Lễ Hội Bắt Cá Của Người Dao Chàm ở Quản Bạ, Hà Giang - Traveloka

Có thể bạn quan tâm

VI | VND

Khuyến mãiHỗ trợHợp tác với chúng tôiĐặt chỗ của tôiĐăng NhậpĐăng kýĐăng kýKhách sạnVé máy bayVé xe kháchĐưa đón sân bayCho thuê xeHoạt động & Vui chơiMore

traveloka Explore

Nguyễn Thụy Mộc Nhiên

26 Oct 2021 - 10 min read

Lễ hội bắt cá của người Dao Chàm ở Quản Bạ, Hà Giang

Ban đầu mình tưởng đây là một lễ hội nho nhỏ như kiểu đợt trước đi bắt cá cùng làng dưới suối, nhưng mình đã lầm. Đây là lễ hội tổ chức thường niên và khá lớn, được chuẩn bị khá kĩ càng. Vào ngày 28/2 âm lịch hàng năm, ở thôn Nặm Đăm, xã Quản Bạ, huyện Quản Bạ, Hà Giang sẽ diễn ra lễ hội bắt cá bằng tay không giữa các đội là thanh niên nam nữ trong làng.

Thôn Nặm Đăm là một bản của người Dao Chàm với rất nhiều nét văn hóa đặc sắc.

Trước ngày hội chính thì từ buổi chiều ngày hôm trước các công tác chuẩn bị đã được bắt đầu, nhưng lễ hội thì đã được dân bản nói tới cả tuần trước đó mà mình nghe được trong các bữa cơm, trong các bàn uống nước về việc tổ chức như nào, quy mô ra sao, có gì khác so với năm trước không. Nói là hội của bản nhưng được xã đứng ra tổ chức, một phần cũng là để thu hút du lịch. Bắt đầu từ đầu chiều, sân khấu lớn đã được dựng ở sân nhà văn hóa của bản, đi theo đó là những rạp hàng quán xung quanh, bán đồ nướng, hoa quả, thắng cố, lẩu, những sản phẩm của hợp tác xã Nặm Đăm như là trà gừng, thuốc bổ, cao…

Người người đi chơi hội bắt đầu từ buổi chiều, đông vui và nhộn nhịp hơn cả là ở những hàng thắng cố, lẩu. Gặp nhau tay bắt mặt mừng, vào gọi một nồi thắng cố, lúc ngồi xuống là mới có 3 người, rồi 4, rồi 5, rồi phải kê thêm ghế, lấy thêm chén, thêm bát, chật kín cả mâm, hết nồi này gọi tiếp nồi khác. Cứ người này quen người kia, nhìn thấy nhau là lại gọi vào, lại tới mời rượu. Mình chả nhớ có bao lượt người đứng lên ngồi xuống nữa, người ngồi cạnh mình lúc nãy là ai.

Ban đầu mâm rượu chỉ có vài người.

Rồi đến lúc không biết bao nhiêu lượt người đứng lên ngồi xuống.

Nếu ở dưới xuôi, miếng trầu là đầu câu chuyện, thì ở trên này, chén rượu sẽ là đầu câu chuyện. Nước ở cao nguyên đá mưa xuống là thấm đi, chảy hết, còn rượu đựng trong chum, chẳng bao giờ hết. Nước trên trời rơi xuống, chẳng biết bao giờ mới mưa, còn rượu nấu từ ngô, lúc nào cũng có. Nhiều khi trong nhà, rượu còn nhiều hơn cả nước. Và thế là người ta uống luôn rượu thay nước, mời khách bằng rượu, đi chợ phiên, người ta ngồi bàn rượu để trò chuyện, gặp mặt, cả đàn ông, đàn bà đều thế, rôm rả. Vào một nhà, đã uống rượu, thì phải uống ít nhất 2 chén, còn nếu không uống thì từ chối luôn.

Trên này, người ta có thể cầm chén rượu nói một tràng cả nửa tiếng đồng hồ, chỉ để giải thích cho người kia về cái lý của mình. Chẳng biết là ngôn ngữ khó diễn đạt hay tình cảm nó nhiều đi nữa.

Ngoài những sạp thắng cố ngoài chợ thì nhà nào cũng có mâm rượu, nào gà vịt, lợn, nhà thì ếch, thỏ. Uống rượu ngoài sạp từ chiều, thắng cố còn chưa vơi thì lại kéo nhau vào nhà uống tiếp, từ nhà này sang đến nhà kia, cứ như thế cho đến tận nửa đêm.

Thịt lươn.

Thịt ếch.

Ngày hôm sau mới là ngày diễn ra hội bắt cá. Bắt đầu từ 7 giờ sáng là lễ rước mâm cúng ra đền thờ Thần Nước ở ngay cạnh hồ. Cho đến 9 giờ thì hội bắt đầu.

Hồ bắt cá là một hồ lớn ở cuối làng, để dành cho lễ hội bắt cá thì nó đã được chuẩn bị từ trước đó 1 năm. Cá giống được thả vào, không ai được phép câu hay bắt cá bằng mọi hình thức, nếu phát hiện thì phạt rất nặng, mà quy củ của người Dao khá là nhiều và chặt chẽ.

Đến trước ngày hội thì người ta sẽ rút bớt nước ở hồ để có thể lội xuống để chỉ ngập đến tầm nửa người. Việc chia đội cũng được thực hiện từ trước đó, mỗi đội sẽ có 15 người, đều là người làng. Khách du lịch cũng có thể tham gia cùng vào các đội chơi bắt cá.

Người từ các vùng xung quanh, kể cả dưới xuôi cũng có lên xem đứng chật kín 2 bên bờ. Trời khá lạnh, mấy anh thanh niên phải hút thêm thuốc cho ấm người. Mấy chị nữ thì mặc quần áo dài truyền thống, nhưng chính như vậy sẽ khiến người lạnh hơn khi ngâm mình trong nước và bùn.

Đội xanh và đội vàng, phân biệt với nhau bằng màu khăn quấn đầu.

Thời gian chỉ có khoảng 30 phút thôi nên 2 đội khá khẩn trương, bắt đầu cái là lao mình xuống nước luôn. Vì là hồ để cả năm không đánh bắt nên cá to cá nhỏ có hết, có những con cá trắm đen nặng cả mấy cân. Nước đã rút đi rồi nên chỉ còn lại phần lớn là bùn với một chút nước, ra tới chỗ sâu thì ngập tới tận ngang ngực, khiến việc bắt cá khá là khó khăn.

Những cánh tay rắn chắc ném cá bắt được cả chục mét lên chỗ nước cạn cho người được phân công đứng ở đó nhặt lên thùng cá của đội mình. Xa quá thì phải mang theo cả xô, cả bao tải. Cá lớn cựa mạnh, có lúc phải rạp cả người xuống để ôm. Trên bờ tiếng cổ vũ, reo hò, dưới ao người bắt khẩn trương khiến cho không khí hội càng thêm rộn rã.

Tới lúc tổng kết mình cũng không nhớ rõ là mỗi đội được bao nhiêu cá nữa, nhưng được 2 thùng cá lớn, chắc phải hơn 1 tạ cá cho mỗi đội. Ấn tượng nhất là do lạnh, có những anh người run lên cầm cập không có ngừng được.

Vệ sinh cho bớt bùn đất.

Sau tiết mục bắt cá thì lại tới tiết mục ăn uống. Những bàn thắng cố, lẩu quanh sân bóng của thôn chật kín người, tiếng cụng chén, mời nhau liên hồi. Một phần cá bắt được bán cho khách du lịch có nhu cầu, một phần cá thì nướng ngay để ăn bữa trưa, phần cá còn lại sẽ được chia đều cho cả làng.

Cá nướng ở đây khá lạ khi nhồi vào bên trong ruột cá là giềng, gia vị, khác hẳn với người Thái bên Sơn La, Điện Biên. Sau đó quấn với lá nhội để ăn, một loại lá như kiểu lá sung.

Một phần cá nướng ngay sau khi bắt.

Bỏ giềng và gia vị vào bên trong bụng cá khi nướng.

Cuốn với lá nhội.

Buổi chiều là thời gian của các trò chơi khác như gánh nước, đẩy gậy, kéo co… Lúc đó thì mình đã say bí tỉ rồi nên là chả biết nó như thế nào. Nhìn chung đây là một lễ hội khá hay của bản Nặm Đăm, tạo được thêm nhiều chương trình phụ nữa xoay quanh hội bắt cá để thu hút du lịch.

Tác giả: Nguyễn Bá Bắc* Bài viết tham gia chương trình Traveloka Golocal

Traveloka Golocal là chương trình viết blog giới thiệu những địa điểm đẹp trên khắp đất nước Việt Nam. Đây là cơ hội tuyệt vời để quảng bá du lịch địa phương đến mọi người. Với mỗi bài viết đạt yêu cầu bạn sẽ nhận ngay 800.000 VND và cơ hội làm Cộng tác viên với Traveloka. Thông tin chi tiết về chương trình xem tại: https://www.traveloka.com/vi-vn/golocal

Khách sạnVé máy bayThings to DoLuôn biết thông tin mới nhấtĐăng ký nhận bản tin của chúng tôi để biết thêm các khuyến nghị về du lịch và phong cách sống cũng như các chương trình khuyến mãi thú vị.