉ bậc lục giai tiệp dư trở lên được gọi bằng “bà”. Ba bậc còn lại là thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân, cửu giai tài nhân chỉ được gọi bằng “chị".
Đặt ra từ thời Minh Mạng, nhưng các vua nhà Nguyễn rất ít khi sách phong Hoàng quý phi. Trong lịch sử nội cung của triều đại này, bà Trang Ý tên thật là Vũ Thị Duyên, húy là Hài, người Lệ Thủy (Quảng Bình), con của Ngự tiền đại thần thái tử, thái bảo Đông các học sĩ Vũ Xuân Cẩn là Hoàng quý phi đầu tiên của triều Nguyễn. Năm 1843, bà được tuyển vào hầu hạ vua Tự Đức ở nơi tiềm để. Năm 1862, bà được vua Tự Đức tấn phong làm Hoàng quý phi. Năm 1882, bà bị giáng làm Trung phi, bậc nhất giai. Đến thời vua Đồng Khánh, bà được tôn làm Hoàng thái hậu, vị hiệu Trang Ý Hoàng thái hậu.
Đặt ra từ thời Minh Mạng, nhưng các vua nhà Nguyễn rất ít khi sách phong Hoàng quý phi. Trong lịch sử nội cung của triều đại này, bà Trang Ý tên thật là Vũ Thị Duyên, húy là Hài, người Lệ Thủy (Quảng Bình), con của Ngự tiền đại thần thái tử, thái bảo Đông các học sĩ Vũ Xuân Cẩn là Hoàng quý phi đầu tiên của triều Nguyễn. Năm 1843, bà được tuyển vào hầu hạ vua Tự Đức ở nơi tiềm để. Năm 1862, bà được vua Tự Đức tấn phong làm Hoàng quý phi. Năm 1882, bà bị giáng làm Trung phi, bậc nhất giai. Đến thời vua Đồng Khánh, bà được tôn làm Hoàng thái hậu, vị hiệu Trang Ý Hoàng thái hậu.
Theo Việt Tú/Zing #Thời chúa Nguyễn và đầu triều Nguyễn #thứ bậc nội cung #hậu cung nhà Nguyễn

Bài liên quan

Loạt danh lam cổ tự Huế và khu mộ thái giám triều Nguyễn

Loạt danh lam cổ tự Huế và khu mộ thái giám triều Nguyễn

Hà Kiều Anh tự xưng công chúa, chuyên gia “khui” sự thật?

Hà Kiều Anh tự xưng công chúa, chuyên gia “khui” sự thật?

Vị tướng giỏi nhất của Lê Lợi được triều Nguyễn thờ trong Võ Miếu

Vị tướng giỏi nhất của Lê Lợi được triều Nguyễn thờ trong Võ Miếu

Xuất thân đặc biệt của cung phi triều Nguyễn

Xuất thân đặc biệt của cung phi triều Nguyễn

GALLERY

Hot girl làm mẫu Rogue trong Marvel Rivals gây sốc

Hot girl làm mẫu Rogue trong Marvel Rivals gây sốc

Ukraine sắp triển khai tên lửa đạn đạo Sapsan

Ukraine sắp triển khai tên lửa đạn đạo Sapsan

Tin mẹo tiết kiệm pin Android, tôi nhận cái kết đắng

Tin mẹo tiết kiệm pin Android, tôi nhận cái kết đắng

Sau 1/11 Âm, 3 tuổi vươn mình mạnh mẽ, tài lộc cuối năm dồi dào

Sau 1/11 Âm, 3 tuổi vươn mình mạnh mẽ, tài lộc cuối năm dồi dào

Bình gốm La Mã đựng 'cốt' cá mòi cổ đại hiếm chưa từng thấy

Bình gốm La Mã đựng 'cốt' cá mòi cổ đại hiếm chưa từng thấy

Loại quả đắt bậc nhất thế giới, Việt Nam trồng đại trà thành đặc sản

Loại quả đắt bậc nhất thế giới, Việt Nam trồng đại trà thành đặc sản

Chiêm ngưỡng biệt thự nghỉ dưỡng hướng biển hình chữ A lạ mắt

Chiêm ngưỡng biệt thự nghỉ dưỡng hướng biển hình chữ A lạ mắt

Nga đã tiến vào thành phố Seversk, mở toang cửa vào Slovyansk-Kramatorsk

Nga đã tiến vào thành phố Seversk, mở toang cửa vào Slovyansk-Kramatorsk

SPOTLIGHT

Photo Video Podcast eMagazine
Quang Điện – Đại Phú vượt 9 đối thủ để trúng gói chiếu sáng số 10 Phú Quốc

Quang Điện – Đại Phú vượt 9 đối thủ để trúng gói chiếu sáng số 10 Phú Quốc

Liên danh Quang Điện – Đại Phú vừa được Đặc khu Phú Quốc phê duyệt trúng gói thầu hệ thống chiếu sáng sau khi vượt qua 9 đối thủ.

Công ty Lộc Thịnh liên tiếp trúng 4 gói thầu xây lắp tại TP HCM

Công ty Lộc Thịnh liên tiếp trúng 4 gói thầu xây lắp tại TP HCM

Kymco AK550 2026 ra mắt Malaysia giá 360 triệu đồng, chờ về Việt Nam

Kymco AK550 2026 ra mắt Malaysia giá 360 triệu đồng, chờ về Việt Nam

Á hậu Nguyễn Tường San khoe nhan sắc tự nhiên đẹp miễn chê

Á hậu Nguyễn Tường San khoe nhan sắc tự nhiên đẹp miễn chê

Omoda C7 – mẫu Neo crossover cỡ C sắp bán tại Việt Nam có gì hay?

Omoda C7 – mẫu Neo crossover cỡ C sắp bán tại Việt Nam có gì hay?

TT&CS KH & ĐS VietnamDaily TIÊU ĐIỂM

TUYỂN SINH ĐẠI HỌC 2025

Chuyên gia đề nghị không bỏ xét học bạ, siết chặt đầu ra

Chuyên gia đề nghị không bỏ xét học bạ, siết chặt đầu ra

Chuyên gia lý giải sai sót trong tuyển sinh đại học năm 2025

Điểm chuẩn kịch trần 30/30, bất cập từ cơ chế cộng điểm?

AN TOÀN THỰC PHẨM

Vụ 41 học sinh bị ngộ độc, xử phạt Trường Tiểu học Kim Thủy

Vụ 41 học sinh bị ngộ độc, xử phạt Trường Tiểu học Kim Thủy

Bộ Y tế yêu cầu điều tra, xử lý vụ nghi ngộ độc thực phẩm ở Lâm Đồng

Vụ nghi ngộ độc bánh mì tại Quảng Ngãi, Bộ Y tế vào cuộc

LỪA ĐẢO CÔNG NGHỆ

Xuất hiện chiêu lừa online mới... dụ nạn nhân thản nhiên giao mật khẩu

Xuất hiện chiêu lừa online mới... dụ nạn nhân thản nhiên giao mật khẩu

Bất cẩn cài đặt ứng dụng này, coi chừng bay sạch tiền tài khoản

Thấy 8 số điện thoại này, tuyệt đối không bắt máy kẻo dính bẫy lừa

GALLERY MỚI NHẤT

Hot girl làm mẫu Rogue trong Marvel Rivals gây sốc

Hot girl làm mẫu Rogue trong Marvel Rivals gây sốc

Demon_President xác nhận là người mẫu thể hình cho Rogue trong Marvel Rivals, khiến fan bất ngờ vì độ gợi cảm.

Ukraine sắp triển khai tên lửa đạn đạo Sapsan

Ukraine sắp triển khai tên lửa đạn đạo Sapsan

Sự ra mắt của tên lửa đạn đạo Sapsan báo hiệu sự độc lập về tên lửa của Ukraine. Nó cũng là mối đe dọa tầm bắn 500km đối với Nga.

Tin mẹo tiết kiệm pin Android, tôi nhận cái kết đắng

Tin mẹo tiết kiệm pin Android, tôi nhận cái kết đắng

Hàng loạt mẹo tiết kiệm pin Android lan truyền trên mạng được chuyên gia thử nghiệm và kết luận: phần lớn vô dụng, thậm chí phản tác dụng.

Sau 1/11 Âm, 3 tuổi vươn mình mạnh mẽ, tài lộc cuối năm dồi dào

Sau 1/11 Âm, 3 tuổi vươn mình mạnh mẽ, tài lộc cuối năm dồi dào

Sau 1/11 Âm lịch, 3 con giáp đón nhận vận trình tích cực, tài chính ổn định, tình cảm hòa hợp, cơ hội mới mở ra cho người mạnh dạn tiến bước.

Bình gốm La Mã đựng 'cốt' cá mòi cổ đại hiếm chưa từng thấy

Bình gốm La Mã đựng 'cốt' cá mòi cổ đại hiếm chưa từng thấy

Chiếc bình gốm La Mã chứa hài cốt con cá mòi nhỏ. Đây là bằng chứng khảo cổ học đầu tiên chứng minh rằng, cá mòi đã được tiêu thụ ở Thụy Sĩ thời La Mã.

Loại quả đắt bậc nhất thế giới, Việt Nam trồng đại trà thành đặc sản

Loại quả đắt bậc nhất thế giới, Việt Nam trồng đại trà thành đặc sản

Khi mới du nhập vào Việt Nam, cà chua thân gỗ giá hơn 1 triệu đồng/kg, nhưng nay đã được trồng đại trà vừa làm đẹp cảnh quan, vừa cho thu hoạch quả.

Chiêm ngưỡng biệt thự nghỉ dưỡng hướng biển hình chữ A lạ mắt

Chiêm ngưỡng biệt thự nghỉ dưỡng hướng biển hình chữ A lạ mắt

Biệt thự có hình khối chữ A (hình thức mái dốc hai bên) khép kín về phía khu dân cư nhưng mở rộng tầm nhìn hướng biển, tạo trải nghiệm sống thanh bình.

Nga đã tiến vào thành phố Seversk, mở toang cửa vào Slovyansk-Kramatorsk

Nga đã tiến vào thành phố Seversk, mở toang cửa vào Slovyansk-Kramatorsk

Kênh Deep State của Ukraine thừa nhận Quân đội Nga đã tiến vào thành phố tiền tiêu Siversk ở bắc Donetsk, mở toang cánh cửa vào Slovyansk-Kramatorsk.

Công trình 2.000 năm nguyên vẹn ở Pompeii hé lộ thứ tối mật

Công trình 2.000 năm nguyên vẹn ở Pompeii hé lộ thứ tối mật

Một công trình được xây dựng gần 2.000 năm tuổi ở Pompeii cung cấp thêm bằng chứng cho thấy bí quyết khiến bê tông của đế chế La Mã trường tồn với thời gian.

ChatGPT bị kiện sau án mạng rúng động tại Mỹ

ChatGPT bị kiện sau án mạng rúng động tại Mỹ

Gia đình một phụ nữ 83 tuổi tại Mỹ kiện OpenAI và Microsoft, cáo buộc ChatGPT thao túng tâm lý dẫn đến án mạng gây chấn động dư luận.

Kymco AK550 2026 ra mắt Malaysia giá 360 triệu đồng, chờ về Việt Nam

Kymco AK550 2026 ra mắt Malaysia giá 360 triệu đồng, chờ về Việt Nam

Mẫu xe tay ga cao cấp Kymco AK550 phiên bản 2026 vừa chính thức được giới thiệu tại thị trường Đông Nam Á, xe được lắp ráp tại Malaysia thay vì nhập khẩu.

Sông băng tan nhanh chưa từng có, chuyên gia cảnh báo sốc

Sông băng tan nhanh chưa từng có, chuyên gia cảnh báo sốc

Các nhà khoa học cảnh báo chỉ trong vài thập kỷ tới sẽ có hàng nghìn sông băng tan biến mỗi năm và đến cuối thế kỷ chỉ còn lại một phần rất nhỏ.

Á hậu Nguyễn Tường San khoe nhan sắc tự nhiên đẹp miễn chê

Á hậu Nguyễn Tường San khoe nhan sắc tự nhiên đẹp miễn chê

Á hậu Nguyễn Tường San mới đây tiếp tục khiến người hâm mộ xuýt xoa khi chia sẻ loạt hình ảnh với phong cách tối giản nhưng đầy cuốn hút.

Ford Bronco sản xuất Trung Quốc, bán ở Đông Nam Á có về Việt Nam?

Ford Bronco sản xuất Trung Quốc, bán ở Đông Nam Á có về Việt Nam?

Trái với thông tin ban đầu, Ford Bronco Basecamp không dành riêng cho thị trường Trung Quốc mà sẽ được xuất khẩu sang nước ngoài và Đông Nam Á sẽ là điểm đến.

Trương Quỳnh Anh khoe nhan sắc đẹp tựa búp bê, U40 vẫn khiến fan xuýt xoa

Trương Quỳnh Anh khoe nhan sắc đẹp tựa búp bê, U40 vẫn khiến fan xuýt xoa

Mới đây, Trương Quỳnh Anh khiến cộng đồng mạng không khỏi xôn xao khi chia sẻ loạt ảnh cận mặt khoe nhan sắc ngọt ngào, trong trẻo.

Mai Tài Phến làm đạo diễn phim mới do Mỹ Tâm sản xuất

Mai Tài Phến làm đạo diễn phim mới do Mỹ Tâm sản xuất

Sau MV Đừng hỏi em, phim điện ảnh Chị trợ lý của anh, Mỹ Tâm - Mai Tài Phến tiếp tục hợp tác trong dự án nghệ thuật mới.

CV 50 năm trước của Bill Gates khiến cả thế giới sững sờ

CV 50 năm trước của Bill Gates khiến cả thế giới sững sờ

Bản CV từ thời sinh viên của Bill Gates bất ngờ được chia sẻ, hé lộ thu nhập hơn 2 tỷ đồng ở tuổi 20 cùng loạt thành tích khiến ai cũng choáng ngợp.

Hot face sao Việt: Nhật Kim Anh gây sốt khi tung bộ ảnh bán khỏa thân

Hot face sao Việt: Nhật Kim Anh gây sốt khi tung bộ ảnh bán khỏa thân

Nhật Kim Anh gây chú ý khi tung bộ ảnh chụp bán khỏa thân. Thiều Bảo Trang táo bạo trong thiết kế kiệm vải.

Hoa anh đào khoe sắc hồng rực rỡ tại dinh thự họ Vương

Hoa anh đào khoe sắc hồng rực rỡ tại dinh thự họ Vương

Hoa mai anh đào nở rực rỡ trước cổng dinh thự họ Vương, tạo nên khung cảnh check-in sống ảo vừa lãng mạn vừa đậm nét cổ kính.

Màn cosplay cô thỏ Judy trong Zootopia hút triệu view của hot girl Thái Lan

Màn cosplay cô thỏ Judy trong Zootopia hút triệu view của hot girl Thái Lan

Thường xuyên gây 'bão mạng' với những màn cosplay nóng bỏng, cô nàng Nokia Sutasinee mới đây đã gây chú ý khi hóa thân thành cô thỏ trong Zootopia.

Từ khóa » Thứ Bậc Phi Tần Trong Cung Việt Nam