Lễ Phật Đản – Wikipedia Tiếng Việt

Phật Đản
Lễ Phật Đản ở Seoul, Hàn Quốc
Tên gọi khác	Buddha Jayanti Buddha's Birthday Vesākha बुद्ध पूर्णिमा बुद्ध पौर्णिमा ဗုဒ္ဓမွေးနေ့ বুদ্ধ পূর্ণিমা ବୁଦ୍ଧ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା Fódàn (佛誕) Phật Đản Chopa-il
Cử hành bởi	Phật tử ở Đông Á; Phật tử và vài người Hindu ở Nam và Đông Nam Á (với tên Vesak)
Kiểu	Phật giáo, văn hóa
Ý nghĩa	Kỷ niệm sự ra đời của Thích-ca Mâu-ni
Ngày	khác nhau giữa các vùng: 8 tháng 4 dương lịch (Nhật Bản) Chủ nhật lần thứ hai của tháng 5 (Đài Loan) 8 tháng 4 âm lịch (Trung Quốc đại lục, Hồng Kông, Philippines và Đông Á nói chung) Ngày rằm đầu tiên trong lịch Vaisakha (Nam Á và Đông Nam Á)
Liên quan đến	Vesak
Tần suất	hàng năm

Phật Đản (chữ Hán: 佛誕 - nghĩa là ngày sinh của đức Phật) hay là Vesak (tiếng Phạn: Vaiśākha, Devanagari: वैशाख, Sinhala: වෙසක් පෝය) là ngày kỷ niệm Phật Tất-đạt-đa Cồ-đàm sinh ra tại vườn Lâm-tì-ni năm 624 TCN, diễn ra vào ngày 8 tháng 4 âm lịch hoặc 15 tháng 4 hàng năm, tùy theo quốc gia.

Theo truyền thống Phật giáo Bắc tông và Phật giáo Hán truyền, ngày này chỉ là ngày kỷ niệm ngày sinh của đức Phật Thích Ca; tuy nhiên, theo Phật giáo Nam truyền và Phật giáo Tạng truyền thì ngày này là ngày Tam hiệp (kỷ niệm Phật đản, Phật thành đạo và Phật nhập Niết-bàn). Ngày lễ Phật Đản, hay lễ Vesak, Tam Hiệp, được kỷ niệm vào các ngày khác nhau tùy theo quốc gia.

Một số quốc gia với đa số Phật tử chịu ảnh hưởng Bắc tông (như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam) thường tổ chức ngày lễ Phật đản vào ngày mồng 8 tháng 4 âm lịch. Các quốc gia theo Nam tông thường tổ chức vào ngày trăng tròn trong tháng 4 âm lịch hay là ngày trăng tròn trong tháng 5 dương lịch. Có những năm có 2 ngày trăng tròn trong tháng 5 dương lịch như năm 2007, có nơi tổ chức ngày Vesak vào ngày trăng tròn đầu tiên (ngày 1 tháng 5) trong khi tại nơi khác lại kỷ niệm vào ngày trăng tròn thứ 2 (ngày 31 tháng 5).[1] Cách tính kỷ nguyên Phật lịch tại các quốc gia theo truyền thống Nam tông cũng khác nhau, nên năm Phật lịch có thể cách nhau một năm.

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Phật Đản là ngày lễ trọng đại được tổ chức hằng năm bởi cả hai truyền thống Nam tông và Bắc tông. Ngày nay người ta thường biết đến Phật Đản qua tên gọi Vesak. Từ Vesak chính là từ ngữ thuộc ngôn ngữ Sinhalese cho các biến thể tiếng Pali, "Visakha". Visakha / Vaisakha là tên của tháng thứ hai của lịch Ấn Độ, ngày lễ vào tháng vesākha theo lịch Ấn Độ giáo, tương ứng vào khoảng tháng 4, tháng 5 dương lịch.

Tại Ấn Độ, Bangladesh, Nepal và các nước láng giềng Đông Nam Á theo truyền thống Thượng tọa bộ, lễ Phật đản được tổ chức vào ngày trăng tròn trong tháng Vaisakha của lịch Phật giáo và lịch Hindu, mà thường rơi vào tháng 4 hoặc tháng 5 của lịch Gregoria phương Tây. Lễ hội được gọi là Visakah Puja (lễ hội Visakah) hay là Buddha Purnima, Phật Purnima (बुद्ध पूर्णिमा), Purnima nghĩa là ngày trăng tròn trong tiếng Phạn hay là Buddha Jayanti, Phật Jayanti, với Jayanti có nghĩa là sinh nhật ở Nepal và Tiếng Hindi. Thái Lan gọi là Visakha Bucha; Indonesia gọi là Waisak; Tây Tạng gọi là Saga Daw; Lào gọi là Vixakha Bouxa và Myanmar (Miến Điện) gọi là Ka-sone-la-pyae (nghĩa là Ngày rằm tháng Kasone, cũng là tháng thứ hai trong lịch Myanmar).

Tại Đại hội Phật giáo Thế giới lần đầu tiên diễn ra tại Colombo, Sri Lanka, 25 tháng 5 đến 8 tháng 6 năm 1950, các phái đoàn đến từ 26 quốc gia là thành viên đã thống nhất ngày Phật đản quốc tế là ngày rằm tháng Tư âm lịch.[2]

Ngày 15 tháng 12 năm 1999, theo đề nghị của 34 quốc gia, để tôn vinh giá trị đạo đức, văn hóa, tư tưởng hòa bình, đoàn kết hữu nghị của Đức Phật, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tại phiên họp thứ 54, mục 174 của chương trình nghị sự đã chính thức công nhận Đại lễ Vesak là một lễ hội văn hóa, tôn giáo quốc tế của Liên Hợp Quốc,[3] những hoạt động kỷ niệm sẽ được diễn ra hàng năm tại trụ sở và các trung tâm của Liên Hợp Quốc trên thế giới từ năm 2000 trở đi, được tổ chức vào ngày trăng tròn đầu tiên của tháng 5 dương lịch.

Ý nghĩa và tầm quan trọng

[sửa | sửa mã nguồn]

Phật Đản là ngày nghỉ lễ quốc gia tại nhiều quốc gia châu Á như Bhutan, Thái Lan, Nepal, Sri Lanka, Malaysia, Miến Điện, Mông Cổ, Singapore, Indonesia, Hàn Quốc, Hồng Kông, Đài Loan, Campuchia, Lào... Tại Việt Nam, ngày này không phải là ngày nghỉ lễ được công nhận chính thức; tuy nhiên, ngày lễ này vẫn có ảnh hưởng quan trọng trong xã hội với tỷ lệ lớn dân cư chịu ảnh hưởng văn hóa Phật giáo.

Vào ngày lễ, Phật tử thường vinh danh Tam bảo: Phật, Pháp, Tăng (qua các hình thức như dâng cúng, tặng hoa, đến nghe thuyết giảng), và thực hành ăn chay và giữ Ngũ giới, Tứ vô lượng tâm (từ bi hỷ xả), thực hành bố thí và làm việc từ thiện, tặng quà, tiền cho những người yếu kém trong cộng đồng. Kỷ niệm Vesākha cũng có nghĩa là làm những nỗ lực đặc biệt để mang lại hạnh phúc, niềm vui cho những người bất hạnh như người già cao niên, người khuyết tật và người bệnh, chia sẻ niềm vui và hòa bình với mọi người.[4]

Ở một số quốc gia, đặc biệt là Sri Lanka, hai ngày được dành cho việc cử hành Vesākha, việc bán rượu và thịt thường bị cấm và tất cả các cửa hàng rượu, bia và lò giết mổ phải đóng cửa do nghị định của chính phủ. Chim, côn trùng và thú vật được phóng sinh như là một "hành động mang tính biểu tượng của sự giải thoát", của sự trả tự do cho những người bị giam cầm, bị bỏ tù, bị tra tấn trái với ý muốn của họ.[4][5] Tại Ấn Độ, Nepal, người dân thường mặc áo trắng khi lên các tịnh xá và ăn chay. Tại hầu hết các quốc gia châu Á đều có diễu hành xe hoa và nghi lễ tụng niệm, tại Hàn Quốc có lễ hội đèn hoa sen (연등회, Yeondeunghoe) rất lớn.[6]

Cử hành ngày lễ

[sửa | sửa mã nguồn]

Tại Bhutan

[sửa | sửa mã nguồn]

Tại Bhutan, Phật nhập Niết bàn là một ngày lễ quốc gia và cũng được tổ chức với tên gọi Saga Dawa vào ngày thứ 15 của Saga Dawa (tháng thứ tư của lịch Tây Tạng). Việc quan sát tháng thánh bắt đầu từ ngày 1 của Saga Dawa, Tháng Vesak mà đỉnh điểm là vào ngày 15 trăng tròn của tháng với các lễ kỷ niệm ba sự kiện thánh trong cuộc đời của Đức Phật; sinh, giác ngộ và Chết (Mahaparinirvana). Xuyên suốt Tháng lễ Saga Dawa Vesak, các hoạt động đạo đức và luân lý đạo đức diễn ra trong gia đình, chùa chiền, tu viện và những nơi công cộng. Những người sùng đạo và tín đồ tuân thủ các bữa ăn chay nghiêm ngặt trong suốt tháng Saga Dawa và tránh tiêu thụ bất kỳ thực phẩm không phải là đồ ăn chay nào. Ngày lễ Phật nhập niết bàn cũng chứng kiến các tín đồ đến thăm tu viện để cầu nguyện và thắp đèn bơ. Mọi người thuộc nhiều tầng lớp khác nhau mặc quốc phục của họ và đến các tu viện để nhận được sự ban phước từ vị thần hộ mệnh của họ.

Tại Ấn Độ

[sửa | sửa mã nguồn]

Lễ Phật Đản được tổ chức ở Ấn Độ, đặc biệt là ở Sikkim, Ladakh, Arunachal Pradesh, Bodh Gaya (Bồ Đề Đạo Tràng), các nơi khác nhau tại Bắc Bengal như Kalimpong, Darjeeling, Kurseong, và Maharashtra (nơi có 73% tín đồ Phật giáo Ấn Độ) và các nơi khác của Ấn Độ theo lịch Ấn Độ. Người Phật tử đi đến Tịnh xá và ở lại lâu hơn các ngày thường, nghe toàn bộ kinh Phật giáo dài. Họ mặc trang phục thường là màu trắng tinh khiết và ăn chay. Kheer, một loại cháo ngọt thường được phục vụ để nhớ lại câu chuyện của Sujata, một cô gái trẻ đã dâng Đức Phật một bát cháo sữa. Mặc dù thường gọi là "Phật Đản", nhưng ngày này đã trở thành ngày Tam Hợp, kỷ niệm Đản sinh, giác ngộ (nirvāna) và ngày nhập Niết bàn (Parinirvāna) của Đức Phật theo truyền thống Phật giáo Nguyên thủy (Theravada).

Tại Ấn Độ, Nepal và các nước láng giềng Đông Nam Á theo Phật giáo Nguyên thủy, lễ Vesak/Purnima nguyên thủy được tổ chức vào ngày trăng tròn của tháng Vaisakha của lịch Phật giáo và lịch Hindu, mà thường rơi vào tháng 4 hoặc tháng 5 của lịch Gregorian phương Tây. Lễ hội được gọi là Phật Purnima (बुद्ध पूर्णिमा), Purnima nghĩa là ngày trăng tròn trong tiếng Phạn. Ngày lễ cũng được gọi là Phật Jayanti, với Jayanti có nghĩa là sinh nhật ở Nepal và Tiếng Hindi. Gần đây, tại Nepal, Ấn Độ, Sri Lanka, ngày Vesak/Purnima chính được tổ chức vào ngày trăng tròn trong tháng 5 dương lịch.

Tại Nepal

[sửa | sửa mã nguồn]

Đại lễ Phật đản, thường được biết đến ở Nepal là "Phật Jayanti" (sinh nhật Đức Phật) được tổ chức rộng rãi trên khắp cả nước, chủ yếu là tại Lumbini (Lâm-tì-ni) - nơi sinh của Đức Phật - và tại chùa Swayambhu - ngôi chùa linh thiêng của Phật giáo, còn được gọi là "Chùa Khỉ". Cánh cửa chính của Swayambhu chỉ được mở vào ngày này, do đó, mọi người từ khắp thung lũng Kathmandu và hàng ngàn khách hành hương từ nhiều nơi trên thế giới đến với nhau để mừng Phật đản tại nơi Đức Phật sinh ra, Lumbini. Tại Nepal, Đức Phật được tôn thờ bởi tất cả các nhóm tôn giáo, do đó "Phật Jayanti" được đánh dấu bằng một ngày nghỉ lễ quốc gia. Người ta tặng thực phẩm và quần áo cho những người nghèo và cũng cung cấp hỗ trợ tài chính cho các tu viện và trường học, nơi Phật giáo được dạy và thực hành.

Tại Myanmar

[sửa | sửa mã nguồn]

Tại Myanmar, ngày Vesak cũng gọi là ngày của Kason. Kason là tháng thứ 2 trong 12 tháng theo lịch Myanmar. Đây là tháng nóng nhất trong năm. Nên trong khuôn khổ lễ hội Vesak, người dân nơi đây, với lòng thành kính, đặt những chậu nước tinh khiết trên đầu đội đến những tự viện tưới xuống cây Bồ-đề. Họ tưới cây Bồ-đề để cảm ơn giống cây này đã che chở đức Thế Tôn trong những ngày thiền định trước khi chứng đạo và ước nguyện năng lực giải thoát luôn trưởng dưỡng trong họ.

Tại Sri Lanka

[sửa | sửa mã nguồn]

Tại Sri Lanka, Phật giáo là quốc giáo. Thời gian lễ hội Vesak, người dân được nghỉ lễ. Gần đây, lễ Vesak được tổ chức vào ngày trăng tròn trong tháng 5 dương lịch và kéo dài 1 tuần.[7] Ngoài những buổi lễ tụng kinh và cầu nguyện mang tính tôn giáo, lễ hội Vesak còn có nhiều chương trình mang tính lễ hội dân gian. Trong những ngày lễ hội, việc bán rượu và thịt thường bị cấm, tất cả quán bia rượu và lò giết mổ phải đóng cửa.[8] Người dân nước này phóng sanh một số lượng lớn thú vật, chim, cá... Việc bố thí ("Dana") cũng được xem rất trọng, họ thường đến thăm và phát quà cho trẻ mồ côi và người già neo đơn cũng như lập những quầy cung cấp miễn phí thức ăn uống cho khách qua đường.[7] Người dân thường mặc áo trắng và đi đến đền thờ, tu viện và tham gia vào các nghi lễ truyền thống tại đó, nhiều người ở lại đền thờ cả ngày và thực hành Bát giới. Hầu hết tư gia Phật tử đều trang trí cờ Phật giáo, lồng đèn và đèn nến... Những nơi công cộng diễn ra nhiều chương trình lễ hội. Trong đó chương trình rước và diễn hành xá-lợi gây ấn tượng và tạo nên xúc cảm nhất đối với người tham dự. Xá-lợi Phật được tôn trí trên lưng những chú voi được trang điểm lộng lẫy với sắc màu mang phong cách Nam Á, theo sau là hàng ngàn Phật tử, diễn hành khắp những đường phố.[5]

Tại Indonesia

[sửa | sửa mã nguồn]

Ngày lễ quan trọng và truyền thống này được tổ chức khắp Indonesia, được gọi là ngày Waisak và là ngày nghỉ lễ quốc gia mỗi năm, chính thức kể từ năm 1983, được tổ chức vào ngày rằm tháng 4 âm lịch. Tại đền Borobudur (Ba La Phù Đồ), hàng ngàn nhà sư Phật giáo sẽ hội tụ với nhau để tụng các câu thần chú và câu kinh trong một nghi lễ gọi là "Pradaksina". Các nhà sư kỷ niệm ngày đặc biệt với việc hứng nước thánh (tượng trưng cho sự khiêm tốn) và vận chuyển ngọn lửa (tượng trưng cho ánh sáng và giác ngộ) từ vị trí này đến vị trí khác. Các nhà sư cũng tham gia vào nghi lễ "Pindapata", nơi họ nhận được từ thiện và cúng dường từ người dân Indonesia.

Tại Thái Lan, Lào, Campuchia

[sửa | sửa mã nguồn]

Thái Lan là quốc gia Phật giáo đã 5 lần tổ chức Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc. Vesak Day cũng được gọi là Visaka Bochea Day tại Campuchia và Vixakha Bouxa Day tại Lào. Tại Lào, trong thời gian lễ hội Vesak, khí trời nóng bức và không mưa, người ta thường bắn pháo hoa với ước nguyện sẽ có mưa.

Tại Trung Hoa

[sửa | sửa mã nguồn]

Tại Trung Quốc, Phật giáo đã có mặt gần 2000 năm. Phật giáo từng là tư tưởng chủ đạo cho chính quyền và người dân trong một số triều đại. Lễ Phật đản được tổ chức từ thời Tam Quốc, đã ảnh hưởng sâu rộng trong xã hội qua nhiều giai đoạn lịch sử. Nhưng ngày nay Phật giáo không còn ảnh hưởng nhiều trong xã hội Trung Quốc, từ khi theo xã hội chủ nghĩa. Người dân chỉ còn biết đến Phật giáo như là một tôn giáo lo ma chay, cúng kiếng, võ thuật... Lễ Phật đản chỉ có thể được tổ chức trong khuôn viên tự viện và ít được xã hội quan tâm.

Tại Đài Loan

[sửa | sửa mã nguồn]

Phật giáo Đài Loan có ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống thường nhật của người dân tại lãnh thổ Đài Loan. Từ năm 1999, ngày Phật Đản đã là một ngày nghỉ lễ quốc gia ở Đài Loan, được tổ chức hàng năm vào ngày chủ nhật thứ hai của tháng 5 và trùng với Ngày của Mẹ.[9] Nghi lễ thường bắt đầu với điệu nhảy truyền thống và hát ca khúc Phật giáo. Một bức tượng của Đức Phật - kèm theo âm nhạc - được rước vào địa điểm và buổi lễ bắt đầu với phần dâng cúng năm vật là hoa, trái cây, hương, thực phẩm và đèn cho Đức Phật.[9]

Tại Nhật Bản

[sửa | sửa mã nguồn]

Tại Nhật Bản, Phật giáo truyền đến từ cuối thế kỷ thứ VI và là tôn giáo chính trong giai đoạn trung và đầu cận đại. Ngày nay, vai trò của tôn giáo ít ảnh hưởng mạnh đến đời sống thường ngày ở Nhật Bản. Lễ Phật đản thường gắn liền với Lễ hội Hoa Anh đào, cũng chỉ giới hạn trong phạm vi tự viện và trong quần chúng Phật tử.

Như một kết quả của thời Minh Trị Duy Tân, Nhật Bản đã thông qua lịch Gregorian thay âm lịch của Trung Quốc từ năm 1873. Trong nhiều ngôi chùa Nhật Bản, ngày Đức Phật sinh được tổ chức vào ngày 8 tháng 4 dương lịch, và ít khi theo những ngày âm lịch của Trung Quốc.

Tại Hàn Quốc

[sửa | sửa mã nguồn]

Tại Hàn Quốc, ngày Phật đản là ngày lễ quốc gia. Ngày này được gọi là 석가 탄신일 (Seokga tansinil), có nghĩa là "Phật đản" hoặc 부처님 오신 날 (Bucheonim osin nal) có nghĩa là "ngày Đức Phật đến", bây giờ đã phát triển thành một trong những lễ hội văn hóa lớn nhất của quốc gia. Lễ hội Phật đản diễn ra tại nhiều nơi công cộng, và trên những đường phố. Trưng bày và diễn hành lồng đèn là một trong những chương trình ấn tượng và gây nhiều xúc cảm nhất. Lễ hội đèn lồng (연등회, Yeon Deung Hoe) thường kéo dài 1 tuần cho đến ngày chính thức Phật đản. Riêng tại thủ đô Seoul, ước tính có khoảng trên 100.000 lồng đèn với nhiều hình dáng và màu sắc đã được trưng bày và biểu diễn trên những đường phố, và dự đoán sẽ có khoảng 300.000 lượt người trong và ngoài nước tham dự lễ hội này.[6] Lễ hội đèn lồng này được ghi vào Danh sách Di sản Văn hóa Phi vật thể của UNESCO từ năm 2020 và được công nhận là Tài sản Văn hóa Phi vật thể của Hàn Quốc từ năm 2012.[10]

Vào ngày Đức Phật ra đời, nhiều ngôi chùa cung cấp bữa ăn miễn phí và trà cho tất cả du khách.

Tại Việt Nam

[sửa | sửa mã nguồn]

Lễ Phật đản được công nhận là một ngày nghỉ lễ chính thức tại miền Nam Việt Nam bắt đầu từ năm 1958 do chính phủ Đệ Nhất Cộng hòa của chính thể Việt Nam Cộng hòa thông qua,[11] vào ngày này thường có diễu hành xe hoa trên đường phố. Khi Việt Nam thống nhất sau khi chấm dứt chiến tranh Việt Nam năm 1975, thì ngày này không còn là ngày lễ quốc gia.

Ngày lễ này ngày càng được Phật giáo Việt Nam tổ chức long trọng trên cả nước với nhiều hoạt động phong phú như diễu hành, rước xe hoa, văn nghệ mừng sự ra đời của Đức Phật và các hoạt động từ thiện khác. Đại lễ Phật Đản Liên Hợp Quốc - Vesak đã được tổ chức tại Việt Nam vào các năm 2008, 2014, 2019, 2025.

Trước đây, ở Việt Nam thường tổ chức lễ Phật đản vào ngày 8 tháng 4 âm lịch, nhưng những năm gần đây, theo văn bản của Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam lễ được tổ chức từ 8 đến 15 tháng 4 (âm lịch), lễ chính vào ngày 15 tháng 4 âm lịch.[12]

Những năm gần đây, ngày Phật Đản được coi là một ngày lễ hội quan trọng, thu hút sự tham gia không chỉ của Phật tử mà còn là của người dân trên mọi miền của Việt Nam. Ngày này cũng nhận nhiều sự quan tâm của chính quyền, thực tế mọi buổi lễ Phật đản chung của các huyện đều có sự tham gia của chủ tịch huyện và các chuyến thăm của chủ tịch mặt trận Tổ quốc, sự hỗ trợ kinh phí trong công tác tổ chức Phật đản.

Ngoài ra vào ngày này các tổ chức từ thiện của Phật giáo thường tổ chức các hoạt động thăm hỏi những người khó khăn, trẻ em cơ nhỡ tại các nhà tình thương, những người già neo đơn không nơi nương tựa. Đây chính là điều quan trọng nhất của Đạo Phật trong việc xây dựng Đạo của sự Từ Bi.

Lịch

[sửa | sửa mã nguồn]

Tại Indonesia, Thái Lan, ngày Vesak được tổ chức vào ngày 14 hoặc ngày 15 tháng 4 âm lịch; tại Sri Lanka, Nepal, Ấn Độ, ngày Phật Đản được tổ chức vào ngày trăng tròn trong tháng 5 dương lịch; tại Trung Hoa,Việt Nam, Hàn Quốc là ngày 8 tháng 4 âm lịch; tại Nhật Bản là ngày 8 tháng 4 dương lịch.

Tương ứng với dương lịch:

PL = Phật lịch, AL = Âm lịch, DL = Dương lịch.

Năm dương lịch	Thái Lan[13] 15 tháng 4 AL	Singapore	Lào	Miến Điện	Sri Lankatrăng tròn tháng 5 DL	Campuchia	Indonesia	Nepal & Ấn Độ[14]	Trung Hoa 8 tháng 4 AL	Malaysia
2024	22 tháng 5	23 tháng 5
2023	2 tháng 6	3 tháng 5	2 tháng 6	2 tháng 6	26 tháng 5
2022	15 tháng 5	15 tháng 5	16 tháng 5	8 tháng 5
2021	26 tháng 5	26 tháng 5	26 tháng 5	19 tháng 5
2020	7 tháng 5	6 tháng 5, 2564 PL	7 tháng 5, 2564	30 tháng 4
2019	19 tháng 5	18 tháng 5, 2563 PL	19 tháng 5	12 tháng 5
2018	29 tháng 5 2562 PL
2017	10 tháng 5 2560PL	10 tháng 5 2561 PL	11 tháng 5 2561 PL	3 tháng 5	10 tháng 5
2016	20 tháng 5 2559PL	21 tháng 5 2560 PL	21 tháng 5	22 tháng 5 2560 PL	14 tháng 5	21 tháng 5
2015	1 tháng 6 2558PL	1 tháng 6	1 tháng 6 2558PL	2 tháng 5 2559 PL	3 tháng 5 2559 PL	3 tháng 5	2 tháng 6 2559 PL	4 tháng 5	25 tháng 5	3 tháng 5
2014	13 tháng 5 2557PL	13 tháng 5	13 tháng 5 2557PL	13 tháng 5	14 tháng 5 2558 PL	13 tháng 5	15 tháng 5 2558 PL	14 tháng 5	6 tháng 5	13 tháng 5
2013	24 tháng 5 2556PL	24 tháng 5	24 tháng 5 2556PL	24 tháng 5	24 tháng 5 2557 PL	24 tháng 5	25 tháng 5 2557 PL	25 tháng 5	17 tháng 5	24 tháng 5
2012	4 tháng 6 2555PL	5 tháng 5	5 tháng 5 2555PL	5 tháng 5 2556 PL	5 tháng 5 2556 PL	5 tháng 5 2556 PL	6 tháng 5 2556 PL	6 tháng 5	28 tháng 4	5 tháng 5
2011	17 tháng 5 2554PL	17 tháng 5	17 tháng 5 2554PL	17 tháng 5 2555 PL	17 tháng 5 2555 PL	17 tháng 5 2555 PL	17 tháng 5 2555 PL	17 tháng 5	10 tháng 5	17 tháng 5

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ For this year 2007 however, there are two full moon days in the month of May. Some countries have opted to celebrate on the first full moon (May 1) based on the resolution passed at Conference of the World Fellowship of Buddhists in 1950, whereas others have chosen to do so on the second full moon day (May 31), based on the traditional Chinese calendar. The decision to agree to celebrate Vesak as the Buddha's birthday was formalized at the first Conference of the World Fellowship of Buddhists (W.F.B.) held in Sri Lanka in 1950, although festivals at this time in the Buddhist world are a centuries-old tradition. What is Veska
2. ^ That this Conference of the World Fellowship of Buddhists, while recording its appreciation of the gracious act of His Majesty, the Maharaja of Nepal in making the full-moon day of Vesak a Public Holiday in Nepal, earnestly requests the Heads of Governments of all countries in which large or small number of Buddhists are to be found, to take steps to make the full-moon day in the month of May a Public Holiday in honour of the Buddha, who is universally acclaimed as one of the greatest benefactors of Humanity. Veska
3. ^ RESOLUTION ADOPTED BY THE GENERAL ASSEMBLY: 54/115
4. ^ a b "The Significance of Vesak - Buddha Day". Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 2 năm 2007. Truy cập ngày 25 tháng 5 năm 2013.
5. ^ a b Vesak Festival in Sri Lanka
6. ^ a b Lotus lanterns light up Seoul night
7. ^ a b "Vesak in Sri Lanka". Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 5 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 5 năm 2015.
8. ^ Vesak festival in Sri Lanka (Vesak / Wesak Festival In Sri Lanka)
9. ^ a b Thousands of believers mark Buddha's birthday Lưu trữ ngày 16 tháng 6 năm 2013 tại Wayback Machine, China Post, ngày 14 tháng 5 năm 2012.
10. ^ Herald, The Korea (ngày 16 tháng 12 năm 2020). "South Korea's lotus lantern lighting festival inscribed as UNESCO world heritage". www.koreaherald.com (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2021.
11. ^ "Niên biểu lịch sử Phật giáo Việt Nam". Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 11 năm 2012. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2010.
12. ^ Lễ Phật đản 2022, các chùa tổ chức cầu nguyện quốc thái dân an. Thời báo Tài chính Việt Nam, 29/03/2022
13. ^ "International VisakhaBuja Date Collection". Truy cập ngày 2 tháng 2 năm 2012.
14. ^ Buddha Purnima/Vesak in India

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Sự kiện Phật Đản, 1963

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện về Lễ Phật Đản.

• The Significance of Vesak - Buddha Day Lưu trữ ngày 19 tháng 2 năm 2007 tại Wayback Machine
• Đại lễ Phật Đản: Ngày lễ hội tôn giáo của thế giới Lưu trữ ngày 20 tháng 2 năm 2009 tại Wayback Machine
• Đại lễ Phật Đản 2011 tại Thừa Thiên-Huế

Bảng các chữ viết tắt
bo.: Bod skad བོད་སྐད་, tiếng Tây Tạng | ja.: 日本語 tiếng Nhật | ko.: 한국어, tiếng Triều Tiên |pi.: Pāli, tiếng Pali | sa.: Sanskrit संस्कृतम्, tiếng Phạn | zh.: 中文 chữ Hán

x t s Thích-ca Mâu-ni
Phật giáo Lời dạy cốt lõi Tứ diệu đế Bát chính đạo Trung đạo Câu nói Đệ tử thập đại đệ tử Du quán tứ môn Tám sự kiện chính Đại khởi Gia đình Maya Tịnh Phạn Ma-ha Ba-xà-ba-đề Da-du-đà-la La-hầu-la Địa điểm Lâm-tỳ-ni Bodh Gaya Cội Bồ-đề Chùa Mahabodhi thánh địa Thần thông Sinh nhật Modak Tiên đoán thành Phật Đặc điểm ngoại hình Cái chết Xá lợi Cetiya răng dấu chân Nghệ thuật Phật giáo cuộc đời trong nghệ thuật Hình tượng Phim Phật Cồ-đàm trong tôn giáo thế giới Ấn độ giáo
Commons Wikiquote

x t s Cuộc đời Thích-ca Mâu-ni
Tổng quan về cuộc đời Phật Thích Ca Mâu Ni
Gia đình	Vua Tịnh Phạn (Suddhodana) Hoàng hậu Ma-da (Māyādevī) Hoàng hậu Ma-ha-bà-xà-ba-đề (Mahāpajāpatī Gotamī) Vợ: Da-du-đà-la (Yaśodharā) Con: La-hầu-la (Rāhula) Em cùng cha khác mẹ: Nan-đà (Nanda), Tôn-đà-lợi Nan-đà (Sundari Nanda).
Anh em họ	A Nan (Ānanda) Đề Bà Đạt Đa (Devadatta) A-na-luật (Anuruddha)
Các đệ tử nổi bật	[thập đại đệ tử] Xá-lợi-phất (Sāriputta) Mục-kiền-liên (Moggallāna) Ma-ha-ca-diếp (Mahākassapa) A-na-luật (Anuruddha) Tu-bồ-đề (Subhuti) Phú-lâu-na (Punna) Ca-chiên-diên (Kaccayana/Kaccana) Ưu-bà-ly (Upāli) A Nan (Ānanda) La Hầu La (Rāhula) [các đệ tử nổi bật khác] Kiều-trần-như (Ajñāta Kauṇḍinya) Ương-quật-ma-la (Aṅgulimāla) Liên Hoa Sắc (Uppalavannā)
Đại cư sĩ	Cấp Cô Độc (Anathapindika/Sudatta) Tỳ-xá-khư (Visākhā) Trà Phú Sa (Trapusha) Bà Ha Lệ Ca (Bahallika) Am Bà Bà Lợi (Ambapālī)
Các quân vương	Vua Ba Tư Nặc (Pasenadi) Vua Tần Bà Sa La (Bimbisara) Vua A Xà Thế (Ajatasattu)
Các quốc gia/vương quốc	Ma Kiệt Đà (Magadha) Câu Tát La (Kosala) Bạt Kỳ (Vajji) (thân tộc) Thích Ca (Sakya)
Sự kiện chính	Đản sinh Xuất gia Tu khổ hạnh Thành đạo Thuyết pháp lần đầu Nhập Niết Bàn Xá Lợi Phật Kết tập kinh điển lần đầu
Địa danh quan trọng	Lâm Tỳ Ni (Lumbini) Ca-tỳ-la-vệ (Kapilavastu) Bồ Đề Đạo Tràng (Bodhgaya) Cây Bồ Đề (Assatha/Bodhi) Vườn Lộc Uyển (Sarnath) Tinh xá Trúc Lâm (Veḷuvana) Tinh xá Kỳ Viên (Jetavana) Thành Vương Xá (Rajagriha) Câu Thi Na (Kusinagara/Kushinagar) Rừng Sa La Song Thọ (Yamakasālā) Tỳ Xá Ly (Vaishali)
Nhân vật và sự kiện thần thoại	Thiên ma Ba Tuần (Māra) Chư Thiên Các con gái của Ma Vương A-tư-đà (Asita) Thiên Ma tấn công Đức Phật Các con gái Ma Vương cám dỗ A-tư-đà tiên đoán tương lai Tất Đạt Đa Thần thông (Abhijñā)
Kinh điển quan trọng (Tam tạng Kinh điển)	Kinh Chuyển Pháp Luân (Dhammacakkappavattana Sutta) Kinh Vô Ngã Tướng (Anattalakkhaṇa Sutta) Kinh Đại Niệm Xứ (Mahāsatipaṭṭhāna Sutta) Kinh Phạm Võng (Brahmajāla Sutta) Kinh Đại Niết-bàn (Mahāparinibbāna Sutta) Kinh Lửa (Adittapariyāya Sutta) Kinh Kalama (Kalama Sutta) Kinh Pháp Cú (Dhammapada) Kinh Sa-môn Quả (Sāmaññaphala Sutta) Kinh Đại Duyên (Mahānidāna Sutta)
Tư tưởng chính	Tứ Diệu Đế (Cattāri Ariya Saccāni): Khổ Đế (Dukkhasacca) Tập Đế (Samudayasacca) Diệt Đế (Nirodhasacca) Đạo Đế (Maggasacca) Bát Chánh Đạo (Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo): Chánh Kiến (Sammā-diṭṭhi) Chánh Tư Duy (Sammā-sankappa) Chánh Ngữ (Sammā-vāca) Chánh Nghiệp (Sammā-kammanta) Chánh Mạng (Sammā-ājīva) Chánh Tinh Tấn (Sammā-vāyāma) Chánh Niệm (Sammā-sati) Chánh Định (Sammā-samādhi) (Trung đạo (Majjhimāpaṭipadā)) Lý Duyên Khởi (Paṭicca Samuppāda) Nhân Quả (Kamma-Vipāka) Nghiệp (Kamma) Tiền Kiếp (Pubbe-nivāsa) Luân Hồi (Saṃsāra) Vô Thường (Anicca) Vô Ngã (Anatta) Ngũ Uẩn (Pañcakkhandha) Tam Học (Sīla-Samādhi-Paññā) Ngũ Giới (Pañca-sīla) Thập Thiện (Dasa Kusala) Thập Nhị Nhân Duyên (Dvādasa Nidānāni) Ba Mươi Bảy Phẩm Trợ Đạo (Bodhipakkhiya-dhamma) Kiếp (Kappa)

x t s Các đề tài về Phật giáo
Bảng chú giải Chỉ mục Đại cương
Nền tảng	Tam bảo Phật Pháp Tăng Tứ diệu đế Bát chính đạo Niết-bàn Trung đạo
Đức Phật	Như Lai Sinh nhật Du quán tứ môn Bát thập chủng hảo Dấu chân Xá lợi Hình tượng ở Lào và Thái Lan Điện ảnh Phép thuật Gia đình Suddhodāna (cha) Māyā (mẹ) Mahapajapati Gotamī (dì, mẹ nuôi) Yasodhara (vợ) Rāhula (con trai) Ānanda (họ hàng) Devadatta (họ hàng) Nơi Đức Phật dừng chân Đức Phật trong các tôn giáo trên thế giới
Khái niệm chính	Avidyā (vô minh) Trung hữu Bồ-đề tâm Bồ tát Phật tính Giáo lý về Pháp Pháp Giác ngộ Ngũ triền cái Indriya Nghiệp Phiền não Dòng thức Bát-niết-bàn Duyên khởi Tái sinh Luân hồi Hành Ngũ uẩn Không Ái Chân như Kết Tam pháp ấn Vô thường Khổ Vô ngã Hai chân lý Thánh đạo
Vũ trụ học	Thập giáo Lục đạo Thiên Nhân A-tu-la Ngạ quỷ Súc sinh Địa ngục Tam giới
Nghi thức	Bhavana Bodhipakkhiyādhammā Thiên đường Từ Bi Hỉ Xả Bố thí Mộ đạo Thiền Chân ngôn Thiền tuệ Tùy niệm Smarana Niệm hơi thở Thiền hành Niệm Phật Chỉ quán Tuệ quán (Phong trào vipassana) Shikantaza Tọa thiền Công án Mandala Tonglen Tantra Tertön Terma Tín Ngũ lực Tứ thần túc Thiền-na Phúc Chính niệm Tứ niệm xứ Xuất gia Pāramitā Tụng kinh Buddhābhiṣeka Du già quán tôn Du già Diệm khẩu Thủy lục pháp hội Puja Cúng dường Quỳ lạy Tụng kinh Quy y Satya Sacca Thất giác chi Niệm Trạch pháp Hỷ An Giới luật Ngũ giới Lời nguyện Bồ Tát Ba-la-đề-mộc-xoa Tam học Giới luật Định Bát-nhã Tinh tấn Tứ chính cần Âm nhạc trong Phật giáo Khất thực Đảnh lễ Hồi hướng công đức
Niết-bàn	Bồ-đề Bồ-đề-tát-đóa Phật Bích-chi Phật Phật Mẫu Tứ thánh quả Nhập lưu Nhất lai Bất lai A-la-hán
Tu tập	Tì-kheo Tì-kheo-ni Śrāmaṇera Śrāmaṇerī Anagarika Ajahn Sayadaw Thiền sư Lão sư Lạt-ma Rinpoche Geshe Tulku Cư sĩ Upāsaka và Upāsikā Thanh-văn Thập đại đệ tử Chùa Thiếu Lâm
Nhân vật chính	Đức Phật Kiều-trần-như A-thuyết-thị Xá-lợi-phất Mục-kiền-liên Mục Liên A-nan-đà Ma-ha-ca-diếp A-na-luật Ca-chiên-diên Nan-đà Tu-bồ-đề Phú-lâu-na/Mãn-từ-tử Ưu-bà-li Ma-ha-ba-xà-ba-đề Khema Ưu-bát-hoa-sắc-bỉ-khâu-ni A-tư-đà Sa-nặc Yasa Phật Âm Na Tiên Ương-quật-ma-la Bồ-đề-đạt-ma Long Thụ Vô Trước Thế Thân A-đề-sa Liên Hoa Sinh Nichiren Tùng Tán Cán Bố Tùy Văn Đế Đạt-lai Lạt-ma Ban-thiền Lạt-ma Cát-mã-ba Shamarpa Na-lạc-ba Huyền Trang Trí Nghĩ
Kinh điển	Tam tạng Trung quán trang nghiêm luận Kinh Đại Thừa Kinh Nam Phạn Đại tạng kinh Kinh điển Phật giáo Tây Tạng
Phân nhánh	Phật giáo Nguyên thủy (tiền bộ phái) Phật giáo Bộ phái Trưởng lão bộ Đại thừa Thiền Phật giáo Thiền tông Seon Thiền Tịnh độ tông Thiên Thai tông Nichiren Trung quán tông Duy thức tông Tân thừa Kim cương thừa Tây Tạng Chân ngôn Đại cứu cánh Các tông phái Phật giáo Những điểm chung giữa Nam truyền và Bắc truyền
Quốc gia	Afghanistan Bangladesh Bhutan Campuchia Trung Quốc Ấn Độ Indonesia Nhật Bản Triều Tiên Lào Malaysia Maldives Mông Cổ Myanmar Nepal Pakistan Philippines Nga Kalmykia Buryatia Singapore Sri Lanka Đài Loan Thái Lan Tây Tạng Việt Nam Trung Đông Iran Phương Tây Argentina Australia Brazil Pháp Vương quốc Anh Hoa Kỳ Venezuela
Lịch sử	Dòng thời gian Ashoka Các hội đồng Phật giáo Lịch sử Phật giáo ở Ấn Độ Sự suy tàn của Phật giáo ở Ấn Độ Tam Vũ diệt Phật Hy Lạp hóa Phật giáo và thế giới La Mã Phật giáo phương Tây Sự truyền thừa Phật giáo trong Con đường tơ lụa Sự bức hại Phật tử Sự xua đuổi nhà sư ở Nepal Biến cố Phật giáo Chủ nghĩa dân túy Phật giáo Sinhala Chủ nghĩa canh tân Phật giáo Phong trào Vipassana Phong trào 969 Phụ nữ trong Phật giáo
Triết học	A-tì-đạt-ma Trường phái nguyên tử Phật học Đấng tạo hoá Kinh tế học Bát kiền độ luận Phật giáo cánh tả Thuyết mạt thế Luân lý Tiến hóa Nhân gian Logic Thực tại Phật giáo thế tục Chủ nghĩa xã hội Các câu hỏi chưa được trả lời Hiếu thảo trong Phật giáo
Văn hóa	Kiến trúc Chùa Tịnh xá Wat Phù đồ Chùa tháp Candi Kiến trúc dzong Kiến trúc Phật giáo Nhật Bản Chùa Phật giáo Triều Tiên Nghệ thuật kiến trúc đền chùa Thái Lan Kiến trúc Phật giáo Tây Tạng Nghệ thuật Phật giáo Hy Lạp hóa Cội Bồ-đề Bố Đại Tượng Phật Lịch Ẩm thực Tang lễ Các ngày lễ Phật đản Trai giới Magha Puja Asalha Puja Vassa Cây Bồ đề Jaya Sri Maha Cà-sa Chùa Đại Bồ Đề Mantra Om mani padme hum Ấn Âm nhạc Fanbai Beompae Shōmyō Kōshiki Honkyoku Suizen Smot Gunla Bajan Dapha Charyapada Vũ điệu Cham Ca khúc chứng ngộ Đạo ca Việt Nam Thánh địa Lâm-tỳ-ni Chùa Maya Devi Bodh Gaya Sarnath Kushinagar Hành hương Thơ ca Tràng hạt Bánh xe cầu nguyện Biểu tượng Pháp luân Pháp kì Hữu luân Swastika Thangka Sri Dalada Maligawa Ăn chay
Khác	Thần thông A-di-đà Avalokiteśvara Quan Âm Phạm Thiên Kinh Pháp Cú Pháp ngữ Tiểu thừa Kiếp Koliya Phả hệ Di-lặc Māra Ṛddhi Ngôn ngữ thiêng liêng Nam Phạn Phạn Siddhi Sutra Luật tạng Nước Cam Lồ
So sánh	Bahá'í giáo Kitô giáo Ảnh hưởng So sánh Các tôn giáo Đông Á Ngộ giáo Ấn Độ giáo Jaina giáo Do thái giáo Tâm lý học Khoa học Thông thiên học Bạo lực Triết học phương Tây
Danh sách	Bồ tát Sách Chư Phật có tên gọi Phật tử Các bài kinh Chùa chiền Tì-kheo-ni Tì-kheo Thượng tọa Tăng thống Hòa thượng Đại đức
Thể loại Cổng thông tin

x t s Ngày lễ Phật giáo
Phật giáo • Lễ hội Phật giáo • Vesak • Phật đản • Vu Lan
Các lễ gắn với cuộc đời Đức Phật (liên truyền thống)	Vesak (Vesākha) • Phật đản • Phật thành đạo (bodhi) • Phật nhập Niết Bàn (parinirvāṇa)
Các ngày lễ tiêu biểu trong Nam tông (Theravāda)	Lễ Māgha (Māgha Pūjā) • Lễ Āsāḷha (Āsāḷha Pūjā) • An cư kiết hạ (vassa) • Kathina (kaṭhina) • Bố-tát (uposatha)
Các ngày lễ tiêu biểu trong Bắc tông Đông Á	Phật đản • Phật thành đạo (bodhi) • Phật nhập Niết Bàn (parinirvāṇa) • Lễ Vu Lan (盂蘭盆節) • Lạp bát tiết (臘八節) • Obon (お盆)
Các ngày lễ vía Bồ Tát (Bắc tông)	Lễ vía Bồ Tát Quán Thế Âm (觀世音菩薩聖誕) • Lễ vía Bồ Tát Địa Tạng (地藏王菩薩聖誕) • Lễ vía Bồ Tát Văn Thù (文殊師利菩薩聖誕) • Lễ vía Bồ Tát Phổ Hiền (普賢菩薩聖誕) • Lễ vía Bồ Tát Di Lặc (彌勒菩薩聖誕)
Các ngày lễ tiêu biểu trong Kim cang thừa Tây Tạng	Losar (ལོ་གསར་) • Saga Dawa (ས་ག་ཟླ་བ་) • Chokor Duchen (chos 'khor dus chen) • Lhabab Duchen (lha babs dus chen)
Lễ hội Phật giáo • Cổng thông tin:Phật giáo